Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2016 r.

Sąd Apelacyjny – Okręgowy w Tarnobrzegu Wydział III

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – SSO Anna Moskal

Protokolant: st. sekr. sądowy Stefania Wrzyszcz

przy udziale

po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2016 r. w Tarnobrzegu

na rozprawie

sprawy H. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o prawo do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w szczególnych warunkach

na skutek H. W.

od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 19 stycznia 2016 r. nr (...)

i od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 10 marca 2016 r. nr (...)

oba odwołania o d d a l a.-

Sygn. akt III U 268/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19.01.2016r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. po rozpoznaniu wniosku H. W. z dnia 12.01.2016r. odmówił jej prawa do emerytury w obniżonym wieku. Jako podstawę prawną decyzji wskazał ustawę z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015r. poz.748 oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz.U. z 1983r. Nr 8 poz. 43 ze zm.).

Uzasadniając wyjaśnił, że zgodnie z art. 184 w/w ustawy w zw. z § 4 rozporządzenia prawo do emerytury przysługuje ubezpieczonemu ( kobiecie) urodzonemu po dniu 31.12.1948 r., jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

- osiągnął wiek 55 lat i posiada co najmniej 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze,

- nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego.

Wskazał, że wnioskodawczyni na dzień 1.01.1999r. nie udokumentowała okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach wykonywanego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującego na danym stanowisku, wynoszącego co najmniej 15 lat, a także nie udokumentowała 20 letniego okresu składkowego i nieskładkowego.

ZUS nie zaliczył okresów zatrudnienia: od 26.10.1981r. do 30.06.1983r. oraz od 2.05.1984r. do 31.12.1986r., 1.12.1987r. do 31.12.1989r., 1.10.1990r. do 31.12.1998r. jako pracy w szczególnych warunkach, ponieważ nie zostały one w sposób wymagany i wystarczająco udokumentowane, a charakter pracy nie jest zgodny z rozporządzeniem Rady Ministrów oraz brak odpowiedniego prawidłowego zarządzenia resortowego.

Przyjęto za udowodniony na dzień 1.01.1999r. ogólny staż pracy
w wymiarze 17 lat 7 miesięcy i 19 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła H. W. zaskarżając ją
w całości i zarzucając rażące naruszenie art. 184 ustawy oraz § 4 rozporządzenia poprzez niewłaściwe zastosowanie regulacji prawnych polegające na bezpodstawnym przyjęciu, że nie przysługuje jej prawo do emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach, pomimo że w rzeczywistości wykonywała pracę jako obuwnik wykrawacz, a stanowisko to określone jest w załączniku do rozporządzenia RM z 7.02.1983r., na co przedstawiła stosowne świadectwo pracy. Podnosząc powyższe wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie jej prawa do wcześniejszej emerytury w związku z zatrudnieniem w warunkach szczególnych.

Uzasadniała, że wykazała co najmniej 15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych, tj. na stanowisku obuwnik wykrawacz w czasie zatrudnienia w (...) Zakładzie (...), a także 20 letni okres zatrudnienia uprawniający do ubiegania się o emeryturę, co potwierdziła stosownymi świadectwami pracy oraz stosownymi oświadczeniami potwierdzającymi pracę w gospodarstwie rolnym .

Po wniesieniu odwołania, w związku z dołączeniem do niego dokumentów dotyczących pracy w gospodarstwie rolnym rodziców odwołującej się, organ rentowy wydał kolejną decyzję z dnia 10.03.2016r. znak: (...), w której częściowo uwzględnił okres pracy w tym gospodarstwie. Jednakże ponownie odmówił jej prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, ponieważ na dzień 1.01.1999r. nadal nie udokumentowała ona okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach wykonywanego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującego na danym stanowisku, wynoszącego co najmniej 15 lat, a także nie udokumentowała 20 letniego okresu składkowego, nieskładkowego i uzupełniającego.

