Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 marca 2017r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Joanna Żelazny

Protokolant Jowita Sierańska

przy udziale Tomasza Fedyka Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 15 marca 2017r.

sprawy M. D.,

syna S. i M. z domu Ś., urodz. (...) we W.;

oskarżonego o czyn z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej

z dnia 19 października 2016 roku sygn. akt IIK 453/16

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

sygn . akt IV Ka 31/17

UZASADNIENIE

Prokurator Rejonowy dla Wrocławia - Fabrycznej oskarżył M. D. o to, że:

w dniu 24 czerwca 2015 roku, we W., przy ul. (...), ze sklepu (...), dokonał zaboru w celu przywłaszczenia kartonu z papierosami różnych marek, 4 sztuk (...) papierosów elektronicznych, 3 sztuk prezerwatyw oraz tytoniu paczkowanego, tj. mienia o łącznej wartości nie mniejszej niż 3048,36 złotych, na szkodę ajenta sklepu (...), przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa, będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej, II Wydział Karny, z dnia 15 listopada 2011 roku, sygn. akt IIK 683/11, za czyn z art. 280 § 1 k.k., na karę 1(jednego) toku pozbawienia wolności, którą odbył w okresie od 24 marca 2011 roku do 25 lipca 2011 roku oraz od 8 czerwca 2012 roku do 23 listopada 2012 roku,

tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

Wyrokiem z dnia 19 października 2016 roku, w sprawie o sygn. akt II K 453/16, Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Fabrycznej:

I.  uznał oskarżonego M. D. za winnego popełnienia opisanego w części wstępnej wyroku czynu, z tym, że wartość utraconego mienia ustalił na kwotę 3048,36 złotych, tj. przestępstwa z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 278 § 1 k.k. wymierzył mu karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 46 § 1 k.k. zobowiązał oskarżonego do naprawienia wyrządzonej szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonej M. Ł. kwoty 3048,36 złotych (trzech tysięcy czterdziestu ośmiu złotych i trzydziestu sześciu groszy);

III.  zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych.

Powyższy wyrok zaskarżył w części, tj. w zakresie rozstrzygnięcia o karze, obrońca oskarżonego, zarzucając orzeczeniu Sądu Rejonowego rażącą niewspółmierność (surowość) wymierzonej oskarżonemu kary 4 miesięcy pozbawienia wolności.

Podnosząc tak sformułowany zarzut, skarżący wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części i wymierzenie oskarżonemu kary nieizolacyjnej, ewentualnie warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej kary lub orzeczenie kary w niższym wymiarze. Obrońca podniósł w apelacji nowy fakt w postaci zdiagnozowania u oskarżonego nowotworu o niekreślonym na obecnym etapie charakterze oraz wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie przed Sądem Odwoławczym dowodu z dokumentów: karty diagnostyki i leczenia onkologicznego oraz karty konsultacyjnej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Rozważania w zakresie oceny zasadności zarzutów odwoławczych poprzedzić należy przypomnieniem, że Sąd Odwoławczy, będąc na mocy art. 433 § 1 k.p.k. związanym granicami zaskarżenia, poddał kontroli odwoławczej rozstrzygnięcie o karze zawarte w wyroku Sądu Rejonowego. Jednocześnie Sąd Okręgowy nie stwierdził podstaw rozszerzenia zakresu postępowania odwoławczego, określonych w przepisach art. 439 § 1, art. 440 i art. 455. Prawidłowość przypisania M. D. sprawstwa i winy w zakresie zarzucanego mu czynu nie budzi wątpliwości Sądu ad quem. Analiza akt sprawy dokonana przez pryzmat podniesionych w apelacji zarzutów, uwzględniająca także treść dokumentów zaliczonych w poczet materiału dowodowego na rozprawie odwoławczej, nie ujawniła natomiast okoliczności, które skutkować by mogły wzruszeniem wyroku Sądu Rejonowego w zaskarżonej części.

