Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 06 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XX Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Zborzyńska

Protokolant: Dorota Jeziorska

po rozpoznaniu w dniu 23 stycznia 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. G.

przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) w W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda M. G. na rzecz pozwanego Przedsiębiorstwo Państwowe (...) kwotę 3 617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

III.  nakazuje pobrać od powoda M. G. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 3 785,28 zł (trzy tysiące siedemset osiemdziesiąt pięć złotych dwadzieścia osiem groszy) tytułem wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Okręgowy w Warszawie.

SSO Anna Zborzyńska

Sygn. akt XX GC 1106/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 2 sierpnia 2013 r. powód M. G. wniósł o zasądzenieod pozwanego Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. kwoty 150.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 lipca 2013 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za zmniejszenie wartości nieruchomości należących do powoda na skutek utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. oraz o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powód wskazał, że jest właścicielem nieruchomości gruntowej położonej w J., gmina P., przy ul. (...), na działkach ewidencyjnych o nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Piasecznie, IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...). Przedmiotowa nieruchomość znajduje się w obszarze ograniczonego użytkowania utworzonego dla (...) im. (...) w W. ustanowionego uchwałą nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. Zgodnie z § 1 ww. uchwały tworzy się obszar ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W., którego zarządcą jest Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w W.. Zaistniała sytuacja spowodowała zwiększenie hałasu na terenie utworzonego obszaru ograniczonego użytkowania. W konsekwencji stan taki zmusił właścicieli posiadających na jego terenie nieruchomości do znoszenia immisji powodowanych przez ruch lotniczy. Co więcej miało wpływ na spadek cen nieruchomości znajdujących się na utworzonym w tym celu obszarze.

Powód jako podstawę prawną swojego żądania wskazał art. 129 § 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, zgodnie z którym w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Zdaniem powoda fakt spadku wartości przedmiotowej nieruchomości w pełni uzasadnia żądanie kwoty 150.000,00 zł tytułem odszkodowania. Powód wskazał, że celem polubownego załatwienia sprawy w dniu 23 lipca 2013 r. skierował do pozwanego wezwanie do zapłaty ww. kwoty. Wezwanie to pozostało bez reakcji.

W odpowiedzi na pozew. pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany wskazał, iż nieruchomość strony powodowej znajduje się w OOU, ale na terenie, na którym brak jest aktualnie, jak również nie są przewidziane w przyszłości, przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu ze względu na starty, lądowania i przeloty statków powietrznych dla zabudowy mieszkaniowej określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826 ze zm.).

Dla zabudowy mieszkaniowej dopuszczalny poziom hałasu jest wyższy niż dla terenów najbardziej wrażliwych (szpitali, domów opieki społecznej, szkół, przedszkoli, żłobków, internatów) i wynosi 50 dB. W związku z powyższym na obszarze OOU rozróżnić należy tereny, na których dochodzi do przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu dla zabudowy mieszkaniowej, w szczególności strefę Z1 i Z2 i część obszaru wokół granicy zewnętrznej strefy Z2 oraz tereny, na których takie przekroczenia nie występują. Teren, na którym znajduje się nieruchomość strony powodowej, znajduje się w obszarze ograniczonego użytkowania ze względu na przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu dla terenów najbardziej wrażliwych, ale na terenie tym nie występują, jak również nie są przewidziane w przyszłości, przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu dla zabudowy mieszkaniowej. Wobec powyższego należy stwierdzić, iż na nieruchomości powoda brak jest jakichkolwiek ograniczeń, które mogłyby uzasadniać roszczenia odszkodowawcze. Stanowisko pozwanego znajduje potwierdzenie w postanowieniach Przeglądu ekologicznego (...) im. (...) w W.. Zgodnie z zawartymi w tym przeglądzie mapami akustycznymi nieruchomość strony powodowej znajduje się poza trenami, na których są przewidziane przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku ze względu na starty, lądowania i przeloty statków powietrznych dla zabudowy mieszkaniowej. W granicach obszaru ograniczonego użytkowania należy wyróżnić obszar, na którym dochodzi do przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu lotniczego dla zabudowy mieszkaniowej i wrażliwej oraz na którym przekroczenia dotyczą wyłącznie zabudowy wrażliwej, a dla zabudowy mieszkaniowej brak jest takich przekroczeń. Jak zostało wykazane nieruchomość powoda znajduje się właśnie na obszarze, gdzie dopuszczalne poziomy hałasu lotniczego dla zabudowy mieszkaniowej nie są przekroczone.