ZUS nie zaliczył okresów zatrudnienia wnioskodawczyni: od 26.10.1981r. do 30.06.1983r. oraz od 2.05.1984r. do 31.12.1986r., 1.12.1987r. do 31.12.1989r., 1.10.1990r. do 31.12.1998r. jako pracy w szczególnych warunkach, ponieważ okresy te nie zostały w sposób wymagany i wystarczająco udokumentowany, a charakter pracy nie jest zgodny z rozporządzeniem Rady Ministrów oraz brak odpowiedniego prawidłowego zarządzenia resortowego. Ponadto nie przyjęto okresu od 1.07.1977r. do 15.02.1981r. jako pracy w gospodarstwie rolnym rodziców, ponieważ brak było zaświadczenia z KRUS z informacją o opłacaniu składek na (...) na ubezpieczenie społeczne rolników przez rodziców wnioskodawczyni.

Przyjęto za udowodniony na dzień 1.01.1999r. ogólny staż pracy
w wymiarze 18 lat i 8 dni okresów składkowych, nieskładkowych i uzupełniających w tym 4 miesiące i 19 dni pracy w gospodarstwie rolnym rodziców.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła H. W. zaskarżając ją
w całości i zarzucając rażące naruszenie art. 184 ustawy oraz § 4 rozporządzenia poprzez niewłaściwe zastosowanie regulacji prawnych polegające na bezpodstawnym przyjęciu, że nie przysługuje jej prawo do emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach, pomimo że w rzeczywistości wykonywała pracę jako obuwnik wykrawacz, a stanowisko to określone jest w załączniku do rozporządzenia RM z 7.02.1983r., na co przedstawiła stosowne świadectwo pracy. Wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie jej prawa do wcześniejszej emerytury w związku z zatrudnieniem w warunkach szczególnych.

Uzasadniała, że wykazała co najmniej 15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych, tj. na stanowisku obuwnik wykrawacz w czasie zatrudnienia w (...) Zakładzie (...), a także 20 letni okres zatrudnienia uprawniający do ubiegania się o emeryturę, co potwierdziła stosownymi świadectwami pracy oraz stosownymi oświadczeniami potwierdzającymi pracę w gospodarstwie rolnym rodziców, a także zaświadczeniem z dnia 16.03.2016r. , w którym wskazano okresy uiszczania przez rodziców składek ona (...).

W odpowiedzi na oba odwołania z dnia 25.03.2016r. organ rentowy wniósł
o oddalenie odwołań.

W uzasadnieniu powołał się te same przepisy co w zaskarżonych decyzjach oraz podniósł te same argumenty. Dodatkowo podał, że uwzględnił okres jej pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 10.02.1977r. do 30.06.1977r., natomiast nie uwzględnił okresu jej pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w okresie od 1.07.1977r. do 15.02.1981r., ponieważ od 1.07.1977r. wszedł obowiązek opłacania składek na (...) za gospodarstwo rolne i od tej daty przesłanką do wliczenia tego okresu do stażu pracy było udowodnienie, że rodzice odwołującej się opłacali składkę za to gospodarstwo rolne. Opłacenie składki uprawniało do stwierdzenia, że dana osoba była rolnikiem, a w konsekwencji uznawania innych osób za domowników rolnika. W niniejszej sprawie ZUS uznał, że skoro rodzice wnioskodawczyni w spornym okresie nie opłacali składek na (...) za gospodarstwo rolne, a zatem nie byli rolnikami, to w konsekwencji nie można uznać odwołującej się za domownika rolnika.

Wskazywał nadto, że H. W. nie udowodniła także drugiej przesłanki, tj. co najmniej 15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych. Odnosząc się do okresu zatrudnienia w K. podał, że wg świadectwa pracy w warunkach szczególnych za ten okres pracowała ona w warunkach szczególnych w okresach: 26.10.1981r. do 30.06.1983r. oraz od 2.05.1984r. do 31.12.1986r., 1.12.1987r. do 31.12.1989r., 1.10.1990r. do 31.12.1998r. wykonując prace związane z wykrawaniem elementów, szlifowaniem, klejeniem i wykańczaniem wyrobów przemysłu skórzanego na stanowisku obuwnik wykrawacz, obuwnik montażysta wg wykazu A dział VII poz. 14 pkt 2 i 4 ( przemysł lekki i chemiczny). Organ rentowy w pierwszej w kolejności wskazał, że wg tego świadectwa udowodniłaby jedynie 14 lat 6 miesięcy i 17 dni takiej pracy, a nadto poddał w wątpliwość dane zawarte w tym świadectwie z uwagi na brak wskazania rodzaju i stanowiska pracy w oparciu o prawidłowy wykaz, dział i pozycję w ogólnym rozporządzeniu i zarządzeniu resortowym.

