Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 lutego 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 23 lutego 2017 r. w Katowicach

sprawy z odwołania J. G. (J. G.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji ubezpieczonego J. G.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach

z dnia 24 maja 2016 r. sygn. akt XI U 2731/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu J. G. prawo do emerytury od dnia 24 października 2014 r.;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. na rzecz ubezpieczonego J. G. kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu za obie instancje.

/-/SSA J. Pietrzak /-/SSA M. Żurecki /-/SSA T. Szweda

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 1392/16

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Katowicach wyrokiem z dnia 24 maja 2016r. oddalił odwołanie J. G. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. z dnia 6 października 2014r. odmawiającej ubezpieczonemu
na wniosek z dnia 25 września 2014r. prawa do emerytury określonej w art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS.

Sąd nie uwzględnił odwołania skarżącego albowiem uznał za zasadne stanowisko organu rentowego, zgodnie z którym ubezpieczony do dnia wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach nie udowodnił co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach o której mowa w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (dalej rozporządzenie Rady Ministrów z 1983r.).

Sąd nie znalazł podstaw dla zaliczenia do okresu pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy okresu zatrudnienia skarżącego w przedsiębiorstwie (...) S.A. w D. od dnia
26 czerwca 1978r. do 6 grudnia 1997r.

Sąd ustalił, że w tym okresie ubezpieczony był zatrudniony na stanowiskach: montera izolacji termicznej, blacharza i malarza pracując w brygadzie wykonującej prace przy montowaniu izolacji termicznej. Praca ubezpieczonego polegała na zakładaniu izolacji z waty szklanej na urządzeniach i instalacjach technologicznych
w różnych zakładach przemysłowych. Izolację zabezpieczano siatką i blachami oraz farbami antykorozyjnymi. Sporadycznie i krótkotrwale ubezpieczony wykonywał prace przygotowawcze w warsztacie blacharskim przy kształtowaniu blach zabezpieczających izolację. Zasadniczo ubezpieczony zajmował się bezpośrednio pracami termoizolacyjnymi na terenie hut, kopalń i zakładów chemicznych.

Sąd wskazał, że przedsiębiorstwo (...) specjalizowało się w wykonywaniu robót termoizolacyjnych i antykorozyjnych na rzecz usługobiorców różnych branż przemysłowych w kraju i zagranicą. Ubezpieczony wykonywał takie roboty również na budowach eksportowych. Były pracodawca ubezpieczonego potwierdził okres pracy w szczególnych warunkach od 1 czerwca 1983r. do 6 grudnia 1997r. świadectwem pracy likwidatora przedsiębiorstwa z dnia 28 marca 2000r. jako pracy wykonywanej w poz. 5, 6 działu V wykazu A – załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z 1983r. (prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości, prace malarskie konstrukcji na wysokości).

Sąd nie uzyskał akt osobowych ubezpieczonego. Ustalenia faktyczne Sąd oparł na zeznaniach świadka – współpracownika C. K. (zatrudnionego w (...) od 26 września 1978r. do 1997r.) oraz ubezpieczonego.

Dokonując oceny prawnej stanu faktycznego Sąd uznał, że brak jest podstaw dla zakwalifikowania spornego okresu pracy według pozycji 5, 6 działu V (budownictwo, przemysł materiałów budowlanych) wykazu A – stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 1983r. gdyż prace wykonywane przez ubezpieczonego nie mieściły się w pojęciu prac przy montażu konstrukcji metalowych i prac malarskich na wysokości, lecz prac termoizolacyjnych wymienionych w poz. 38 działu IV (chemia) wykazu A.

Stwierdzając powyższe Sąd zauważył i podkreślił, że istotne znaczenie dla pozytywnej kwalifikacji danego rodzaju prac wymienionych w wykazie A – załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z 1983r. jako prac w szczególnych warunkach ma branżowy charakter ich klasyfikacji co potwierdza pogląd orzeczniczy wyrażony w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2010r., II UK 21/10.

W związku z tym Sąd przyjął, że skoro przedsiębiorstwo w którym ubezpieczony był zatrudniony w spornym okresie należało do branży budowlanej zaś prace termoizolacyjne i antykorozyjne zostały przyporządkowane do działu IV w chemii, to nie ma podstaw dla ich uwzględnienia w rozpoznawanej sprawie.

Sąd wyraził przy tym pogląd, że cały okres zatrudnienia w (...) S.A. mógłby być zaliczony gdyby przedsiębiorstwo to należało do branży chemicznej lub świadczyło usługi dla przedsiębiorstw branży chemicznej.

W apelacji od wyroku pełnomocnik (radca prawny) ubezpieczonego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i przyznanie prawa do emerytury zarzucając wyrokowi brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego w szczególności dokonania powierzchownej oceny charakteru i warunków pracy ubezpieczonego w spornym okresie i dokonania jego prawnej oceny wyłącznie przy uwzględnieniu tzw. zasady branżowości w wykładni przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze a przez to naruszenie art. 184 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS.

Apelujący podniósł, że w świetle ustaleń faktycznych wykonywał on niewątpliwie prace o których mowa w poz. 38 działu IV wykazu A – załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów a wykonując tego rodzaju prace był narażony
na działanie takich samych czynników na które narażeni byli pracownicy innego działu przemysłu. Zatem odmowa przyznania prawa do emerytury z tytułu pracy
w szczególnych warunkach wyłącznie z powodu kwalifikacji branży pracodawcy
mimo spełnienia przesłanki charakteru i warunków wykonywanych prac jest krzywdząca.

Sąd Apelacyjny uwzględnił apelację, zmienił zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję organu rentowego i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 24 października 2014r., tj. od osiągniecia wieku emerytalnego
(...) lat.

Orzekając reformatoryjnie w myśl art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny przyjął,
że ubezpieczony udowodnił sporną w sprawie przesłankę osiągnięcia w dniu wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach wymaganego co najmniej 15-letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach za który w okolicznościach sprawy należy uznać okres zatrudnienia ubezpieczonego w przedsiębiorstwie (...) S.A. w D. od dnia 26 czerwca 1978r. do 6 grudnia 1997r. (z wyłączeniem okresu urlopu bezpłatnego od 12 grudnia 1988r. do 4 stycznia 1989r.).

Z ustalonych w sprawie niekwestionowanych okoliczności faktycznych
które należało przyjąć za własne wynika, że ubezpieczony we wskazanym okresie był pracownikiem specjalistycznego przedsiębiorstwa zajmującego się wykonywaniem prac antykorozyjnych i termoizolacyjnych urządzeń i instalacji technologicznych znajdujących się w zakładach przemysłowych różnych sektorów gospodarki.

Z ustaleń faktycznych wynika, że ubezpieczony był pracownikiem brygady zakładającej materiały izolacyjne i zabezpieczające na urządzeniach i instalacjach przemysłowych pracując w narażeniu na ekspozycję na czynniki szkodliwe
(wata szklana, farby antykorozyjne). W czynnościach pracowniczych ubezpieczonego na stanowisku określonym jako monter izolacji termicznej, blacharz i malarz
mieściły się wszystkie typowe prace składające się na ciąg prac termoizolacyjnych
i antykorozyjnych, tj. rodzaju prac wymienionych w poz. 38 działu IV wykazu A – załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z 1983r.

Sąd Apelacyjny nie podzielił stanowiska Sądu pierwszej instancji, który odmowę zaliczenia spornego okresu uzasadnił jedynie przyporządkowaniem pracodawcy do działu przemysłu materiałów budowlanych (dział V) wykazu A a nie sektora chemicznego.

W ocenie Sądu Apelacyjnego w rozpoznawanej sprawie należało przede wszystkim stwierdzić, czy stanowisko pracy ubezpieczonego cechowało się takim samym stopniem uciążliwości i szkodliwości dla zdrowia niezależnie od jego umiejscowienia w konkretnym dziale przemysłu (sektorze gospodarczym) w kontekście zawartego w art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach pojęcia pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach.

Zgodnie z poglądem orzecznictwa Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 6 lutego 2014r., I UK 314/13; wyrok z dnia 13 grudnia 2016r., III UK 40/16) od kryterium branżowego sposobu kwalifikacji prac w szczególnych warunkach wymienionych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 1983r. można odstąpić w sytuacjach, gdy wykonywana jest praca uznana za szkodliwą dla jednej branży mimo, że warunki jej wykonywania w innej branży są tak samo szkodliwe w szczególności jeżeli pracownik w ramach swoich obowiązków stale i w pełnym wymiarze czasu pracy był narażony na działanie tych samych czynników na które narażeni byli pracownicy innego działu przemysłu w ramach którego to działu takie same prace zaliczane są
do pracy w szczególnych warunkach bowiem zrównanie tych stanowisk pracy naruszałoby zasadę równości w zakresie uprawnień do ubezpieczenia społecznego pracowników wykonujących taką samą pracę.

Odnosząc powyższy pogląd do charakteru i specyfiki pracy wykonywanej przez ubezpieczonego w ocenie Sądu brak jest podstaw dla przyjęcia, że stopień narażenia na działanie czynników szkodliwych związanych z rodzajem używanych do prac izolacyjnych i antykorozyjnych materiałów i substancji był istotnie zróżnicowany w zależności od miejsca wykonywania tego rodzaju prac lub rodzaju urządzeń czy instalacji technologicznych poddanych pracom termoizolacyjnym.

W związku z tym Sąd nie zaaprobował poglądu Sądu Okręgowego który stwierdził, że sporny okres pracy ubezpieczonego od 1978r. do 1997r. mógłby zostać uwzględniony gdyby pracodawca skarżącego był przyporządkowany do sektora przemysłu chemicznego lub świadczył wyłącznie usługi dla zakładów chemicznych.

W przekonaniu Sądu Apelacyjnego o zaliczeniu do prac w szczególnych warunkach prac wymienionych w poz. 38 działu IV wykazu A decydujące znaczenie miał rodzaj czynników chemicznych używanych przy wykonywaniu wymienionych prac nie zaś klasyfikacja podmiotów na rzecz których prace takie są wykonywane.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 lutego 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (60 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w I instancji)
oraz § 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (270 zł)
przy uwzględnieniu zwrotu opłaty od apelacji 30 zł jako kosztów w postępowaniu apelacyjnym.

/-/SSA J. Pietrzak /-/SSA M. Żurecki /-/SSA T. Szweda

Sędzia Przewodniczący Sędzia

MP