Odpowiedzialność z tytułu obszaru ograniczonego użytkowania na podstawie art. 129 w związku z art. 135 i 136 ustawy Prawo ochrony środowiska dotyczy wyłącznie przekroczenia standardów ochrony środowiska. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku określone zostały w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Powyższe rozporządzenie wyznacza zatem ramy standardów ochrony środowiska, za dotrzymanie których odpowiada pozwany, a które nie są przekroczone na nieruchomości strony powodowej oraz nie będą przekraczane w przyszłości. Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić – zdaniem pozwanego - , że utworzenie OOU nie spowodowało żadnych ograniczeń na nieruchomości powoda, a więc brak jest podstaw dla dochodzenia roszczeń odszkodowawczych od pozwanego.

Odnosząc się do roszczenia powoda związanego z rzekomo poniesioną szkodą w postaci obniżenia wartości nieruchomości w wyniku utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania pozwany wskazał, iż jest ono bezzasadne. Samo jego utworzenie nie jest wystarczające dla wykazania zasadności podstaw roszczeń odszkodowawczych. Szkoda w postaci zmniejszenia wartości nieruchomości, stosownie do regulacji zawartych w art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska powinna pozostawać w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości. Niezbędne jest zatem wykazanie przez powoda związku przyczynowego pomiędzy szkodą a wprowadzonymi ograniczeniami. Jednakże powód nie wskazał i nie udowodnił w pozwie żadnych ograniczeń wynikających z Uchwały Sejmiku, które dotyczą jego nieruchomości, a co za tym idzie, które uzasadniałyby roszczenia odszkodowawcze z tytułu obniżenia wartości nieruchomości – gdyż OOU nie wprowadza żadnych ograniczeń, które mogłyby mieć zastosowanie do nieruchomości lokalowej powoda (lokal mieszkalny).

Zgodnie z opracowaniem dokonanym przez Centrum (...) pt. „Analiza rynku gruntów zabudowanych budynkami mieszkalnymi w (...) Ograniczonego (...) wokół (...) im. (...) w W. oraz w bezpośrednim sąsiedztwie nieruchomości przy ul. (...)" w sposób jednoznaczny wynika, że zarówno wysokość średnich wartości transakcji, jak i średnich cen nieruchomości w przeliczeniu na 1 m2 nie wykazuje znaczącego wpływu ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania. Centrum (...) w ww. wnioskach jednoznacznie stwierdza, iż przebieg krzywych średnich wartości transakcji dla całego miasta W. oraz dla obszaru ograniczonego użytkowania wskazuje, że ceny nieruchomości w OOU w badanym okresie podlegały tym samym trendom i tym samym zmianom ceny w innych częściach miasta.

Na nieruchomości powoda brak jest przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu lotniczego dla zabudowy mieszkaniowej, ponadto nie występują żadne ograniczenia w zakresie możliwości zabudowy, które obowiązują jedynie w strefie Z1 i Z2 OOU. Zatem powód nie wykazał związku przyczynowego pomiędzy wprowadzeniem OOU, a rzekomą szkodą polegającą na zmniejszeniu wartości nieruchomości powoda.

Pismem procesowym z dnia 21 listopada 2014 r. powód zmodyfikował żądanie pozwu w ten sposób, że zamiast dotychczasowo dochodzonej kwoty 150 000 zł wniósł o zasądzenie kwoty 264 496 zł wraz ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 150 000 zł od dnia 27 lipca 2013 r. do dnia 22 listopada 2014 r. oraz od kwoty 114 496 zł od dnia 23 listopada 2014 r. do dnia zapłaty. Odpisu tego pisma powód nie złożył Sądowi celem jego doręczenia stronie przeciwnej, lecz nadał go listem poleconym bezpośrednio pełnomocnikowi pozwanego, dołączając do pisma dowód tego nadania, co odpowiada trybowi doręczenia opisanemu w art. 132 § 1 k.p.c.

