Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II K 504/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 lutego 2017 roku

Sąd Rejonowy w Skierniewicach II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSR Katarzyna Wielichowska-Opalska

Protokolant: stażysta Andżelika Pruk, sekretarka Marta Kierlanczyk, starszy sekretarz sądowy Krzysztof Nowakowski,

z udziałem Prokuratora Instytutu Pamięci Narodowej - Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Szczecinie: Marka Rabiegi, Zbigniewa Kałużnego, Roberta Osińskiego,

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach: 22 sierpnia 2016 roku, 5 września 2016 roku, 21 września 2016 roku, 3 października 2016 roku, 17 października 2016 roku, 31 października 2016 roku, 14 listopada 2016 roku, 28 listopada 2016 roku, 15 grudnia 2016 roku, 18 stycznia 2017 roku,

sprawy:

C. R. , syna M. i J. z domu R., urodzonego (...) w M.,

oskarżonego o to, że:

I. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję (...) o internowaniu J. S. (1), powołując się na art. 43 ust 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 19.01.1982r. a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

II. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu A. C., powołuje się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 19.01.1981r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

III. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S. jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu Z. R., powołuje się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 19.04.1982r. a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

IV. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu W. L. (1), powołując się na art. 42 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 24.12.1981r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czym z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

V. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesuje prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu K. R., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 19.04.1982r. a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o inny poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

VI. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S. jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu E. M., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do sierpnia 1982r. a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną

tj. o czym z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

VII. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu T. S. (1), powołując się na art. 42 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981 r. do 24.12.1981 r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnia komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

VIII. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnie wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu A. S. (1), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 14.04.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

IX. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S. jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnie wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu A. J. (1), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 30.12.1981r. a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

X. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981 r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzje nr (...)o internowaniu W. G. (1), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 19.01.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XI. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S. jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu Z. Ł. (1), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 05.01.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XII. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu A. M., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 04.02.1982r. a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XIII. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu H. M. (1), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzoną od 13.12.1981r. do 29.04.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XIV. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu Z. B., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzoną od 13.12.1981r. do 14.01.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XV. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydal nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu K. P., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 06.04.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy do innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XVI. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu J. Ż., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 28.01.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

XVII. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r, w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu B. N. (wówczas D.), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzoną od 13.12.1981r. do 27.011982r. a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk z zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XVIII. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)i internowaniu K. G., powołując się na art. 42 ust. 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzoną od 13.12.1981r. do 14.01.1982r. a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1981r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XIX. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S. jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działającej na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu M. W., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 14.12.1981r. do 05.02.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważniej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XX. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu S. W., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 22.12.1981r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 dnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XXI. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu Z. P. (1), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 06.04.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XXII. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu W. B., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzoną od 13.12.1981r. do 26.02.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

XXIII. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S. jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu J. S. (2), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 22.12.1981r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XXIV. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S. jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działającej na szkodę interesu prywatnego i publicznego przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr(...)o internowaniu I. O. (1), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzoną od 13.12.1981r. do 29.04.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XXV. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981e. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu E. W. (1) zd. T., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzoną od 13.12.1981r. do 29.04.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XXVI. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu A. P. (1), powołując się na art. 42 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 15.04.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XXVII. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu G. O. (1), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. od 05.02.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XXVIII. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu E. C., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 30.12.1981r., a pozbawienie wolności stanowił formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XXIX. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu J. P. (wówczas C.), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 26.01.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XXX. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę ingresu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu G. P., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 01.03.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zb. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XXXI. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu A. U., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzoną od 13.12.1981r. do 08.07.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

XXXII. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S. jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr 26/81 o internowaniu M. G., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 12.02.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Internowaniu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XXXIII. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu A. P. (2), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 14.04.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XXXIV. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jak funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu E. S., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzoną od 13.12.1981r. do 30.01.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XXXV. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu M. D. (1), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 09.02.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 2 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

XXXVI. najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S. jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...)o internowaniu R. L., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981.r do 27.01.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno–politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

tj. o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 189 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

1. oskarżonego C. R. uznaje za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów opisanych w pkt. od I. do XXXVI. z tą zmianą, że przyjmuje, iż stanowiły one ciąg przestępstw popełnionych w krótkich odstępach czasu, w podobny sposób, zanim zapadł pierwszy, choćby nieprawomocny, wyrok co do któregokolwiek z nich, czym wypełnił dyspozycję art. 231 § 1 k.k. i art. 189 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. nr 155 poz. 1016) i za to na podstawie art. 189 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. wymierza mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności,

2. na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres 3 (trzech) lat tytułem próby,

3. na podstawie art. 71 § 1 k.k. orzeka wobec oskarżonego karę 100 (stu) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 60 (sześćdziesięciu) złotych,

4. na podstawie art. 72 § 1 pkt 2 k.k. zobowiązuje oskarżonego do przeproszenia pokrzywdzonych poprzez zamieszczenie na koszt własny, w terminie 30 dni od uprawomocnienia się niniejszego wyroku, na łamach Dziennika (...) - wydania sobotnio-niedzielnego, czcionką nie mniejszą niż numer 10, następującego oświadczenia: „Ja, C. R., były Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego, w wykonaniu obowiązku wynikającego z wyroku Sądu Rejonowego w Skierniewicach z dnia 1 lutego 2017 roku, przepraszam pokrzywdzonych decyzjami o internowaniu za bezprawne pozbawienie ich wolności w okresie stanu wojennego”,

5. zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 900 zł (dziewięćset) złotych tytułem opłaty od kary, zwalniając go od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w pozostałej części i przejmując je w tym zakresie na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt II K 504/15

UZASADNIENIE

Wprowadzenie stanu wojennego w Polsce w grudniu 1981 roku było akcją przygotowywaną ze znacznym wyprzedzeniem i dobrze zorganizowaną.

Zarządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 16 sierpnia 1980 roku nr 031/80 został powołany sztab MSW do kierowania operacją (...). W jej ramach początkowo miało mieć miejsce tłumienie strajków, jakie wybuchały na terenie kraju począwszy od lata 1980 roku w związku z podwyżkami cen żywności i pogorszeniem warunków życia. Z czasem w ramach operacji (...) zaczęto podejmować przygotowania do wprowadzenia stanu wojennego. W tym celu Minister Spraw Wewnętrznych polecił wszystkim Komendantom Wojewódzkim Milicji Obywatelskiej utworzenie odpowiednich sztabów na szczeblu poszczególnych komend. Z biegiem czasu (i kolejnych pór roku) operacja (...) przekształcała się w kolejne, o kryptonimach (...), (...), (...), (...), (...) oraz inne.

(protokół oględzin wraz z dokumentami, k. 1622, k. 1743-1769; raport, k. 1249-1265; pismo, k. 1269-1287, pismo, k. 1347; szyfrogram, k. 1359, k. 1824, 1825; protokół, k. 1360-1362; instrukcja, k. 1363; ramowy plan działania, k. 1410-1421; dyrektywa, k. 1750-1759; zasady pracy informacyjnej, k. 1760-1762; szyfrogram, k. 1763, 1764; decyzja, k. 1769-1770, k. 1771, 1772, 1773, 1774-1775, 1776-1777, 1778-1779,1782-1783; 1814; 1820-1822; 1827, 1828, 1829; pismo, k. 1780- 1781; teczka- kryptonim (...), k. 1846-1891; plan, k. 2592-2595; pismo, k. 2656-2657; zeznania Z. L., k. 2642, k. 352; zeznania Z. T., k. 2629-2633, k. 2634-2639; zeznania W. C., k. 2580-2586; zeznania C. K., k. 1349-1356; zeznania H. S., k. 1300-1307; zeznania B. P., k. 2723).

W ramach operacji (...), we wrześniu 1981 roku Komendy Wojewódzkie Milicji Obywatelskiej otrzymały projekty aktów prawnych, które miały wejść w życie z chwilą wprowadzenia stanu wojennego. Wśród dokumentów był m. in. projekt dekretu, na mocy którego miał być wprowadzony stan wojenny, a także druki decyzji o internowaniu oraz nakazy zatrzymania i doprowadzenia. Przesyłane projekty aktów prawnych były sporządzone pismem maszynowym na kartkach formatu A4.

Zastępca Komendanta Głównego Milicji Obywatelskiej gen. Bryg. J. B. (1) przesłał do wszystkich komend tajny szyfrogram Im-I- (...) odnoszący się do operacji (...). Całość akcji zaplanowano na dwa etapy: w pierwszym następował konwój centralny dokumentów do dużych miast, w drugim poszczególne komendy miały odebrać przesyłki w ramach własnych konwojów. W przypadku (...) w S. odbiór przesyłki odbył się w Ł..

(kopia szyfrogramu, k. 1308-1316; pismo, k. 1317; projekt aktu prawnego, k. 1318-1346; zeznania B. P., k. 2334-2335; zeznania Z. T., k. 2629-2633, k. 2634-2639; zeznania W. C., k. 2580-2586; zeznania C. K., k. 1349-1356; zeznania H. S., k. 1300-1307; szyfrogram, k. 1364-1369; pismo, k. 2596-2599, 2600).

Poszczególnym komendom polecono również tworzenie wykazu osób, które miały być internowane w związku z ich działalnością sprzeciwiającą się ówczesnej władzy państwowej. Początkowo listy te były bardzo obszerne, jednak z chwilą, gdy rządzący uświadomili sobie, iż brak jest wystarczającej liczby miejsc w zakładach karnych, pozwalającej na osadzenie osób pozbawionych wolności, zaczęto ograniczać liczbę osób przeznaczonych do internowania. Typowanie dotyczyło przede wszystkim osób zajmujących przywódcze stanowiska w NSZZ „Solidarność” na poziomie krajowym, wojewódzkim i w poszczególnych zakładach pracy, jak również osób współpracujących z wydawanymi, opozycyjnymi czasopismami oraz wszystkich, którzy wyrażali sympatię dla przemian demokratycznych.

(zeznania S. K., k. 2014-2018; zeznania Z. T., k. 2629-2633, k. 2634-2639; zeznania Z. L., k. 2641-2648, 2649-2653, k. 352; zeznania C. K., k.1349-1356; zeznania W. K., k. 2106-2109; zeznania W. C., k. 280-2586; raport, k. 1249-1265; pismo, k. 1348, 1357-1358; zeznania W. M., k. 2615).

Listy osób przeznaczonych do internowania na terenie byłego województwa (...) były tworzone przez Wydział Śledczy KWMO, na czele którego stał T. A. (1). Decyzje o internowaniu były podpisywane przez Komendanta Wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej – C. R. sukcesywnie, jeszcze przed wprowadzeniem stanu wojennego. Projekty decyzji przesłanych do KWMO w S. nie zawierały ani nazwy dekretu (tj. aktu prawnego, w oparciu o który je wydawano), ani powołania na konkretny przepis ani też daty ich wydania. Na około dwa dni przed datą 13 grudnia 1981 roku przygotowane dokumenty były kontrolowane przez oficerów z MSW. Polecenie udostępnienia wszystkich dokumentów tym oficerom wydał T. A. (1) C. R.. Na polecenie tego ostatniego w dniu 12 grudnia 1981 roku po północy miały rozpocząć się internowania. Akcją tą kierował T. A. (1). To on w dniu 12 grudnia 1981 roku, na polecenie C. R., własnoręcznie dopisywał numery przepisów, datę wydania dekretu oraz daty wydania decyzji o internowaniu. Następnie T. A. (1) przekazywał decyzje poszczególnym grupom funkcjonariuszy celem wykonania.

(zeznania T. A., k. 2084-2092; raport, k. 1249-1265).

W dniu 12 października 1981 roku Kierownik Sztabu MSW gen. Dyw. B. S. (1) skierował do Komend Wojewódzkich Milicji Obywatelskiej tajne pismo, w którym polecił otworzyć posiadane pakiety dokumentów dotyczących stanu wojennego, zapoznać z nimi członków kierownictwa KWMO a ewentualne niejasności przedstawić niezwłocznie Dyrektorowi I Zarządu MSW, po zapoznaniu ponownie zakopertować i przechowywać zgodnie z ustaleniami zawartymi w szyfrogramie nr (...) -I- (...) z dnia 16 września 1981 roku. Nadto zobowiązano Komendantów do zameldowania wykonania rozkazu do dnia 18 października 1981 roku. Podczas posiedzenia Sztabu MSW w dniu 28 października 1981 roku Dyrektor I Zarządu MSW B. P. (2) poinformował, że kierownictwo komend zapoznało się z dokumentami dotyczącymi stanu wojennego.

(protokół oględzin oraz kopia pisma, k. 1224-1228, k. 1317).

W dniu 12 grudnia 1981 roku w godzinach popołudniowych C. K. (2) wydał w formie szyfrogramu polecenie rozpoczęcia operacji wprowadzenia stanu wojennego pod kryptonimem (...). Wiceministrowie za pośrednictwem telefonów wysokiej częstotliwości przekazali Komendantom Wojewódzkim MO polecenie wyjęcia z szaf pancernych przesyłek specjalnych i postępowanie zgodnie z przyjętym na poziomie województw planem na wypadek wprowadzenia stanu wojennego.

Około godziny 14.30 w gabinecie C. R. odbyła się odprawa zwołanych w trybie alarmowym funkcjonariuszy KWMO w S., w której uczestniczył m. in. K. O. (1) (Naczelnik Wydziału V Służby Bezpieczeństwa), E. W. (2) (Naczelnik wydziału IIIA Służby Bezpieczeństwa) oraz T. A. (1). W jej trakcie wyjęto z sejfów pakiety dokumentów związanych ze stanem wojennym. Część z nich była już podpisana, a część C. R. podpisał w trakcie narady. Następnie C. R. wydał polecenie wpisania do owych dokumentów dat aktów prawnych i decyzji oraz numerów jednostek redakcyjnych.

Akcję internowań na terenie S. rozpoczęto przed północą 12/13 grudnia 1981 roku.

(zeznania K. O., k. 2096-2099, k. 231-234; zeznania E. W., k. 2136-2139, k. 441-442; zeznania W. M., k. 2615v; szyfrogram, k. 1983).

Uczestniczyli w niej m. in. T. P. (1) (pracownik Służby Bezpieczeństwa Wydziału V KWMO), S. K. (2) (pracownik Służby Bezpieczeństwa Wydziału V KWMO), J. S. (3) (pracownik Służby Bezpieczeństwa Wydziału (...) Operacyjnej KWMO), J. G. (pracownik Milicji Obywatelskiej Wydziału Ruchu Drogowego), J. C. (1) (pracownik Milicji Obywatelskiej (...)), W. K. (2) (pracownik Służby Bezpieczeństwa Wydziału V KWMO), W. M. (pracownik Służby Bezpieczeństwa Wydziału V KWMO), a także inni funkcjonariusze SB i MO.

(zeznania T. P., k. 2010-2013; zeznania S. K., k. 2014-2018; zeznania J. S., k. 2019-2021; zeznania J. C., k. 2026-2028; zeznania W. K., k. 2029-2032; zeznania W. L., k. 2152-2155; zeznania W. M., k. 2614-2617).

W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku nie obowiązywały żadne akty prawne dotyczące stanu wojennego. C. K. (2) posiadał jedynie zapewnienie Prezesa Rady Ministrów – W. J., że takie akty prawne zostaną uchwalone.

W nocy 13 grudnia zebrała się Rada Państwa i podpisała wcześniej przygotowaną uchwałę o wprowadzeniu stanu wojennego.

(zeznania C. K., k. 1349-1356; protokół oględzin oraz kopia ramowego planu kierowania resortem w warunkach stanu W, k. 1224-1228, k. 1410-1421; zeznania Z. L., k. 2641-2648, 2649-2653, 352).

W dniu 14 grudnia 1981 roku do wszystkich Komend Wojewódzkich Milicji Obywatelskiej na terenie kraju został rozesłany szyfrogram zawierający informację o wejściu w życiu – z dniem 13 grudnia 1981 roku – wydanych wcześniej zarządzeń Ministra Spraw Wewnętrznych (m. in. nr 58/81 w sprawie militaryzacji jednostek organizacyjnych resortu spraw wewnętrznych), jak również polecający dokonanie wpisu odpowiednich dat i numerów w projektach aktów prawnych dotyczących stanu wojennego. Nadawcą szyfrogramu był Dyrektor Zarządu I MSW płk. dypl. B. P. (2).

(protokół oględzin wraz z szyfrogramem, k. 22, k. 2176-2180, k. 2183; zeznania B. P., k. 2333-2335, 2722-2726; kopia zarządzenia, k. 1425-1434; protokół oględzin wraz z szyfrogramem, k. 1901-1903, k. 1983; kopia planu rozmów z komendantami, k. 2592-2595; zarządzenie, k. 1246-1247; szyfrogram, k. 1407).

Pierwsze egzemplarze Dziennika Ustaw nr 29 z 1981 roku, zawierającego tekst Dekretu o stanie wojennym, zostały wydrukowane w dniu 17 grudnia 1981 roku, zaś drukowanie całego nakładu ukończono w dniu 18 grudnia 1981 roku. Jednocześnie Dekret o stanie wojennym nosił datę 12 grudnia 1981 roku.

(zeznania A. B., k. 2564-2566; zeznania A. K., k. 2567-2573; zeznania J. B., k. 2574-2576; zeznania J. M., k. 2577-2580; opinia, k. 2561-2562; Dziennik Ustaw, k. 2232).

W dniu 24 grudnia 1981 roku B. P. (2) nadał kolejny szyfrogram, tym razem z poleceniem zniszczenia przesłanych wcześniej pakietem nr Ib-00510/81 przepisów stanu wojennego, z uwagi na opublikowanie przepisów stanu wojennego w Dzienniku Ustaw nr 29 i w Monitorze Polskim nr 30 z dnia 14 grudnia 1981 roku. Zniszczenie stosownych dokumentów na terenie KWP MO w S. miało formę protokolarną.

(protokół oględzin wraz z szyfrogramem, k. 23, k. 1288-1290, k. 2408-2423, k. 2176-2180; protokół zniszczenia, k. 1291, 1293; zeznania B. P., k.2335).

Oskarżony C. R. od dnia 1 marca 1978 roku pełnił funkcję Komendanta Miejskiego Milicji Obywatelskiej w S..

(protokół oględzin akt osobowych wraz z dokumentami, k. 595-598, k. 600-648; wyjaśnienia oskarżonego, k. 2555).

Decyzje o internowaniu 36 pokrzywdzonych zostały podpisane przez C. R.

(wyjaśnienia oskarżonego, k. 2553-2559; decyzja nr (...), k. 123, 862; decyzja nr (...), k. 132; decyzja nr (...) k. 139; decyzja nr (...), k. 146; decyzja nr (...), k. 150, 924; decyzja nr (...), k. 157 ; decyzja nr (...), k. 166; decyzja nr (...), k. 173, 969; decyzja nr (...), k. 189; decyzja nr (...), k. 198; decyzja nr (...), k. 206; decyzja nr (...), k. 215; decyzja nr (...), k. 221; decyzja nr (...), k. 226; decyzja nr (...), k. 240, 872; decyzja nr (...), k. 246; decyzja nr (...), k. 257; decyzja nr (...), k. 278; decyzja nr (...), k. 123, 862, 2508; decyzja nr (...), k. 293; decyzja nr (...), k. 303; decyzja nr (...), k. 316; decyzja nr (...), k. 324; decyzja nr (...), k. 336, 338; decyzja nr (...), k. 346; decyzja nr (...), k. 354; decyzja nr (...), k. 364, 478; decyzja nr (...), k. 373, 1040; decyzja nr (...), k. 410; decyzja nr (...), k. 428, 267; decyzja nr (...), k. 438, 440; decyzja nr (...), k. 446; decyzja nr (...), k. 456; decyzja nr (...), k. 1054).

Pokrzywdzony A. J. (1) od 1978 roku pracował w Zakładach (...) w Ł.. W październiku 1980 roku współuczestniczył w tworzeniu struktur związku zawodowego „S.” w zakładzie pracy.

W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. pokrzywdzony był w domu. Tuż po północy do jego mieszkania przyszło trzech mężczyzn, jeden z nich był w mundurze MO, a dwóch po cywilnemu. Mężczyźni ci okazali pokrzywdzonemu decyzję o internowaniu, z której wynikało, że A. J. (1) prowadził działalność wymierzoną przeciwko ustrojowi PRL. Funkcjonariusze polecili mu ubrać się i udać się z nimi na K. Miejską w Ł.. Pokrzywdzony bronił się przed opuszczeniem domu, wskazywał na bezprawny charakter jego zatrzymania. Później zaprzestał oporu, gdyż usłyszał, że w przeciwnym razie będzie wobec niego użyta przemoc. W odpowiedzi początkowo usłyszał, że musi się udać na Komendę celem wyjaśnienia wątpliwości dotyczących jego zatrzymania, później funkcjonariusze uprzedzili go, że ma się przygotować na dłuższy pobyt poza domem. W Komendzie pokrzywdzony przebywał około trzech godzin, spotkał tam kolegę W. G. (1). Około godziny 3.00 nad ranem pokrzywdzony został doprowadzony do samochodu, którym wraz z wieloma innymi osobami został przewieziony do zakładu karnego w Ł.. Przed wejściem oczekiwał na nich kordon umundurowanych, uzbrojonych funkcjonariuszy z psami. Pokrzywdzony został osadzony w 14-osobowej celi.

Podczas pobytu w zakładzie karnym w Ł. A. J. (1) był wielokrotnie przesłuchiwany – zarówno przez funkcjonariuszy więziennych, jak i Milicji Obywatelskiej ze S. i Ł.. Pytano go wówczas o zasady funkcjonowania związku zawodowego w jego zakładzie pracy, poruszano także inne, „luźne” tematy, związane np. z jego życiem rodzinnym (żona pokrzywdzonego była wówczas w 4 miesiącu ciąży). Przesłuchujący sugerowali, że jeśli wyrazi gotowość udzielania im stosownych informacji, to zostanie wcześniej zwolniony.

Kiedy 16 grudnia 1981r. pokrzywdzony postanowił uczcić rocznicę wydarzeń z Wybrzeża, przymocowując – wraz z innymi osadzonymi - do ubrań czarne kokardki na znak żałoby, został ukarany karą pobytu w izolatce przez okres 3 dni.

W dniu 18 grudnia 1981 roku A. J. (1) złożył skargę na decyzję o internowaniu.

(skarga, k. 2526, k. 184).

A. J. (1) został zwolniony w dniu 30 grudnia 1981 roku. Tego dnia otrzymał decyzję o uchyleniu internowania i podpisał oświadczenie zapewniające, że nie będzie prowadził działalności związkowej. Obietnicy tej dotrzymał.

(zeznania A. J., k. 719-723 w zw. z k. 261; decyzja o uchyleniu internowania, k. 187; zaświadczenie, k. 2522).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonego A. J. (1) wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzony ‘brał udział w działalności wymierzonej przeciwko naczelnym organom państwowym PRL”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, choć np. data aktu prawnego oraz numer jednostki redakcyjnej zostały wpisane odręcznie.

(decyzja nr (...), k. 2520).

Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzonego dwukrotnie: w dniu 13 grudnia 1981 roku i w dniu 29 grudnia 1981 roku, przy czym za drugim razem pokrzywdzony złożył pisemne oświadczenie, iż otrzymana decyzja nie jest tą samą, którą okazano mu w dniu zatrzymania.

(pokwitowanie, k. 183v, k. 185).

Z. P. (1) pracował od 1968 roku w Zakładach (...) w S.. W 1980 roku w zakładzie tym powstał związek zawodowy (...), do którego pokrzywdzony od początku należał.

W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku pokrzywdzony był w domu. Tuż przed północą usłyszał dzwonek do drzwi i zobaczył milicjantów, którzy grozili wyłamaniem drzwi na wypadek, gdyby nie zostali dobrowolnie wpuszczeni do środka. Jeden z funkcjonariuszy był w mundurze MO, a dwaj pozostali byli ubrani po cywilnemu. Przekazali pokrzywdzonemu informację o jego internowaniu z powodu działalności wrogiej państwu, a następnie przewieźli go do Komendy Milicji w S. (gdzie spotkał m. in. A. B. (2), M. W., M. D. (1), G. O. (1), M. G., A. U., E. S.), zaś po pewnym czasie – do zakładu karnego w Ł.. Podczas pobytu w tym miejscu pokrzywdzony wielokrotnie był wzywany na rozmowy mające na celu skłonienie go do podpisania tzw. „lojalki”, m. in. bezpośrednio przed komunią jego syna, kiedy to Z. P. (1) bardzo zależało, aby otrzymać przepustkę.

Po zwolnieniu z internowania w dniu 6 kwietnia 1982 roku pokrzywdzony zaprzestał działalności w związku zawodowym (...).

(zeznania Z. P. (1), k. 706-709, 255-256).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonego Z. P. (1) wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzony ‘rozpowszechniał i kolportował fałszywe informacje podważające autorytet (...) i R. oraz nawoływał do niepokojów społecznych”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, choć nie w całości (numer jednostki redakcyjnej dekretu oraz data tego aktu prawnego zostały wpisane odręcznie).

Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzonego 29 grudnia 1981 roku, przy czym pokrzywdzony zaznaczył wówczas pisemnie, że jest to inna decyzja od tej, którą okazano mu w dniu 13 grudnia 1981 roku

(decyzja, k. 293; pokwitowanie, k. 298).

W dniu 20 grudnia 1981 roku pokrzywdzony złożył skargę na decyzję o internowaniu. W dniu 1 lutego 1981 roku powiadomiono go o nieuwzględnieniu tej skargi.

(skarga, k. 297; pismo, k. 299).

Z. P. (1) został zwolniony w dniu 6 kwietnia 1982 roku.

(decyzja, k. 301).

E. C. od 1976 roku pracował w Wojewódzkim Związku
Spółdzielczości Pracy w S. jako specjalista do spraw
mobilizacyjnych. Od stycznia 1981 roku zajął się tworzeniem w zakładzie
pracy (...) Związku Zawodowego (...). Jako delegat związku uczestniczył we wszystkich zebraniach Oddziału Zarządu Regionu
M. (...), przekazywał do zakładu informacje i zarządzenia uzyskane z Oddziału Zarządu Regionu M., odbierał i rozprowadzał w zakładzie różnego rodzaju ulotki, broszury, informacje o sytuacji w kraju, drukowane przez Zarząd Regionu.

W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku pokrzywdzony był swoim domu, w S.. Około północy przyszło do niego dwóch nieumundurowanych milicjantów z Komendy Wojewódzkiej w S., którzy kazali się ubrać i iść z nimi. Wcześniej okazano mu decyzję o internowaniu (nie wręczając jej jednak). Ponieważ pokrzywdzony nie chciał dobrowolnie opuścić mieszkania, jeden z milicjantów złapał go za kołnierz i wyprowadził. Pokrzywdzony został zawieziony do Komendy Wojewódzkiej MO w S., gdzie w świetlicy znajdowało się kilkanaście osób. Byli to członkowie Oddziału Zarządu Regionu M. w S., m.in. G. O. (1), E.
S., A. P. (2), A. U., A. P. (1), M.
G., Z. P. (1).

Następnie pokrzywdzony wraz z innymi osobami został przewieziony samochodem ciężarowym do zakładu karnego w Ł., po czym umieszczony w około dwunastoosobowej celi. W okresie jego internowania pokrzywdzony co kilka dni był odwiedzany w celi przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, którzy przekazywali wieści o tym, co się dzieje w kraju, mówili o niepotrzebnie wywołanych strajkach. Pokrzywdzony zapamiętał, że strażnicy więzienni nazywali jego i innych internowanych wywrotowcami, szumowinami.

E. C. został zwolniony w dniu 31 grudnia 1981 roku. Otrzymał wówczas stosowną decyzję podpisaną przez C. R..

(zeznania E. C., k. 472-477; decyzja, k. 364).

W jednej z decyzji o internowaniu nr (...)wydanych w stosunku do pokrzywdzonego E. C. wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w drugiej zaś art. 42 pkt 1 tegoż dekretu; w obu natomiast w uzasadnieniu podano, że pokrzywdzony ‘brał udział w działalności wymierzonej przeciwko naczelnym organom państwowym PRL”. Decyzje te noszą datę 13 grudnia 1981 r. Zostały sporządzona pismem maszynowym, choć jedna z nich nie w całości (datę dekretu oraz numer artykułu tegoż aktu prawnego wpisano odręcznie).

(decyzja, k. 364, 478).

Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzonego dwukrotnie: 13 grudnia i 29 grudnia 1981 roku.

(pokwitowania, k. 366, k. 369).

W dniu 19 grudnia 1981 roku E. C. złożył skargę na decyzję o internowaniu. Pismem z dnia 1 lutego 1982 roku został powiadomiony o jej nieuwzględnieniu.

(skarga, k. 368).

J. P. od roku 1980 należała do (...) w swoim zakładzie pracy tj. w (...) Zakładach (...). Była wiceprzewodniczącą Komisji Zakładowej tego związku oraz skarbnikiem Zakładowej Komisji Miejskiej (...) w Ż..

Około północy 13 grudnia 1981 roku do miejsca jej zameldowania (gdzie zamieszkiwał jej pierwszy mąż ze starszą córką) przyszli umundurowani i uzbrojeni milicjanci celem jej zatrzymania. Pokrzywdzona mieszkała wówczas we wsi C. wraz z drugim mężem i młodszą córką. Do jej domu funkcjonariusze MO przybyli około godziny 2.00 w nocy. Zrobili rewizję i zabrali szereg dokumentów związanych z działalnością związkową. Nie okazali przy tym żadnego nakazu przeszukania, zatrzymania, nie wskazali powodu interwencji. Podczas tych wydarzeń pokrzywdzona była bardzo wystraszona a jej czternastoletnia córka płakała. Po zawiezieniu na komendę w Ż. pokrzywdzona otrzymała decyzję o internowaniu, która w uzasadnieniu zawierała stwierdzenie o tym, że pokrzywdzona siłą obalała władze PRL. Decyzja ta została odebrana pokrzywdzonej po dowiezieniu do zakładu karnego w Ł., w którym przebywała około tygodnia. Podczas pobytu w Ł. pokrzywdzoną wezwano jeden raz na przesłuchanie i wręczono inną decyzję o internowaniu, w której zaznaczono, że prowadziła działalność wymierzoną przeciwko naczelnym organom państwa PRL.

Następnie J. P. została przewieziona do zakładu karnego dla kobiet na O. w W.. Tam również przeprowadzono z nią rozmowę, w trakcie której zaproponowano współpracę z SB. Pokrzywdzona odrzuciła tę propozycję.

W styczniu 1982 roku J. P. została przewieziona do ośrodka w G.. Tam przebywała do dnia 26 stycznia 1982 roku, kiedy została zwolniona do domu. Otrzymała wówczas decyzję o uchyleniu internowania.

(zeznania J. P., k. 1036-1038, k. 256).

W jednej z dwóch decyzji o internowaniu nr 36/81 wydanych w stosunku do pokrzywdzonej J. P. wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w drugiej z nich – art. 42 pkt 1 tegoż dekretu, w uzasadnieniu obu – że pokrzywdzona ‘brała udział w działalności wymierzonej przeciwko naczelnym organom państwowym PRL”. Decyzje noszą datę 13 grudnia 1981 r. Zostały sporządzone pismem maszynowym, choć nie w całości (datę dekretu oraz numer artykułu tegoż aktu prawnego wpisano odręcznie w jednej z dwóch decyzji).

(decyzja, k. 373, k. 1040).

Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzoną dwukrotnie: 13 grudnia i 13 stycznia 1982 roku.

(pokwitowania, k. 375, k. 379).

Pokrzywdzona została zwolniona w dniu 26 stycznia1982 roku.

(decyzja, k. 382).

A. P. (2) był zaangażowany w działalność związku zawodowego (...). Przed wprowadzeniem stanu wojennego pracował w Hucie (...) w S. jako tokarz.

Został zatrzymany w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku i osadzony w zakładzie karnym w Ł.. Przebywał tam do 14 kwietnia 1982 roku.

A. P. (2) zmarł w dniu 6 sierpnia 1993 roku.

(zeznania B. S. (2), k. 1219-1221, k. 258-259; odpis zupełny aktu zgonu, k. 237, 783).

W jednej z dwóch decyzji o internowaniu nr (...)wydanych w stosunku do pokrzywdzonego A. P. (2) wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w drugiej – art. 42 pkt 1 tegoż dekretu, w uzasadnieniu obu – że pokrzywdzony ‘brał udział w działalności wymierzonej przeciwko naczelnym organom państwowym PRL”. Decyzje noszą datę 13 grudnia 1981 r. Zostały sporządzone pismem maszynowym, choć nie w całości (datę dekretu oraz numer artykułu tegoż aktu prawnego wpisano odręcznie w jednej z decyzji).

(decyzja, k. 428, k. 267).

Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzonego 29 grudnia 1981 roku.

(pokwitowanie, k. 433).

W dniu 19 grudnia 1981 roku A. P. (2) złożył skargę na decyzję o internowaniu. Pismem z dnia 1 lutego 1982 roku został powiadomiony o jej nieuwzględnieniu.

(skarga, k. 432; zawiadomienie, k. 434)

Pokrzywdzony został zwolniony w dniu 14 kwietnia 1982 roku.

(decyzja, k. 436).

M. D. (1) pracował w Zakładach (...) w S. i działał w związku zawodowym (...).

W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku około godziny 23:45 do jego mieszkania przyszli trzej funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej, jeden z nich był umundurowany, dwoje było w ubraniach cywilnych. Polecili mu oni udać się w jakiejś pilnej sprawie do zakładu pracy, skąd już nie wrócił. Jego żona, M. D. (2), dowiedziała się na komendzie w S., że jej mąż został przewieziony do zakładu karnego w Ł.. W czasie jego nieobecności w mieszkaniu odbywały się liczne rewizje. Pokrzywdzony przebywał w Ł. do 10 lutego 1982 roku. W tym czasie M. D. (2) uzyskała zgodę na widzenie z nim w drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia.

Decyzję o internowaniu pokrzywdzony otrzymał dopiero podczas zwolnienia.

M. D. (1) zmarł w dniu 7 grudnia 2005 roku.

(zeznania M. D. (2), k. 989-991 w zw. z k. 261; odpis zupełny aktu zgonu, k. 238, 782).

W decyzji o internowaniu nr(...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonego M. D. (1) wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzony ‘brał udział w działalności wymierzonej przeciwko naczelnym organom państwowym PRL”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, choć nie w całości (datę dekretu oraz numer artykułu tegoż aktu prawnego wpisano odręcznie).

(decyzja, k. 446).

W dniu 19 grudnia 1981 roku M. D. (1) złożył odwołanie od decyzji o internowaniu.

(odwołanie, k. 450).

Pokrzywdzony został zwolniony w dniu 9 lutego 1982 roku.

(decyzja, k. 454).

K. P. w latach 80-tych mieszkał w Ż. i należał do związku zawodowego (...).

Podczas zatrzymania w grudniu 1981 roku został siłą wyciągnięty z wanny.

(zeznania T. P. (2), k. 1182-1183, k. 260).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonego K. P. wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzony ‘brał udział w działalności wymierzonej przeciwko naczelnym organom państwowym PRL”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, choć nie w całości (numer jednostki redakcyjnej dekretu oraz data tego aktu prawnego zostały wpisane odręcznie).

Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzonego 29 grudnia 1981 roku.

(decyzja, k. 226; pokwitowanie, k. 230).

W związku ze skargą na internowanie pismem z dnia 1 lutego 1982 roku pokrzywdzony został powiadomiony o jej nieuwzględnieniu.

(skarga, k. 229; zawiadomienie, k. 231).

K. P. został zwolniony w dniu 6 kwietnia 1982 roku.

(decyzja o uchyleniu internowania, k. 233).

Pokrzywdzony zmarł w dniu 8 listopada 1999 roku.

(odpis zupełny aktu zgonu, k. 265).

J. Ż. w grudniu 1981 roku pracował w Zakładach (...) w Ż. i był członkiem (...). Podczas internowania przebywał w zakładzie karnym w Ł..

(zeznania H. Ż., k. 869-870).

W jednej z dwóch decyzji o internowaniu nr (...)wydanych w stosunku do pokrzywdzonego J. Ż. wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w drugiej – art. 42 pkt 1 tegoż artykułu, w uzasadnieniu obu – że pokrzywdzony ‘brał udział w działalności wymierzonej przeciwko naczelnym organom państwowym PRL”. Decyzje noszą datę 13 grudnia 1981 r. Zostały sporządzone pismem maszynowym, choć nie w całości (numer jednostki redakcyjnej dekretu oraz data tego aktu prawnego zostały – w jednej z decyzji - wpisane odręcznie).

(decyzja, k. 240, k. 872).

J. Ż. został zwolniony w dniu 28 stycznia 1982 roku. Decyzję podpisał C. R..

(decyzja, k. 244).

B. D. w grudniu 1981 roku działała w związku zawodowym (...)’ i mieszkała wraz z 8-letnim synem w S..

Krótko po północy 13 grudnia 1981 roku jej mieszkanie odwiedzili umundurowani i uzbrojeni funkcjonariusze milicji, którzy polecili jej się ubrać i iść z nimi.

Pokrzywdzona podczas internowania przebywała kolejno w zakładzie karnym w Ł., w O. i w G..

W czasie internowania była namawiana na podpisanie tzw. „lojalki”.

Została zwolniona w dniu 6 stycznia 1982 roku.

B. D. zmarła w dniu 19 kwietnia 2001 roku.

(zeznania A. D., k. 1095-1096 w zw. z k. 261; odpis zupełny aktu zgonu, k. 276, 791).

W decyzji o internowaniu nr 15/81 wydanej w stosunku do pokrzywdzonej B. N. (D.) wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzona ‘rozpowszechniała i kolportowała fałszywe informacje podrywające autorytet władz PRL i PZPR oraz wywoływała niepokoje społeczne”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, choć nie w całości (numer jednostki redakcyjnej dekretu oraz data tego aktu prawnego zostały wpisane odręcznie).

Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzoną trzykrotnie: w dniu 13 grudnia 1981 roku i 29 grudnia 1981 roku oraz 6 stycznia 1982 roku.

(decyzja, k. 246; pokwitowanie, k. 247, 250, 251).

W dniach 17 grudnia 1981 roku i 6 stycznia 1982 roku pokrzywdzona składała skargi na decyzję o internowaniu.

(skarga, k. 249, 252, 1098).

B. D. została zwolniona w dniu 27 stycznia 1982 roku. Decyzję podpisał C. R..

(decyzja, k. 255, świadectwo zwolnienia, k. 1099).

A. M. był wiceprzewodniczącym (...) w Zakładach (...) w Ż..

Został zatrzymany po północy 13 grudnia 1981 roku w swoim mieszkaniu. Przez następne kilka dni jego żona, J. W. (1), nie znała miejsca jego pobytu. A. M. przebywał w zakładzie karnym w Ł.. Po jego opuszczeniu mówił żonie, że był zastraszany, ale nie precyzował, w jaki sposób. Wrócił do domu w złej kondycji fizycznej i psychicznej. W dotychczasowym zakładzie pracy został zdegradowany ze stanowiska mistrza na stanowisko majstra.

A. M. zmarł w dniu 6 grudnia 1991 roku.

(zeznania J. W., k. 1168-1170 w zw. z k. 261; odpis zupełny aktu zgonu, k. 270; 813).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonego A. M. wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzony ‘brał udział w działalności wymierzonej przeciwko naczelnym organom państwowym PRL”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, choć nie w całości (datę dekretu oraz numer artykułu tegoż aktu prawnego wpisano odręcznie).

(decyzja, k. 206).

Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzonego dwukrotnie: 13 grudnia i 29 grudnia 1981 roku.

(pokwitowania, k. 207, k. 210).

W dniu 19 grudnia 1981 roku A. M. złożył skargę na decyzję o internowaniu. Pismem z dnia 1 lutego 1982 roku został powiadomiony o jej nieuwzględnieniu.

(skarga, k. 209; zawiadomienie, k. 211, k. 1176)

Pokrzywdzony został zwolniony w dniu 4 lutego 1982 roku.

(decyzja, k. 212).

A. C. w grudniu 1981 roku pracował w Zakładach (...) w S.. Był członkiem (...).

Około godziny 6:00 rano w dniu 13 grudnia 1981 roku odwiedziło go czterech funkcjonariuszy MO ubranych po cywilnemu, którzy kazali mu się udać razem z nimi. Pokrzywdzony chciał telefonicznie wyjaśnić przyczyny ich wizyty i wtedy doszło do przepychania pomiędzy nim a milicjantami, w wyniku czego został stłuczony aparat telefoniczny. Pokrzywdzony nie chciał opuścić mieszkania dobrowolnie, więc został zakuty w kajdanki i wyprowadzony siłą.

Podczas internowania przebywał w zakładzie karnym w Ł..

A. C. zmarł w dniu 28 lutego 1997r.

(zeznania M. C. (1), k. 1149-1151, k. 272; odpis zupełny aktu zgonu, k. 236, 781; zeznania T. P. (1), k. 2011-2013; notatka, k. 134).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonego A. C. wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzony ‘rozpowszechniał i kolportował fałszywe informacje wyrządzające szkodę interesom polityczno-gospodarczym PRL”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, choć np. numer artykułu z dekretu oraz data aktu prawnego zostały wpisane pismem ręcznym. Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzonego w dniu 29 grudnia 1981 roku.

(decyzja nr (...), k. 132; nakaz, k. 133; pokwitowanie, k. 136).

W dniu 19 grudnia 1981 roku A. C. złożył odwołanie od decyzji o internowaniu do Ministra Spraw Wewnętrznych

(odwołanie, k. 135).

A. C. został zwolniony w dniu 19 stycznia 1981 roku. Decyzję w tym przedmiocie podpisał C. R..

(decyzja, k. 137).

W 1980 roku J. S. (1) wraz z kilkoma kolegami z Zakładów (...) w Ż. założył Związek Zawodowy (...) na terenie jego zakładu pracy.

W dniu 13 grudnia 1981 roku po godzinie 8-ej rano do drzwi jego mieszkania w Ż., gdzie mieszkał, zapukało dwóch mężczyzn ubranych po cywilnemu. Mężczyźni ci przedstawili się jako funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej i kazali mu się ubrać i iść razem z nimi. Nie powiedzieli, dokąd. Na komendzie Milicji w Ż. pokrzywdzony był nakłaniany do podpisania tzw. „lojalki”. W reakcji na jego odmowę usłyszał, że jest stan wojenny i (...) jest zdelegalizowana. W komendzie w Ż. przebywał do 15 grudnia 1981 roku, kiedy to został przewieziony do komendy MO w S. (tam wręczono mu decyzję o internowaniu), a następnie przewieziony do zakładu karnego w Ł.. W czasie pobytu w Ł. był przesłuchiwany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, szantażowany przewiezieniem „gdzieś dalej”, zastraszany otrzymaniem wyroku. Te działania pokrzywdzony odbierał jako psychiczne znęcanie. Był również szarpany, popychany, uderzany. Jego cela była wielokrotnie przeszukiwana. Funkcjonariusze kazali mu się rozbierać do naga, zaglądali w odbytnicę.

W dniu 31 grudnia 1981 roku pokrzywdzony otrzymał decyzję o uchyleniu internowania i opuścił zakład karny w Ł..

(zeznania J. S., k. 859-861, 363-364; nakaz zatrzymania i doprowadzenia, k. 124; świadectwo zwolnienia, k. 863).

W jednej z dwóch decyzji o internowaniu nr (...)wydanych w stosunku do pokrzywdzonego J. S. (1) wskazano jako podstawę prawną art. 43 ust. 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w drugiej – art. 42 pkt 1 tegoż dekretu, w uzasadnieniu obu dokumentów - że pokrzywdzony „może być organizatorem strajków i wystąpień antypaństwowych”. Decyzje noszą datę 13 grudnia 1981 r. Zostały sporządzone pismem maszynowym, choć numer artykułu z dekretu w jednej z nich został poprawiony pismem ręcznym. Odbiór decyzji oraz nakazu zatrzymania i doprowadzenia został pokwitowany przez pokrzywdzonego.

(decyzja nr (...), k. 123, k. 862, k. 2508; nakaz, k. 124, 2509; notatka służbowa, k. 2510; notatka urzędowa, k. 2511).

Z. R. był członkiem (...) Związków Zawodowych (...) oraz pełnił funkcję przewodniczącego tego związku w S..

W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. został zatrzymany we własnym domu, gdzie funkcjonariusze MO wręczyli mu decyzję o internowaniu wydaną przez Komendanta Wojewódzkiego MO w S.. Następnie pokrzywdzony został przewieziony do zakładu karnego w Ł., skąd zwolniono go w dniu 19 kwietnia 1982 roku.

(zeznania Z. R., k. 926-928 w zw. z k. 276; decyzja o uchyleniu internowania, k. 2504).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonego Z. R. wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzony ‘kolportował wrogą literaturę i ulotki o treści antypaństwowej”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, choć np. numer artykułu z dekretu oraz data aktu prawnego zostały wpisane pismem ręcznym. Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzonego w dniu 29 grudnia 1981 roku.

(decyzja nr (...), k. 139; nakaz, k. 140; pokwitowanie, k. 142).

W dniu 19 grudnia 1981 roku Z. R. wystąpił do Ministra Spraw Wewnętrznych ze skargą na decyzję o internowaniu. Pismem z dnia 1 lutego 1982 roku powiadomiono pokrzywdzonego o utrzymaniu w mocy zaskarżonej decyzji.

(pismo, k. 141; zawiadomienie, k. 143).

W. L. (1) był przewodniczącym (...)Solidarność (...) Indywidualnych'' na terenie miasta i gminy S..

Został zatrzymany w swoim domu w dniu 12 grudnia 1981 roku około 15 minut
przed północą. Kilkunastu uzbrojonych w długą broń milicjantów w zomowskich
mundurach wywarzyło drzwi do jego mieszkania i weszło do środka, po czym zabrało W. L. (1) do komendy w S.. Po drodze pokrzywdzony był bity. Następnie przewieziono go do zakładu karnego w Ł., gdzie był przesłuchiwany, namawiany do zaprzestania działalności w (...).

