Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 30 marca 2017 r. w Lublinie

sprawy J. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji J. Ł.

od wyroku Sądu Okręgowego w Zamościu

z dnia 15 czerwca 2016 r. sygn. akt IV U 598/15

oddala apelację.

Elżbieta Czaja Małgorzata Rokicka-Radoniewicz Małgorzata Pasek

Sygn. akt III AUa 1136 /16

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 26 marca 2015 r. odmówił J. Ł. przyznania prawa do emerytury, ponieważ - jak przyjął, wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r., nie udowodnił 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Wnioskodawca w odwołaniu od decyzji, wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do świadczenia emerytalnego. Podkreślił, że od dnia 25 kwietnia 1974 r. do dnia 14 czerwca 1992 r., stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, pracował na stanowisku galwanizera.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie, wnosił o jego oddalenie.

Wyrokiem z 15 czerwca 2016 roku Sąd Okręgowy w Zamościu oddalił odwołanie.

Podstawą wyroku były następujące ustalenia:

J. Ł., ur. (...), pozostaje w zatrudnieniu w (...) Sp. z o. o. w S., w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku pomocnika palacza kotła. W dniu 11 lutego 2015 r. zgłosił w organie rentowym wniosek o ustalenie prawa do emerytury.

Nie jest sporne, że wnioskodawca w dniu(...), osiągnął 60 lat, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i według stanu na dzień 1 stycznia 1999 r., posiada ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Wyłączną przyczyną wydania przez organ rentowy zaskarżonej decyzji, odmawiającej prawa do emerytury, było ustalenie, że na dzień 1 stycznia 1999 r., wnioskodawca nie posiada 15 lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Według ustaleń organu rentowego, opartych na świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wydanym w dniu 3 listopada 2014 r. przez (...) Sp. z o. o. w J. L. (następcę prawnego (...) Fabryki (...), (...), (...) Sp. z o. o. w J. L.), wnioskodawca w okresie zatrudnienia od dnia 25 kwietnia 1974 r. do dnia 31 stycznia 1999 r., tylko przez okres 3 lat i 2 miesięcy pracował w szczególnych warunkach - od dnia 1 czerwca 1974 r. do dnia 28 lutego 1975 r., na stanowisku galwanizera (9 miesięcy) oraz od dnia 2 stycznia 1988 r. do dnia 31 maja 1990 r., na stanowisku ślusarza - galwanizera (2 lata, 5 miesięcy).

W tym okresie (w latach 1974-1999) przebieg zatrudnienia wnioskodawcy, przedstawiał się następująco:

1) od 25 kwietnia 1974 r. - tokarz - stażysta w wydziale(...)(mechanicznym),

2) od 1 czerwca 1974 r. - galwanizer w wydziale mechanicznym,

3) od 1 marca 1975 r. - tokarz w wydziale mechanicznym,

4) od 1 lutego 1976 r. - ślusarz w wydziale mechanicznym, gdzie znajdowały się wiertarki, frezarki, stanowiska spawalnicze, montażowe i piaskowania; placówka chłodnic była oddzielona ścianą od wydziału mechanicznego,

5) od 1 lipca 1976 r. - ślusarz w wydziale (...) (wydzielona ścianami placówka chłodnic do ładowarek, spychów, kombajnów górniczych,

6) od 1 grudnia 1977 r. - ślusarz w wydziale (...) (spawalniczo-montażowym) - gdzie produkowano chłodnice, kabiny do maszyn budowlanych i osprzęt do tych maszyn,

7) od 1 maja 1982 r. - ślusarz w wydziale(...)(wydział spawalniczo - montażowy wydzielony z wydziału (...), gdzie montowano kabiny do spycharek i koperek, położony w odległości około 25 m od placówki chłodnic,

8) od 1 października 1982 r. - ślusarz w wydziale(...),

9) od 3 lutego 1986 r. - ślusarz placówki chłodnic w wydziale (...),

10) od 2 stycznia 1988 r. - ślusarz - galwanizer w wydziale (...) (wydziale chłodnic olejowych, jako podzespołów chłodnic głównych, znajdującym się w pomieszczeniu wydziału(...),

11) od 1 czerwca 1990 r. - ślusarz w wydziale(...)(przygotowania produkcji, gdzie wyginano blachy, wypalano elementy do osprzętu maszyn budowlanych, produkowano elementy do kabin i chłodnic,

12) od 1 lipca 1990 r. - ślusarz w wydziale (...)(przygotowania produkcji i obróbki skrawaniem,

13) od 15 czerwca 1992 r. - portier.