Wbrew twierdzeniom skarżącego, nie sposób uznać, że kara wymierzona wyrokiem Sądu I instancji jest rażąco niewspółmierna. Na gruncie art. 438 pkt 4 k.p.k. nie chodzi o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby - również w potocznym znaczeniu tego słowa - "rażąco" niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nienadającym się wręcz do zaakceptowania (por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 16 października 2014 r., II AKa 305/14, LEX nr 1567114). Istotnym wobec treści apelacji jest również fakt, iż miarą surowości kary nie jest jej ilościowy wymiar, ale stopień wykorzystania sankcji karnej przewidzianej dla danego przestępstwa. Taka sama bowiem kara za przestępstwo zagrożone niską sankcją będzie surowa w porównaniu z takim samym ilościowo wymiarem kary za przestępstwo zagrożone sankcją z wysokimi granicami (por. wyroki SA w Krakowie z dnia 31 sierpnia 2005 r., sygn. akt KZS 2005/9/28 oraz z dnia 28 grudnia 2000 r., sygn. akt KZS 2001/1/25). Zauważyć w tym kontekście wypada, że czyn przypisany M. D. zagrożony jest karą od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności, przy czym z uwagi na działanie sprawcy w warunkach art. 64 § 1 k.k., Sąd mógł wymierzyć oskarżonemu karę do 7 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Już samo porównanie kary grożącej oskarżonemu z wymierzoną zaskarżonym wyrokiem karą 4 miesięcy pozbawienia wolności przemawia przeciwko uznaniu tej ostatniej za „rażąco niewspółmierną” w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k. Należy stanowczo zaznaczyć, że Sąd Okręgowy nie utracił z pola rozważań dopuszczalności zastosowania w rozpatrywanej sprawie przepisu art. 37a k.k., umożliwiającego orzeczenie grzywny albo kary ograniczenia wolności zamiast kary pozbawienia wolności. Istotnie w orzecznictwie i doktrynie wskazuje się, że przepis ten wprowadza alternatywne zagrożenie karą w stosunku do przestępstw takich jak przypisany oskarżonemu czyn z art. 278 § 1 k.k. Uwzględniając jednak relewantne dla rozstrzygnięcia o karze okoliczności rozpoznawanej sprawy, Sąd Okręgowy powziął przekonanie o zasadności wyboru rodzaju kary dokonanego zaskarżonym wyrokiem. Zauważyć w tym miejscu należy, że zastosowanie przepisu art. 37a k.k. ma charakter fakultatywny. Oznacza to, że Sąd ma prawo, a nie obowiązek orzeczenia którejś z kar wolnościowych w miejsce kary pozbawienia wolności przewidzianej w przepisie typizującym czyn zabroniony. W zależności od okoliczności danej sprawy, celowym może się wszak okazać wymierzenie sprawcy przestępstwa kary izolacyjnej. W ocenie Sądu Okręgowego w analizowanym przypadku wyłącznie sankcja zastosowana zaskarżonym wyrokiem zapewni realizację celów procesu karnego oraz funkcji kary. Podkreślenia wymaga, że M. D. dopuścił się czynu stanowiącego przedmiot niniejszego postępowania w warunkach powrotu do przestępstwa. Okoliczność ta wskazuje na demoralizację oskarżonego, o czym świadczy dodatkowo postawa M. D. po popełnieniu przestępstwa. Z zeznań złożonych przez J. J. do protokołu przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie (k. 3 akt) wynika, że oskarżony po dokonaniu kradzieży wrócił do sklepu (...) i zwrócił się do świadka zdarzenia słowami: „ czy warto iść zeznawać, bo to jest słowo przeciwko słowu”, a na odpowiedź J. J., która oświadczyła, że widziała twarz oskarżonego w chwili kradzieży, M. D. stwierdził „ no i co z tego”. Powyższe zachowanie oskarżonego wskazuje na jego poczucie bezkarności oraz lekceważący stosunek do porządku prawnego i jako takie prowadzi do uznania, że in concreto jedynie kara pozbawienia wolności będzie w stanie osiągnąć cele wychowawcze kary. W tym stanie rzeczy brak wyraźnego udokumentowania w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku rozważenia przez Sąd Rejonowy wymierzenia oskarżonemu kary o charakterze nieizolacyjnym nie wpływa na zasadność rozstrzygnięcia pierwszoinstancyjnego.