W. L. (1) został zwolniony w wigilię 1981 roku.

(zeznania W. L., k. 764-766 w zw. z k. 449; decyzja u uchyleniu internowania, k. 148).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonego W. L. (1) wskazano jako podstawę prawną art. 42 pkt 1 dekretu z dnia 13.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzony ‘rozpowszechniał wiadomości szkalujące stosunki społeczno-polityczne w PRL i żądał bezpodstawnie zmian na stanowiskach w R. i w (...). Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym. Odbiór decyzji nie został pokwitowany przez pokrzywdzonego.

(decyzja nr (...), k. 146; nakaz, k. 133).

Przed wprowadzeniem stanu wojennego K. R. należał do (...) Związku Zawodowego (...), był członkiem zarządu wojewódzkiego.

Został zatrzymany w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku, otrzymał wówczas decyzję nr (...). Przebywał w zakładzie karnym w Ł., gdzie wielokrotnie nakłaniano go do podpisania deklaracji lojalności w zamian za zwolnienie. Rozmowy były protokołowane.

Został zwolniony w dniu 15 marca 1982 roku. Decyzję w tym przedmiocie podpisał C. R..

(zeznania K. R., k. 899-901, k. 274; decyzja o uchyleniu internowania, k. 155).

W jednej z dwóch decyzji o internowaniu nr (...)wydanych w stosunku do pokrzywdzonego K. R. wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 13.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w drugiej z nich – art. 42 pkt 1 tegoż dekretu, w uzasadnieniu obu – że pokrzywdzony ‘kolportował wrogą literaturę i ulotki o treści antypaństwowej”. Obie decyzje noszą datę 13 grudnia 1981 r. Zostały sporządzone pismem maszynowym, choć np. numer artykułu z dekretu oraz data aktu prawnego w jednej z nich zostały wpisane ręcznie.

Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzonego w dniu 29 grudnia 1981 roku.

(decyzja nr (...), k. 150; k. 924; pokwitowanie, k. 153).

W dniu 29 grudnia 1981 roku pokrzywdzony złożył wniosek o uchylenie decyzji o internowaniu.

(wniosek, k. 152).

Pismem z dnia 1 lutego 1982 roku powiadomiono pokrzywdzonego o utrzymaniu w mocy zaskarżonej decyzji.

(zawiadomienie, k. 154).

E. M. przed wprowadzeniem stanu wojennego należał do (...), był członkiem 7-osobowego Prezydium Krajowego.

Został zatrzymany o godz. 23.30 w dniu 12 grudnia 1981 r. w swoim domu. Był wówczas chory.

W decyzji o jego internowaniu wskazano zarzut „działania przeciwko podstawom ustroju, szkalowanie władz, organizację wieców i zbiegowisk publicznych”.

Po zatrzymaniu pokrzywdzony został przewieziony do komendy w S., gdzie przebywał ok 2 godzin. Przebywał tam wraz z innymi internowanymi. Odmówił podpisania tzw. „lojalki”. Następnie został przewieziony do zakładu karnego w Ł..

W sierpniu 1982 roku udzielono mu przepustki na okres żniw.

(zeznania E. M., k. 833-835, k. 274-275).

E. M. został zwolniony w sierpniu 1982 roku. Decyzję w tym przedmiocie podpisał C. R..

(decyzja, k. 163).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonego E. M. wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzony ‘rozpowszechniał fałszywe wiadomości godzące w interes PRL i był organizatorem zbiegowisk publicznych nawołując do wrogich wystąpień i niepokojów społecznych” Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, choć np. numer artykułu z dekretu oraz data aktu prawnego zostały wpisane ręcznie.

Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzonego dwukrotnie: w dniu 13 grudnia 1981 roku i w dniu 29 grudnia 1981 roku

(decyzja nr (...), k. 157; pokwitowanie, k. 158 i 161).

W dniu 19 grudnia 1981 roku pokrzywdzony złożył wniosek o uchylenie decyzji o internowaniu.

(wniosek, k. 160).

Pismem z dnia 1 lutego 1982 roku powiadomiono pokrzywdzonego o utrzymaniu w mocy zaskarżonej decyzji.

(zawiadomienie, k. 162).

T. S. (1) był szefem Wojewódzkiej (...) w S..

W dniu 12 grudnia 1981 roku przebywał w domu z rodziną. Około godziny 23:30 milicjant zapukał do drzwi z żądaniem ich otwarcia. Do środka weszło trzech mężczyzn, którzy nakazali mu się ubrać i pojechać z nimi. Pokrzywdzony poprosił o nakaz aresztowania, ale nie otrzymał żadnego dokumentu. Następnie został przewieziony do komendy w S., gdzie w celi aresztu przebywał do rana. Nad ranem przewieziono go do zakładu karnego w Ł.. Przebywał tam do Świąt Bożego Narodzenia. W tym okresie był kilkukrotnie przesłuchiwany, zadawano mu pytania odnośnie działalności w związku zawodowym, straszono zabraniem sprzętu rolniczego, długotrwałym pobytem w zakładzie karnym.

Około roku po zwolnieniu pokrzywdzony otrzymał pocztą decyzję o uchyleniu internowania.

(zeznania T. S. (1), k. 937-942 w zw. z k. 276).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonego T. S. (1) wskazano jako podstawę prawną art. 42 pkt 1 dekretu z dnia 13.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzony ‘w przeszłości karany za przestępstwa pospolite kolportował antypaństwową literaturę i nawoływał do niepokojów społecznych”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym.

Odbiór decyzji nie został pokwitowany przez pokrzywdzonego

(decyzja nr (...), k. 166; notatka, k. 167).

W dniu 19 grudnia 1981 roku pokrzywdzony złożył wniosek o uchylenie decyzji o internowaniu.

(odwołanie, k. 169).

T. S. (1) został zwolniony w dniu 24 grudnia 1981 roku.

(decyzja, k. 171)

A. S. (1) był jednym z założycieli (...) w C. Zakładach (...).

W grudniu 1981 roku pokrzywdzony mieszkał w hotelu pracowniczym w C.. W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku wrócił do hotelu około godziny 2 w nocy. Portierka przekazała mu wówczas, że około godziny 22.00 byli u niego funkcjonariusze MO. Pokrzywdzony zatelefonował wtedy do komendy MO i zapytał o powody tej wizyty. Powiedziano mu, że było włamanie do jego biura i zaraz zostanie wysłany po niego radiowóz. Na komendzie wręczono mu decyzję o internowaniu i więzienne ubranie. Szarpano go. Całą noc spędził w zimnej celi wraz z T. S. (2). Następnie przewieziono go – skutego kajdankami - do zakładu karnego w Ł.. W czasie pobytu w Ł. wielokrotnie wywoływano jego i współosadzonych na korytarz, kazano rozbierać się do naga, przeszukiwano cele. W jego celi było bardzo zimno.

Decyzję o internowaniu wręczono pokrzywdzonemu w dniu 29 grudnia 1981 roku, przy czym był to inny dokument, aniżeli ten okazany mu w dacie zatrzymania.

Pokrzywdzony został zwolniony tuż przed Świętami Wielkiej Nocy 1982 roku, tj. 14 kwietnia 1982 roku.

Po powrocie do pracy początkowo przeniesiono go do innej brygady, następnie wypowiedziano warunki pracy i płacy i wobec braku jego akceptacji dla tychże warunków – zwolniono. W wyniku odwołania do sądu pracy został przywrócony do pracy.

(zeznania A. S., k. 962-968 w zw. z k. 449; decyzja o uchyleniu internowania, k. 180).

W jednej z dwóch decyzji o internowaniu nr (...)wydanych w stosunku do pokrzywdzonego A. S. (1) wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w drugiej z nich – art. 42 pkt 1 tegoż dekretu, w uzasadnieniu obu – że pokrzywdzony ‘brał udział w działalności wymierzonej przeciwko naczelnym organom państwowym PRL”. Obie decyzje noszą datę 13 grudnia 1981 r. Zostały sporządzone pismem maszynowym, ale np. numer jednostki redakcyjnej dekretu oraz jego data zostały w jednej z nich wpisane ręcznie.

(decyzja, k. 173, k. 969).

W dniu 19 grudnia 1981 roku pokrzywdzony odwołał się od decyzji o internowaniu. Pismem z dnia 1 lutego powiadomiono go o utrzymaniu w mocy zaskarżonej decyzji.

(pismo, k. 176, k. 177).

W dniu 5 marca 1982 roku Komendant Ośrodka (...) w Ł. zwrócił się pisemnie do Komendanta Wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej w S. o wyjaśnienie kwestii rozbieżności w treści decyzji wręczonej A. S. (1) w grudniu 1981 roku w stosunku do tej okazanej mu wcześniej.

(pismo, k. 178).

W dniu 12 marca 1982 roku A. R. pokwitował odbiór decyzji o internowaniu zaznaczając jednocześnie, iż jest ona „niejednakowa z tą, którą otrzymał do wglądu w dniu 13 grudnia 1981 roku; ta ostatnia nie była wypełniona w całości i sporządzona pismem maszynowym”.

(pokwitowanie, k. 179).

W grudniu 1981 roku W. G. (1) był etatowym pracownikiem związku zawodowego (...) w Ł..

W dniu 12 grudnia 198l roku około godziny 23:45 do jego mieszkania przyszło dwóch milicjantów, którzy dokonali jego zatrzymania. Nie podali przy tym żadnych przyczyn swojego zachowania. Następnie W. G. (1) został przewieziony do zakładu karnego w Ł., gdzie był pierwszą osobą z internowanych i został osadzony w sali widzeń. Wkrótce potem dołączył do niego A. J. (1). Około godziny 5 nad ranem pokrzywdzony został przewieziony w tzw. budzie milicyjnej na oddział I więzienia w Ł.. Znajdowali się tam już także inni internowani. Przejście do cel odbywało się w nastroju grozy spowodowanym obecnością umundurowanych, uzbrojonych funkcjonariuszy walących pałami w tarcze, co wywoływało agresję u psów.

W zakładzie karnym w Ł. W. G. (1) przebywał w kilkunastoosobowej celi. Nie przedstawiono mu żadnego dokumentu, w oparciu o który został zatrzymany. Także ustnie nie poinformowano o powodach tej decyzji. Dopiero rankiem 13 grudnia 1981 roku pokrzywdzony usłyszał przez radiowęzeł wystąpienie W. J. i dowiedział się o wprowadzeniu stanu wojennego. Przed Bożym Narodzeniem 1981 roku pokrzywdzony otrzymał decyzję o internowaniu. Uzasadniano w niej, że zagraża porządkowi prawnemu, gdyż brał udział w działalności przeciwko naczelnym organom PRL.

W trakcie internowania pokrzywdzony był kilkakrotnie przesłuchiwany przez dwóch funkcjonariuszy, którzy wypytywali o działalność w (...), o to, co się dzieje w celi, jakie nastroje panują, kto co mówi itp.

(zeznania W. G., k. 370-373, k. 650-654).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonego W. G. (1) wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzony ‘brał udział w działalności wymierzonej przeciwko naczelnym organom państwowym PRL”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, ale data dekretu i numer jednostki redakcyjnej zostały wpisane odręcznie.

(decyzja, k. 189).

Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzonego dwukrotnie: w dniu 13 grudnia 1981 roku i w dniu 29 grudnia 1981 roku.

(pokwitowanie, k. 190v, 192).

18 grudnia 1981 roku pokrzywdzony złożył skargę w związku z internowaniem.

(skarga, k. 191).

W. G. (1) został zwolniony w dniu 19 stycznia 1982 roku.

(decyzja, k. 194)

Z. Ł. (1) był wiceprzewodniczącym związku zawodowego (...) w zakładach Lniarskich w Ż..

Około północy w dniu 13 grudnia 1981 roku pokrzywdzony został zatrzymany w swoim miejscu zamieszkania przez funkcjonariuszy, którzy mówili, że działają na zlecenie Komendy Wojewódzkiej Milicji w S.. Został przewieziony do zakładu karnego w Ł..

Z. Ł. (1) został zwolniony w dniu 5 stycznia 1982 roku.

(zeznania E. Ł., k. 1043-1044 w zw. z k. 459; decyzja o uchyleniu internowania, k. 204).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonego Z. Ł. (1) wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzony ‘brał udział w działalności wymierzonej przeciwko naczelnym organom państwowym PRL”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, choć nie w całości (numer jednostki redakcyjnej dekretu oraz data tego aktu prawnego zostały wpisane odręcznie).

Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzonego dwukrotnie: w dniu 13 grudnia 1981 roku i 29 grudnia 1981 roku.

(decyzja, k. 198; pokwitowanie, k. 199, 202).

W dniu 19 grudnia 1981 roku pokrzywdzony złożył skargę na decyzję o internowaniu.

(skarga, k. 201).

Z. Ł. (1) zmarł w dniu 17 listopada 2004 roku.

(odpis zupełny aktu zgonu, k. 266; 787).

H. M. (1) od września 1980 roku była członkiem
(...) w Wojewódzkiej (...) w S..

W dniu 12 grudnia 1981 roku odbywało się posiedzenie Komisji Krajowej
(...) w G.. Aby utrzymywać łączność z Komisją
Krajową pokrzywdzona pełniła dyżur w siedzibie Zarządu Oddziału (...)
(...) w S.. Dyżur ten pełniła przez 24 godziny i została w siedzibie Zarządu Oddziału na wieczór i noc. Dyżurowała z Z. Ł. (2) ze S.,
która była sekretarką Oddziału. Około północy usłyszała głośne walenie do drzwi. Do siedziby weszło kilku mężczyzn ubranych po cywilnemu, którzy poinformowali obecnych, że są ze Służby Bezpieczeństwa i mają polecenie dokonania zatrzymań. Pokrzywdzona musiała udać się do stojącego pod budynkiem półciężarowego samochodu bez okien, którym przewieziono ją do komendy w S.. Tam pokrzywdzona spotkała m. in. A. U., E. S., E. W. (1), A. B. (2). Umundurowany funkcjonariusz milicji odczytał informację o internowaniu na podstawie dekretu o wprowadzeniu stanu wojennego.

Nad ranem pokrzywdzona została przewieziona do zakładu karnego w Ł.. Pokrzywdzoną oraz pozostałych internowanych wprowadzono na teren zakładu karnego wśród szpaleru uzbrojonych funkcjonariuszy z psami. W dniu 19 grudnia 1981 roku pokrzywdzona została przewieziona do zakładu karnego w O.. W tym ostatnim przebywała w kilkunastoosobowej celi. W połowie stycznia 1982 roku H. M. (1) została przewieziona do G., gdzie przebywała do 29 kwietnia 1982 r., tj. do
momentu zwolnienia z internowania.

W trakcie internowania była przez długi czas pozbawiona kontaktów z rodziną, kilkakrotnie otrzymywała od siostry puste koperty, na których był stempel „ocenzurowano", zaś listy zostały wyjęte. Pierwszy list od siostry otrzymała w więzieniu w O..

Podczas pobytu w G. miały miejsce rozmowy z funkcjonariuszami Służby Bezpieczeństwa.

(zeznania H. M. (1), k. 657-661, k. 364-367).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonej H. M. (1) wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzona ‘brała udział w działalności wymierzonej przeciwko naczelnym organom państwowym PRL”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, choć nie w całości (numer jednostki redakcyjnej dekretu oraz data tego aktu prawnego zostały wpisane odręcznie).

Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzoną w dniu 29 grudnia 1981 roku.

(decyzja, k. 215; pokwitowanie, k. 217).

W związku ze skargą na internowanie pokrzywdzona została powiadomiona o jej nieuwzględnieniu.

(zawiadomienie, k. 218).

Z. B. była jednym z założycieli Komisji Zakładowej (...) w Wojewódzkim Związku Spółdzielni Rolniczych (...) w S.. Od 1 lutego 198l roku została formalnie zatrudniona przez (...) Region M. Oddział S. na stanowisku referenta do spraw administracji. Była pierwszym etatowym pracownikiem Oddziału S. (...).

W dniu poprzedzającym wprowadzenie stanu wojennego miała obradować Komisja Krajowa NSZZ (...). Pokrzywdzona czekała wraz z innymi na wiadomości z tych obrad i dlatego dyżurowała w siedzibie Oddziału. Dyżur ten pełniła w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku. Razem ze nią byli również: R. L., M. Ł., H. M. (1). Tuż przed północą usłyszała walenie do drzwi siedziby Oddziału, do środka weszli umundurowani i uzbrojeni mężczyźni. Kazali oni wszystkim okazać dowody osobiste, powyrywali kable od telefonu i telexu, dokonali oględzin siedziby Oddziału, zrobili zdjęcia maszyny do pisania, powielacza i innych przedmiotów. Po upływie około godziny pokrzywdzona została pieszo przeprowadzona razem z R. L. do pobliskiej K. (...)w S.. Była tam m. in. A. U., E. S., E. T., H. M. (1), I. Z.. Nad ranem wraz z innymi kobietami została przewieziona do zakładu karnego w Ł.. Z więziennego radiowęzła dowiedziała się o wprowadzeniu stanu wojennego i internowaniu wielu osób. Po kilku dniach pokrzywdzona samochodem (tzw. „więźniarką”) została przewieziona do O., gdzie przebywała do 14 stycznia 1982 roku.

Decyzję o internowaniu wręczono jej w sylwestra roku 1981, kiedy to do O. przyjechali funkcjonariusze MO ze S., usiłujący uzyskać jak najwięcej informacji o funkcjonowaniu związku zawodowego (...).

W dniu 14 stycznia 1982 roku pokrzywdzona została wywołana z celi na rozmowę z funkcjonariuszami MO ze S., którzy usiłowali nakłonić ją do podpisania jakichś dokumentów, zaś wobec jej odmowy sali się wyraźnie nieprzyjemni. Pokrzywdzona wróciła wówczas do celi zapłakana. Kazano jej się spakować, zwolniono i odwieziono do miejsca zamieszkania.

(zeznania Z. B., k. 368, k. 694-697).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonej Z. B. wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzona ‘brała udział w działalności wymierzonej przeciwko naczelnym organom państwowym PRL”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, choć nie w całości (numer jednostki redakcyjnej dekretu oraz data tego aktu prawnego zostały wpisane odręcznie).

(decyzja, k. 221).

K. G. należała do (...) od 1980 roku. W swoim miejscu pracy, tj. ZPT S. Ż., pełniła funkcję przewodniczącej związku zawodowego.

W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku do mieszkania pokrzywdzonej w Ż. zapukali mężczyźni podający się za funkcjonariuszy MO. Ponieważ pokrzywdzona nie otworzyła drzwi, funkcjonariusze wyłamali je i weszli do środka. Pokrzywdzona została przewieziona na K. Milicji w Ż., gdzie poinformowano ją, że została internowana. Podczas samego zatrzymania szarpano ją i popychano. Następnie przewieziono ją do zakładu karnego w Ł., gdzie przebywała kilka dni, po czym wraz z innymi kobietami przewieziono do O..

W czasie internowania pokrzywdzona była wielokrotnie przesłuchiwana przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. Pytania dotyczyły głównie funkcjonowania (...).

(zeznania K. G., k. 866-868 w zw. z k. 449).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonej K. G. wskazano jako podstawę prawną art. 42 pkt 1 dekretu z dnia 13.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzona ‘w przeszłości karana za przestępstwa pospolite, kolportowała antypaństwową literaturę i nawoływała do niepokojów społecznych”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym.

(decyzja, k. 257).

Pokrzywdzona została zwolniona w dniu 14 stycznia 1982 roku.

(decyzja, k. 262).

M. W. od 1966 roku pracował w Zakładach (...) i
(...) „(...)" w S. jako kierowca. Po strajkach na
Wybrzeżu niemal cała załoga (...) wstąpiła do (...) związku zawodowego (...), w tym również pokrzywdzony.

Tuż przed wprowadzeniem stanu wojennego w Oddziale (...) w S. związkowcy pełnili całodobowe dyżury, sytuacja w kraju była wówczas napięta.

W dniu 12 grudnia 1981 roku pokrzywdzony pełnił dyżur do godziny 22.00. Potem wrócił do domu i spokojnie przespał noc. Kiedy następnego dnia ponownie udał się do siedziby oddziału, zastał zaplombowane drzwi wejściowe. Od kierowcy taksówki dowiedział się, że w nocy miały miejsce zatrzymania wielu osób. W dniu 14 grudnia udał
się do pracy. Około godziny 9:00 został wezwany do pokoju dyrektora, gdzie oczekiwało na niego trzech funkcjonariuszy SB. Jeden z nich powiedział, że z powodu wrogiej działalności na szkodę państwa jest aresztowany. Pokrzywdzony nie otrzymał żadnego dokumentu wskazującego na podstawy aresztowania. Przewieziono go do budynku Komendy Wojewódzkiej, gdzie zaproponowano mu współpracę i zapewniono, że jeśli wyrazi na to
zgodę, to następnego dnia wyjdzie. Nie zgodził się na tę propozycję. Noc
spędził w areszcie K. Miejskiej. Następnego dnia ponownie przewieziono go na przesłuchanie do Komendy Wojewódzkiej, gdzie ponowiono propozycję współpracy.
Ponownie odmówił. Został wówczas przewieziony do zakładu
karnego do Ł., gdzie przebywał do 5 lutego 1982 roku.

W czasie internowania prawie codziennie był wywoływany z celi i doprowadzany na rozmowy z funkcjonariuszami SB. Wypytywano go o funkcjonowanie (...) w jego zakładzie pracy, straszono wywiezieniem na S., rozstaniem z rodziną, zwracano się do niego wulgarnymi słowy. Pokrzywdzony nigdy nie przystał na propozycję współpracy ze Służbą Bezpieczeństwa.

(zeznania M. W., k. 367, k. 702-703; decyzja o uchyleniu internowania, k. 285).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonego M. W. wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzony ‘brał udział w działalności wymierzonej przeciwko naczelnym organom państwowym PRL”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, choć nie w całości (numer jednostki redakcyjnej dekretu oraz data tego aktu prawnego zostały wpisane odręcznie).

Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzonego 29 grudnia 1981 roku.

(decyzja, k. 278; pokwitowanie, k. 283).

W dniu 19 grudnia 1981 roku pokrzywdzony złożył skargę na decyzję o internowaniu.

(skarga, k. 282).

S. W. jesienią 1980 roku był jednym z założycieli organizacji zakładowej (...) w Wojewódzkim Urzędzie (...) w S..

W dniu 12 grudnia 1981 roku około godziny 23:50 do jego mieszkania w S. przyszło dwóch umundurowanych milicjantów i dwóch funkcjonariuszy SB po cywilnemu. Następnie zabrano go na Komendę Miejską MO w S., a stamtąd – do zakładu karnego w Ł.. Pokrzywdzony został umieszczony w ośmioosobowej celi. W następnych dniach był wzywany na przesłuchania, które w jego ocenie miały na celu ułatwienie poszukiwań w wypadku ucieczki (pytano o adresy i kontakty rodzinne oraz towarzyskie). W czasie rozmów z funkcjonariuszami SB usiłowano z kolei werbować tajnych współpracowników. Pokrzywdzony podpisał deklarację o współpracy i w Wigilię 24 grudnia 1981 roku został zwolniony.