Sprawy z odwołania od decyzji z dnia 19.01.2016r. i 10.03.2016r. zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygn. III U 268/16.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

ustalił i zważył, co następuje:

Wnioskodawczyni H. W. urodzona (...) Na dzień 1.01.1999 r. udowodniła ogólny staż pracy w wymiarze 18 lat i 8 dni okresów składkowych, nieskładkowych i uzupełniających w tym 4 miesiące i 19 dni pracy w gospodarstwie rolnym rodziców tj. od 10.02.1977r. do 30.06.1977r. i jest to okoliczność niesporna.

W okresie od 26.10.1981r. do 16.12.2001r. była zatrudniona w (...) S.A. w K. na stanowiskach: obuwnik wykrawacz, obuwnik montażysta i obuwnik w pełnym wymiarze czasu pracy. W tym czasie korzystała z urlopów bezpłatnych w okresach: 26.06.1995r.,10.07.1995r., 17.07.1995r., 22.12.1995r., 12-13.01.1996r., 28-30.06.1999r., 14.07.1999r.-16.07.1999r.

Jej praca polegała na tym, że pracowała na maszynie jako obuwnik wykrawacz. Przynosiła ona materiał na te maszyny i wykrojnikiem wykrawała elementy ze skóry i kożuchów do produkcji obuwia. Uderzała młotem w wykrojnik, na którym ułożone były skóry lub inne materiały i wtedy dochodziło do wykrojenia. Wymienione czynności wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy Pomimo zapisów w angażach odwołująca się nie pracował jako obuwnik, szwacz, czy obuwnik montażysta.

Za powyższy okres otrzymała świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 16.12.2001r., w którym stwierdzono, że w okresach: 26.10.1981r. do 30.06.1983r. oraz od 2.05.1984r. do 31.12.1986r., 1.12.1987r. do 31.12.1989r., 1.10.1990r. do 31.12.1998r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace związane z wykrawaniem elementów, szlifowaniem, klejeniem i wykańczaniem wyrobów przemysłu skórzanego na stanowisku obuwnik wykrawacz, obuwnik montażysta, wymienionym w wykazie A dział VII poz. 14 pkt 2 i 4 stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z 6.08.1983r. w sprawie pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego.

W latach 1977-1980 H. W. uczęszczała do szkoły zawodowej w K., oddalonej od T. około 11 km. W okresie od 10.02.1977r. do 15.02.1981r. mieszkała w gospodarstwie rolnym rodziców L. i J. G., położonym w T. o powierzchni 9,21 ha. Do domu wracała około 13-14.W gospodarstwie hodowano 4 świnie, 3 krowy, konia, 10 gęsi, 30 kur, 10 - 20 królików. Uprawiany był owies, żyto pszenżyto, buraki, ziemniaki i tytoń. W gospodarstwie tym rano wraz z mamą doiła krowy, wynosiła mleko do drogi, wynosiła obornik z obory, ścieliła zwierzętom, nosiła wodę ze studni dla krów. Wiosną woziła obornik, sadziła ziemniaki, buraki, warzywa, kapustę, plewiła ziemniaki, buraki, warzywa, kapustę, w okresie żniw pracowała przy przewracaniu, składaniu i zwózce siana. Każdego dnia pracowała w gospodarstwie. Do domu wracała około 13-14. Po szkole plewiła buraki, ziemniaki, pracowała koło siana, przyganiała krowy. O piętnastej zwykle szła w pole. Wieczorem doiła krowy, parowała ziemniaki. W okresie letnim pracowała przy żniwach. Pracowała przy burakach, kapuście, warzywach. W okresie jesiennym kopała ziemniaki, buraki, rozrzucała obornik. W okresie zimowym przygotowywała paszę, rżnęła sieczkę, nosiła wodę, czyściła tytoń i składała w wiązanki.

Wnioskodawczyni w okresie od 10.02.1977r. do 15.02.1981r. pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców przez co najmniej 4 godziny dziennie. Rodzice wnioskodawczyni od 1.07. 1977r. opłacali składkę na (...).