Zupełnie nietrafne są wywody zawarte w części motywacyjnej apelacji, a odnoszące się do wpływu palenia papierosów na zdrowie ludzkie. Obrońca zdaje się nie dostrzegać, że przedmiotem ochrony w przypadku przestępstwa z art. 278 § 1 k.k. jest mienie, a konkretniej własność, posiadanie oraz inne prawa rzeczowe i obligacyjne do rzeczy ruchomej, a nie zdrowie publiczne (odmiennie niż przykładowo w przepisach karnych ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii). M. D. dopuścił się kradzieży towaru określonej wartości na szkodę określonej osoby. Postulowane przez obrońcę uznanie, że występujący w niniejszej sprawie desygnat pojęcia „rzeczy ruchomej” wpływa na obniżenie stopnia społecznej szkodliwości popełnionego przestępstwa, nie znajduje dostatecznych podstaw normatywnych. Wskazać wypada, że z perspektywy pokrzywdzonej – ajentki sklepu (...) – rodzaj zabranych przez sprawcę rzeczy nie przedstawia większego znaczenia, istotną pozostaje natomiast kwestia ich wartości materialnej, z którą należy wiązać rozmiar wyrządzonej przestępstwem szkody, stanowiący jedno z przedmiotowych kryteriów oceny społecznej szkodliwości czynu. Na marginesie jedynie Sąd Okręgowy wskazuje, że pozbawienie pokrzywdzonej władztwa nad papierosami nie unicestwia ich negatywnego wpływu na zdrowie ludzkie. Okoliczności sprawy nie wskazują wszak, by oskarżony zmierzał do zniszczenia przedmiotu zaboru czy też innego sposobu zapobieżenia jego użyciu w sposób szkodliwy dla zdrowia.

Także przyznanie się przez oskarżonego do popełnienia zarzucanego mu czynu nie stanowi na tyle doniosłej okoliczności, która przeważałaby nad argumentami za wymierzeniem mu kary pozbawienia wolności. Z kolei wiarygodność wyrażonej przez oskarżonego skruchy budzi wątpliwości, jeśli zważyć na fakt, że nie podjął on starań zmierzających do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem.

Sytuacja zdrowotna oskarżonego również nie mogła skutkować ingerencją w rozstrzygnięcie o karze zawarte w wyroku Sądu Rejonowego. Choroby oskarżonego, w świetle okoliczności sprawy nie może przemawiać za wydaniem przez Sąd Odwoławczy orzeczenia reformatoryjnego w tym zakresie. Twierdzenie obrońcy, że umieszczenie oskarżonego w Zakładzie Karnym może w znacznym stopniu zagrozić jego zdrowiu oraz życiu, w razie dostatecznego uwiarygodnienia postawionej w apelacji tezy, może skutkować ewentualnie odroczeniem wykonania kary w trybie przepisów Kodeksu karnego wykonawczego. Obecnie stan zdrowia oskarżonego nie stanowi jednak wystarczającej przesłanki zmiany zaskarżonego wyroku.

Odnosząc się do „ewentualnego” wniosku o warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej wobec M. D. kary, odnotować należy niekonsekwencję skarżącego. Obrońca powołuje się bowiem na przepis art. 37a k.k., który obowiązuje od 1 lipca 2015 r., podczas gdy art. 69 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym od tej samej daty wyklucza możliwość zawieszenia wykonania kary wobec sprawcy, który w czasie popełnienia przestępstwa był skazany na karę pozbawienia wolności. Z uwagi na fakt, że M. D. w czasie popełnienia czynu przypisanego mu w rozpatrywanej sprawie był skazany wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej z dnia 15 listopada 2011 r. na karę 1 roku pozbawienia wolności, warunkowe zawieszenie orzeczonej wobec niego kary mogłoby nastąpić jedynie przy zastosowaniu ustawy obowiązującej w czasie popełnienia czynu, a nie ustawy w brzemieniu z chwili orzekania. Oparcie wyroku na przepisach dawniej obowiązujących czyniłoby natomiast bezprzedmiotowym podstawowy wniosek odwoławczy, mianowicie wniosek o wymierzenie oskarżonemu kary przy zastosowaniu art. 37a k.k.

Niezależnie od powyższego, Sąd Okręgowy zważył, że skorzystanie z instytucji przewidzianej w art. 69 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. nie zapewniłoby osiągnięcia wobec M. D. celów kary. Mając na uwadze sylwetkę osobowościową sprawcy, tzw. bezwzględna kara 4 miesięcy pozbawienia wolności, prócz sprawiedliwościowych i prewencyjnych, zrealizuje również cele wychowawcze, uświadamiając oskarżonemu wagę jego czynu oraz konsekwencje popełnienia przestępstwa. Orzeczona przez Sąd Rejonowy kara stanowi sprawiedliwą reakcję na popełnione przez M. D. przestępstwo i jako taka pozostaje pod ochroną zasady swobodnego uznania Sądu w zakresie wymiaru kary.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.

Mając na uwadze trudną sytuację materialną oskarżonego, Sąd Okręgowy zwolnił go z ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, stosując art. 634 k.p.k. w zw. z art.624 § 1 k.p.k.