Na rozprawie w dniu 21 kwietnia 2016 r. powód przedłożył pismo procesowe zawierające sprostowanie oczywistej omyłki pisarskiej w zakresie dochodzonego roszczenia sprecyzowanego w piśmie procesowym z dnia 21 listopada 2014 r., wnosząc o zasądzenie kwoty 264 496 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 150 000 zł od dnia 27 lipca 2013 r. do dnia 22 listopada 2014 r. oraz od kwoty 264 496 zł od dnia 23 listopada 2014 r. do dnia zapłaty.

Sąd Okręgowy poczynił następujące ustalenia faktyczne:

M. G. jest właścicielem nieruchomości położonej w J., gminie P., o powierzchni 0,9782 m ², przy ul. (...), składającej się z działek ewidencyjnych nr (...) w obrębie (...) J., dla którego Sąd Rejonowy w Piasecznie, IV Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą nr (...) (dalej jako Nieruchomość). Nieruchomość nabył w dniu 07.11.2008 r.

- dowód : wydruk księgi wieczystej KW nr (...), k.7-16,

kopia umowy sprzedaży k.17-23.

Pozwane Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w W. jest zarządcą (...) im. (...) w W..

- dowód : okoliczność bezsporna.

W dniu 20 czerwca 2011 r. Sejmik Województwa (...) podjął uchwałę nr 76/11 w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego dla (...) im. (...) w W., która weszła w życie w dniu 4 sierpnia 2011 r. (dalej jako: Uchwała). Granicę zewnętrzną obszaru ograniczonego użytkowania wyznacza się na podstawie obwiedni izolinii równoważnego poziomu dźwięku A LAeqN = 45 dB i izolinii LAeqD = 55 dB w przypadku, gdy izolinia LAeqN = 45 dB zawiera się wewnątrz obszaru ograniczonego izolinią LAeqD = 55dB (§ 3 Uchwały).

W obszarze ograniczonego użytkowania wyróżniono się dwie strefy: pkt. 1), Strefę Z1, której granicę zewnętrzną wyznacza izolinia miarodajnego poziomu dźwięku 55 dB w porze nocy, od wewnątrz granica lotniska; pkt. 2), strefę Z2, której granicę wyznacza od zewnątrz izolinia miarodajnego poziomu dźwięku 50 dB w porze nocy, od wewnątrz granica lotniska strefy Z1 (§ 4 Uchwały).

W obszarze ograniczonego użytkowania wprowadzono następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu i sposobu korzystania z terenów:

pkt 1) w strefie Z1: ppkt a) zakazuje się przeznaczenia terenów pod zabudowę mieszkaniową jedno- i wielorodzinną, mieszkaniowo-usługową, zagrodową, zamieszkania zbiorowego, związaną ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, szpitale i domy opieki społecznej; ppkt b) zakazuje się lokalizowania budynków o funkcji mieszkaniowej, mieszkaniowo-usługowej, zagrodowej, zamieszkania zbiorowego, szpitali, domów opieki społecznej oraz o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży; ppkt c) zakazuje się zmiany funkcji budynków istniejących na budynki o funkcji mieszkaniowej, mieszkalno-usługowej, zagrodowej, zamieszkania zbiorowego, szpitali, domów opieki społecznej oraz o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży; pkt) 2 w strefie Z2: ppkt a) zakazuje się przeznaczania terenów pod szpitale i domy opieki społecznej oraz pod zabudowę związaną ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży; ppkt b) zakazuje się lokalizowania budynków o funkcji szpitali, domów opieki społecznej oraz o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży; ppkt c) zakazuje się zmiany funkcji budynków istniejących na budynki o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, szpitali i domów opieki społecznej (§ 5 Uchwały).

Graficzny przebieg granic obszaru ograniczonego użytkowania oraz stref Z1, Z2 określają załączniki nr 1, 2 i 3 do uchwały (§ 7 Uchwały).

Współrzędne geodezyjne granicy obszaru ograniczonego użytkowania oraz granic stref Z2, Z1 i granicy terenu lotniska określa załącznik nr 4 do uchwały (§ 8 Uchwały).

Opis granicy obszaru ograniczonego użytkowania, strefy Z2 i Z1 oraz granicy terenu lotniska określa załącznik nr 5 do uchwały (§ 9 Uchwały).

