Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 marca 2017r.

Sąd Okręgowy w Częstochowie VI Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Leszek Mazur

Sędzia: SSO Agnieszka Polak

Sędzia: SSO Janina Ignasiak (spr.)

Protokolant: st. sekr. sąd. Agnieszka Cieślak

po rozpoznaniu w dniu 22 marca 2017r. w Częstochowie

na rozprawie

z powództwa Ł. W.

przeciwko M. B.

o zapłatę

oraz z powództwa wzajemnego M. B.

przeciwko Ł. W.

o zapłatę

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Rejonowego w Myszkowie z dnia 7 października 2016r.

sygn. akt I C 413/15

1.  oddala obie apelacje;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 369 złotych - w tym 23% VAT- tytułem zwrotu kosztów procesu apelacyjnego po stosunkowym ich rozdzieleniu;

3.  przyznaje adwokatowi Ł. C. kwotę 738 ( siedemset trzydzieści osiem złotych ) złotych – w tym 23% VAT – tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną świadczoną z urzędu w postępowaniu apelacyjnym i poleca wypłacić ją z funduszy Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Myszkowie.

VI Ca 1019/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Myszkowie zasądził od pozwanego M. B. na rzecz powoda Ł. W. kwotę 31.750 zł. z ustawowymi odsetkami , oddalając powództwo w pozostałej części , oddalił powództwo wzajemne , nie obciążył pozwanego kosztami procesu oraz przyznał na rzecz pełnomocnika z urzędu reprezentującego pozwanego koszty zastępstwa adwokackiego, Z ustaleń Sądu wynika ,że strony łączyła umowa przedwstępna zawarta w dn. 21.01. 14 , w której zobowiązały się do przekształcenia przysługujących ich praw do lokali w odrębną własność lokalu , a następnie do zawarcia umowy zamiany tych lokali. Powód zgodnie z umową przekazał pozwanemu kwotę 21.750 zł. na spłatę jego zadłużenia oraz nabył własność swojego lokalu mieszkalnego położonego w M. przy ul. (...) .Powód ze swej strony dopełnił zobowiązania wynikające z umowy przedwstępnej . Pozwany po podpisaniu umowy nie informując o tym powoda podejmował starania zmierzające do zamiany przysługującego mu lokalu na lokal mniejszy składając do spółdzielni wniosek w tym względzie . Następnie we wrześniu 2014 r. pozwany podejmował czynności , które miały doprowadzić do sprzedaży jego lokalu innej osobie niż powód . Poszukiwał on nabywców zainteresowanych jego lokalem poprzez biuro nieruchomości i strony internetowe. Powyższe okoliczności zdaniem Sądu Rejonowego uprawniały powoda od odstąpienia od umowy .Wg Sądu bez znaczenia dla oceny odpowiedzialności za skutki niedojścia do zawarcia umowy ostatecznej pozostawał fakt zawarcia pomiędzy stronami umowy najmu lokalu pozwanego położonego w M. przy ul. (...) oraz okoliczność ,że powód zaprzestał płacenia czynszu za ten lokal. Powód jednak nigdy w tym lokalu nie zamieszkał a klucze od tego lokalu miał 3 tygodnie . W umowie przedwstępnej strony uzgodniły ,że w razie niedojścia umowy zamiany do skutku z powodu okoliczności , za które odpowiedzialność ponosi jedna ze stron pozwany obowiązany będzie zwrócić powodowi pieniądze w kwocie 21.750 zł. , a nadto strona winna będzie zobowiązana do zapłaty drugiej stronie karę umowną w wysokości 2- krotności zaliczki tj. 43.500 zł. Zdaniem Sądu winę za niedojście do skutku umowy przyrzeczonej ponosi wyłącznie pozwany. Stąd Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 21.750 zł. z tytułu zaległości czynszowych dotyczących lokalu pozwanego oraz kwotę 10.000 zł. z tytułu kary umownej , którą Sąd miarkował .Sąd oddalił powództwo wzajemne pozwanego o zasądzenie kwoty 43.500 zł. tytułem kary umownej ze względów , o których była wyżej mowa , a mając na uwadze sytuację finansową pozwanego i charakter sprawy nie obciążył go kosztami procesu ( art. 102 kpc ).

W apelacji powód zaskarżył wyrok w części w jakiej zostało oddalone powództwo główne oraz w zakresie kosztów procesu .Skarżący zarzucił naruszenie art.233 § 1 kpc przez błędne przyjęcie ,że kara umowna jest rażąco wygórowana oraz że pozwany domagał się jej obniżenia , naruszenie art. 102 kpc przez jego zastosowanie oraz art.484 § 2 kpc przez jego niewłaściwe zastosowanie i obniżenie kary umownej .

W konsekwencji skarżący wniósł o zmianę wyroku poprzez podwyższenie kwoty z pkt 1 wyroku do wysokości 65.250 zł. z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu za obie instancje.

Pozwany w swojej apelacji zaskarżył wyrok w części uwzględniającej powództwo ponad kwotę 21.750 zł. tj. co do zasądzonej kwoty 10.000 zł. z tytułu kary umownej zarzucając naruszenie art.233 § 1 kpc poprzez uznanie ,że wyłącznie winnym niedojścia umowy zamiany do skutku był pozwany. Zdaniem skarżącego to powód ponosi winę za niedojście umowy zamiany do skutku gdyż przestał on regulować czynsz za lokal wynajęty od pozwanego. Ponadto wg pozwanego Sąd sprzecznie ocenił iż zamieszczał on ogłoszenia w Internecie oraz za pośrednictwem Biura (...) z zamiarem sprzedaży jego lokalu skoro nie nabył on własności tego lokalu.

Apelujący też podniósł ,że winnym niedojścia umowy zamiany do skutku był także powód , który swym działaniem wywoływał sporne sytuacje pomiędzy stronami oraz pomimo ,że niedoszło do zmian w spółdzielni pozwalających na przekształcenie lokalu przez niego uznał ,że nie jest zainteresowany zamianą i odstąpił od umowy. .

W konsekwencji pozwany wniósł o zmianę pkt. I wyroku poprzez obniżenie zasądzonej tam kwoty do wysokości 21.700 zł. z zasadzeniem kosztów za II instancje.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Zgodzić się należy z Sądem Rejonowym ,że powód ze swej strony dopełnił wszelkich zobowiązań wynikających z zawartej między stronami umowy przedwstępnej. W szczególności powód przekazał pozwanemu kwotę 21. 750 zł. na spłatę jego zadłużenia w spółdzielni ,nabył też własność swojego lokalu, Natomiast podejmowane przez pozwanego działania zmierzały , jak to niewadliwie ustalił Sąd Rejonowy , do uczynienia wykonania umowy przyrzeczonej niemożliwym. Pozwany bowiem nie informując powoda , złożył w spółdzielni wniosek o zamianę jego lokalu na mniejszy .Ponadto podejmował on czynności zmierzające do sprzedaży swojego lokalu innej osobie niż powód za pośrednictwem Biura (...) i stron internetowych .Zaaprobować należy pogląd Sądu I instancji ,że te okoliczności upoważniały powoda do odstąpienia od umowy z wyłącznej winy pozwanego.

Rację ma Sąd Rejonowy . iż bez znaczenia dla oceny odpowiedzialności za skutki niedojścia do zawarcia umowy zamiany pozostawał fakt zawarcia pomiędzy stronami umowy najmu lokalu pozwanego oraz fakt, że powód zaprzestał płacenia czynszu za ten lokal. Powód bowiem nigdy w tym lokalu nie zamieszkał , nie dysponował nim, a klucze od tego lokalu miał przez 3 tygodnie. Zgodnie z art. 659 kc pozwany winien wydać powodowi jako najemcy lokal mieszkalny , czego nie uczynił . A zatem nie można uznać ,że strony łączyła umowa najmu.

Podzielić też należy stanowisko Sadu Rejonowego ,że w sytuacji , gdy pozwany wnosił o oddalenie powództwa z zakresie kary umownej to uznać należy ,że w tym wniosku jest również zawarty wniosek o obniżenie tej kary umownej ( por.orzecz.SN w sprawie I CKN 802/97 , II CK 271/ 02 ).

Zgodzić się tez należy z Sądem I instancji, iż dochodzona przez powoda kwota z tytułu kary umownej jest rażąco wygórowana z uwagi na wartość lokali mieszkalnych będących przedmiotem umowy zamiany. Zaaprobować również należy zakres tego miarkowania przez obniżenie żądanej kwoty z tego tytułu do wysokości 10.000 zł. Niewątpliwie istniała dysproporcja pomiędzy poniesioną szkodą a wysokością kary umownej . Sąd Rejonowy biorąc pod uwagę szkodę poniesioną przez powoda oraz wartość lokali będących przedmiotem umowy prawidłowo ustalił tą kwotę na 10.000 zł.

Sposób skorzystania w procesie z art. 102 kpc jest suwerennym uprawnieniem Sądu orzekającego i od oceny tego Sądu zależy przesądzenie ,że taki szczególnie uzasadniony wypadek nastąpił w rozpoznawanej sprawie. Ingerencja w to uprawnienie , w ramach rozpoznawania środka zaskarżenia od rozstrzygnięcia o kosztach procesu , następuje jedynie w sytuacji stwierdzenia ,że dokonana ocena jest oczywiście pozbawiona uzasadnionych podstaw , co w niniejszej sprawie nie nastąpiło .

Odnosząc się do apelacji pozwanego podnieść należy ,że z przyczyn podanych wyżej jest ona niezasadna .Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny materiału dowodowego i zasadnie przyjął iż to wyłącznie pozwany ponosi winę za niedojście do skutku umowy zamiany lokali. Powód zrealizował wszystkie swoje obowiązki z umowy przedwstępnej , w przeciwieństwie do pozwanego. Konsekwencją powyższego było zasądzenie od pozwanego kary umownej, stosownie do umowy przedwstępnej zawartej pomiędzy stronami.

Orzeczono na podstawie art. 385 kpc .Koszty procesu uzasadnia

art. 100 kpc.