Na podstawie dokumentów, w których wskazano na wykonywanie przez wnioskodawcę prac galwanizerskich - od 1 czerwca 1974 r. do 28 lutego 1975 r. oraz od 2 stycznia 1988 r. do 31 maja 1990 r., wnioskodawca otrzymał świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach. W pozostałym okresie zatrudnienia, w latach 1974 - 1999, pracował on na stanowiskach tokarza, ślusarza i portiera, na których nie wykonywał prac galwanizerskich.

Pracownicy, którzy nie wykonywali prac galwanizerskich - „na cynowni,” mieli stanowisko ślusarzy.

Powyższych ustaleń faktycznych Sąd dokonał na podstawie dokumentów zawartych w aktach emerytalnych, kapitałowych i osobowych wnioskodawcy oraz złożonych do akt sprawy niniejszej, a także w oparciu o zeznania świadków J. K., J. A., T. K. i S. P. oraz na podstawie zeznań wnioskodawcy J. Ł., przesłuchanego w charakterze strony. Autentyczność dokumentów nie była przez strony kwestionowana. Sąd dał wiarę zeznaniom świadków i zeznaniom wnioskodawcy w części, w jakiej uwzględnił je przy ustalaniu stanu faktycznego, ponieważ w tej części są logiczne, spójne i mają potwierdzenie w dowodach z dokumentów. Wskazują one na pracę wnioskodawcy, jako galwanizera, tylko w tych okresach, które zostały wykazane w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach i uznane przez organ rentowy. Sąd zaznaczył, że wnioskodawca nigdy wcześniej nie kwestionował nazw zajmowanych stanowisk pracy. Nie kwestionował również wydanego mu po ustaniu zatrudnienia, świadectwa pracy z dnia 3 lutego 1999 r., w którym w pkt 4, ppkt 8 zostało wpisane, że pracę w szczególnych warunkach wykonywał jedynie w okresach od dnia 1 czerwca 1974 r. do dnia 28 lutego 1975 r., na stanowisku galwanizera oraz od dnia 2 stycznia 1988 r. do dnia 31 maja 1990 r., na stanowisku ślusarza – galwanizera. Wnioskodawca w dniu 28 sierpnia 1990 r. wystąpił do pracodawcy o udzielenie urlopu bezpłatnego i we wniosku sam wskazał, że jest pracownikiem wydziału (...) (przygotowania produkcji), a nie placówki chłodnic (k. 25 a.o.). Nadto w dniu 17 marca 1992 r. zwrócił się do pracodawcy o przeniesienie z wydziału(...)(spawalniczo - montażowego), podając, że pracuje w Fabryce 19 lat, na stanowisku ślusarza (k. 30 a.o.). Poza tym pisemne wnioski pracodawcy o przeniesienie, przeszeregowanie i zmianę stanowiska pracy wnioskodawcy, zawarte w aktach osobowych wnioskodawcy, są przejrzyste, posiadają precyzyjne zapisy, co do stanowiska, płacy, nazwy wydziału oraz daty i zostały podpisane przez osoby uprawnione, zajmujące w Fabryce stanowiska kierownicze.

W ocenie Sądu zeznania wnioskodawcy i świadków w części wskazującej, że wnioskodawca cały czas w latach 1974 - 1999, pracował na stanowisku galwanizera, nie zasługują na wiarę, również dlatego, że nie są spójne. Według wnioskodawcy na jednej zmianie w Fabryce pracowało 4 galwanizerów ,według świadków J. K. 2-3, J. A. 2, T. K. 2, a S. P. 6-8 galwanizerów. Zgodnie z zeznaniami świadków J. K. i T. K., wydział (...) zajmował się produkcją chłodnic do silników samolotowych a zdaniem świadka J. A. - małych chłodnic do ładowarek typu (...), produkowanych w S..