(zeznania S. W., k. 845-848 w zw. z k. 449; decyzja, k. 291).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonego S. W. wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzony ‘brał udział w działalności wymierzonej przeciwko naczelnym organom państwowym PRL”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, choć nie w całości (numer jednostki redakcyjnej dekretu oraz data tego aktu prawnego zostały wpisane odręcznie).

Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzonego 24 grudnia 1981 roku.

(decyzja, k. 287; pokwitowanie, k. 289).

W. B. od lipca 1972 roku pracowała w Zakładach (...) w R.. Od listopada 1980 roku pełniła funkcję przewodniczącej Komisji Zakładowej (...).

W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku pokrzywdzona była w domu, jej mąż z córką wyjechali do teściów. Dokładnie o północy usłyszała pukanie do drzwi mieszkania. Udawała, że nie ma jej w domu. Wizyty miały miejsce kilkakrotnie. Około godziny 3.00 nad ranem milicjanci przyszli z łomem i zagrozili, że wyważą drzwi. Pokrzywdzona wpuściła ich do środka. Okazano jej wówczas dwa dokumenty dotyczące internowania – jeden w stosunku do niej, a drugi w stosunku do jej męża. Oba były podpisane przez C. R. i na obu widniała adnotacja wskazująca na „zagrożenie dla ustroju”. Następnie pokrzywdzona została przewieziona do komendy Milicji Obywatelskiej, a potem – wraz z innymi osobami – do zakładu karnego w Ł.. Przywitał ich szpaler uzbrojonych funkcjonariuszy z pałkami i psami. Pokrzywdzona zapamiętała, że jej koleżanka A. U. zaintonowała pieśń religijną „Serdeczna Matko". Wszystkie zatrzymane kobiety, a było ich łącznie dziesięć z terenu S. i Ż., zostały umieszczone w jednej celi. Funkcjonariusze więzienni przeprowadzali z nimi indywidualne rozmowy, tzw. uświadamiające, w czasie których przekonywali o konieczności wprowadzenia stanu wojennego. Następnie kobiety zostały przewiezione do więzienia zwanego O.. Tam również odbywały się rozmowy, w trakcie których nakłaniano do podpisania tzw. „lojalek”. W dniu 15 stycznia 1982 roku pokrzywdzona wraz z innymi kobietami została przewieziona do G., do Ośrodka (...). Odwiedził ją tam mąż, który jednak po wizycie został zrewidowany a wskutek znalezienia przy nim tzw. grypsów – zatrzymano go na 48 godzin. W G. funkcjonariusze SB nakłaniali pokrzywdzoną do podpisania „lojalki”, sugerowano, że jej małżeństwo może się rozpaść.

Pokrzywdzona została zwolniona w dniu 26 lutego 1982 roku.

(zeznania W. B., k. 369, k. 799-803; decyzja, k. 311).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonej W. B. wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzona ‘kolportowała i rozpowszechniała fałszywe informacje godzące w interes społeczny PRL”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, choć nie w całości (numer jednostki redakcyjnej dekretu oraz data tego aktu prawnego zostały wpisane odręcznie).

Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzoną w dniu 6 stycznia 1982 roku

(decyzja, k. 303; pokwitowanie, k. 309).

W dniu 17 grudnia 1981 roku pokrzywdzona złożyła odwołanie od decyzji o internowaniu. W dniu 1 lutego 1982 roku powiadomiono ją o nieuwzględnieniu odwołania.

(skarga, k. 308; zawiadomienie, k. 310).

J. S. (2) od 1955 roku pracował w Fabryce (...)
w S.. Pracę tę podjął po odbyciu kary 7 lat pozbawienia wolności za przynależność do organizacji (...).

Jesienią 1980 roku pokrzywdzony został wybrany na przewodniczącego komisji
zakładowej (...).

W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku do domu pokrzywdzonego – jeszcze przed północą - przyszło trzech umundurowanych funkcjonariuszy MO. Dokonali jego zatrzymania pod zarzutem udziału we włamaniu do kiosku, po czym przewieźli do Komendy
Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w S.. Dopiero tam, zobaczywszy innych działaczy (...), pokrzywdzony zorientował się co do prawdziwej przyczyny zatrzymania. Nie wręczono mu żadnego dokumentu, na podstawie którego miał być zatrzymany. Po kilku godzinach został przewieziony do zakładu karnego w Ł..

W trakcie pobytu w tym zakładzie (...) był
kilkakrotnie wywoływany z celi na przesłuchania, podczas których zarzucano mu
przygotowywanie i organizację bojówek na terenie jego zakładu pracy. W ocenie pokrzywdzonego był to pretekst, by go zastraszyć.

Po opuszczeniu zakładu karnego pokrzywdzony w dalszym ciągu kontynuował działalność związkową.

Powrócił także do pracy w (...), gdzie kierownictwo podjęło decyzję o pozbawieniu go funkcji brygadzisty.

(zeznania J. S. (2), k. 713-715 w zw. z k. 375).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonego J. S. (2) wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzony ‘karany w przeszłości rozpowszechniał i kolportował fałszywe informacje podważające autorytet PZPR i Rządu oraz nawoływał do niepokojów społecznych”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, choć nie w całości (numer jednostki redakcyjnej dekretu oraz data tego aktu prawnego zostały wpisane odręcznie).

(decyzja, k. 316).

W dniu 19 grudnia 1981 roku pokrzywdzony złożył skargę na decyzję o internowaniu.

(skarga, k. 320).

Pokrzywdzony został zwolniony w dniu 22 grudnia 1981 roku. Decyzję podpisał C. R..

(decyzja o uchyleniu internowania, k. 322).

I. O. (1) od 1976 roku pracowała w Zakładach (...) w S.. Była członkiem (...) od początku powstania tego związku.

W dniu 12 grudnia 1981 roku członkowie związku pełnili dyżur w siedzibie oddziału. Widząc z okna zapalone światła w siedzibie, około godziny 23:00 pokrzywdzona udała się na miejsce. Przed północą zadzwonił jeden ze związkowców i poinformował, że „właśnie biorą go z domu”. Rozmowa została przerwana. Zaraz po tym telefonie do siedziby oddziału weszło kilku funkcjonariuszy MO (niektórzy ubrani w mundury, inni po cywilnemu), którzy zaczęli wszystko dewastować, wyrywać kable z kontaktów, tłuc sprzęt biurowy, telefon, fax itp. Mężczyźni ci zachowywali się bardzo brutalnie, krzyczeli, że wszyscy są aresztowani i mają wychodzić na zewnątrz. Żaden z nich nie powiedział, z jakiego powodu następuje zatrzymanie. Następnie wszystkich przewieziono do Komendy Milicji na ul. (...), zaś po kilku godzinach – do zakładu karnego w Ł.. Przybyłych przywitał tam szpaler funkcjonariuszy z psami i z pałami. Jedna z osób zaintonowała pieśń religijną. Pokrzywdzona została umieszczona w kilkunastoosobowej celi. Przez radiowęzeł więzienny dowiedziała się, że w kraju wprowadzono stan wojenny. Po kilku dobach została przewieziona do O.. Podobnie jak inne współosadzone pokrzywdzona odwoływała się od decyzji o internowaniu, ale nie przyniosło to rezultatu. W połowie stycznia 1982 roku I. O. (1) została przewieziona do G., gdzie przebywała do zwolnienia w dniu 29 kwietnia 1982 roku.

W czasie pobytu w O. i w G. pokrzywdzona wielokrotnie była wzywana na przesłuchania, których celem było nakłonienie do podpisania „lojalki". Wypytywano ją o działalność w związku, o ludzi, o kontakty, a nadto o działalność w Komitecie (...) za Przekonania. Namawiano również do opuszczenia kraju.

Po odzyskaniu wolności pokrzywdzona nadal kontynuowała działalność związkową.

Utraciła pracę i miała trudności ze znalezieniem kolejnego zatrudnienia. Ostatecznie zdecydowała się na wyjazd ze S..

(zeznania I. O., k. 457-459, k. 726-731).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonej I. O. (1) wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzona ‘brała udział w działalności wymierzonej przeciwko naczelnym organom państwowym PRL”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, choć nie w całości (numer jednostki redakcyjnej dekretu oraz data tego aktu prawnego zostały wpisane odręcznie).

Pokrzywdzona pokwitowała odbiór decyzji w dniu 8 stycznia 1982 roku.

(decyzja, k. 324; pokwitowanie, k. 328).

W dniu 16 grudnia 1981 roku pokrzywdzona złożyła odwołanie od decyzji o internowaniu. W dniu 1 lutego 1982 roku powiadomiono ją o jego nieuwzględnieniu.

(skarga, k. 329; zawiadomienie, k. 330).

W okresie poprzedzającym wprowadzenie stanu wojennego E. W. (1) należała do (...) oraz Komitetu (...) za Przekonania. Była zatrudniona w Zakładzie (...) w S..

Została zatrzymana o północy z 12 na 13 grudnia 1981 roku przez funkcjonariuszy Służy (...), którzy wręczyli jej decyzję o internowaniu. Przetransportowano ją do Komendy Miejskiej Milicji Obywatelskiej w S., następnie do zakładu karnego w Ł., 16 grudnia 1981 roku do aresztu w O., zaś w połowie stycznia 1982 roku do G.. W czasie internowania pokrzywdzona była nakłaniana do podpisania tzw. „lojalki”.

E. W. (1) została zwolniona w dniu 29 kwietnia 1982 roku.

(zeznania E. W. (1). k. 385-387, k. 826-828; decyzja, k. 344).

W jednej z decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonej E. W. (1) wskazano jako podstawę prawną art. 42 pkt 1 dekretu z dnia 13.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzona ‘rozpowszechniała i kolportowała fałszywe informacje wyrządzające szkodę interesom PRL”. W innej decyzji (noszącej tę samą datę 13 grudnia 1981 r.) jako podstawa prawna widnieje art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 13.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego. Obie decyzje zostały sporządzone pismem maszynowym, choć pierwsza z nich zawiera także odręczne zapisy.

(decyzja, k. 336, 338).

Od 1976 roku A. P. (1) pracował w Zakładach (...) w S. na stanowisku konstruktora. We wrześniu 1980 roku brał udział w zakładaniu (...) w zakładzie pracy. Angażował się m. in. w wydawanie lokalnej gazetki związkowej, przygotowywanie fotoreportaży z patriotycznych uroczystości.

W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku, kilka minut po północy, został zatrzymany i przewieziony na posterunek Milicji. Tam nakłaniano go do podpisania tzw. deklaracji lojalności. Wkrótce potem przewieziono do zakładu karnego w Ł., gdzie stał szpaler funkcjonariuszy z psami. Pokrzywdzonego umieszczono w 14-osobowej celi.

W związku z przygotowaniem plakatu upamiętniającego wydarzenia na Wybrzeżu pokrzywdzony został ukarany karą 5 dni pobytu w izolatce.

W styczniu 1982 roku usiłowano wręczyć mu decyzję o internowaniu (ze wskazaniem na jego działalność antypaństwową, negowanie kierowniczej roli PZPR i przeciwdziałanie sojuszowi ze Związkiem (...)), ale odmówił jej przyjęcia.

W czasie pobytu w zakładzie karnym w Ł. ponownie usiłowano nakłonić pokrzywdzonego do podpisania tzw. „lojalki”.

( zeznania A. P. (1), k. 387-390, k. 748-751).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonego A. P. (1) wskazano jako podstawę prawną art. 42 pkt 1 dekretu z dnia 13.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzony ‘rozpowszechniał i kolportował fałszywe informacje podważające autorytet PZPR i Rządu oraz nawoływał do niepokojów społecznych”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym.

(decyzja, k. 346)

Pokrzywdzony został zwolniony w dniu 15 kwietnia 1982 roku.

(decyzja, k. 352).

G. O. (1) w grudniu 1981 roku pełnił funkcję przewodniczącego komisji zakładowej (...).

W dniu 12 grudnia 1981 roku był w pracy, ale po powrocie do domu poczuł się źle, miał gorączkę i wcześnie położył się spać. Przed północą do jego mieszkania przyszli funkcjonariusze milicji, którzy – mimo protestów żony – zabrali go na komendę, gdzie nakłaniano go do podpisania różnych dokumentów, ale odmówił. Na prośbę A. P. (1) do pokrzywdzonego przyszedł lekarz, który wręczył mu lekarstwa i powiedział, że tam, gdzie jedzie, też będzie mógł skorzystać z opieki lekarskiej. Następnie pokrzywdzony został przewieziony do zakładu karnego w Ł. i umieszczony w kilkunastoosobowej celi. Często wywoływano go z celi i doprowadzano na przesłuchania, w trakcie których wypytywano o działalność związkową. Za namową żony G. O. (1) podpisał zobowiązanie do przestrzegania postanowień dekretu o stanie wojennym.

(zeznania G. O., k. 754-757 w zw. z k. 449).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonego G. O. (1) wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzony ‘rozpowszechniał i kolportował fałszywe informacje wyrządzające szkodę interesom polityczno-gospodarczym PRL”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, choć nie w całości (datę dekretu oraz numer artykułu tegoż aktu prawnego wpisano odręcznie).

Pokrzywdzony pokwitował odbiór decyzji w dniu 29 grudnia 1981 roku.

(decyzja, k. 354; pokwitowanie, k. 360).

W dniu 19 grudnia 1981 roku pokrzywdzony wystąpił z prośbą o uchylenie decyzji o internowaniu.

(prośba, k. 359).

Pokrzywdzony został zwolniony w dniu 5 lutego 1982 roku.

(decyzja, k. 361).

G. P. był przewodniczącym Oddziału Regionu M. (...).

Został zatrzymany około godziny 2.00 dnia 13 grudnia 1981 roku w miejscowości C. pod Ż., gdzie wówczas wraz z żoną wynajmował mieszkanie. Do jego mieszkania przyszło 8 lub 9 funkcjonariuszy MO, którzy kazali mu się szybko ubrać i jechać z nimi na komendę, gdzie otrzyma wszelkie wyjaśnienia. Kiedy pokrzywdzony protestował, przystawiono mu do piersi pistolet, a następnie skuto kajdankami. Na komendzie wręczono mu decyzję o internowaniu, w której napisano, że pokrzywdzony usiłował siłą obalić naczelne organy PRL. Następnie G. P. został przewieziony do zakładu karnego w Ł., gdzie przebywał do 2 marca 1982 roku. Pierwszego dnia pobytu do kilkunastoosobowej celi, w której przebywał pokrzywdzony, przyszedł oficer straży więziennej, który odebrał od wszystkich osadzonych dotychczasowe decyzje o internowaniu i wręczył nowe. Pokrzywdzony otrzymał wówczas decyzję z dnia 13 grudnia 1981 roku podpisaną przez Komendanta Wojewódzkiego MO w S.. Uzasadnienie internowania w przypadku jego osoby brzmiało „wywoływanie niepokojów społecznych". Pokrzywdzony odwołał się od tej decyzji do Ministra Spraw Wewnętrznych, lecz otrzymał odpowiedź, iż nie ustały jeszcze przyczyny internowania.

W zakładzie karnym w Ł. z niewiadomych mu przyczyn pokrzywdzony został umieszczony na trzy doby w zimnej izolatce, w wyniku czego zachorował. Pod koniec stycznia 1982 roku został przewieziony do Szpitala Więziennego w Ł., gdzie zbadał go chirurg, który polecił natychmiastową hospitalizację z powodu wrzodu żołądka, ale ponieważ pokrzywdzony nie wyraził zgody na leczenie w warunkach więziennych, przewieziono go z powrotem do celi w Ł..

Bezpośrednio po opuszczeniu izolatki G. P. został wezwany na przesłuchanie przez funkcjonariusza SB, który powiedział, że to od pokrzywdzonego zależy, czy będzie przebywał w normalnej celi czy w izolatce. Mężczyzna ten pytał pokrzywdzonego także o działalność związkową, sugerował niewierność jego żony.

1 marca 1982 roku pokrzywdzony poprosił strażnika o kontakt z naczelnikiem zakładu karnego celem spisania w jego obecności testamentu.

Tego dnia został wypuszczony na wolność.

(zeznania, k. 392-393, k. 1085-1088; meldunek o zatrzymaniu, k. 1057; telegram, k. 1059; notatka służbowa, k. 1061-1062; decyzja o uchyleniu internowania, k. 1066; świadectwo lekarskie, k. 1091-1092; pismo, k. 1172-1176).

W decyzji o internowaniu nr(...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonego G. P. wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzony ‘w przeszłości był karany za przestępstwa pospolite, inspirował do wrogich wystąpień i niepokojów społecznych”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, choć nie w całości (datę dekretu oraz numer artykułu tegoż aktu prawnego wpisano odręcznie).

(decyzja, k. 1054).

Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzonego dwukrotnie: 13 grudnia i 29 grudnia 1981 roku.

(pokwitowanie, k. 1056, k. 1063).

W dniu 19 grudnia 1981 roku pokrzywdzony złożył odwołanie od decyzji o internowaniu.

(pismo, k. 1058).

Pismem z dnia 1 lutego 1982 roku pokrzywdzony został powiadomiony o nieuwzględnieniu jego odwołania.

(pismo, k. 1064).

W 1981 roku M. G. pracował w Instytucie (...) w S. jako pracownik fizyczny. Był jednym z założycieli komisji zakładowej (...) w Instytucie (...). Angażował się również w tworzenie komisji zakładowych (...) w innych zakładach pracy. Współpracował z (...) Indywidualnych. Był także jednym z założycieli Oddziału (...) w S..

W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku do jego mieszkania przyszło kilku funkcjonariuszy SB, którzy powiedzieli mu, że jest internowany, po czym zabrano go na komendę, a następnie przewieziono do zakładu karnego w Ł.. Przybyłych przywitał tam szpaler funkcjonariuszy z psami. Po pewnym czasie pobytu w zakładzie karnym pokrzywdzony otrzymał decyzję o internowaniu, z której wynikało, że stwarzał zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa. W styczniu 1982 roku pokrzywdzony kilkukrotnie brał udział w przesłuchaniach, w trakcie których nakłaniano go (m. in. szantażem, powołując się na informacje o dziecku pokrzywdzonego) do podpisania tzw. lojalki. Ostatecznie pokrzywdzony zobowiązał się pisemnie do przestrzegania obowiązującego w PRL prawa.

M. G. został zwolniony w dniu 12 lutego 1982 roku.

Nie kontynuował działalności związkowej, zaangażował się natomiast w pomoc charytatywną na rzecz osób internowanych i uwięzionych za przekonania.

(zeznania M. G., k. 390-391, k. 956-959; decyzja, k. 426).

W jednej z dwóch decyzji o internowaniu nr (...)wydanych w stosunku do pokrzywdzonego M. G. wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w drugiej – art. 42 pkt 1 tegoż dekretu, w uzasadnieniu obu – że pokrzywdzony ‘rozpowszechniał fałszywe wiadomości godzące w interes PRL i był organizatorem zbiegowisk publicznych nawołując do wrogich wystąpień i niepokojów społecznych”. Decyzje noszą datę 13 grudnia 1981 r. Zostały sporządzone pismem maszynowym, choć nie w całości (datę dekretu oraz numer artykułu tegoż aktu prawnego w jednej z decyzji wpisano odręcznie).

(decyzja, k. 419, k. 363).

Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzonego 29 grudnia 1981 roku.

(pokwitowanie, k. 424).

W dniu 19 grudnia 1981 roku M. G. złożył odwołanie od decyzji o internowaniu.

(odwołanie, k. 423).

Pokrzywdzona E. S. była członkiem Komisji Zakładowej (...)
(...).

W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku do jej mieszkania przyszli funkcjonariusze mówiąc, że jest internowana. Wręczono jej wówczas dokument, na którym było użyte słowo „internowanie". Następnie pokrzywdzona została przewieziona do budynku K. Miejskiej Milicji Obywatelskiej w S., gdzie spotkała innych działaczy związkowych. Wraz z nimi przewieziono ją do zakładu karnego w Ł., później do O. i na koniec do G.. Podczas jednego z przesłuchań, w O., podpisała zapewnienie, iż będzie postępować zgodnie z duchem prawa.

W pamięci pokrzywdzonej utkwiła ciężka podróż do G., ciasnym i dusznym samochodem, w nieznośnym zapachu spalin.

Podczas kolejnych przesłuchań funkcjonariusze SB wypytywali ją o działalność związkową, insynuowali udział w aferze szpiegowskiej. Na zakończenie jednego z przesłuchań powiedziano do niej (przy otwartych drzwiach):” dziękujemy, bardzo nam pani pomogła”, co miało sugerować znajdującym się pod salą koleżankom pokrzywdzonej, że podpisała ona tzw. „lojalkę”.

E. S. została zwolniona w dniu 30 stycznia 1982 roku.

( zeznania E. S., k. 373 -374, k. 794-796; decyzja, k. 443).

W jednej z decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonej E. S. wskazano jako podstawę prawną art. 42 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w drugiej zaś – art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w uzasadnieniu obu - że pokrzywdzona ‘rozpowszechniała i kolportowała fałszywe informacje wyrządzające szkodę interesom PRL”. Decyzje te noszą datę 13 grudnia 1981 r. Zostały sporządzone pismem maszynowym, choć np. data aktu prawnego została w pierwszej decyzji poprawiona odręcznie, w drugiej zaś wpisana pismem ręcznym.

( decyzja, k. 438, 440).

W grudniu 1981 roku R. L. pełnił funkcję przewodniczącego (...) Oddziału S. Region M..

Został zatrzymany w dniu 12 grudnia 1981 roku przed godziną 23.00 w miejscu pracy tj. w Oddziale Solidarności w S. przy ul. (...). Zatrzymujący go funkcjonariusze nie wskazali podstaw prawnych swojego działania. Jeden z nich powiedział wtedy „chcieliśta skurwysyny to mata". Jeszcze przed północą pokrzywdzony został przewieziony na Komendę Wojewódzką MO S., a następnie do zakładu karnego w Ł., gdzie po kilku dniach pobytu otrzymał decyzję o internowaniu, na której widniała data 13 grudnia 1981 roku i wskazanie na niebezpieczeństwo, jakie stwarza dla ustroju PRL. W zakładzie karnym pokrzywdzony przebywał w ośmioosobowej celi, otrzymywał trzy razy dziennie więzienne posiłki, miał prawo do piętnastominutowego spaceru dziennie. W tym czasie jego żona nie miała wiedzy o jego miejscu pobytu. Dowiedziała się o nim dopiero od miejscowych księży. Gdy zwracała się później do Komendanta Wojewódzkiego MO w S. o widzenie z pokrzywdzonym to początkowo odwlekano podjęcie decyzji, później zaś wyrażono zgodę, ale pod warunkiem, że porozmawia z mężem na temat jego współpracy z SB.