(dowód:

- akta rentowe wnioskodawczyni: wniosek o emeryturę str. 3, świadectwo pracy str. 11, świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach str.15, raport ustalenia uprawnień do świadczenia str. 17,19,

-akta osobowe wnioskodawczyni z okresu zatrudnienia
w (...) Zakładach (...) nadesłane przez Starostwo Powiatowe w K.,

- zaświadczenie KRUS o opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne rolników przez rodziców wnioskodawczyni k.69,

- zeznania świadków: K. W., Z. C., F. G. i A. B. – zapis nagrania z dnia 5.05.2016r.

- akta osobowe świadków K. W., Z. C.,

- akta rentowe świadka F. G.,

- zeznania wnioskodawczyni – zapis nagrania z dnia 23.05.2016r.)

Uprawnienie wnioskodawczyni do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy
w warunkach szczególnych należało rozpoznać pod kątem spełnienia przesłanek
z art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS ( Dz.U.
z 2015 r. poz. 748 ze zm.), zwanej dalej ustawą. Stanowi on,
że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. na dzień 1 stycznia 1999r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury
w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Okres składkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy wynosi dla kobiety 20 lat. Odnośnie natomiast przepisów dotychczasowych, które regulowały prawo
do nabycia świadczenia emerytalnego przez kobietę w wieku niższym niż 60 lat
w związku z wykonywaniem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze, te przepisy to przede wszystkim Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), zwane dalej Rozporządzeniem .

Zgodnie z § 3 i § 4 ust. 1 Rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany
do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione
w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeśli spełni łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet 60 lat dla mężczyzn

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach.

Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (§2pkt.1 Rozporządzenia....).

W przedmiotowej sprawie bezspornym jest, że wnioskodawczyni w dniu 9.02.2016r. ukończyła 55 rok życia, nie przystępowała do OFE. Spór dotyczy natomiast kwestii czy na dzień 1.01.1999r. wykazała co najmniej 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych i uzupełniających oraz czy co najmniej 15 lat pracowała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych przed 1.01. 1999r.

W ocenie Sądu, wyniki przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego pozwalają na stwierdzenie, że wykazała ona co najmniej 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych i uzupełniających. Wnioskodawczyni domagała się zaliczenia do ogólnego stażu pracy również okresów pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 10.02.1977r. do 15.02.1981r. Organ rentowy zaliczył jej okres od 10.02.1977r. do 30.06.1977r., natomiast nie uwzględnił okresu po 1.07.1977r. z powodu nie wykazania opłacania składek na (...) za gospodarstwo rolne, co było przedmiotem sporu w niniejszej sprawie.

Przepis art. 10 ust.1 pkt 3 ustawy stanowi, że przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia traktując je jak okresy składkowe, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5 – 7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

W kwestii zaliczenia do stażu wnioskodawczyni okresu pracy
w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia Sąd Okręgowy podziela zachowujący nadal aktualność pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 28.02.1997r. w sprawie sygn. akt II UKN 96/96, OSNP 1997/23/473, zgodnie z którym na podstawie przepisu art. 5 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 450 ze zm.) okresy pracy domownika w gospodarstwie rolnym przed dniem 1 stycznia 1983 r. uwzględnia się przy ustalaniu uprawnień emerytalno-rentowych, gdy była wykonywana w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy.

Definicję „domownika” zawiera natomiast art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (j.t. Dz. U. z 2008r. Nr 50 poz. 291 ze zm.). Zgodnie z wymienionym przepisem jest to osoba bliska rolnikowi, która:

- ukończyła 16 lat,

- pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie,

- stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.

W spornym okresie rodzice odwołującej się L. i J. G.. byli właścicielami gospodarstwa rolnego położonego w T. o powierzchni ponad 9 ha. Z zaświadczenia z KRUS z dnia 16.03.2016r. jednoznacznie wynika, że rodzice wnioskodawczyni opłacali składki na (...) w spornym okresie od 1.07.1977r. do 15.02.1981r. W okresie 1977-1980 odwołująca uczęszczała do zasadniczej szkoły zawodowej w K., którą ukończyła w dniu 21.06.1980r. W tym czasie od 10.02.1977r. do 15.02.1981r. mieszkała w gospodarstwie rolnym rodziców. W gospodarstwie hodowano 4 świnie, 3 krowy, konia, 10 gęsi, 30 kur, 10 - 20 królików. Uprawiany był owies, żyto pszenżyto, buraki, ziemniaki i tytoń.