- dowód : Uchwała Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r.

w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego dla (...) im.

F. C. w W..

Nieruchomość powoda objęta jest obszarem ograniczonego użytkowania na podstawie uchwały nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. i znajduje się ona poza strefami Z1 i Z2.

- dowód : okoliczność bezsporna.

Pismem z dnia 23 lipca 2013 r., doręczonym w dniu 24 lipca 2013 r., M. G. na podstawie art. 129 ust. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska zgłosił pozwanemu roszczenia z tytułu zmniejszenia wartości nieruchomości oraz z tytułu nakładów na rewitalizacje akustyczną budynku w łącznej wysokości 450 000 zł, wzywając jednocześnie pozwanego do zapłaty powyższej kwoty w terminie do dnia 26 lipca 2013 r., pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego.

- dowód : wezwanie do zapłaty, k.24-25.

Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych zostały podzielone na dwie grupy. Pierwsza obejmuje: tereny zabudowy mieszkaniowej jedno i wielorodzinnej oraz zabudowy zagrodowej i zamieszkania zbiorowego; tereny rekreacyjno-wypoczynkowe; tereny mieszkaniowo-usługowe; tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców. Z kolei drugą grupę, o przypisanym wyższym standardzie akustycznym w środowisku, stanowią tereny uzdrowiskowe, tereny szpitali i domów opieki społecznej oraz tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży (zabudowa wrażliwa). Dopuszczalne poziomy hałasu lotniczego zostały dla obu powyższych grup określone odrębnie.

Dla pierwszej grupy dopuszczalny poziom hałasu w dB wynosi 60 wyrażony wskaźnikiem LAeqD dla pory dnia oraz 50 wyrażony wskaźnikiem LAeqN dla pory dnia. Natomiast dla drugiej grupy dopuszczalny poziom hałasu w dB wynosi 55 wyrażony wskaźnikiem LAeqD dla pory dnia oraz 45 wyrażony wskaźnikiem LAeqN dla pory dnia.

- dowód: Przegląd ekologiczny (...) im. (...) w W. w

zakresie oddziaływania akustycznego wraz z dokumentacją niezbędną do

ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im.

F. C. w W. k.60-172.

Nieruchomość powoda zawiera się w przedziale równoważnego poziomu dźwięku 45<LAeq N<50dB dla pory nocy (rys. 12.3) oraz nie przekracza równoważnego poziomu dźwięku 55<LAeq D<60dB dla pory dnia (rys. 12.2).

Na nieruchomości powoda nie doszło do przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu lotniczego, określonych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku.

- dowód : opinia uzupełniająca biegłego sądowego akustyka k.470-477.

Hałas emitowany przez startujące samoloty jest słyszalny przez powoda w zależności od kierunku wiatru. Powód nie potrafi określić jak często hałas ten jest dla niego dokuczliwy. Hałas startujących samolotów uniemożliwia powodowi prowadzenie rozmów telefonicznych na zewnątrz domu. W celu ochrony przed hałasem powód zainstalował w domu pełną rekuperację i w nocy śpi przy zamkniętych oknach.

- dowód : wyjaśnienia powoda M. G. k.508-509.

Sąd Okręgowy w Warszawie zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W pierwszej kolejności koniecznym jest wyjaśnienie, że kognicją Sądu i rozstrzygnięciem objęte jest wyłącznie żądanie pozwu w jego pierwotnym kształcie, a zatem do kwoty 150 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 lipca 2013 r. W ocenie Sądu bowiem nie doszło do zawiśnięcia sporu co do kwoty 114 496 zł, o którą powód – w piśmie z dnia 21 listopada 2014 r. rozszerzył powództwo. Sąd nie doręczył bowiem pozwanemu odpisu pisma modyfikującego powództwo w powyższym zakresie. (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 11 marca 2016 r. VI ACa 229/15)

Bezsporny pomiędzy stronami był fakt, iż nieruchomość powoda objęta została obszarem ograniczonego użytkowania, utworzonym na podstawie uchwały nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. i że znajduje się ona poza strefami Z1 i Z2.