W zakładzie karnym w Ł. pokrzywdzony wielokrotnie uczestniczył w przesłuchaniach, w trakcie których wypytywano go o działalność związkową, proponowano opuszczenie kraju. Tę ostatnią propozycję złożył mu także osobiście – już po wyjściu pokrzywdzonego na wolność - Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej w S..

(zeznania R. L., k. 393-394, k. 976-979).

W decyzji o internowaniu nr (...)wydanej w stosunku do pokrzywdzonego R. L. wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w jej uzasadnieniu – że pokrzywdzony ‘brał udział w działalności wymierzonej przeciwko naczelnym organom państwowym PRL”. Decyzja ta nosi datę 13 grudnia 1981 r. Została sporządzona pismem maszynowym, choć nie w całości (datę dekretu oraz numer artykułu tegoż aktu prawnego wpisano odręcznie).

(decyzja, k. 456).

W dniu 19 grudnia 1981 roku R. L. złożył skargę na decyzję o internowaniu.

(skarga, k. 460).

Pokrzywdzony został zwolniony w dniu 27 stycznia 1982 roku.

(decyzja, k. 462).

W grudniu 1981 roku A. U. była członkiem Związku Zawodowego (...).

Kwadrans przed północą 12 grudnia 1981 roku do jej mieszkania przyszło kilku funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej, którzy wyważyli drzwi, weszli do środka, wręczyli jej decyzję o internowaniu i zabrali na komendę. Stamtąd około godziny 5.00 nad ranem pokrzywdzona – wraz z innymi osobami – została przewieziona do zakładu karnego w Ł.. Po kilku dniach pokrzywdzoną przewieziono do O.. A. U. zapamiętała tę podróż, bo odbywała ją w blaszanej „suce”, gdzie panował przejmujący chłód.

Zarówno w zakładzie karnym w Ł., jak i w O., przeprowadzano z pokrzywdzoną rozmowy mające na celu nakłonienie na podpisanie tzw. „lojalki”.

W ostatnich dniach grudnia 1981 roku pokrzywdzoną przewieziono do ośrodka odosobnienia w G.. W drodze do tego miejsca kierowca zatrzymał się tuż pod wschodnią granicą państwa, co w odczuciu pokrzywdzonej miało stanowić dodatkowe zastraszenie przewożonych kobiet.

Podczas pobytu w G. osadzone miały prawo do jednego widzenia z rodziną w miesiącu. A. U. zapamiętała szczególnie wizytę jej 17-letniego syna, któremu – zanim go wpuszczono do matki – kazano czekać kilka godzin na mrozie, w wyniku czego odwiedził pokrzywdzoną tak zmarznięty, że nie mógł poruszać dłońmi.

Pokrzywdzona otrzymywała w tym czasie korespondencję od matki, przy czym listy były cenzurowane w taki sposób, że pewne fragmenty tekstu powycinano nożyczkami.

W czasie pobytu w G. pokrzywdzoną także namawiano na podpisanie deklaracji lojalności, straszono długim pobytem w odosobnieniu, okazywano broń, szantażowano mówiąc o uzależnieniu syna od narkotyków.

(zeznania A. U., k. 201-205).

W jednej z dwóch decyzji o internowaniu nr (...) wydanej w stosunku do pokrzywdzonej A. U. wskazano jako podstawę prawną art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12.12.1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, zaś w drugiej – art. 42 pkt 1 tegoż dekretu; w uzasadnieniu obu decyzji – że pokrzywdzona ‘prowadziła działania agitacyjne ukierunkowane na nieposzanowanie obowiązujących norm prawnych”. Decyzje noszą datę 13 grudnia 1981 r. Zostały sporządzone pismem maszynowym, choć nie w całości (datę dekretu oraz numer artykułu tegoż aktu prawnego wpisano – w jednej z decyzji - odręcznie).

(decyzja, k. 410, k. 198).

Odbiór decyzji został pokwitowany przez pokrzywdzoną 29 grudnia 1981 roku.

(pokwitowanie, k. 414).

Decyzją z dnia 8 lipca 1982 roku pokrzywdzona została zwolniona z internacji.

(decyzja, k. 416).

Pierwsze decyzje o internowaniu wydane w stosunku do pokrzywdzonych nie później niż w dniu 12 grudnia 1981 roku były następnie wymieniane na kolejne, ze wskazaniem innej podstawy prawnej oraz numeru jednostki redakcyjnej aktu prawnego. Niektórzy pokrzywdzeni kwitowali kilkukrotnie odbiór decyzji o internowaniu, zaznaczając przy tym, że wręczana im po raz kolejny decyzja o internowaniu nie jest tożsama z tą, którą okazano lub wręczono im uprzednio. Ponadto niejednokrotnie w stosunku do tej samej osoby zachodziła różnica pomiędzy podstawą prawną wskazaną w decyzji o internacji a podstawą wskazaną w nakazie zatrzymania i doprowadzenia.

(zeznania A. S., k. 962-968; pismo, k. 158 i 161, 183 i 185, 190v i 192, 207 i 209, k. 200, 247, 250, 251; decyzje, k. 364 i 478, 373 i 1040, 428 i 267, 240 i 872, 123, 862 i 2508, 150 i 924, 173 i 969, 336 i 338, 419 i 363, 438 i 440, 410 i 198).

W dniach 12 -13 marca 1982 roku zakład karny w Ł. wizytowali przedstawiciele Międzynarodowego Czerwonego Krzyża. W związku z tym grupa internowanych przekazała im pismo, w którym opisała warunki panujące w zakładzie. Pod pismem podpisał się m. in. A. M., E. M., K. P., K. R., A. S. (1). Pokrzywdzeni wskazali w owym piśmie, że przez pierwsze 2 tygodnie pobytu w warunkach internacji nie zezwalano im na spacer, mimo, że cele były zatłoczone (do 11 osób). Za wyjątkiem szarego mydła internowani nie mieli żadnych środków higieny osobistej. Skarżyli się także na więzienne wyżywienie, w wyniku którego u niektórych pojawiały się pierwsze objawy szkorbutu (opad dziąseł, ruszanie się zębów), nieżyt żołądka. Wskazywali także na fatalne warunki sanitarne (nieosłonięte toalety, brudne muszle klozetowe, prawo do jednej kąpieli w tygodniu), brak opieki lekarskiej.

W odniesieniu do okoliczności przyjęcia internowanych do zakładu karnego w Ł. wskazali oni na przywitanie przez milicyjny szpaler utworzony przez uzbrojonych funkcjonariuszy z psami. Po przybyciu internowanych poinformowano, że będą traktowani jak tymczasowo aresztowani i poddano wszelkim rygorom więziennym. Nakazywano im m.in. wymyślne ścielenie łóżek, zabraniano kłaść się na nich w czasie dnia, za każdym wejściem strażnika internowani musieli stać i meldować się. Nadto miał miejsce proces dezinformacji rodzin osób internowanych bądź też zaniechania udzielania im jakichkolwiek informacji na temat miejsca pobytu zatrzymanych.

W zakładzie karnym stosowano wobec internowanych różnego rodzaju szykany i represje, m. in. poddawano ich rewizji osobistej połączonej z rozbieraniem się do naga, zrywano z ubrań znaczki (...), z szyi medaliki z Matką Boską, zabraniano księżom organizowania spowiedzi.

Sytuacja uległa zmianie w związku z wizytą w zakładzie karnym przedstawicieli Episkopatu i Międzynarodowego Czerwonego Krzyża. Wymieniono wówczas brudne koce na czyste, zastąpiono wiadra na śmieci nowymi, zaprzestano karać osadzeniem w izolatce, pozwolono swobodnie rozmawiać na spacerze, wymalowano łaźnię, wymieniono popsute prysznice, oddano do dyspozycji salę cichej nauki i salę do gry w ping-ponga, umożliwiono oglądanie przez 2-3 godziny dziennie telewizji.

(pismo, k. 1172 – 1175; zeznania T. A., k. 2086).

Oskarżony C. R. jest wdowcem, ma 90 lat, wykształcenie wyższe, z zawodu jest prawnikiem. Utrzymuje się z emerytury w kwocie około 6.000 złotych. Jest właścicielem mieszkania o pow. 92 m2 położonego w W., samochodu marki M. C. rok produkcji 2006, nadto posiada około 20.000 złotych oszczędności. Nie leczył się nigdy psychiatrycznie ani odwykowo, leczył się neurologicznie z powodu problemów z błędnikiem. C. R. nie był nigdy karany.

(dane osobopoznawcze, k. 2554 akt S/20/15/2K; karta karna, k. 217).

Oskarżony C. R. został poddany jednorazowemu badaniu sądowo-psychiatrycznemu oraz badaniu przez lekarza medycyny sądowej i biegli orzekli, że stan jego zdrowia psychicznego oraz fizycznego pozwala na udział w postępowaniu i prowadzenie obrony w sposób samodzielny i rozsądny, z zastrzeżeniem pewnych ograniczeń dotyczących czasu zeznawania czy pozostawania w pozycji stojącej.

(opinia sądowo-psychiatryczna, k. 130; opinia kardiologa, k. 134, opinia sądowo-lekarska, k. 136-139; dokumentacja medyczna, k. 131).

W toku postępowania przygotowawczego oskarżony przyznał, że podpisał w stosunku do pokrzywdzonych decyzje o internowaniu oraz nakazy zatrzymania i doprowadzenia i wyjaśnił, że był przekonany o tym, że działa zgodnie z prawem.

Dodał, iż w Milicji Obywatelskiej pracował od 1 września 1948 roku, od sierpnia 1968 roku pełnił funkcję Zastępcy Komendanta do spraw Służby Bezpieczeństwa w K.w W., w czerwcu 1975 roku został przeniesiony na Zastępcę Komendanta do spraw Służby Bezpieczeństwa w K. Milicji Obywatelskiej w P., zaś w marcu 1977 roku został Komendantem Wojewódzkim Milicji Obywatelskiej w S.. W sierpniu 1983 roku został przeniesiony do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na stanowisko Zastępcy Dyrektora Biura B, a następnie do Komitetu Przestrzegania Prawa i Porządku Publicznego przy Radzie Ministrów. W dniu 30 kwietnia 1990 roku przeszedł na emeryturę.

W odniesieniu do przedstawionych mu zarzutów oskarżony wyjaśnił, iż dokumenty dotyczące stanu wojennego napłynęły do KWMO przed jego wprowadzeniem. Nie wykluczył, iż przesyłka była nadana bezpośrednio na Komendanta Wojewódzkiego MO w S..

W dniu 12 grudnia 1981 roku oskarżonego odwiedził Zastępca do spraw Służby Bezpieczeństwa A. G. i poinformował o informacji z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych o wprowadzeniu stanu wojennego. Wcześniej już kilkakrotnie były wprowadzane tzw. stany podwyższonej gotowości. A. G. przyniósł ze sobą dekret Rady Państwa o wprowadzeniu stanu wojennego oraz inne dokumenty, które do K. napłynęły jednak już wcześniej (w formie przesyłki specjalnej z MSW) i oskarżony był z nimi zapoznany.

Oskarżony dodał, iż listy osób przeznaczonych do internowania były przygotowywane przez Wydział Śledczy Służby Bezpieczeństwa, na czele którego stał A. G.. Oskarżony przyznał, że miał świadomość istnienia tych list i wiedział, że widnieje na nich około 30 osób z całego województwa, ale nie wiedział konkretnie, jakie osoby się na nich znajdują. Kojarzył jedynie osoby bardzo zaangażowane w działalność opozycyjną.

C. R. wskazał, że tego samego dnia, tj. 12 grudnia 1981 roku, A. G. przyszedł do niego z wypisanymi decyzjami o internowaniu i przedłożył je oskarżonemu do podpisania, co ten ostatni uczynił, po czym wydał polecenie przygotowania zespołów do wykonania decyzji o zatrzymaniu. Zatrzymania miały rozpocząć się po północy z 12 na 13 grudnia 1981 roku. Oskarżony zalecał, by podczas zatrzymań było przestrzegane prawo, tzn. by funkcjonariusze nie dopuszczali się nadużyć i nie stosowali przemocy. Zalecał również wręczanie zatrzymanym decyzji o internowaniu. Swoje zalecenia oskarżony przekazał A. G. i C. M..

Oskarżony nie wykluczył, że w dniu 12 grudnia 1981 roku odbył naradę z funkcjonariuszami K., podczas której poinformował ich o wprowadzeniu stanu wojennego.

C. R. wyjaśnił, iż z dokumentów nadesłanych przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych wynikało, że osoby internowane należy traktować tak jak tymczasowo aresztowanych i że mają zostać osadzone w zakładzie karnym w Ł..

Dodał, iż w późniejszym okresie odwiedził ten zakład karny i odbywał rozmowy z osadzonymi, informując ich o możliwości zwolnienia w razie podpisania zobowiązania do przestrzegania prawa w stanie wojennym. Niektóre osoby takie zobowiązania podjęły i były zwalniane. Zwolnienia następowały również wskutek interwencji podejmowanych przez różne organizacje społeczne.

Oskarżony wyjaśnił nadto, iż nie było żadnego przypadku złożenia odwołania od decyzji o internowaniu w trybie postępowania administracyjnego. Wszystkie zatrzymania w wykonaniu wydanych przez niego decyzji o internowaniu nastąpiły w dniu 13 grudnia 1981 roku.

Wskazując na legalność swojego działania C. R. wyjaśnił, że z przepisów, które otrzymał wcześniej w pakiecie z MSW wynikało, iż internowania są legalne i że przepisy te wchodzą w życie z chwilą ich podpisania. W dniu 12 grudnia 1981 roku oskarżony otrzymał informację o wprowadzeniu stanu wojennego – mającym nastąpić o północy 13 grudnia 1981 roku - od generała J. i uważał, że wszystkie dokumenty zostały podpisane. W tamtym czasie dzienniki ustaw wpływały do komendy kilka dni po ich ogłoszeniu i dziennik ustaw zawierający dekret o stanie wojennym także wpłynął z opóźnieniem (około tygodniowym), z datą 14 grudnia 1981 roku.

W zakresie podległości służbowej oskarżony podlegał Komendantowi Głównemu MO, ale również Ministrowi Spraw Wewnętrznych.

C. R. zaprzeczył swojej wiedzy na temat przygotowań do wprowadzenia stanu wojennego. Jednocześnie przyznał, iż od czasu wpłynięcia specjalnej przesyłki z dokumentami można było przypuszczać, że stan wojenny zostanie wprowadzony.

Oskarżony potwierdził, że na wszystkich okazanych mu decyzjach o internowaniu widnieje jego podpis. Dodał, że podpisując te dokumenty nie miał świadomości tego, iż dekret stanowiący podstawę ich wydania miał w istocie inną nazwę.

C. R. nie potrafił wyjaśnić faktu wydania podwójnych decyzji w stosunku do niektórych pokrzywdzonych, różnic w zakresie podanej podstawy prawnej ani też poprawionych dat na niektórych nakazach zatrzymania. Wskazał, iż podpisując owe decyzje nie analizował poprawności wpisanych artykułów, gdyż nie było na to czasu; po prostu podpisywał to, co przedłożył mu A. G..

Po okazaniu szyfrogramu z dnia 12 grudnia 1981 roku oskarżony nie wykluczył zapoznania z nim, lecz aktualnie nie był w stanie wyjaśnić znaczenia poszczególnych sformułowań w nim zawartych.

Wyraził powątpiewanie co do tego, by w chwili zatrzymania ktokolwiek z pokrzywdzonych znał przepisy o stanie wojennym.

Oskarżony wyjaśnił, że nie pamięta następujących okoliczności:

- czego dotyczyła operacja o kryptonimie (...),

- kto wypełniał decyzje o internowaniu, w szczególności wpisywał daty,

- gdzie była przechowywana przesyłka specjalna z MSW zawierająca pakiety aktów prawnych,

- czy miała miejsce wymiana decyzji o internowaniu (z tym, że oskarżony stwierdził, iż on sam podpisywał decyzje tylko raz, tj. w dniu 12 grudnia 1981 roku),

- czy otrzymał polecenie zniszczenia pakietu projektów aktów prawnych otrzymanych przed wprowadzeniem stanu wojennego (zdaniem oskarżonego najpewniej otrzymał je i wykonał A. G.).

(wyjaśnienia oskarżonego, k. 2555- 2559).

Dokonując rekonstrukcji stanu faktycznego sprawy Sąd oparł się przede wszystkim na obiektywnych dowodach z dokumentów, ale również na zeznaniach świadków (w tym pokrzywdzonych) oraz częściowo – wyjaśnieniach samego oskarżonego w zakresie, w jakim przyznał on szereg okoliczności związanych z podpisaniem przez niego decyzji o internowaniu oraz innymi czynnościami podejmowanymi przez niego w związku z wprowadzeniem stanu wojennego w grudniu 1981 roku.

Dokonując oceny wyjaśnień oskarżonego sąd miał na względzie dwie okoliczności: po pierwsze to, iż w chwili ich złożenia w toku postępowania przygotowawczego C. R. był osobą w bardzo podeszłym wieku, blisko dziewięćdziesięcioletnim, po wtóre zaś znaczny upływ czasu od zdarzeń objętych opisem zarzucanych mu czynów, tj. okres ponad trzydziestoletni. W tym kontekście nie dziwią twierdzenia oskarżonego w zakresie tego, iż pewnych szczegółów zdarzeń z grudnia 1981 roku oskarżony po prostu nie pamiętał. Brak było podstaw do tego, by kwestionować wyjaśnienia oskarżonego w tym właśnie zakresie. Z drugiej jednak strony, po okazaniu szeregu dokumentów zgromadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej, oskarżony był w stanie przypomnieć sobie pewne fakty i jego twierdzenia o nich, w ocenie sądu, niekiedy zasługiwały na wiarę, niekiedy zaś należało poczytać je jako zmierzające do uniknięcia bądź przynajmniej zminimalizowania odpowiedzialności karnej.

Przede wszystkim trzeba zauważyć, że oskarżony nie kwestionował faktu podpisania przez niego 36 decyzji o internowaniu, będących przedmiotem niniejszego postępowania, ani też okoliczności, w jakich do tego doszło, tj., że wiązało się to z uprzednim nadesłaniem do KWMO w S. projektów aktów prawnych na wypadek wprowadzenia stanu wojennego oraz druków decyzji o internowaniu, które oskarżony podpisał najpóźniej w dniu 12 grudnia 1981 roku w związku z uzyskaniem informacji o planowanym wprowadzeniu stanu wojennego. W tej części wyjaśnienia oskarżonego zasługiwały na wiarę, gdyż znajdowały oparcie w obiektywnym materiale dowodowym w postaci dokumentów (decyzji, szyfrogramów), ale również w zeznaniach świadków – T. A. (1), K. O. (1), H. S. (2).

W pozostałej części wyjaśnienia oskarżonego były mało konsekwentne i chwiejne, np. w zakresie, w jakim początkowo twierdził, że nie miał wiedzy na temat trwających od kilku miesięcy przygotowań do wprowadzenia stanu wojennego, później zaś stwierdził, że od czasu wpłynięcia specjalnej przesyłki z dokumentami można było przypuszczać, że stan wojenny zostanie wprowadzony. Podobnie z jednej strony zaprzeczył początkowo odbyciu w dniu 12 grudnia 1981 roku narady z udziałem wszystkich funkcjonariuszy KWMO w S., później zaś nie wykluczył tego faktu, a przecież dodatkowo należy podnieść, że takie spotkanie komendanta z podległymi mu pracownikami musiało się odbyć, skoro – po pierwsze – wskazywało na nie szereg świadków - osób z najbliższego wówczas otoczenia oskarżonego, po drugie natomiast w jakiejś formie komendant – C. R. musiał przekazać swoim podległym stosowne polecenia w zakresie mającej nastąpić akcji internować, skoro sam przyznał, że np. zalecał, by podczas zatrzymań było przestrzegane prawo, tzn. by funkcjonariusze nie dopuszczali się nadużyć i nie stosowali przemocy, oraz by następowało wręczanie zatrzymanym decyzji o internowaniu.

Ta ostatnia okoliczność nie znalazła potwierdzenia ani w dowodach z dokumentów ani też w depozycjach któregokolwiek z pokrzywdzonych; wręcz przeciwnie – znaczna część pokrzywdzonych konsekwentnie podawała, iż podczas zatrzymania w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku nie wręczano im decyzji o internowaniu. Z tego względu sąd odmówił waloru wiarygodności odmiennym wyjaśnieniom oskarżonego, bowiem nie sposób przyjąć, by wszyscy pokrzywdzeni zeznawali niezgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy bądź też by wszyscy funkcjonariusze wchodzący w skład grup operacyjnych dokonujących zatrzymania nie stosowali się do poleceń wydanych przez ich przełożonego, tj. Komendanta Wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej w S..

W sposób oczywisty sprzeczne z zebranym materiałem dowodowym były również twierdzenia oskarżonego o tym, że żadna z zatrzymanych osób nie złożyła – na drodze administracyjnej – odwołania od decyzji o internowaniu. Z akt sprawy wynika, że odwołanie takie złożyła większość pokrzywdzonych.

I wreszcie szczególnego odniesienia wymagają wyjaśnienia oskarżonego dotyczące występującej po jego stronie nieświadomości bezprawności działania czy też – jak sam to ujął – nieświadomości tego, że w istocie dekret, w oparciu o który następowały internowania, miał zupełnie inną nazwę. To, czy oskarżony C. R., podpisując decyzje o internowaniu 36 pokrzywdzonych, działał w usprawiedliwionej nieświadomości bezprawności, będzie przedmiotem analizy w tej części pisemnych motywów wyroku, która dotyczy oceny prawnej jego działania. W tym miejscu należy jednak zwrócić uwagę na dwie okoliczności. Po pierwsze na to, że oskarżony posiada wyższe wykształcenie prawnicze, pracował w Milicji Obywatelskiej od 1948 roku, w grudniu 1981 roku stał na czele Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w S. od ponad czterech lat i z tych względów musiał mieć świadomość tego, w jakich sytuacjach może nastąpić pozbawienie wolności obywatela PRL-u. Z uwagi na brak jakichkolwiek powodów do zatrzymania 36 osób pokrzywdzonych, jako co najmniej naiwne jawią się twierdzenia oskarżonego o tym, że nie miał świadomości bezprawności swojego działania. Nie jest również przekonującym tłumaczenie oskarżonego, że nie wiedział, iż dekret (powoływany w decyzjach o internowaniu) miał w istocie inną nazwę; w zasadzie bez znaczenia pozostaje bowiem to, czy dekret ten miał taką czy inną nazwę, jako że przecież oskarżony C. R., w zakresie czynów objętych opisem aktu oskarżenia, nie działał w ogóle w oparciu o jakikolwiek „dekret”, ale w oparciu o projekt aktu prawnego, który w istocie nigdy nie obowiązywał w polskim porządku prawnym. Pytaniem retorycznym staje się wobec tego to, czy osoba z takim wykształceniem i doświadczeniem zawodowym, jak C. R., „stróż prawa” (jakim niewątpliwie był oskarżony z racji zajmowanego stanowiska), a nadto osoba świetnie zorientowana – co najmniej od kilku miesięcy – z jakich powodów i w jaki sposób ma nastąpić wprowadzenie w Polsce tzw. stanu wojennego, może w ogóle mieć jakiekolwiek wątpliwości co do braku legalności działania polegającego na pozbawieniu – na czas w zasadzie nieoznaczony - wolności osób, co do których nie istniało uzasadnione podejrzenie popełnienia jakiegokolwiek przestępstwa, a które jedynie – jak wskazał sam oskarżony – były „bardzo zaangażowane w działalność opozycyjną”.