H. W. zeznała, że w gospodarstwie tym rano wraz z mamą doiła krowy, wynosiła mleko do drogi, wynosiła obornik z obory, ścieliła zwierzętom, nosiła wodę ze studni dla krów. Wiosną woziła obornik, sadziła ziemniaki, buraki, warzywa, kapustę, plewiła ziemniaki, buraki, warzywa, kapustę, w okresie żniw pracowała przy przewracaniu, składaniu i zwózce siana. Każdego dnia pracowała w gospodarstwie. Do domu wracała około 13-14. Po szkole plewiła buraki, ziemniaki, pracowała koło siana, przyganiała krowy. O piętnastej zwykle szła w pole. Wieczorem doiła krowy, parowała ziemniaki. W okresie letnim pracowała przy żniwach. Pracowała przy burakach, kapuście, warzywach. W okresie jesiennym kopała ziemniaki, buraki, rozrzucała obornik. W okresie zimowym przygotowywała paszę, rżnęła sieczkę, nosiła wodę, czyściła tytoń i składała w wiązanki ( zeznania wnioskodawczyni- zapis nagrania)

Świadkowie F. G. i A. B. zeznali, że w latach 1977-1981 widywali wnioskodawczynię przy pracy w gospodarstwie rolnym rodziców, a w szczególności przy sadzeniu i plewieniu ziemniaków, grabieniu i składaniu siana, przy żniwach, przy rozwożeniu obornika i karmieniu zwierząt ( zeznania świadków-zapis nagrania).

Sąd dał wiarę zeznaniom w/w świadków, bowiem były to osoby mieszkające w bliskim sąsiedztwie wnioskodawczyni i mające możliwość codziennych obserwacji. W związku z powyższym wymienieni świadkowie zeznawali na okoliczności znane im z własnych obserwacji. Zeznania ich zaś są szczere, logiczne, wyczerpujące, a nadto korespondują z całokształtem materiału dowodowego zebranego w sprawie.

W świetle naprowadzonych okoliczności Sąd uznał, że H. W. była domownikiem rolnika również w okresie od 1.07.1977r. do 15.02.1981r.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na stwierdzenie, że przez cały ten okres pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców w wymiarze odpowiadającym co najmniej połowie pełnego wymiaru czasu pracy tj. każdego dnia co najmniej po cztery godziny. Natomiast rodzice jej opłacali składki na (...) w tym okresie. Po uwzględnieniu tego okresu należy uznać, że wnioskodawczyni wykazała co najmniej 20 lat okresów składkowych, nieskładkowych i uzupełniających.

Pomimo wykazania tego okresu, Sąd uznał, że nie spełniła wszystkich przesłanek do przyznania jej prawa do wcześniejszej emerytury, ponieważ nie wykazała co najmniej 15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. zawiera wykaz prac
i stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Tym samym o tym czy praca wykonywana przez pracownika może być zaliczona
do pracy w warunkach szczególnych decyduje fakt umieszczenia danego stanowiska pracy w tym wykazie. Nadto musi być to praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zgodnie zaś z w/w wykazem A do prac w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze zalicza się m.in. w dziale VII- W przemyśle lekkim pod pozycją 12 wymieniono- produkcję spodów obuwniczych ze skóry, gumy i tworzyw sztucznych oraz klejenie i powlekanie tkanin obuwniczych, zaś pod poz.14 – prace związane ze szlifowaniem, klejeniem i wykańczaniem wyrobów przemysłu skórzanego.

Z dokumentów zgromadzonych w jej aktach osobowych wynika, że będąc zatrudniona w (...) S.A. w K. w okresie od 26.10.1981r. do 16.12.2001r. pracowała na stanowiskach: obuwnik wykrawacz, obuwnik montażysta oraz obuwnik w pełnym wymiarze czasu pracy. W tym czasie korzystała z urlopów bezpłatnych w okresach: 26.06.1995r.,10.07.1995r., 17.07.1995r., 22.12.1995r., 12-13.01.1996r., 28-30.06.1999r., 14.07.1999r.-16.07.1999r.