Istota sporu sprowadzała się do ustalenia, czy objęcie nieruchomości powoda obszarem ograniczonego użytkowania skutkowało powstaniem szkody po stronie powoda, a jeśli tak to w jakiej wysokości oraz czy pomiędzy ową szkodą a ograniczeniami wynikającymi z objęcia ww. nieruchomości obszarem ograniczonego użytkowania zachodzi adekwatny związek przyczynowy.

Podstawa prawna powództwa oparta jest na art. 129 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (dalej jako: p.o.ś.). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 maja 2012 r. (sygn. akt I CSK 509/11) jednoznacznie się wypowiedział, że w takim wypadku właściwą podstawę prawną uzyskania przez poszkodowanego ochrony w zakresie roszczenia o naprawienie szkody w postaci zmniejszenia się wartości nieruchomości, wynikającej z faktycznego oddziaływania lotniska pozwanego, emitującego hałas w stopniu, który uzasadniał utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania uznać należy art. 129 ust. 2 p.o.ś. Wyłączył tym samym możliwość oparcia powództwa na przepisie art. 435 k.c.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 p.o.ś., jeżeli w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości korzystanie z niej lub z jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone, właściciel nieruchomości może żądać wykupienia nieruchomości lub jej części. Stosownie zaś do art. 129 ust. 2 p.o.ś., w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości.

Przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej są: wejście w życie Uchwały lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości, i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości a szkodą (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, OSNC-ZD2009/4/103).

W pierwszym rzędzie odnieść się należy do podniesionego przez pozwanego zarzutu, że powód nie dokonał prawidłowego zgłoszenia swojego roszczenia przed upływem terminu zawitego. Zdaniem pozwanego powód zgłaszając swoje roszczenie powinien skonkretyzować w jakim zakresie dotyczy ono odszkodowania tytułem spadku wartości nieruchomości, a w jakim konieczności poniesienia kosztów rewitalizacji akustycznej, zatem nie można mówić o prawidłowym zgłoszeniu roszczenia przed upływem terminu zawitego.

W ocenie Sądu zarzuty pozwanego w tym zakresie są bezzasadne i nie zasługują na uwzględnienie. Sąd rozpoznający sprawę w całości podziela stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w wyroku z dnia 21 sierpnia 2013 r. (sygn. akt II CSK 578/12), w którym stwierdził, że do zachowania terminu zawitego wystarczy zgłoszenie roszczenia pod względem rodzajowym ze względu na jego charakter i trudności ze stanowczym i ostatecznym określeniem wielkości szkody. W konsekwencji uznać zatem należało, że w niniejszej sprawie doszło do skutecznego zgłoszenia roszczenia o odszkodowanie z tytułu spadku wartości nieruchomości pismem z dnia 23 lipca 2013 r.

Podstawą do domagania się powyższych roszczeń może być ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości poprzez stworzenie obszaru ograniczonego użytkowania, co wynika wprost z art. 129 p.o.ś. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2010 r., sygn. akt II CSK 602/09, Lex nr 585768).

Pozwany stał na stanowisku, że powód nie poniósł szkody, gdyż wprowadzenie obszaru ograniczonego użytkowania nie spowodowało żadnych ograniczeń na nieruchomości powoda. Pozwany wskazał, że na nieruchomości powoda nie ma przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu oraz nie ma ograniczeń wynikających z uchwały nr 76/11 Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r.

Z powyższym zarzutem należy się zgodzić.

Do przypisania pozwanemu odpowiedzialności na podstawie powołanych przepisów, konieczne było wykazanie przez powoda poniesienia szkody, jej wysokości oraz związku przyczynowo - skutkowego pomiędzy szkodą a ograniczeniami wynikającymi z objęcia danej nieruchomości obszarem ograniczonego użytkowania. Ciężar dowodu obciążał w tym zakresie stronę powodową, zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z treści art. 6 k.c.

Zdaniem Sądu strona powodowa nie sprostała powyższemu obowiązkowi.

Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego w sprawie o sygn. akt IV CSK 28/12 z dnia 27 czerwca 2011 r. odpowiedzialność odszkodowawcza, o której mowa w art. 129 ustawy Prawo ochrony środowiska, przewidziano nie za samo ograniczenie i nie za każde ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Odszkodowanie nie rekompensuje zmiany dotychczasowej sytuacji właściciela nieruchomości, a tym bardziej utrzymywania już istniejących ograniczeń w przypadku zmiany aktu prawnego. Odszkodowanie służy bowiem za konkretną szkodę, która powstała w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, a nie za samo ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Szkoda ma być normalnym następstwem wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego wprowadzającego ograniczenia w sposobie korzystania z nieruchomości.

W ocenie Sądu wydane przez biegłego sądowego z zakresu (...) opinie nie mogły stanowić podstawy do dokonania ustaleń faktycznych w oparciu o zawarte w nich wnioski. Przede wszystkim budzi uzasadnione wątpliwości ustalona przez biegłego wysokość spadku wartości nieruchomości, którą biegły wiązał wyłącznie z istniejącym na nieruchomości hałasem spowodowanym ruchem lotniczym. Jednocześnie biegły wskazał, że nie prowadził badań hałasu i trudno jest mu stwierdzić, czy rzeczywiście na terenie powoda normy w zakresie hałasu zostały przekroczone.

Sąd nie podzielił wniosków zawartych w opinii biegłego sądowego E. W. z dnia 23 października 2014 r., w zakresie w jakim stwierdził, że na skutek utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania doszło do spadku wartości nieruchomości o 264 496 zł. Opinie biegłego sądowego nie są wyczerpujące oraz rzetelnie uzasadnione. Pozostają w sprzeczności z innymi dowodami przeprowadzonymi w sprawie, w tym z dowodem z opinii biegłego sądowego z zakresu akustyki. Wskazać należy, że biegły E. W. w opinii uzupełniającej nie był w stanie uzasadnić wniosków opinii, a w szczególności odnieść się do kwestii czynników obniżających wartość nieruchomości powoda. Jak wskazał Sąd Najwyższy, biegły sądowy nie powinien w tekście opinii zamieszczać uwag nie merytorycznych, ani wyrażać swych ocen w nieodpowiedniej formie. Za niestosowną praktykę biegłego uznaje się także wyciąganie wniosków na podstawie tylko doświadczenia i osobistej wiedzy biegłego, mimo że często istnieje trudność w doborze źródeł literatury (Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 lutego 2013, II CSK 371/12, LEX nr 1314385).

Należy zauważyć, iż opinie biegłego - tak jak każdy dowód - nie wiążą Sądu, podlegają jedynie jego ocenie. Sąd nie może ograniczyć się zatem do powołania się na ustalenia znajdujące się w opinii biegłego, obowiązany jest bowiem do sprawdzenia, na jakich podstawach biegły oparł swoje stwierdzenia. Biegły wydaje opinię jedynie w zakresie stanu faktycznego, nie może więc ona zastąpić orzeczenia Sądu. Orzeczenie nie może być na niej oparte w sposób bezkrytyczny, obowiązkiem sądu jest dokładna ocena jej wiarygodności, prawidłowości i mocy dowodowej, według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego przeanalizowania zabranego w sprawie materiału.

W niniejszej sprawie biegły sądowy E. W. ustalając spadek wartości nieruchomości wskazał w opinii uzupełniającej z dnia 6 maja 2015 r., że „na skutek zmiany stanu otoczenia po wprowadzeniu ograniczonego obszaru użytkowania zmieniło się swobodne korzystanie z nieruchomości, które upoważnia do stałego korzystania z przestrzeni powietrznej przez statki powietrzne generujące hałas”. Tym samym biegły wyliczając spadek wartości nieruchomości oparł się na uciążliwościach związanych z hałasem spowodowanym ruchem lotniczym. Powyższe wnioski pozostają w sprzeczności z wnioskami biegłego sądowego z zakresu akustyki mgr inż. M. Z. zawartymi w opinii uzupełniającej z dnia 13 lipca 2016 r., który jednoznacznie stwierdził, że na nieruchomości powoda brak jest przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu obowiązujących dla zabudowy mieszkaniowej.

Biegły E. W. nie wskazał innych ograniczeń w użytkowaniu nieruchomości na skutek ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania. Dlatego wnioski wynikające z jego opinii głównej oraz uzupełniającej w zakresu wyceny nieruchomości Sąd uznał jako nieprzydatne do rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd - na podstawie opinii biegłego z zakresu akustyki, a także wyjaśnień powoda - podzielił stanowisko pozwanego, że objęcie nieruchomości powoda obszarem ograniczonego użytkowania nie spowodowało obniżenia wartości nieruchomości. Strona powodowa nie wykazała by na jej nieruchomości wskutek wejścia w życie uchwały dochodziło do przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu.

Nieruchomość powoda leży poza strefą Z1 i Z2. Zgodnie z § 3 uchwały granicę zewnętrzną obszaru ograniczonego użytkowania wyznacza się na podstawie obwiedni izolinii równoważnego poziomu dźwięku A LAeqN = 45 dB i izolinii LAeqD = 55 dB w przypadku, gdy izolinia LAeqN = 45 dB zawiera się wewnątrz obszaru ograniczonego izolinią LAeqD = 55dB.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku dopuszczalny poziom hałasu lotniczego w porze nocnej dla zabudowy mieszkaniowej zgodnie ze wskaźnikiem LAeq N wynosi do 50 dB, natomiast w porze dziennej dla zabudowy mieszkaniowej zgodnie ze wskaźnikiem LAeq D wynosi do 60 dB.

Strona powodowa nie wykazała, aby na jej nieruchomości doszło do przekroczenia tych norm. Z wydanej w niniejszej sprawie opinii uzupełniającej przez biegłego sądowego akustyka M. Z. wynika, że na terenie badanej nieruchomości nie dochodzi do przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu lotniczego, określonych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Biegły stwierdził przy tym, że nieruchomość powoda:

- nie przekracza równoważnego poziomu dźwięku 55<LAeq D<60dB dla pory dnia (rys. 12.2);

- zawiera się w przedziale równoważnego poziomu dźwięku 45<LAeq N<50dB dla pory nocy (rys. 12.3).

Tym samym brak przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu na nieruchomości powoda nie spowodowało obniżenia wartości nieruchomości powoda.

Sam powód na rozprawie w dniu 23 stycznia 2017 r. nie był w stanie jednoznacznie stwierdzić jak przejawiają się uciążliwości „trudno jest mi odpowiedzieć na pytanie jak często dokucza mu hałas samolotów. Co najmniej kilka, kilkanaście razy w lato musiałem się przenieść z pracą do domu”. Kierując się zasadami doświadczenia życiowego, Sąd uznał, iż powód nie miałby żadnych trudności w określeniu zakresu uciążliwości wynikających z hałasu lotniczego, gdyby takie uciążliwości istotnie występowały na jego nieruchomości.

Podzielić również należało stanowisko pozwanego, że z uwagi na fakt, że nieruchomość powoda jest położona w obszarze ograniczonego użytkowania, ale poza strefą Z1 i Z2, brak jest w stosunku do nieruchomości jakichkolwiek ograniczeń w zabudowie, czy w odniesieniu do zmiany funkcji budynków istniejących. Ograniczenia w tym zakresie – zgodnie z treścią uchwały – odnoszą się jedynie do nieruchomości położonych w strefie Z1 oraz strefie Z2 (por. § 5 pkt 1 i 2 uchwały).

Podsumowując, powód nie udowodnił, aby wobec nieruchomości istniały jakiekolwiek ograniczenia skutkujące spadkiem wartości nieruchomości. Wejście w życie uchwały nie stworzyło wobec powoda ograniczeń, które powodowałyby, że korzystanie z nieruchomości w dotychczasowy sposób lub w sposób zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone. Opinia biegłego akustyka jednoznacznie wykazała, że na nieruchomości powoda brak jest przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu obowiązujących dla zabudowy mieszkaniowej. Powód nie zaoferował innych dowodów, które mogłoby wykazać czy faktycznie dochodzi do przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu dla zabudowy mieszkaniowej, zaś opinie biegłego z zakresu (...) Sąd ocenił jako nieprzydatne do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

W tym stanie rzeczy powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. Zgodnie z jego treścią strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.

Zasądzone na rzecz pozwanego koszty obejmują koszty zastępstwa procesowego w wysokości 3 600 zł (§ 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu) oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Nadto, Sąd nakazał pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 3 785,28 zł tytułem wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa, zgodnie z art. 98 k.p.c. w zw. z art. 113 i art. 83 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

SSO. Anna Zborzyńska