Sąd zaznaczył, że nie stanowi dowodu stałego wykonywania przez wnioskodawcę pracy na stanowisku galwanizera, wpis z nazwą tego stanowiska, znajdujący się na k. 82 jego legitymacji ubezpieczeniowej, ponieważ wskazuje on jedynie na datę początkową (poprawioną) - „24.04.1974” i nie jest potwierdzony podpisem imiennym osoby uprawnionej do dokonywania tego rodzaju wpisów, a tym bardziej wpisu poprawionego. Wpis został opatrzony datą poprzedzającą datę wydania wnioskodawcy legitymacji ubezpieczeniowej - 8 października 1974 r. Sąd zaznaczył, że wnioskodawca w dniu 24 czerwca 1972 r. ukończył (...) Szkołę Zawodową wJ., w zawodzie ślusarza - mechanika i w dniu 25 kwietnia 1974 r. zawarł z Hutą (...) umowę o pracę o wstępny staż pracy, na stanowisku tokarza a na stanowisko galwanizera przeszedł później - z dniem 1 czerwca 1974 r. Uzupełniająco sąd podniósł, że według twierdzeń wnioskodawcy świadek T. K. w latach 1974 - 1992 r., zawsze pracował na stanowisku galwanizera, w sytuacji, gdy na stanowiskach galwanizera i ślusarza - galwanizera, pracował tylko w latach 1975 - 1985, a w latach 1985 - 2008, na stanowisku kontrolera jakości. Wnioskodawca przyznał, że świadek pracował również na stanowisku kontrolera jakości, ale dopiero wówczas, gdy został zapytany o zakładową kontrolę jakości.

Sąd uznał, że odwołanie wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.): ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (ust. 1); Emerytura, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

Według art. 32 ust. 1, 2 i 4 cyt. ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (ust. 1);

Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych (ust. 2). Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (ust. 4). Przepisy dotychczasowe, to przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (ust. 1), a okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2).

Wnioskodawca J. Ł., na dzień 1 stycznia 1999 r., nie wykazał co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Udowodnił jedynie 3 lata i 2 miesiące tej pracy.

Jego praca na stanowisku ślusarza, w wydziałach mechanicznym ((...)), chłodnic ((...)), spawalniczo - montażowym ((...), (...)), przygotowania produkcji ((...)) i przygotowania produkcji z obróbką skrawaniem ((...)), nie uprawnia do przyznania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, gdyż nie jest wymieniona w wykazie A, dziale III, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (prace w hutnictwie i przemyśle maszynowym).

Z tych względów Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji.

Od tego wyroku apelację złożył wnioskodawca zaskarżając wyrok w całości. Wyrokowi zarzucał naruszenie przepisów postępowania , tj. art. 227 w zw. z 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną i nieobiektywną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, a w konsekwencji dokonanie błędnych ustaleń faktycznych sprowadzających się do bezzasadnego stanowiska, że wnioskodawca nie wykazał 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego zeznań wnioskodawcy oraz świadków prowadzić winna do ustalenia, że wnioskodawca w okresie od 25. 04. 1974 r. do 14.06. 1992 r. pracował wyłącznie na stanowisku galwanizera.

Wskazując na powyższe zarzuty domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie odwołania i przyznanie wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja jako niezasadna podlega oddaleniu.

Sąd Apelacyjny podziela zarówno ustalenia faktyczne, jak i rozważania prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, jeżeli uzasadnienie orzeczenia Sądu I instancji sporządzonego zgodnie z wymaganiami art. 328 § 2 k.p.c., spotyka się z pełną akceptacją sądu drugiej instancji to wystarczy, że da on temu wyraz w treści uzasadnienia swego orzeczenia, bez powtarzania szczegółowych ustaleń faktycznych i wnioskowań prawniczych zawartych w motywach zaskarżonego orzeczenia.

W ocenie Sądu drugiej instancji Sąd Okręgowy właściwie ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy i w oparciu o ustalony w wyniku tej oceny stan faktyczny prawidłowo zastosował obowiązujące przepisy dochodząc do wniosku, iż nie zostały spełnione warunki przyznania wnioskodawcy prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

W tym miejscu należy podkreślić, iż skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu, chyba że strona jednocześnie wykaże, iż ocena dowodów przyjęta przez sąd za podstawę rozstrzygnięcia przekracza granice swobodnej oceny dowodów (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/00 – OSNC 2000, z. 10, poz. 189 oraz z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 76/99 – OSNP 2000, nr 19, poz. 732). W niniejszym przypadku skarżący nie wykazał, aby ustalając stan faktyczny w wyniku przeprowadzonej oceny dowodów Sąd Okręgowy uchybił zasadom logicznego rozumowania.

Z treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst. jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.), przepisów w nim wymienionych oraz stosowanych wprost przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) wynikają przesłanki uzyskania prawa do emerytury.

W niniejszym przypadku, sporne było spełnienie warunku w postaci posiadania przez wnioskodawcę co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. W myśl § 2 ust. 1 okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Wyłącznie wykonywanie rodzajów prac lub praca na stanowiskach wyszczególnionych w wykazie A będącym załącznikiem do rozporządzenia i to stale oraz w pełnym wymiarze czasu pracy, przewidzianym dla danego stanowiska, uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd pierwszej instancji słusznie uznał, że praca wykonywana przez wnioskodawcę w spornych okresach nie stanowiła pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu cytowanych wyżej przepisów. Jak podkreślił sąd I instancji, wnioskodawca otrzymał świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach na podstawie dokumentów, w których wskazano na wykonywanie przez wnioskodawcę prac galwanizerskich - od 1 czerwca 1974 r. do 28 lutego 1975 r. oraz od 2 stycznia 1988 r. do 31 maja 1990 roku . W pozostałym okresie zatrudnienia, w latach 1974 - 1999, pracował na stanowiskach tokarza, ślusarza i portiera, na których nie wykonywał prac galwanizerskich. Wnioskodawca nigdy wcześniej nie kwestionował nazw zajmowanych stanowisk pracy. Nie kwestionował również wydanego mu po ustaniu zatrudnienia, świadectwa pracy z dnia 3 lutego 1999 r., w którym w pkt 4, ppkt 8 zostało wpisane, że pracę w szczególnych warunkach wykonywał jedynie w okresach od dnia 1 czerwca 1974 r. do dnia 28 lutego 1975 r., na stanowisku galwanizera oraz od dnia 2 stycznia 1988 r. do dnia 31 maja 1990 r., na stanowisku ślusarza – galwanizera. Wnioskodawca w dniu 28 sierpnia 1990 r. wystąpił do pracodawcy o udzielenie urlopu bezpłatnego i we wniosku sam wskazał, że jest pracownikiem wydziału(...)(przygotowania produkcji), a nie placówki chłodnic. W dniu 17 marca 1992 r. zwrócił się do pracodawcy o przeniesienie z wydziału (...) (spawalniczo - montażowego), podając, że pracuje w Fabryce 19 lat, na stanowisku ślusarza. Pisemne wnioski pracodawcy o przeniesienie, przeszeregowanie i zmianę stanowiska pracy zawarte w aktach osobowych w sposób precyzyjny określały powierzane wnioskodawcy stanowiska oraz nazwę wydziału. Jak ustalił sąd pracownicy, którzy nie wykonywali prac galwanizerskich - „na cynowni,” mieli stanowisko ślusarzy. Powyższych ustaleń faktycznych Sąd dokonał na podstawie dokumentów zawartych w aktach emerytalnych, kapitałowych i osobowych wnioskodawcy oraz złożonych do akt sprawy niniejszej, a także częściowo w oparciu o zeznania świadków, które to zeznania zostały w sposób bardzo szczegółowo przeanalizowane i ocenione. Sąd Okręgowy szczegółowo wykazał wszystkie nieścisłości , sprzeczności i niekonsekwencje w twierdzeniach przesłuchanych świadków.

W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że dowód tylko z zeznań świadków, z uwagi na szczególny i wyjątkowy charakter prawa do emerytury w obniżonym wieku, nie może przesądzać o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach, zwłaszcza, gdy fakty wynikające z zeznań świadków nie znajdują potwierdzenia w dokumentacji pracowniczej, a ustalenie prawa do świadczenia z ubezpieczenia lub też określenie jego wysokości wymaga przedstawienia dowodów precyzyjnych, jednoznacznych i pewnych (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 r., II UKN 440/97, LEX nr 34199 oraz z dnia 22 listopada 2001 r., I PKN 660/2000, LEX nr 54 095).

Zaznaczyć jednocześnie należy, że o uprawnieniach pracownika do emerytury na warunkach przewidzianych w rozporządzeniu decyduje łączne spełnienie określonych w nim przesłanek, a nie przekonanie pracownika, że pracował w warunkach szczególnych.

W tym stanie rzeczy, zarzuty podniesione w apelacji okazały się nietrafne. Skoro więc ubezpieczony nie posiada piętnastoletniego okresu pracy w warunkach szczególnych, pomimo spełnienia pozostałych przesłanek nabycia prawa do świadczenia emerytalnego w trybie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 14440 ze zm.), Sąd Okręgowy słusznie przyjął, że J. Ł. nie przysługuje prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Z przedstawionych wyżej względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.