Wnioskodawczyni zeznała, że jej praca polegała na tym, że pracowała na maszynie jako obuwnik wykrawacz. Przynosiła ona materiał na te maszyny i wykrojnikiem wykrawała elementy ze skóry i kożuchów do produkcji obuwia. Uderzała młotem w wykrojnik, na którym ułożone były skóry lub inne materiały i wtedy dochodziło do wykrawania. Wymienione czynności wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy Pomimo zapisów w angażach zaprzeczyła jakoby pracował jako obuwnik, szwacz, czy obuwnik montażysta ( zeznania wnioskodawczyni- zapis nagrania).

W ocenie Sądu zeznania te zasługują na danie im wiary, ponieważ zostały potwierdzone zeznaniami świadków.

Razem z H. W. u tego samego pracodawcy zatrudnione były K. W. i Z. C..

Świadek K. W. zeznała, że pracowała obok wnioskodawczyni jako wykrawacz od 1981 do 2001 i wykonywała taki sam rodzaj prac, tj. zajmowała się wykrojem ze skóry z kożuchów. Wyjaśniła, że do skór były przykładane wykrojniki i przy pomocy młota, który uderzał z góry następowało wykrawanie. Podała, że wnioskodawczyni wymienione czynności wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Jednocześnie świadek zaprzeczyła jakoby pracowała na stanowiskach, które ma wpisane w angażach ( zeznania świadka-zapis nagrania).

Świadek Z. C. również pracowała jako wykrawacz przez cały okres zatrudnienia w K. i zajmowała się wykrawaniem. Zeznała, że odwołująca się pracowała cały czas na krajalni, gdzie zajmowała się wyłącznie wykrawaniem elementów. Była to jej stała praca i wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy ( zeznania świadka- zapis nagrania).

Sąd uznał za wiarygodne przeprowadzone w sprawie dowody w postaci zeznań świadków. Sąd wziął pod uwagę fakt, iż w/w świadkowie byli współpracownikami wnioskodawczyni na tym samym wydziale oraz na takim samym stanowisku, a tym samym mają najpełniejszą wiedzę jakie czynności wykonywała Zeznania ich zaś są logiczne, wyczerpujące oraz korespondują z zeznaniami odwołującej się, jednakże nie wynika z nich, że w spornym okresie wnioskodawczyni wykonywała pracę w warunkach szczególnych. Z zeznań wnioskodawczyni potwierdzonych zeznaniami świadków wynika, że pracowała na maszynie jako obuwnik wykrawacz. Była to jej stała praca i wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy. Jednakże prace wykrawacza nie zostały wymienione w wykazie A rozporządzeniu, a tym samym nie podlegają zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych. W wykazie A dziale VII rozporządzenia – W przemyśle lekkim pod poz. 12 i 14 wymieniono

produkcję spodów obuwniczych ze skóry, gumy i tworzyw sztucznych oraz klejenie i powlekanie tkanin obuwniczych oraz prace związane ze szlifowaniem, klejeniem i wykańczaniem wyrobów przemysłu skórzanego, natomiast pracy wykrawcza nie można przyporządkować do żadnej z tych pozycji. W swoim odwołaniu wnioskodawczyni nie wskazuje, do której pozycji wymienionej w dziale VII miałaby być zakwalifikowana jej praca wykrawacza. Wprawdzie wnioskodawczyni miała wpisane w angażach stanowisko obuwnik- montażysta, ale stanowczo stwierdziła, że nie nigdy nie pracowała jako obuwnik montażysta.

W tym miejscu wskazać należy, że praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale ( codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy tj. przez 8 godzin dziennie w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionym w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7.02.1983r ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 1.06.2010r. II UK 21/10).

W judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się, że prawo do odejścia na emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na wykonywanie przez ściśle określony czas zatrudnienia w warunkach szczególnych jest przywilejem związanym z szybszą utratą zdolności do zarobkowania związaną ze szczególnymi warunkami lub szczególnym charakterem pracy, która była świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach bezpośrednio narażających na szkodliwe dla zdrowia czynniki.

Skoro wnioskodawczyni nie wykazała, aby przez co najmniej 15 lat wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w warunkach szczególnych dającą uprawnienie do uzyskania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, to jej odwołania, jako nie mające uzasadnionych podstaw, należało oddalić na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc.