Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 22 listopada 2016 roku, ograniczone stosownie do treści art. 423 § 1 a k.p.k.

Na podstawie całokształtu materiału dowodowego ujawnionego w toku rozprawy głównej Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

P. B. (1) i E. K. poznali się w 2010r., od połowy 2011r. żyli w konkubinacie, początkowo zamieszkiwali razem m. in. w R. i w S. wynajmując mieszkania lub hotele turystyczne. Ze związku mają jedno dziecko.

P. B. (1) działając wspólnie i w porozumieniu z E. K. umieścili na portalu (...), którego administratorem jest O. M. P. ogłoszenie będące ofertą pracy na stanowisku pomocnika przy pakowaniu słodyczy, podszywając się przy tym pod Agencję Pracy (...) Sp. z o. o., podczas gdy w rzeczywistości żadnego wyjazdu do pracy nie organizowali. Zgodnie z ofertą dotyczyła ona pracy w K. w Niemczech, praca miała polegać na pakowaniu słodyczy, firma miała zapewniać zakwaterowanie, wyżywienie, codzienne dojazdy do pracy, zaś dojazd do K. miał być w części dofinansowany ze środków unijnych, zaś część miała pokryć osoba skierowana do pracy. W ogłoszeniu podali kontakt e-milowy: (...) pl. (...) w/w ofertę odpowiedziały A. W. i B. M., przesłały one swoje aplikacje na w/w adres e-mail, zaś w odpowiedzi dostały akceptację aplikacji z prośbą o przefaksowanie kopii dowodu osobistego oraz zrobienia przelewu na kwotę 200 zł tytułem pokrycia kosztów przejazdu na nr konta (...) B. lub (...) w A. Bank. W wiadomości zwrotnej podany został także numer tel. (...), który to telefon obierała E. K. podszywając się pod M. L. ze spółki (...). Zarówno A. W. jak i B. M. dokonały przelewu na kwotę 200 zł tytułem przejazdu w dniu 23 listopada 2011r. na w/w nr konta (...) Banku, które to zostały zaksięgowane w dniu 24 listopada 2011r. Posiadaczem obu w/w kont jest P. B. (1).

Powyższy stan faktyczny ustalono w oparciu o analizę dowodów przeprowadzonych w toku procesu, a w szczególności: częściowo wyjaśnienia oskarżonego P. B. (1) (k. 193, k. 213, k. 221, k. 225 – 226), częściowo wyjaśnienia oskarżonej E. K. (k. 299), zeznania świadków: P. M. (k. 3 – 4), A. W. (k. 39 – 40), B. M. (k. 51 – 52), korespondencję mailową (k. 6 – 18, 90-97), kopię przelewu, przelew (k. 43, k. 53), wydruk ofert pracy (k. 106 – 107), wydruki ofert (k. 110 – 112), dokumentację z (...) Banku (k. 148 – 154), dokumentację z A. Banku (k. 171 – 175).

Oskarżony P. B. (1) ma 23 lata, wykształcenie gimnazjalne. Nie pracuje pozostaje na utrzymaniu rodziców. Jest kawalerem, ma na utrzymaniu 1 dziecko. Był uprzednio karany sądownie, w tym także za przestępstwa przeciwko mieniu. Jest uzależniony od alkoholu i narkotyków. Z wniosków końcowych opinii sądowo psychiatrycznej (k. 206 – 207v) wynika, że u oskarżonego P. B. (1) nie stwierdzono objawów choroby psychicznej ani upośledzenia umysłowego. Biegli rozpoznali uzależnienie od alkoholu i narkotyków. Ten stan psychiczny w odniesieniu do czynu nie ograniczał ani nie znosił zdolności badanego do rozpoznania czynu i pokierowania swoim postępowaniem. W obecnym stanie psychicznym badanego brak jest przeciwskazań aby brał on udział w postępowaniu. Z wniosków końcowych opinii biegłych psychiatrów (k. 656 – 658) wynika, że u oskarżonego nie stwierdzono objawów choroby psychicznej ani upośledzenia umysłowego. Biegli rozpoznali u niego zaburzania osobowości i uzależnieni od środków psychoaktywnych. Wskazali, że badany może brać udział w postępowaniu karnym, prowadzić obronę w sposób samodzielny i rozsądny.

(Dane osobopoznawcze - k. 224 – 225, karta karna - k. 680 - 681 , opinie sądowo psychiatryczne - k. 206 – 207v, k. 656 – 658)

Słuchany w toku postępowania przygotowawczego w dniu 24 stycznia 2013 r. oskarżony P. B. (1) nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. Wyjaśnił, że nie wie czy jest on posiadaczem konta w (...) Banku o nr rachunku (...). Wyjaśnił, że z uwagi na uzależnienie od środków psychoaktywnych nie pamięta czy popełnił przestępstwo. Wskazał, że nie oferował nikomu oferty pracy podszywając się pod firmę. Wskazał, że udzielał dostępu do swojego konta osobom poznanym przez internet.

Słuchany ponownie w toku postępowania przygotowawczego w dniu 1 marca 2013 r. oskarżony P. B. (1) ponownie nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. Odmówił składania wyjaśnień uzupełniających.

Następnie słuchany w toku postępowania przygotowawczego oskarżony P. B. (1) w dniu 26 marca 2013r. wyjaśnił, że chce zmienić wyjaśnienia złożone w dniu 24 stycznia 2013 r. oraz w dniu 1 marca 2013r. Nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. Wskazał, że czynu tego dokonała jego była konkubina E. K., wskazał, że jej pomysłem na życie było utrzymywanie się z oszustw. Wyjaśnił, że zmuszała go do oszustw i kradzieży grożąc mu, że go zostawi. Wskazał, że E. K. dawała ogłoszenie podszywając się pod kogoś lub pod firmę, oferowała pracę za granicą, wiedziała jak jest to zorganizowane bowiem sama wyjeżdżała kiedyś do pracy za granią. Wyjaśnił, że E. K. korzystała z jego kont bankowych. Wskazał, że do zmiany wyjaśnień skłonił go fakt, ze E. K. uniemożliwia mu kontakty z ich wspólnym dzieckiem.

Słuchany w toku postępowania przygotowawczego w dniu 3 kwietnia 2013 r. celem uzupełnienia wcześniej złożonych wyjaśnień, oskarżony P. B. (1) wyjaśnił, że E. K. poznał w 2010 r. przez interenet. Wskazał, że w połowie 2011r. zamieszkali razem po czym E. K. namówiła go do porzucenia szkoły i rodziców. Wskazał, że często się przeprowadzali, mieszkali w wynajętych pokojach lub w hotelach, w każdym z miejsc pobytu mieli dostęp do internetu. Wskazał, że utrzymywali się z pieniędzy od rodziców, ze spadku, który dostała E. K. oraz z oszustw popełnianych za pośrednictwem sieci internet. W odniesieniu do zarzutu będącego przedmiotem niniejszego postępowania wyjaśnił, że osoba z którą działał wspólnie i w porozumieniu była E. K.. Wyjaśnił, że E. K. kiedyś była w pracy w K. i ogłoszenie stanowiło odwzorowanie jej wyjazdu. Wskazał, że E. K. oferując pracę za granicą podawała się za pracownika firmy (...), posługiwała się nazwiskiem M. L. oraz adresem meilowym (...) pl. (...), że być może posługiwała się nr tel. (...), jednakże nie pamięta dokładnie bowiem często zmieniała karty sim. Wskazał, że E. K. pierwszy raz dała ogłoszenie w sprawie pracy za granicą w listopadzie 2011r. zaś w ogłoszeniu podane były dwa nr konta należące do niego. Wskazał, że na oba konta miały wpływać pieniądze pochodzące z oszustw oraz że założył je specjalnie w tym celu. Wyjaśnił, że E. K. nie miała upoważnienia do tych kont jednak on umożliwiał jej pełen dostęp. Wskazał, że gdy ktoś dzwonił w sprawie ogłoszenia E. K. przedstawiała się jako M. L., podszywając się przy tym pod firmę (...). Wyjaśnił, że nie kojarzy nazwisk osób, które wpłaciły pieniądze tytułem przejazdu do pracy, wskazał nadto, że E. K. informowała go o każdym przelewie.

Sąd odmówił wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego złożonym w dniu 24 stycznia 2013r. i w dniu 1 marca 2013r. Wyjaśnienia te pozostają w jaskrawej sprzeczności z pozostałym uznanym za wiarygodny materiałem dowodowym i w ocenie Sądu złożone były jedynie w celu uniknięcia odpowiedzialności karnej za popełniony czyn. Nadto w kolejnych wyjaśnieniach oskarżony przyznał się do winy - chociaż nie dosłownie - i opisał okoliczności popełnienia czynu.

Sąd dał wiarę i uczynił podstawą ustalenia stanu faktycznego wyjaśnieniom oskarżonego P. B. (2) złożonym w toku postępowania przygotowawczego w dniu 26 marca 2013 r. i 3 kwietnia 2013r. Wyjaśnienia te pozostają spójne i logiczne nadto znajdują logiczne uzupełnienie w pozostałym uznanym za wiarygodny materiale dowodowym w szczególności w zeznaniach świadków P. M. (k. 3 – 4), A. W. (k. 39 – 40), B. M. (k. 51 – 52), korespondencję meilową (k. 6 – 18, 90-97), kopię przelewu, przelew (k. 43, k. 53), wydruk ofert pracy (k. 106 – 107), wydruki ofert (k. 110 – 112), dokumentację z (...) Banku (k. 148 – 154), dokumentację z A. Banku (k. 171 – 175). Nie umknęło uwadze Sądu, iż oskarżony P. B. (1), zapewne z uwagi na obecny konflikt z E. K., usiłował umniejszyć swoją rolę w całym procederze obciążając tym samym E. K.. Jednakże pomimo powyższego w ocenie Sądu rola i zaangażowanie oskarżonego w popełnienie zarzucanego mu czynu nie budzi żadnych wątpliwości, a jego zabiegi miały na celu jedynie obniżenie wymiaru kary za popełnione przestępstwo. Działanie oskarżonych wspólnie w porozumieniu nie budzi żadnych wątpliwości Sądu, przy czym w ocenie Sądu zarówno oskarżony P. B. (1) jak i E. K. byli jednakowo zaangażowani w realizację przestępstwa. Oskarżony P. B. (1) specjalnie w tym celu założył dwa konta bankowe, E. K. informowała go o każdej oszukanej osobie, razem wydawali pieniądze pochodzące z oszustwa bowiem z m. in. z nich się utrzymywali. W ocenie Sądu oboje oskarżeni byli jednakowo zaangażowani w popełnieni zarzucanego im czynu, z pewnością nie ma podstaw do stwierdzenia, iż to oskarżony P. B. (1) był stroną mniej aktywną.

Sąd dał również wiarę wyjaśnieniom oskarżonej E. K. w zakresie w jakim przyznała się do winy. W pozostałym zakresie jej wyjaśnienia nie były przydatne do ustalenia stanu faktycznego bowiem odmówiła składania wyjaśnień.

Sąd uznał za w pełni wiarygodne zeznania świadków P. M., A. W., B. M.. Zeznania tych świadków są w pełni spójne, korespondują wzajemnie ze sobą, wespół tworząc logiczną całość, nadto znajdują potwierdzenie w wyjaśnieniach oskarżonego P. B. (3), w części w której Sąd uznał je ze wiarygodne, oraz z pozostałym uznanym za wiarygodny materiałem dowodowym.

Zdaniem Sądu obie opinie z zakresu psychiatrii zostały sporządzone rzetelnie, przez osoby posiadającą odpowiednią wiedzę fachową, na podstawie badania oskarżonego oraz dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy, zaś ich wnioski wzajemnie korespondują ze sobą. Nadto, ostatecznie, żadna ze stron nie zakwestionowała ich wniosków. Mając powyższe na uwadze Sąd uznał je za w pełni wiarygodne i rzetelne.

Dołączone do akt dokumenty Sąd uznał za wiarygodne i uczynił je podstawą poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych, albowiem ich autentyczność, moc dowodowa i pochodzenie od uprawnionych organów nie były kwestionowane przez żadną ze stron, zaś Sąd nie znalazł podstaw aby czynić to z urzędu.

Przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. jest to przestępstwo materialne, którego skutkiem jest niekorzystne rozporządzenie mieniem. Nadmienić należy, iż do skutku nie należy osiągnięcie korzyści majątkowej z niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Dla przyjęcia zamiaru konieczne jest ustalenie, że sprawca miał świadomość przekazywania osobie rozporządzającej mieniem nieprawdziwych informacji i działania w celu doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem dla osiągnięcia korzyści majątkowej ( „Kodeks karny – część szczególna”, t. III, s. 155).

„Wprowadzenie w błąd” oznacza, że sprawca swoimi podstępnymi zabiegami doprowadza inną osobę lub instytucję do mylnego wyobrażenia o rzeczywistym stanie rzeczy– pokrzywdzony wyobraża sobie rzeczywisty stan rzeczy takim, jakim przedstawia mu go sprawca, podczas gdy rzeczywistość jest całkowicie lub w istotnym stopniu inna. Wskazać także należy, że zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa, elementy przedmiotowe oszustwa muszą mieścić się w świadomości sprawcy i muszą być objęte jego wolą– oszustwo może być przestępstwem popełnionym tylko umyślnie z zamiarem bezpośrednim, kierunkowym, obejmującym cel i sposób działania (wyrok SN z dn.16.01.1980, V KRN 317/79, OSNPG 1980, Nr 6).

Przechodząc zatem do realiów niniejszej sprawy należy stwierdzić, że nie ma wątpliwości, że oskarżony wspólnie i z porozumieniu z E. K. działali w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w postaci środków finansowych wpłaconych przez pokrzywdzone w zamian za przejazd do pracy w K., jednak opłaconych przejazdów nie realizowali, w ten sposób wprowadzili A. W. i B. M. w błąd odnoście zamiaru wywiązania się ze zobowiązania. Dokonane przez pokrzywdzone przelewy tytułem przejazdu bez wątpienia stanowiły dla nich niekorzystne rozporządzenie mieniem, gdyż przejazd do pracy jak i sama praca nie została zorganizowana, nie otrzymały one także zwrotu pieniędzy od oskarżonych. Oskarżony założył dwa konta w bankach jedynie w celu odbierania środków pochodzących z oszustw, E. K. informowała go o każdej oszukanej osobie oraz o wpływach na konto, razem wydatkowali środki pochodzące z przestępstwa. Nadto oskarżony przynajmniej miał świadomość, iż treść ogłoszenia jest nieprawdziwa oraz że podszywają się pod Agencję Pracy (...), która faktycznie działa na rynku.

Na tle zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego nie budzi wątpliwości Sądu, że oskarżony nie miał zamiaru wywiązać się ze zobowiązania ani zwrócić pieniędzy. P. B. (1), działając wspólnie i w porozumieniu z E. K. chciał doprowadzić A. W. i B. M. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem i w tym celu wprowadził je w błąd odnośnie zamiaru wywiązania się ze zobowiązania. Wprowadzenie pokrzywdzonych w błąd było środkiem do zrealizowania przestępnego celu w postaci doprowadzenia pokrzywdzonych do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. P. B. (1) w rzeczywistości nie miał zamiaru wywiązać się ze zobowiązania.

Oskarżony zachowaniem swym wypełnił zatem znamiona przestępstwa z art. 286 § 1 kk.

Wymierzając oskarżonemu karę, Sąd miał na względzie dyrektywy wymiaru kary z art. 53 § 1 i 2 k.k. Przepis ten stanowi, iż Sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Wymierzając karę, sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, popełnienie przestępstwa wspólnie z nieletnim, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego.

Stopień winy oskarżonego Sąd uznał za średni. Przestępstwo, którego dopuścił się oskarżony należy do kategorii przestępstw umyślnych. W momencie dokonania czynu zabronionego oskarżony miał niczym niezakłóconą możliwość podjęcia innej decyzji i zachowania się w sposób zgodny z prawem. Był osobą poczytalną, dorosłą z pewnym już doświadczeniem życiowym- miał pełną świadomość konieczności poszanowania porządku prawnego, do czego się jednak nie zastosował. W sposób przemyślany podejmował wobec pokrzywdzonych oszukańcze zabiegi mające na celu doprowadzenie ich do zapłaty za przejazd do pracy.

Z uwagi na postać zamiaru, rodzaj naruszonego dobra, motywację sprawcy i okoliczności popełniania czynu Sąd uznał, że stopień społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez oskarżonego należy uznać za znaczny. Przestępcze działanie oskarżonego zostało skierowane przeciwko dobru chronionemu prawem, jakim jest mienie, które zasługuje na szczególną ochronę obok życia i zdrowia ludzkiego, nie ma tutaj znaczenia, iż było to mienie nieznacznej wartości. Należy podkreślić, iż oskarżony działając wspólnie i porozumieniu z E. K. wprowadzili w błąd osoby poszukujące pracy, w celu osiągnięcia od nich korzyści majątkowych, a więc wykorzystali trudne położenie pokrzywdzonych. Podszywał się przy tym pod firmę zajmującą się faktycznie pośrednictwem w szukaniu pracy. Takie działania z całą pewnością zwiększają ryzyko szukania pracy za pośrednictwem Agencji i naraża podobne przedsięwzięcia na ryzyko poniesienia strat finansowych i prestiżowych.

Niemniej jednak jako okoliczność łagodzącą Sąd uwzględnił przyznanie się oskarżonego do popełnienia zarzucanego mu czynu oraz szczegółowe opisanie całego procederu oraz stosunkowo niedużą wysokość wyrządzonej poszczególnym pokrzywdzonym szkody, a także młody wiek oskarżonego.

Jako okoliczność obciążającą Sąd potraktował uprzednią karalność oskarżonego.

W ocenie Sądu kara w wymiarze 1 roku pozbawienia wolności, z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby, wymierzona P. B. (1) spełni swoje cele prewencyjne, tak w zakresie oddziaływania zapobiegawczego i wychowawczego, jak i w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa oraz zadośćuczynienia społecznemu poczuciu sprawiedliwości. Kara w powyższym wymiarze, w ocenie Sądu, winna uświadomić oskarżonemu konieczność przestrzegania porządku prawnego oraz nieopłacalność zachowań porządek ten ewidentnie łamiących.

Zawieszając wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności Sąd uznał, że w stosunku do oskarżonego, pomimo uprzedniej karalności, zachodzi pozytywna prognoza kryminologiczna. Oskarżony dopuścił się popełnionych przestępstw, za które został skazany, podczas trwania znajomości z E. K., z którą obecnie nie utrzymuje kontaktu. W czasie popełnienia przestępstwa oskarżony nie był skazany na karę pozbawienia wolności. Właściwości i warunki osobiste oskarżonego, a także sposób życia po popełnieniu przestępstwa uzasadniają przypuszczenie, że mimo warunkowego zawieszenia wykonania kary oskarżony będzie przestrzegać porządku prawnego oraz, że jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec niego celów kary. Określając okres próby na 3 lata Sąd uwzględnił potrzeby wychowawcze wobec oskarżonego. Okres ten winien być wystarczający dla weryfikacji pozytywnej prognozy postawionej wobec P. B. (1).

Oskarżony popełnił przypisany mu czyn w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, jednakże zdaniem Sądu, nie było celowym orzekanie wobec niego kary grzywny, albowiem stan majątkowy oskarżonego- okoliczność, że nie pracuje, jest na utrzymaniu rodziców oraz ma dziecko na utrzymaniu- prowadzi do przekonania, że nie będzie w stanie grzywny tej uiścić.

Zdaniem Sądu, celowym było orzeczenie wobec oskarżonych solidarnie obowiązku naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody, poprzez zobowiązanie ich do zapłaty na rzecz A. W. kwoty 200 zł oraz na rzecz B. M. kwoty 200 zł. Pokrzywdzone nie otrzymały zwrotu środków wpłaconych na konto oskarżonego tytułem przejazdu. Należało zatem orzec środek karny obowiązku naprawienia szkody w takiej właśnie wysokości na podstawie art. 46 § 1 kk.

Oskarżony P. B. (1), że jest uzależniony od środków psychoaktywnych, co znajduje potwierdzenie w obu opiniach biegłych psychiatrów, wskazywał, że przestępstwa dopuścił się pod ich wpływem, z uwagi na co Sądu uznał, że zasadnym jest zobowiązanie go do powstrzymania się od używania środków odurzających.

Sąd zasądził od oskarżonego P. B. (1) na rzecz Skarbu Państwa koszty w postępowania w części do kwoty 710,64 zł. Uznając, że jego pozostawanie bez pracy nie uzasadnia ponoszenia kosztów sądowych w całości przez Skarb Państwa. Oskarżony jest młody, zdolny do podjęcia zatrudnienia, zdaniem Sądu jego warunki osobiste umożliwiają mu znalezienie zatrudnienia pozwalającego na zgromadzenie odpowiednich środków na uiszczenie części kosztów postępowania, których wysokość nie była w sprawie wygórowana.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w sentencji.