Zapoznając się z wyjaśnieniami oskarżonego nie sposób nie odnieść wrażenia, że C. R. starał się za wszelką cenę umniejszyć swoją rolę w przestępczym procederze, jakim z pewnością była akcja internowań 36 pokrzywdzonych w grudniu 1981 roku; z jednej strony – wobec jednoznacznego wydźwięku zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego (w postaci miedzy innymi zabezpieczonych decyzji, nakazów zatrzymania i doprowadzenia) - oskarżony nie zaprzeczał okoliczności samego podpisania decyzji o internowaniu, z drugiej zaś starał się w taki sposób ukazać warunki, w jakich do tego doszło, aby jego odpowiedzialność jawiła się jako minimalna, jakby był zdeterminowany przez czynniki od niego niezależne, jakby nie miał możliwości żadnego manewru a same decyzje były podejmowane gdzieś poza nim, a przecież należy z całą mocą wskazać na następującą okoliczność: w grudniu 1981 roku C. R. był osobą kierującą, kluczową i stojącą na czele organizacji o nazwie M. (...) na terenie byłego województwa (...).

W zasadniczej mierze brak było jakichkolwiek powodów do tego, by kwestionować zeznania 36 świadków – pokrzywdzonych decyzjami o internowaniu podpisanymi przez C. R. w grudniu 1981 roku. Osoby te opisywały wyczerpująco okoliczności, w jakich doszło do zatrzymania, a następnie osadzenia ich samych lub osób dla nich najbliższych (tj. rodziców) w zakładach karnych lub innych miejscach. Kwestie tego, że zatrzymania tychże osób miały miejsce w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku, że decyzje o internowaniu były opatrzone datą 13 grudnia 1981 roku, że widniał na nich podpis C. R., a także kwestie dat ich zwolnienia, znajdowały potwierdzenie w obiektywnych dowodach z dokumentów. Depozycje osób pokrzywdzonych okazały się jednak wartościowe także z innych względów, tj. z uwagi na zawarte w nich uwagi odnośnie do sytuacji życiowej i rodzinnej pokrzywdzonych oraz prezentowanych przez nich poglądów politycznych i działalności społecznej, rzeczywistego czasu ich zatrzymania (w szczególności tego, czy następowało to po północy 13 grudnia 1981 roku, czy też jeszcze przed formalnym wprowadzeniem stanu wojennego), okoliczności zatrzymania (podawanych przyczyn, zachowania funkcjonariuszy), miejsc osadzenia internowanych (niekiedy kilkukrotnie zmienianych), warunków tegoż osadzenia, jego długości oraz okoliczności mających na nią wpływ, nakłaniania do podpisania tzw. „lojalek”, a także warunków, w jakich następowały zwolnienia. Wskazane wyżej kwestie – choć prima facie mogłyby się wydawać mało znaczące z punktu widzenia odpowiedzialności oskarżonego za zarzucane mu czyny - to jednak w istocie miały zasadnicze znaczenie dla takich kwestii prawnych, jak ocena legalności działania oskarżonego (na polecenie którego np. zatrzymania w przypadku niektórych pokrzywdzonych miały miejsce jeszcze przed wprowadzeniem stanu wojennego, wskutek podpisania decyzji przed dniem 12 grudnia 1981 roku) czy też ocena jego zachowania jako tzw. zbrodni komunistycznej i zbrodni przeciwko ludzkości (o ile przecież dla przyjęcia tej ostatniej koniecznym jest ustalenie, że miało miejsce „poważne” prześladowanie z uwagi na przynależność polityczną, o tyle jako istotne należało ocenić depozycje świadków dotyczące prowadzonej przez nich działalności czy warunków internacji).

W zeznaniach pokrzywdzonych występowały oczywiście pewne rozbieżności czy niejasności, dotyczące np. dokładnej godziny zatrzymania (niekiedy świadkowie zeznawali na rozprawie odmiennie, aniżeli w toku postępowania przygotowawczego) czy dokładnych dat zwolnienia (np. Z. P. podawał początkowo, iż ubiegał się o zwolnienie z internacji, by wziąć udział w komunii syna, ale nie udało mu się to, później zaś – tj. na rozprawie – przyznał po okazaniu mu stosownych dokumentów, że został zwolniony z zakładu karnego w Ł. w dniu 6 kwietnia 1982 roku, zaś komunia jego dziecka miała miejsce w maju 1982 roku). Wskazane wyżej kwestie nie rzutowały jednak na zasadniczo przyznany zeznaniom pokrzywdzonych walor wiarygodności, jako że w ocenie Sądu nie świadczyły one o nieszczerości świadków, lecz o naturalnym procesie zacierania się pewnych szczegółów w ludzkiej pamięci, a niekiedy także o niezwykle emocjonalnym podejściu do składanych zeznań.

Sąd przyznał walor wiarygodności zeznaniom E. W. (2) w większej ich części, tj. w zakresie dotyczącym informacji na temat pełnionej przez niego w grudniu 1981 roku funkcji (Naczelnik Wydziału (...) A (...) w S.), faktu trwających już wcześniej przygotowań do wprowadzenia stanu wojennego, a także okoliczności odprawy odbytej tuż przed rozpoczęciem akcji internowań działaczy (...). W tej części zeznania świadka korelują z pozostałym materiałem dowodowym, a nadto były szczere i wyczerpujące. Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom E. W. (2) jedynie w tej części, w której świadek zaprzeczył, aby przygotowania listy osób przeznaczonych do internowania na terenie byłego województwa (...) miały miejsce już przed wprowadzeniem stanu wojennego, twierdząc, że jedynie zbierano materiały dotyczące działaczy związkowych. Gdyby zeznania E. W. (2) we wskazanym wyżej zakresie miały polegać na prawdzie, to akcja internowań, rozpoczęta jeszcze w dniu 12 grudnia 1981 roku, okazałaby się wielką improwizacją, podczas gdy z zebranego materiału dowodowego (nie tylko z osobowych źródeł dowodowych, ale również z obiektywnych dowodów z dokumentów w postaci zarządzeń, instrukcji, wytycznych, dyrektyw) wynika w sposób jednoznaczny, iż akcja ta była szczegółowo zaplanowana i konsekwentnie realizowana. Ponadto, jeśli zważyć, że skoro – stosownie do relacji kilku pokrzywdzonych – zatrzymania niektórych z nich następowały jeszcze przed północą 13 grudnia 1981 roku (a zatem przed wprowadzeniem stanu wojennego), to z natury rzeczy mijają się z prawdą twierdzenia E. W. (2) odnośnie tego, iż listy osób internowanych były tworzone dopiero po wprowadzeniu stanu wojennego.

W procesie oceny dowodu z zeznań świadka E. W. (2) Sąd wziął pod uwagę fakt niewątpliwego konfliktu, w jakim świadek ten pozostawał z zastępcą Komendanta Wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej w S., A. G., co w wyraźny sposób zaciążyło na zeznaniach świadka, w znacznej mierze zmierzających do obciążenia odpowiedzialnością za proces internowania 36 pokrzywdzonych właśnie A. G.. W zakresie, w jakim świadek E. W. (2) wskazał, iż decyzje o internowaniu podpisał A. G., Sąd odmówił wiary jego depozycjom z tego względu, iż pozostawały w oczywistej sprzeczności z treścią obiektywnych dowodów z dokumentów w postaci decyzji o internowaniu oraz nakazów zatrzymania i doprowadzenia, a także zeznań innych osób – współpracowników C. R., którzy jednoznacznie wskazywali na podpisywanie decyzji o internowaniu przez Komendanta Wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej w S., nie zaś przez jego zastępcę.

Sąd przyznał z kolei walor wiarygodności tym zeznaniom świadka E. W. (2), w których zaznaczył, że proces podpisywania decyzji o internowaniu miał miejsce przed wprowadzeniem stanu wojennego i tych, w których opisał przebieg narady z udziałem oskarżonego w dniu 12 grudnia 1981 roku, jako że korelowały one z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. W dużej mierze, zeznając w listopadzie 2016 roku, świadek E. W. (2) zasłaniał się niepamięcią w zakresie okoliczności dotyczących akcji internowań, co nie budzi wątpliwości, jeśli zważyć na podeszły wiek świadka, przebyte schorzenia, przede wszystkim zaś znaczny upływ czasu.

Istotną grupę świadków stanowiły osoby – funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej, którzy uczestniczyli w akcji internowań na terenie S. i Ż., tj. T. P. (1), S. K. (2), J. S. (3), J. C. (1), W. K. (2), W. L. (4), W. M., J. G., R. F., A. K. (2), J. J. (2), M. C. (2), T. Z., R. G., R. T., T. R., H. M. (2). Osoby te relacjonowały rozpoczęcie akcji (...) na terenie (...) w S. i Ż. i w zasadzie brak było podstaw do kwestionowania zeznań tychże osób. Niektóre z tych osób (jak np. T. P., S. K.) pamiętały dobrze szczegóły wydarzeń z grudnia 1981 roku a nawet nazwiska osób, w zatrzymaniu których brały udział. Inne (np. J. J.) zasłaniały się niepamięcią w szerokim zakresie, przyznając jedynie fakt udziału w akcji internowań po okazaniu im stosownych dokumentów w postaci notatek służbowych, raportów. Znamiennym jest to, że świadkowie ci spójnie podawali okoliczności dotyczące wezwania ich w trybie natychmiastowym do komendy MO, odprawy z udziałem przełożonych, poleceń wydanych w jej toku, a także sposobu dokonywania zatrzymań (zwykle w trzyosobowych grupach, w ramach których występowało dwóch funkcjonariuszy MO i jeden funkcjonariusz SB). Jednocześnie wskazani świadkowie częstokroć nie posiadali wiedzy o trwających wcześniej przygotowaniach do wprowadzenia stanu wojennego, jako że nie były to osoby zajmujące naczelne stanowiska w strukturach MO w S. i Ż., a wręcz przeciwnie – wykonujące jedynie polecenia swoich przełożonych. W świetle powyższego nie dziwi fakt, iż świadkowie nie pamiętali tego, czy i w którym momencie następowało wręczanie zatrzymanym osobom decyzji o internowaniu, czyj podpis widniał na owych decyzjach, jak również nie byli zorientowani w kwestii obowiązywania aktów prawnych stanowiących podstawę akcji internowań.2W ocenie sądu nie podważa to jednak zaufania do zeznań tych świadków, a jedynie stanowi prostą konsekwencję roli tych osób w przebiegu akcji (...), jak również naturalnego procesu zacierania się pewnych szczegółów w ludzkiej pamięci.

Zeznania świadka A. B. (3) okazały się istotne w niniejszej sprawie o tyle, o ile pozwalały dokonać prawidłowych ustaleń faktycznych w zakresie dotyczącym chwili, z jaką zaczęły obowiązywać akty prawne związane z wprowadzeniem w Polsce stanu wojennego (w tym dekret o stanie wojennym, którego postanowienia – stosowane z mocą wsteczną - stały się, zdaniem niektórych, podstawą prawną akcji internowań działaczy opozycji) oraz czasu, w którym w rzeczywistości rozpoczął i zakończył się ich druk (a tym samym, kiedy zostały ogłoszone). Z zeznań świadka w sposób jasny wynika, że drukowanie dekretu o stanie wojennym – choć formalnie nosił on datę 12 grudnia 1981 roku – rozpoczęto dopiero w nocy z 16 na 17 grudnia 1981 roku, zaś zakończono w dniu 18 grudnia 1981 roku. W okresie wcześniejszym A. B. (3), zajmująca w Biurze (...) Urzędu Rady Ministrów stanowisko redaktora i korektora Dziennika Ustaw i Monitora Polskiego, nie zetknęła się z żadnymi aktami prawnymi dotyczącymi stanu wojennego, w szczególności – z aktem prawnym o nazwie „dekret o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego”.

Zeznania tego świadka korespondują w pełni z depozycjami A. K. (3) – starszego radcy w Biurze (...) Urzędu Rady Ministrów, który zaznaczył, że oryginały aktów prawnych związanych z wprowadzeniem stanu wojennego wpłynęły do Biura w dniu 16 grudnia 1981 roku, przy czym załączone było do nich pismo W. J., zawierające polecenie wpisania w tytułach dekretów daty 14 grudnia 1981 roku. Świadek zeznał, że w istocie dekret o stanie wojennym zaczął być drukowany w Dzienniku Ustaw w dniu 17 grudnia 1981 roku, prace korektora i poprawki zecerskie były dokonywane w trybie pilnym w nocy z 16 na 17 grudnia 1981 roku, zaś druk ukończono w dniu 18 grudnia 1981 roku.

W analogiczny sposób zeznawał inny radca prawny zatrudniony wówczas w Biurze (...) Urzędu Rady Ministrów, tj. J. B. (3), która wskazała, iż w dniu 14 grudnia 1981 roku została wezwana – wraz z innymi pracownikami - do Dyrektora, który poinformował ich o uchwaleniu dekretów o stanie wojennym. Świadek wskazała, że już wtedy zakwestionowała prawidłowość uchwalenia tych aktów prawnych, z powodu otwartej sesji sejmu i braku kompetencji ustawodawczej Rady Państwa, co jednak nie spotkało się ze zrozumieniem kierownictwa Urzędu. W ocenie świadka dekrety o stanie wojennym były nadto zredagowane w taki sposób, że świadek miała wątpliwości, czy uczynił to ktoś znający obowiązujący w Polsce porządek prawny. Zeznania J. B. (3) znajdują pełne potwierdzenie w relacji T. M.; on także wskazał, iż przedmiotowe akty prawne były napisane bardzo złym, „topornym” językiem, wbrew regułom legislacji, a nadto nie zawierały żadnych dat, tj. ani daty wydania aktu prawnego, ani daty Dziennika Ustaw. Świadek jednoznacznie wskazał, że dekret o stanie wojennym antydatowano, co oznacza, że został on „wytworzony” później, aniżeli w dacie wskazanej w jego tytule.

Zasadnicze znaczenie dla rekonstrukcji stanu faktycznego niniejszej sprawy miały zeznania tych osób, które w grudniu 1981 roku – z uwagi na zajmowane stanowiska – posiadały dużą wiedzę na temat przygotowań do wprowadzenia stanu wojennego, rodzaju dostarczanych do poszczególnych komend MO dokumentów, przygotowywania list osób przeznaczonych do internowania oraz kulisów rozpoczęcia akcji (...).

B. P. (2) w grudniu 1981 roku pełnił funkcję Dyrektora Zarządu I Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i zajmował się realizacją zadań związanych z zagrożeniami zewnętrznymi. Zeznał on, że spotkania (narady), w trakcie których podnoszono kwestię wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, miały miejsce co najmniej od jesieni 1981 roku. Dodał, iż wprowadzenie tego stanu wyjątkowego było już wówczas kwestią formalną. Listy osób przeznaczonych do internowania przygotowywały poszczególne komendy MO. W toku pierwszych zeznań w postępowaniu przygotowawczym świadek zeznał również, iż już jesienią 1981 roku widział tekst projektu aktu prawnego dotyczącego wprowadzenia stanu wojennego, natomiast o decyzji Rady Państwa dowiedział się w dniu 12 grudnia 1981 roku. Treść pierwszych zeznań świadka znajduje potwierdzenie w obiektywnych dowodach z dokumentów w postaci tajnego szyfrogramu Im-I- (...) odnoszącego się do operacji (...), nadanego przez Zastępcę Komendanta Głównego MO gen. Bryg. J. B. (1), jak również pisma Kierownika S. MSW gen. Dyw. B. S. (1) z dnia 12 października 1981 roku (polecającego otwarcie posiadanych pakiety dokumentów dotyczących stanu wojennego) oraz pisma z dnia 28 października 1981 roku, w którym B. P. (2) poinformował, że kierownictwo komend zapoznało się z dokumentami dotyczącymi stanu wojennego. We wskazanym wyżej zakresie brak było powodów do kwestionowania zeznań świadka.

W pozostałej części świadek B. P. (2), odpowiadając na pytania Prokuratora, zasłaniał się niepamięcią i znacznym upływem czasu. Nie sposób przy tym przesądzić, czy działanie świadka było szczere czy też miało charakter celowy, związany z chęcią uniknięcia przez niego odpowiedzialności (choćby moralnej) za wydarzenia sprzed kilkudziesięciu lat. Faktem pozostaje jednak, iż po okazaniu treści szyfrogramów z dnia 14 grudnia 1981 roku oraz z dnia 24 grudnia 1981 roku świadek nie zakwestionował swojego autorstwa w zakresie tych dokumentów.

Istotną rolę w ustaleniu faktycznego sprawy miały zeznania T. A. (1), który od 1976 r. do roku 1986 był naczelnikiem Wydziału Śledczego Służby Bezpieczeństwa w Komendzie Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w S.. Zeznał on, że materiały dotyczące wprowadzenia stanu wojennego w Polsce zaczęły wpływać do poszczególnych komend MO około pół roku wcześniej (w toku drugiego przesłuchania świadek wskazał na 2-3 miesiące). Wśród dokumentów tych znajdowały się m. in. wytyczne dotyczące przygotowań do akcji internowań. Rola świadka ograniczała się wówczas do przygotowania wykazu osób przeznaczonych do internowania. Decyzje o internowaniu były sukcesywnie podpisywane przez Komendanta C. R., na długo przed wprowadzeniem stanu wojennego. Przed północą 13 grudnia 1981 roku T. A. (1) został wezwany do Komendanta, który poinformował go o wprowadzeniu stanu wojennego oraz rozpoczęciu akcji internowań, a następnie wydał polecenie wypełnienia przesłanych druków decyzji o internowaniu poprzez dokonanie wpisów daty wydania dekretu, daty wydania decyzji oraz numeru przepisu stanowiącego podstawę prawną. Po uczynieniu tego świadek T. A. (1) przechowywał dokumenty w swojej szafie aż do chwili, gdy otrzymał kolejne polecenie, tj. wręczenia tych dokumentów grupom realizującym zatrzymania poszczególnych działaczy opozycyjnych.

Zeznania świadka T. A. (1) są spójne i konsekwentne, mimo iż zostały złożone w odstępie blisko 6 lat a nadto dotyczyły zdarzeń odległych w czasie. Znajdują one potwierdzenie w dowodach z dokumentów oraz zeznań innych świadków. W zakresie dotyczącym wręczania osobom zatrzymanym decyzji o internowaniu w świetlicy Komendy Wojewódzkiej MO w S. zeznania te korelują także z depozycjami wielu pokrzywdzonych. W ocenie Sądu zeznania T. A. (1) są wyczerpujące i zasługują na walor wiarygodności, również w tej części, w jakiej świadek szczerze przyznał, iż w tamtym czasie nie zastanawiał się nad istnieniem podstaw prawnych swojego działania a jedynie wykonywał polecenia przełożonych.

Świadek W. K. (4) – Naczelnik Wydziału IV Służby Bezpieczeństwa w Komendzie Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w S. - w dniach 9 do 16 grudnia 1981 roku przebywał na zwolnieniu lekarskim i w związku z tym nie uczestniczył w akcji internowań na terenie województwa (...). Posiadał on jednak wiedzę na temat tego, iż w jego wydziale na przestrzeni roku 1981 były prowadzone rozmowy na temat wprowadzenia stanu wyjątkowego, a nadto, że w wydziale przechowywano zalakowaną kopertę z dokumentami na wypadek wprowadzenia tegoż stanu. W. K. (4) zeznał również, że zarówno decyzje o internowaniu, jak i zwolnieniu pokrzywdzonych z internacji, podejmował Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej w S.. W tym zakresie zeznania świadka w całości zasługują na wiarę, bowiem są spójne z pozostałym materiałem dowodowym. Depozycje W. K. (4) nie przyczyniły się do poczynienia dalej idących ustaleń faktycznych, jako że świadek nie miał wiedzy na temat innych okoliczności istotnych dla sprawy bądź też już o nich nie pamiętał.

Zeznania świadka Z. L. (2) dają z kolei ogólny obraz tego, w jaki sposób wyglądały przygotowania do wprowadzenia stanu wojennego w Polsce w grudniu 1981 roku. Wprawdzie Z. L. (2) pełnił wówczas funkcję Zastępcy Komendanta Wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej w S., jednak z jego zeznań jasno wynika, że przygotowania te były centralnie kierowane, zsynchronizowane i przebiegały w podobny sposób na terenie wszystkich komend wojewódzkich MO w kraju.

Z. L. (2) podał, iż w zasadzie przygotowania do wprowadzenia stanu wyjątkowego trwały od chwili strajków sierpniowych 1980 roku i polegały m. in. na organizowaniu szeregu szkoleń dotyczących zabezpieczenia obiektów użyteczności publicznej, rozpędzania zbiegowisk i innych wystąpień masowych, a nadto odbywaniu wielu telekonferencji z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych. W toku tych ostatnich padło m. in. polecenie skoszarowania podległych komendantom służb, a nadto otwarcia teczek zawierających dokumenty na wypadek wprowadzenia stanu wojennego. W toku telekonferencji w dniu 12 grudnia 1981 roku poinformowano także o wprowadzeniu stanu wojennego z dniem 13 grudnia 1981 roku i rozpoczęciu akcji internowań. Z. L. (2) podał, że jest dla niego oczywistym, iż dla każdego Komendanta Wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej wprowadzenie stanu wojennego nie było żadnym zaskoczeniem.

Odnośnie do podstaw prawnych działań podejmowanych m. in. przez Z. L. (2) w związku z akcją internowań świadek zeznał, iż nigdy nie widział Dziennika Ustaw, w którym zostałby opublikowany akt prawny, na podstawie którego dokonywano zatrzymań działaczy opozycji. Wskazał, że swoje czynności wykonywał w oparciu o polecenia przełożonych zawarte w treści szyfrogramów. Dodał, że w okresie poprzedzającym grudzień 1981 roku do komend były systematycznie przesyłane projekty aktów prawnych, ale nie pamięta, co to były za akty. Świadek zasłonił się również niepamięcią w zakresie dotyczących szyfrogramów z dnia 14 i 24 grudnia 1981 roku (zawierających polecenia otwarcia kopert, a następnie zniszczenia projektów), choć nie zakwestionował ich autentyczności. W ocenie Sądu depozycje świadka – zgodne z zeznaniami m. in. T. A. (1) i B. P. (2), a przede wszystkim z treścią zebranych w sprawie dokumentów - w całości zasługiwały na wiarę.

Podobnie jak zeznania Z. L. (2), ogólny i uniwersalny charakter miały zeznania W. D. Departamentu III A Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w tym sensie, że odnosiły się one do przebiegu przygotowań do wprowadzenia stanu wojennego na terenie całego kraju.

Świadek ten potwierdził zeznania Z. L. w zakresie tego, iż na parę miesięcy przed wprowadzeniem stanu wojennego były przygotowywane listy osób przeznaczonych do internowania, jak również przesyłano do poszczególnych komend dokumenty, które miały być ujawnione z chwilą wprowadzenia stanu wojennego. Świadek wyraził jedynie przypuszczenie, iż wśród owych dokumentów znajdowały się projekty aktów prawnych. Wskazał także, że w dniu 12 grudnia 1981 roku miał obowiązek wykonać telefon do komendantów MO, informując ich o wprowadzeniu stanu wojennego z dniem 13 grudnia 1981 roku.

W pozostałym zakresie świadek zasłonił się niepamięcią okoliczności sprawy, a z uwagi na jego podeszły wiek i przebyte schorzenia Sąd nie znalazł podstaw do tego, by kwestionować jego depozycje w tym zakresie.

C. K. (2) w grudniu 1981 roku był Ministrem Spraw Wewnętrznych. Zeznał on wyczerpująco na okoliczności dotyczące przyczyn powołania sztabu (...). Wskazał też, że pierwsze listy osób przeznaczonych do internowania były przygotowywane już w 1980 roku, a następnie stopniowo ograniczane. Dodał, że w sierpniu 1981 roku osobiście zorganizował spotkanie z wszystkimi Komendantami Wojewódzkimi MO oraz ich zastępcami do spraw Służby Bezpieczeństwa (co do których lojalności nie miał żadnych wątpliwości) i już wtedy informował o planach wprowadzenia stanu wojennego. C. K. (2) potwierdził również okoliczności nadania do poszczególnych komend przesyłek specjalnych zawierających projekty aktów prawnych na wypadek wprowadzenia stanu wyjątkowego, jak również decyzje o internowaniu i nakazy zatrzymania. W toku przesłuchania okazano świadkowie szereg dokumentów, w tym m. in. tajne szyfrogramy 14 i 24 grudnia 1981 roku i zarządzenie w sprawie militaryzacji i świadek potwierdził ich autentyczność. W odniesieniu do owego zarządzenia świadek słusznie zauważył, że nawet jeżeli on podpisał je w dacie widniejącej w dokumencie, to kierownictwo komend nie mogłoby się zapoznać z jego treścią tego samego dnia, bo brak było możliwości przekazania tekstu w tak krótkim czasie.

C. K. (2) w sposób bardzo wyczerpujący opisał także okoliczności odprawy z generałem W. J. w dniu 12 grudnia 1981 roku w godzinach popołudniowych, a nadto zwrócił uwagę na następujący po niej akt przekazania poszczególnym Komendantom Wojewódzkim MO informacji o wprowadzeniu stanu wojennego.

Świadek z całą mocą podkreślił, że o północy z 12 na 13 grudnia 1981 roku nie obowiązywały żadne akty prawne dotyczące stanu wojennego, a jedynie funkcjonowało zapewnienie Prezesa Rady Ministrów, że akty takie zostaną podjęte.

W ocenie Sądu zeznaniom C. K. (2) należało przyznać walor wiarygodności w całości, jako że były one pełne, szczere i korespondowały z pozostałymi dowodami z osobowych i pozaosobowych źródeł dowodowych. Będąc przesłuchanym w toku postępowania przygotowawczego świadek C. K. (2) zeznał, iż wprowadzenie stanu wojennego w Polsce nie mogło być improwizacją i w oparciu o depozycje świadka łatwo poczynić konkluzję w zakresie tego, że z pewnością taką improwizacją nie było.

Zeznania K. O. (1) – Naczelnika Wydziału III KWP MO w S. - okazały się istotne z tego względu, że potwierdzały fakt odbycia narady przez C. R. z podległymi sobie funkcjonariuszami w dniu 12 grudnia 1981 roku, jak również wyjęcie z sejfu pakietu projektów aktów prawnych związanych z wprowadzeniem stanu wojennego i internowaniem działaczy opozycji. Szczególnie ważne są te zeznania świadka, w których jasno podał, że Komendant Wojewódzki MO w S. w dniu 12 grudnia 1981 roku miał w swoim posiadaniu przygotowane (gotowe) decyzje o internowaniu działaczy (...). Świadek zeznał również, że w tamtym czasie nikt nie poddawał w wątpliwość faktu obowiązywania aktu prawnego (dekretu), mocą którego wprowadzono w Polsce stan wojenny i dokonywano zatrzymań konkretnych osób.

Zeznania K. O. (1) Sąd uznał za wiarygodne w części, w jakiej zostały złożone w toku postępowania przygotowawczego, jako że były koherentne z pozostałym materiałem dowodowym.

Na rozprawie świadek zasłaniał się często niepamięcią a nadto jego zeznania miały charakter defensywny, ostrożny, jakby świadek zmierzał do zminimalizowania swojej roli w akcji internowań podjętej na terenie byłego województwa (...).

W taki sam sposób należało potraktować zeznania H. S. (2), Zastępcy Dyrektora Biura Śledczego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, w których najistotniejsze kwestie dotyczyły: trwających wiele miesięcy przygotowań do wprowadzenia stanu wojennego, faktu rozsyłania do poszczególnych komend projektów prawnych, w tym dekretu dotyczącego stanu wojennego, a także kwestii różnic pomiędzy nazwą dekretu o stanie wojennym z dnia 14 grudnia 1981 roku a dekretu, na mocy którego następowały de facto zatrzymania działaczy opozycji. Tę ostatnią różnicę świadek wyjaśnił w taki sposób, iż w chwili drukowania decyzji o internowania obowiązywała „inna koncepcja prawna”, aniżeli w chwili wprowadzenia stanu wojennego i z tego względu w istocie w decyzjach o internowaniu powoływano się na przepisy aktu prawnego, który nigdy nie obowiązywał. Świadek wskazał nadto, że polecenie wpisania w decyzjach o internowaniu daty aktu prawnego zawierał tajny szyfrogram rozesłany do wszystkich komend wojewódzkich.

W spójny z powyższym sposób zeznawał także Z. T. (2), który do dnia 9 grudnia 1981 roku pełnił funkcje Komendanta Wojewódzkiego MO w S. i w związku z tym posiadał wiedzę na temat trwających w zasadzie od drugiej połowy 1980 roku przygotowań do wprowadzenia stanu wojennego. Od tego czasu, w ocenie świadka, odbyło się kilka narad z komendantami wojewódzkimi MO, w toku których informowano o zagrożeniu dla porządku państwa oraz o planach zapobieżenia temu stanowi rzeczy, jak również polecano przygotowanie listy osób zagrażających porządkowi publicznemu. Narady odbywały się w formie telekonferencji z udziałem komendantów wojewódzkich MO oraz ich zastępców do spraw Służby Bezpieczeństwa. Ponadto od sierpnia 1981 roku w dyspozycji poszczególnych komend znajdowały się pakiety odpowiednich aktów prawnych, które nie miały formy Dziennika Ustaw, lecz kartek papieru zapisanych maszynowo o formacie A4. Świadek wskazał, że dokumenty kierowane przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych były zwykle adresowane poprzez wskazanie „komendanci wojewódzcy (wszyscy)”. Dodał, że gdy zapoznawał się w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku z tekstem dekretu o stanie wojennym, to miał on wówczas formę maszynopisu i nie budzi jego wątpliwości, że nie był to żaden akt prawny. W podobny sposób, zdaniem świadka, należy traktować np. zarządzenie nr (...)Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie militaryzacji jednostek organizacyjnych, z uwagi na to, że dokument ten nie został podpisany przez uprawnioną osobę, a jedynie wysłany do komend niejako in blanco, na przyszłość, celem uzupełnienia i wykorzystania w późniejszym czasie, stosownie do treści szyfrogramu z dnia 14 grudnia 1981 roku.

Pozostałe zgromadzone i ujawnione na rozprawie dowody pozwoliły na zebranie informacji o oskarżonym oraz o okolicznościach czynów objętych opisem aktu oskarżenia. W dowodach z dokumentów nie można przy tym wskazać jakichkolwiek wewnętrznych sprzeczności czy niespójności, które stawiałyby pod znakiem zapytania sformułowane w nich wnioski, rodząc uzasadnione wątpliwości co do ich rzetelności i wiarygodności.

W świetle powyższego Sąd doszedł do przekonania, że oskarżony C. R., działając w krótkich odstępach czasu, w podobny sposób, zanim zapadł pierwszy, choćby nieprawomocny wyrok co do któregokolwiek z czynów:

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu J. S. (1), powołując się na art. 43 ust 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 19.01.1982r. a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu A. C., powołuje się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 19.01.1981r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S. jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu Z. R., powołuje się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 19.04.1982r. a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu W. L. (1), powołując się na art. 42 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 24.12.1981r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesuje prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu K. R., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 19.04.1982r. a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o inny poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S. jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu E. M., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do sierpnia 1982r. a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu T. S. (1), powołując się na art. 42 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981 r. do 24.12.1981 r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnia komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnie wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu A. S. (1), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 14.04.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S. jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnie wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu A. J. (1), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 30.12.1981r. a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981 r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzje nr (...) o internowaniu W. G. (1), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 19.01.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S. jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu Z. Ł. (1), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 05.01.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu A. M., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 04.02.1982r. a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu H. M. (1), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzoną od 13.12.1981r. do 29.04.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu Z. B., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzoną od 13.12.1981r. do 14.01.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydal nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu K. P., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 06.04.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy do innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu J. Ż., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 28.01.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r, w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu B. N. (wówczas D.), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzoną od 13.12.1981r. do 27. (...). a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) i internowaniu K. G., powołując się na art. 42 ust. 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzoną od 13.12.1981r. do 14.01.1982r. a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S. jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działającej na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu M. W., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 14.12.1981r. do 05.02.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważniej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu S. W., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 22.12.1981r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu Z. P. (1), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 06.04.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu W. B., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzoną od 13.12.1981r. do 26.02.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S. jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu J. S. (2), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 22.12.1981r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S. jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działającej na szkodę interesu prywatnego i publicznego przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu I. O. (1), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzoną od 13.12.1981r. do 29.04.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981e. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu E. W. (1) zd. T., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzoną od 13.12.1981r. do 29.04.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu A. P. (1), powołując się na art. 42 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 15.04.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu G. O. (1), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. od 05.02.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu E. C., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 30.12.1981r., a pozbawienie wolności stanowił formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu J. P. (wówczas C.), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 26.01.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę ingresu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu G. P., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 01.03.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu A. U., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzoną od 13.12.1981r. do 08.07.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S. jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu M. G., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 12.02.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu A. P. (2), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 14.04.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jak funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu E. S., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzoną od 13.12.1981r. do 30.01.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu M. D. (1), powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 09.02.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno-politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

- najpóźniej do dnia 12 grudnia 1981r. w S. jako funkcjonariusz państwa komunistycznego tj. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej działając na szkodę interesu prywatnego i publicznego, przekraczając swoje uprawnienia wydał nakaz zatrzymania oraz decyzję nr (...) o internowaniu R. L., powołując się na art. 43 pkt 1 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o ochronie bezpieczeństwa Państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, w sytuacji kiedy taki akt prawny nie został prawnie opublikowany i nie obowiązywał, w konsekwencji czego bezprawnie pozbawił wolności pokrzywdzonego od 13.12.1981r. do 27.01.1982r., a pozbawienie wolności stanowiło formę poważnej represji politycznej wobec osoby przynależnej do określonej grupy o innych poglądach społeczno–politycznych, dopuszczając się w ten sposób zbrodni przeciwko ludzkości, będącej jednocześnie zbrodnią komunistyczną,

czym wypełnił dyspozycję art. 231 § 1 k.k. i art. 189 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. nr 155 poz. 1016).

Przedmiotem zainteresowania sądu orzekającego w przedmiotowej sprawie nie była historyczna ocena stanu wojennego, wprowadzonego na terytorium państwa w dniu 13 grudnia 1981 roku, jak również ocena moralna motywów działania osób odpowiedzialnych za jego wprowadzenie (aspekty te stanowią przedmiot zainteresowania badaczy, głównie historyków), lecz kwestia oceny prawnej zachowania oskarżonego C. R. pod kątem wypełnienia znamion czynów zabronionych objętych opisem aktu oskarżenia.

Oskarżony C. R., pełniąc funkcję Komendanta Wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej w S., podpisał decyzje o internowaniu 36 pokrzywdzonych. Ze zrekonstruowanego w niniejszej sprawie stanu faktycznego wynika, że na kilka miesięcy przed wprowadzeniem stanu wojennego do Komendy Wojewódzkiej MO w S. wpłynęły druki decyzji o internowaniu oraz druki nakazów zatrzymania i doprowadzenia. Jednocześnie w ramach komendy były przygotowywane listy osób przeznaczonych do internowania. To oskarżony C. R. zadecydował o tym, by podpisać decyzje o internowaniu konkretnych osób widniejących w przygotowanych wcześniej wykazach, a następnie wydał polecenie uzupełnienia tych decyzji poprzez wpisanie odpowiedniej podstawy prawnej oraz uzasadnienia faktycznego.

Jako podstawę swojego działania C. R. uczynił dekret o obronie bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego. Materiał dowodowy zgromadzony w niniejszym postępowaniu pozwalał na poczynienie niewątpliwych ustaleń faktycznych w zakresie tego, iż w czasie podpisywania przez oskarżonego wszystkich 36 decyzji o internowaniu nie obowiązywał w polskim porządku prawnym akt prawny o nazwie dekret o ochronie bezpieczeństwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, a zatem ten akt prawny, który stanowił formalną podstawę podjęcia przez oskarżonego owych 36 decyzji. Co więcej, ów akt prawny nie zaczął obowiązywać również w dacie późniejszej, a tym samym nigdy w historii polskiego ustawodawstwa nie stanowił on elementu obowiązującego porządku prawnego. Jednocześnie poza sporem pozostaje to, że podobnie jak obecnie, tak i w porządku prawnym PRL-u, obowiązywała zasada, zgodnie z którą warunkiem obowiązywania aktu normatywnego było jego opublikowanie w oficjalnym publikatorze, tj. w Dzienniku Ustaw lub Monitorze Polskim, i dopiero od daty faktycznej publikacji akt prawny posiadał moc obowiązującą.

Decyzje o internowaniu zostały wydane w stosunku do osób, które sprzeciwiały się ówcześnie panującej władzy, przy czym pokrzywdzonymi byli z reguły członkowie (...) bądź (...), a zatem organizacji związkowych, które w grudniu 1981 roku działały w sposób całkowicie legalny. Jednocześnie fakt pozbawienia tych osób wolności nie stanowił reakcji na popełnienie przez nie czynów zabronionych, a jedynie na sam fakt ich opozycyjnej działalności.

Ze wskazanych wyżej względów zachowanie oskarżonego C. R. stanowiło nadużycie jego uprawnień, jako że w żadnym razie nie był on osobą uprawnioną do pozbawienia innej osoby wolności bez jakichkolwiek podstaw faktycznych i prawnych. Stosownie do treści art. 87 Konstytucji PRL z dnia 22 lipca 1952 r., pozbawienie wolności mogło nastąpić jedynie na podstawie postanowienia o aresztowaniu wydanego przez prokuratora lub sąd.

C. R. był funkcjonariuszem publicznym w rozumieniu art. 231 § 1 k.k. (w poprzedni kodeksie karnym – art. 246 § 1k.k.) w związku z definicją legalną zawartą w art. 115 § 13 pkt 7 k.k. (w kodeksie karnym z 1969 roku – art. 120 § 11 k.k.), jako Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej w S..

Jako funkcjonariusz publiczny oskarżony przekroczył swoje uprawnienia, gdyż wydał decyzje o internowaniu 36 pokrzywdzonych w sytuacji, gdy nie obowiązywał dekret o ochronie bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego. Działanie oskarżonego doprowadziło nadto do bezprawnego pozbawienia wolności 36 pokrzywdzonych (osób, które nie popełniły żadnego czynu zabronionego) na okres powyżej 7 dni, co w oczywisty sposób nastąpiło na szkodę interesu prywatnego i publicznego.

Argumentując za uwolnieniem oskarżonego od odpowiedzialności za zarzucane mu czyny zabronione jego obrońca wskazywał na nieświadomość bezprawności wynikającą po pierwsze z niewiedzy C. R. w zakresie braku publikacji aktów prawnych dotyczących wprowadzenia w dniu 13 grudnia 1981 roku stanu wojennego, po drugie zaś z wykonywania poleceń przełożonych oraz woli politycznej najwyższych czynników państwowych.

W odniesieniu do tej argumentacji obrońcy sąd pragnie poczynić następujące uwagi.

Otóż oskarżony C. R. to osoba z wyższym wykształceniem prawniczym, długoletni funkcjonariusz państwowy, piastujący (w grudniu 1981 roku) urząd Komendanta Wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej w S. od 4 lat, tj. od roku 1977 (w Milicji Obywatelskiej oskarżony pracował od 1948 roku!). Jako taka osoba oskarżony musiał posiadać wiedzę co do okoliczności i warunków pozbawienia kogokolwiek wolności, w szczególności, że może to nastąpić jedynie na mocy decyzji sądu lub prokuratora w razie zaistnienia podejrzenia popełnienia czynu zabronionego. Oskarżony C. R. nie posiadał zatem uprawnień w zakresie decydowania o pozbawieniu innej osoby wolności, jako że stanowiło to wyłączną prerogatywę sądu i prokuratora. Jednocześnie, wydając decyzje o internowaniu 36 pokrzywdzonych, oskarżony miał pełną świadomość tego, iż w stosunku do tych osób nie zachodziło podejrzenie popełnienia jakiegokolwiek czynu zabronionego. Przesłuchania pokrzywdzonych przed sądem w sposób jednoznaczny ujawniły, że przyczyną ich zatrzymania nie było popełnienie przestępstwa, ale przynależność do związku zawodowego (...) bądź przynajmniej jawne sympatyzowanie i wspieranie tej organizacji opozycyjnej. Treść powoływanego w decyzjach o internowaniu art. 42 dekretu o ochronie bezpieczeństwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, stanowiąca o osobach mogących stanowić potencjalne zagrożenie dla porządku i bezpieczeństwa państwa, w sposób dobitny świadczy o tym, iż decyzje o internowaniu były formą tzw. prewencyjnej izolacji osób prezentujących odmienne poglądy polityczne, aniżeli powszechnie wówczas uznawane, a tym samym oskarżony – jako prawnik – musiał mieć świadomość tego, że izolacja ta ma charakter bezprawny.

W tym kontekście nie budzi żadnych wątpliwości to, że podejmując przed dniem 12 grudnia 1981 roku decyzje o internowaniu 36 pokrzywdzonych oskarżony C. R. miał pełną świadomość w zakresie tego, iż decyzje te pozbawione są podstawy prawnej, w szczególności zaś – nie są podejmowane przez uprawniony organ, nie mają oparcia w przepisach powszechnie obowiązującego prawa, dotyczą osób, wobec których nie zachodzi podejrzenie popełnienia przestępstwa, a jedynie polityczna wola ich izolacji w związku z prezentowaniem określonych poglądów społeczno-politycznych. O ile oskarżony nie podjął żadnych czynności zmierzających do ustalenia, czy w Dzienniku Ustaw faktycznie ukazał się dekret o ochronie bezpieczeństwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, polegał w swoich działaniach jedynie na ustnym, telefonicznym poleceniu rozpoczęcia akcji internowań (oraz nadesłanych wcześniej projektach aktów prawnych), o tyle, w ocenie sądu, w żadnym razie nie sposób zasadnie wnioskować o występującej po jego stronie nieświadomości bezprawności podejmowanych działań.

W kontekście bezprawności działania oskarżonego warto wskazać na jeszcze dwie okoliczności: po pierwsze na proces wymiany decyzji, jaki miał miejsce już po osadzeniu pokrzywdzonych w warunkach internacji i polegał na wręczaniu im kolejnych decyzji, różnych treściowo od pierwotnych (co z pewnością świadczy o świadomości oskarżonego w zakresie tego, że de facto w dniu 12 grudnia 1981 roku nie dysponował on aktem prawnym, w oparciu o który mógłby podejmować decyzje o internowaniu), po wtóre natomiast na to, że w przypadku wielu pokrzywdzonych zatrzymanie następowało jeszcze przed północą 13 grudnia 1981 roku, a zatem przed wejściem w życie przepisów dotyczących stanu wojennego, mających stanowić – w ocenie oskarżonego – podstawę prawną jego działania.

Swoim zachowaniem objętym opisem zarzucanych mu czynów zabronionych oskarżony w sposób bezprawny pozbawił wolności 36 pokrzywdzonych.

Kwestionując winę oskarżonego w zakresie zarzucanych mu czynów zabronionych obrońca oskarżonego wskazywał nadto na tzw. działanie na rozkaz, tj. fakt, iż podpisując decyzje o internowaniu 36 osób z byłego województwa (...), oskarżony działał de facto na polecenie swoich przełożonych, w szczególności osób, które podjęły w grudniu 1981 roku decyzję o wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego oraz o zarządzeniu akcji internowań działaczy opozycyjnych. Innymi słowy, argumentacja obrońcy oskarżonego opierała się na tzw. teorii ślepych bagnetów, zgodnie z którą nie może ponosić odpowiedzialności karnej żołnierz, który w wykonaniu rozkazu swojego przełożonego dopuszcza się czynu zabronionego pod groźbą kary.

Nie podzielając tej argumentacji sąd pragnie podnieść przede wszystkim następującą okoliczność: C. R. nie był żołnierzem w grudniu 1981 roku, kiedy podejmował decyzje o internowaniu osób sprzeciwiających się władzy państwowej. W czasie, gdy podjął się swoich działań, będących przedmiotem zainteresowania sądu w niniejszej sprawie (a więc przed dniem 12 grudnia 1981 roku), w Polsce nie obowiązywał stan wojny ani żaden inny stan wyjątkowy. Obowiązywał natomiast kodeks karny z 1969 roku, który w przepisie art. 290 § 1 k.k. (zamieszczonej w tzw. części wojskowej) stanowił, że nie popełnia przestępstwa żołnierz, który dopuszcza się czynu zabronionego będącego wykonaniem rozkazu, chyba że wiedział albo co najmniej godził się na to, iż wykonując rozkaz popełnia przestępstwo. Przepis ten stanowił zatem ucieleśnienie tzw. teorii myślących bagnetów, zgodnie z którą sam fakt działania w wykonaniu rozkazu przełożonego nie wyklucza odpowiedzialności karnej za czyn spenalizowany w ustawie karnej. Nawet zatem gdyby przyjąć w ślad za obrońcą (co jednak w ocenie Sądu jawi się jako nieuzasadnione), że oskarżony C. R. działał na służbowy rozkaz wydany przez przełożonego i w ten sposób – z przekroczeniem swoich uprawnień - w sposób bezprawny pozbawił wolności 36 pokrzywdzonych, to jednak nie zwalnia go to z odpowiedzialności za popełnione czyny jeśli zważyć, że z pewnością wiedział, że popełnia przestępstwo określone w ówcześnie obowiązującym kodeksie karnym w przepisach art. 246 § 1 k.k. i 165 § 2 k.k. (z uwagi na okoliczności omówione już wyżej, tj. jego wyższe prawnicze wykształcenie, oczywisty brak podstaw prawnych dla decyzji o pozbawieniu wolności, prewencyjny charakter izolacji działaczy opozycyjnych, itd.). Obecnie obowiązujący kodeks karny z 1997 roku w przepisie art. 318 stanowi, że nie popełnia przestępstwa żołnierz, który dopuszcza się czynu zabronionego będącego wykonaniem rozkazu, chyba że wykonując rozkaz umyślnie popełnia przestępstwo. Z wyjaśnień samego oskarżonego oraz wielu przesłuchanych w sprawie świadków w sposób jednoznaczny wynika, że podpisując decyzje o internowaniu C. R. miał świadomość tego, że nie obowiązuje akt prawny, który stanowiłby podstawę jego działań, a nadto, że pozbawienia wolności mają charakter prawnie i faktycznie nieuzasadniony. Z tych względów argumentację obrońcy oskarżonego dotyczącą działania na rozkaz Sąd uznał za nieprzekonującą w zakresie odnoszącym się do kwestii wyłączenia winy lub bezprawności działań oskarżonego, zaś skuteczną jedynie w zakresie dotyczącym okoliczności mających wpływ na wymiar kary, o czym będzie mowa w dalszej części rozważań.

Dokonując oceny prawnej zachowania oskarżonego C. R. należało także zastanowić się nad prawidłowością przyjętej w tym zakresie przez oskarżyciela kwalifikacji prawnej, w szczególności poprzez uznanie, że swoim działaniem oskarżony pozbawił 36 pokrzywdzonych wolności na okres przekraczający 7 dni, a tym samym wypełnił znamiona czynu zabronionego opisanego w art. 189 § 2 k.k. Wątpliwości nie wynikały przy tym z prawidłowego ustalenia okresów, w jakich pokrzywdzeni podlegali internacji (każdorazowo były to bowiem faktycznie okresy dłuższe aniżeli 7 dni), jednak z poglądu przyjmowanego niekiedy w orzecznictwie sądów powszechnych w analogicznych jak niniejsza sprawach, sprowadzającego się do uznania, iż skoro z dniem 17 grudnia 1981 roku nastąpiło faktyczne ogłoszenie w publikatorze dekretu Rady Państwa z dnia 12 grudnia 1981 roku o stanie wojennym, to ów akt prawny od tej chwili – jako powszechnie obowiązujący – rodził określone następstwa prawne, w szczególności zaś niwelował stan bezprawności decyzji o internowaniu, które to decyzje zyskały z tym dniem podstawę prawną (tak przyjął m. in. Sąd Okręgowy w Białymstoku w wyroku z dnia 18 października 2016 roku w sprawie o sygn. akt VIII Ka 414/16). Innymi słowy, niezależnie od jednoznacznie negatywnej oceny moralnej opublikowanego dekretu, zwłaszcza w aspekcie trybu jego uchwalenia oraz wynikających z niego następstw, o których wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 16.03.2011 roku w sprawie o sygn. akt K 35/08 (OTK-A 2011/2/10), niekiedy w tego rodzaju sprawach przyjmuje się, iż decyzje o internowaniu wydane przed dniem 17 grudnia 1981 roku od tej daty nie mogą być uznane za noszące znamię pozbawienia wolności o cechach bezprawności.

Sąd orzekający w przedmiotowej sprawie nie podziela tego poglądu z następujących względów.

Oceny prawnej zachowania oskarżonego (w tym również jego zamiaru) należy dokonywać na ten moment, w którym oskarżony działał, natomiast niezależne od niego okoliczności, które wystąpiły po dacie czynu, nie mogą rzutować na ocenę prawną jego zachowania.

Fakt wejścia w życie dekretu o stanie wojennym pozostaje, w ocenie sądu, bez znaczenia dla odpowiedzialności karnej oskarżonego za zarzucane mu czyny zabronione, bowiem podstawą prawną działania oskarżonego nie był przecież dekret o stanie wojennym, ale jak już była wcześniej mowa – dekret o ochronie bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego w czasie obowiązywania stanu wojennego, który nigdy nie był elementem polskiego porządku prawnego.

Fakt, iż z określonym dniem (wątpliwym zresztą w ocenie historyków) wszedł w życie dekret o stanie wojennym, nie oznacza, że działania oskarżonego C. R. zyskały podstawę prawną, bowiem – jak sygnalizowano wyżej – zamiar, z jakim działa sprawca, ocenia się na moment owego działania, nie zaś przy uwzględnieniu okoliczności, które wystąpiły później i były od woli oskarżonego całkowicie niezależne.

Niezależnie również od tego, kiedy wszedł w życie dekret o stanie wojennym, osoby internowane nie popełniły czynów zabronionych opisanych w tymże akcie prawnym, lecz zostały pozbawione wolności z powodów prewencyjnych.

W decyzjach o internowaniu oskarżony nie wskazał okresu bezprawnego pozbawienia wolności 36 osób pokrzywdzonych; internowanie działaczy opozycyjnych miało charakter bezterminowy, zaś ich zwolnienia następowały z uwagi na splot różnego rodzaju okoliczności (np. wstawienia się za kimś rodziny lub organizacji kościelnej, podpisania tzw. „lojalki”, nagle ujawnionej choroby, itp.), nie zaś z uwagi na upływ określonego z góry okresu internowania. Innymi słowy, mając na względzie całokształt okoliczności dotyczących sytuacji politycznej w kraju, oskarżony co najmniej godził się na to, że pozbawienie wolności 36 pokrzywdzonych nastąpi na okres dłuższy, aniżeli 7 dni, co de facto w każdym z wypadków wystąpiło.

Wskazać także trzeba, że data 17 grudnia 1981 roku nie jest oczywistą i jednoznaczną, gdy chodzi o ustalenie chwili, z którą zaczął obowiązywać dekret o stanie wojennym. Z materiału dowodowego sprawy (ale również z licznych opracowań naukowych) wynika, że w dniu 17 grudnia 1981 roku rozpoczęto drukowanie Dziennika Ustaw zawierającego ów akt prawny, co nie oznacza, że proces ten zakończył się tego samego dnia, a tym samym, że wtedy też akt ten został ogłoszony, zaczął obowiązywać i od tej chwili mogła się z nim zapoznać nieograniczona liczba adresatów.

I wreszcie należy również zauważyć, że w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego nie budzi żadnych wątpliwości fakt, iż osoby pozbawione wolności na mocy decyzji o internowaniu wydanych przed dniem 17 grudnia 1981 roku mogą dochodzić stosownych rekompensat z tym związanych za cały okres internowania (również ten po dniu 17 grudnia 1981 roku) w trybie tzw. ustawy lutowej z dnia 23.02.1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Skoro tak, to dużą niekonsekwencją byłoby, w ocenie sądu, z jednej strony uznawanie, iż owe internowania po dacie 17 grudnia 1981 roku nie nosiły już waloru bezprawności, z drugiej jednak przyznanie pokrzywdzonym prawa do dochodzenia stosownych rekompensat także za ten okres.

Przepis art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 roku o IPN- Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu definiuje pojęcie zbrodni komunistycznej, uznając ją za czyn popełniony przez funkcjonariuszy państwa komunistycznego w okresie od dnia 17 września 1939 roku do dnia 31 lipca 1990 roku, polegający na stosowaniu represji lub innych form naruszania praw człowieka wobec jednostek lub grup ludności, bądź w związku z ich stosowaniem, stanowiący przestępstwo według polskiej ustawy karnej obowiązującej w czasie popełnienia.

Stosownie do treści art. 2 ust. 2 cytowanej ustawy o IPN, funkcjonariuszem państwa komunistycznego jest funkcjonariusz publiczny, a także osoba, która podlegała ochronie równej ochronie funkcjonariusza publicznego, w szczególności funkcjonariusz państwowy oraz osoba pełniąca funkcję kierowniczą w organie statutowym partii komunistycznej.

Pojęcie zbrodni komunistycznej nie jest przy tym tożsame z kodeksowym określeniem zbrodni, a zakres znaczeniowy tego pojęcia jest bardzo szeroki. Obejmuje on wszystkie czyny popełnione przez funkcjonariuszy państwa komunistycznego w okresie od dnia 17 września 1939 roku do dnia 31 lipca 1990 roku, jeżeli tylko polegały na zastosowaniu represji lub innych form naruszania praw człowieka wobec jednostek lub grup ludności i stanowiły przestępstwo według polskiej ustawy karnej obowiązującej w czasie ich popełnienia. Istotą strony podmiotowej zbrodni komunistycznej jest to, że sprawca utożsamia się z ustrojem, w ramach którego wykonuje czynności polegające na stosowaniu represji albo naruszaniu praw jednostek lub całych grup społecznych. Jednocześnie podejmowanych czynności sprawca nie uznaje za zabronione, lecz za prawnie usprawiedliwione, utrwalając w ten sposób system totalitarny.

W ocenie Sądu nie ulega żadnej wątpliwości, że oskarżony C. R., jako Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej w S., był funkcjonariuszem państwa komunistycznego, zaś dokonując – w drodze przekroczenia swoich uprawnień – bezprawnego pozbawienia wolności 36 pokrzywdzonych, dopuścił się zbrodni komunistycznej w rozumieniu ustawy z 18 grudnia 1998 roku o IPN- Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

Jednym z zasadniczych zagadnień pozostających do rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie była kwestia tego, czy czyny oskarżonego C. R. należy oceniać jako tzw. przestępstwa pospolite, które podlegają przedawnieniu na ogólnych zasadach wskazanych w kodeksie karnym, czy też stanowią one tzw. zbrodnię przeciwko ludzkości w rozumieniu art. 3 ustawy o IPN, która stosownie do treści art. 4 ust. 1 tejże ustawy – przy spełnieniu określonych tam warunków - nie ulega przedawnieniu.

Rozpatrując tę kwestię sąd przeanalizował wnikliwie orzecznictwo sądów powszechnych i Sądu Najwyższego (tego ostatniego – zwłaszcza w sprawach o sygn. akt I KZP 7/15, uchwała 7 sędziów z dnia 14.10.2015 r., OSNKW 2015/12/98; V KK 402/414, wyrok z dnia 2.02.2016 r., Lex nr 1999823), które było podejmowane w bardzo zbliżonych stanach faktycznych i jako takie stanowiło pomocną wskazówkę interpretacyjną.

Przepis art. 3 Ustawy o IPN za zbrodnie przeciwko ludzkości nakazuje traktować w szczególności zbrodnie ludobójstwa w rozumieniu Konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa przyjętej w dniu 9.12.1948 roku ((Dz. U. z 1952 r. poz. 9, 10 i 213 oraz z 1998 r. poz. 177), a także poważne prześladowania z powodu przynależności osób prześladowanych do określonej grupy narodowościowej, politycznej, społecznej, rasowej lub religijnej, jeżeli były dokonywane przez funkcjonariuszy publicznych albo przez nich inspirowane lub tolerowane.

Stosownie do art. 4 ust. 1 Ustawy o IPN, zbrodnie, o których mowa w art. 1 pkt 1 lit. a, stanowiące według prawa międzynarodowego zbrodnie przeciwko pokojowi, ludzkości lub zbrodnie wojenne, nie ulegają przedawnieniu.

Należy zatem zauważyć, że samo uznanie określonego zachowania za tzw. zbrodnię przeciwko ludzkości w rozumieniu art. 3 Ustawy o IPN, nie przesądza jeszcze tego, iż czyn nie podlega przedawnieniu na zasadach ogólnych, bowiem przedawnieniu nie ulegają tylko takie czyny, które stanowią zbrodnie przeciwko ludzkości w rozumieniu prawa międzynarodowego.

Tymczasem regulacje szeroko rozumianego prawa międzynarodowego nie zawierają jednoznacznej definicji analizowanego pojęcia.

Pogłębione rozważania w tym zakresie zawiera uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 14 października 2015 roku (I KZP 7/15), w treści której przeanalizowano szereg aktów prawa międzynarodowego, wskazując jednocześnie, iż najbardziej istotne wydają się być kryteria wskazane w Rzymskim Statucie Międzynarodowego Trybunału Karnego ( (...)), sporządzonym w R. dnia 17 lipca 1998 roku. Stosownie do treści jego art. 7 ust. 1, za zbrodnie przeciwko ludzkości należy uznawać „popełnione w ramach rozległego lub systematycznego świadomego ataku skierowanego przeciwko ludności cywilnej m. in. eksterminację, uwięzienie lub inne dotkliwe pozbawienie wolności fizycznej z naruszeniem podstawowych reguł prawa międzynarodowego, tortury, prześladowania jakiejkolwiek możliwej do zidentyfikowania grupy lub zbiorowości z powodów politycznych, rasowych, narodowych, etnicznych, kulturowych, religijnych lub innych powodów powszechnie uznanych za niedopuszczalne na podstawie prawa międzynarodowego oraz inne nieludzkie czyny o podobnym charakterze celowo powodujące ogromne cierpienia lub poważne uszkodzenia ciała albo zdrowia psychicznego lub fizycznego”.

W odniesieniu do bezprawnego pozbawienia wolności wskazana wyżej definicja kładzie nacisk na takie elementy, jak masowość tego zjawiska (liczba osób pozbawionych wolności w realizacji rozległego ataku na określoną grupę), jak również charakter naruszenia praw osób izolowanych.

Przenosząc te uwagi na grunt rozpoznawanej sprawy podkreślić należy następujące okoliczności.

Zachowania oskarżonego C. R., który przed dniem 12 grudnia 1981 roku podpisał decyzje o internowaniu 36 pokrzywdzonych, były wynikiem zastosowanego na masową skalę prześladowania określonej grupy społecznej z uwagi na jej poglądy polityczne. Ogólna liczba internowań, jakie miały miejsce w 1981 roku w związku z planowanym wprowadzeniem stanu wojennego, sięgnęła (...) osób. Akcja internowań była skierowana przeciwko tym osobom, które bądź to należały do (...) bądź też w sposób jawny opowiadały się przeciwko ówczesnym rządzącym.

Każde pozbawienie wolności, które jest wynikiem prześladowania określonych grup ludności przez organy państwa (lub ich przedstawicieli), stosowanego na masową skalę i połączonego z oczywistym naruszaniem podstawowych praw jednostki, a nadto powodującego wymierne cierpienia natury fizycznej i psychicznej, może być uznane za zbrodnię przeciwko ludzkości w aspekcie regulacji zawartych w aktach prawa międzynarodowego.

Z zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego wynika ewidentnie, że wobec części osób internowanych już w przebiegu zatrzymania, a także w okresie pobytu w ośrodkach odosobnienia, stosowana była przemoc fizyczna w postaci szarpania, popychania, rewizji osobistych połączonych z dolegliwymi oględzinami m. in. intymnych części ciała. Jeśli nawet wobec części internowanych w efekcie wykonania decyzji sygnowanych przez oskarżonego nie była stosowana przemoc fizyczna, to jednak ich internowaniu, poza oczywistym naruszeniem konstytucyjnych praw pokrzywdzonych, towarzyszyły „szczególne warunki” stanowiące niewątpliwie prześladowanie psychiczne w postaci m. in. nieuzasadnionego przetrzymywania na tzw. „dołku” w S., przewóz w warunkach urągających ludzkiej godności (w zimnych, ciemnych przyczepach), szyderstwa i naśmiewania w trakcie owych podróży, wprowadzanie pokrzywdzonych w błąd co do ich celu (zwłaszcza poprzez sugestie wywozu za wschodnią granicę), wprowadzanie w błąd rodzin internowanych w zakresie miejsca ich pobytu, zmiana miejsc odosobnienia, pozbawienie prywatnej odzieży i przedmiotów osobistych, nakłanianie do podpisywania tzw. „lojalek” (często przy zastosowaniu szantażu, zastraszania, podawania fałszywych informacji na temat stanu zdrowia bądź zachowania członków najbliższej rodziny), liczne rewizje, stosowanie kar dyscyplinarnych za prezentowanie określonych poglądów politycznych. Wskazane wyżej przejawy upokarzania osób internowanych stanowią bez wątpienia szczególne okoliczności, w sposób jednoznacznie negatywny oddziałujące na psychikę pokrzywdzonych.

Z tych względów sąd nie miał żadnych wątpliwości w zakresie tego, iż czyny oskarżonego objęte opisem aktu oskarżenia, należało ocenić jako zbrodnie przeciwko ludzkości w rozumieniu nie tylko ustawy z dnia 18 grudnia 1990 roku o IPN-Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, ale również w rozumieniu prawa międzynarodowego, stosownie do treści art. 3 Ustawy o IPN. Pozbawienie wolności – bez podstawy prawnej - 36 pokrzywdzonych było ewidentnym aktem prześladowania osób, które prezentowały odmienne poglądy na rzeczywistość społeczno-polityczną w kraju. Jako takie stanowiło z pewnością zbrodnię przeciwko ludzkości, która nie podlega przedawnieniu.

Poszczególne czyny oskarżonego C. R., polegające na bezprawnym pozbawieniu wolności 36 pokrzywdzonych, zostały podjęte w krótkich odstępach czasu, w podobny sposób, zanim zapadł pierwszy wyrok co do któregokolwiek z nich, a zatem w kwalifikacji prawnej należało uwzględnić przepis art. 91 § 1 k.k.

W przedmiotowej sprawie w czasie orzekania obowiązywała ustawa inna, aniżeli w momencie podjęcia przez oskarżonego zachowań objętych opisem aktu oskarżenia. W kodeksie karnym z 1969 roku, w wersji obowiązującej w grudniu 1981 roku, kwestię bezprawnego pozbawienia wolności regulował przepis art. 165 § 1 i 2, który przewidywał – zależnie od czasu, w jakim pozbawienie wolności miało miejsce – karę pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 5 lat (gdy trwało ono krócej niż 14 dni) i karę od 1 roku do 10 lat pozbawienia wolności (gdy trwało ono ponad 14 dni). Przestępstwo nadużycia uprawnień regulował z kolei przepis art. 246 § 1 d. k.k., który przewidywał karę od 6 miesięcy do lat 5 pozbawienia wolności. Kodeks karny z 1997 roku przewiduje co do zasady łagodniejsze zagrożenie karą w przypadku omawianych przestępstw (w art. 231 § 1 k.k. – karę do 3 lat pozbawienia wolności, zaś w art. 189 § 2 k.k., w razie pozbawienia wolności na okres powyżej 7 dni – karę od roku do 10 lat pozbawienia wolności), a nadto – stosownie do treści art. 91 § 1 k.k. – możliwość ujęcia poszczególnych czynów (podlegających jednakowoż takiej samej kwalifikacji prawnej) w konstrukcję tzw. ciągu przestępstw, co pozwala na wymierzenie jednej kary za wszystkie czyny, w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę (podobną konstrukcję tzw. przestępstwa ciągłego przewidywał przepis art. 158 § 1 kodeksu karnego z 1969 roku).

Stosownie do treści art. 4 § 1 k.k., jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy.

Ocena tego, która z ustaw jest względniejsza dla oskarżonego w przedmiotowej sprawie, musiała uwzględniać szereg następujących okoliczności.

Pozbawienie wolności 4 z 36 pokrzywdzonych (tj. osób ujętych w opisie pkt IV, VII, XX i XXIII aktu oskarżenia) trwało krócej, aniżeli 14 dni, co otwierało drogę do ujęcia w tym zakresie, na gruncie ustawy dawnej w postaci kodeksu karnego z 1969 roku, przepisu art. 165 § 1 k.k., który przewidywał zagrożenie karą od 6 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności, co jest rozwiązaniem korzystniejszym dla sprawcy, aniżeli ujęte w przepisie art. 189 § 2 k.k. z 1997 roku, który przewiduje zagrożenie karą od roku do 10 lat pozbawienia wolności.

Oceny tego, która de facto ustawa jest korzystniejszą dla sprawcy w rozumieniu art. 4 § 1 k.k., należało jednak dokonać w sposób kompleksowy, nie zaś jedynie w oparciu o ustawowe zagrożenie karą w odniesieniu do czterech zarzucanych zachowań. Kwalifikując czyny oskarżonego C. R. w oparciu o przepisy kodeksu karnego z 1969 roku należałoby wyodrębnić dwa ciągi przestępstw (a dokładnie rzecz ujmując – dwa tzw. przestępstwa ciągłe w rozumieniu kodeksu karnego z 1969 roku), z których jeden odnosiłby się do 32 czynów, wypełniając dyspozycję art. 246 § 1 k.k. i art. 165 § 2 k.k. w zbiegu kumulatywnym, drugi zaś dyspozycję art. 246 § 1 k.k. i art. 165 § 1 k.k. także w zbiegu kumulatywnym i odnosiłby się do czynów popełnionych na szkodę 4 pokrzywdzonych. W rezultacie należałoby wymierzyć dwie kary, a następnie dokonać ich połączenia stosownie do reguł obowiązujących w kodeksie karnym z 1969 roku. W porównaniu z powyższym jako korzystniejsza dla oskarżonego jawi się kwalifikacja prawna przyjęta w oparciu o przepisy kodeksu karnego z 1997 roku (aczkolwiek w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2015 roku), pozwalająca na przyjęcie jednego ciągu przestępstw, z zastosowaniem przepisów art. 231 § 1 k.k. i art. 189 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 Ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. nr 155 poz. 1016).

Z uwagi na to, że obecnie obowiązujący przepis art. 69 § 1 k.k. przewiduje możliwość warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności nieprzekraczającej 1 roku, zaś oskarżonemu wymierzono karę 2 lat pozbawienia wolności, stosując instytucję probacyjną sąd oparł się na brzmieniu art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. sprzed daty 1 lipca 2015 roku (kiedy to możliwym było warunkowe zawieszenie wykonania kary 2 lat pozbawienia wolności), do czego był uprawniony zgodnie z brzmieniem art. 4 § 1 k.k., bowiem pojęcie „ustawa obowiązująca poprzednio” oznacza, że w grę wchodzi zastosowanie zarówno ustawy obowiązującej w czasie popełnienia przestępstwa, jak i nawet w okresie pomiędzy popełnieniem przestępstwa a orzekaniem, gdy w tym właśnie okresie istniał stan prawny najkorzystniejszy dla sprawcy (tak m. in. Andrzej Marek. Kodek karny. Komentarz do art. 4, wydanie V, LEX 2010).

Rozpatrując kwestię wymiaru kary za ciąg przestępstw przypisany oskarżonemu C. R. sąd poczytał na jego korzyść dotychczasową niekaralność, podeszły wiek (w świetle którego ta pierwsza okoliczność zyskuje tym większego znaczenia), stan jego zdrowia oraz odległość czasową pomiędzy datą wyrokowania a czasem popełnienia przypisanych mu czynów. W odniesieniu do tej ostatniej kwestii wskazać należy, że z jednej strony – w ocenie sądu – sam upływ czasu nie oznacza, że oskarżony nie powinien ponosić odpowiedzialności za czyny sprzed ponad trzydziestu lat (o ile oczywiście nie doszło do ich przedawnienia, ale taka sytuacja w przedmiotowej sprawie nie zaistniała), z drugiej jednak w procesie wymiaru kary nie można od tej okoliczności całkowicie abstrahować, choćby z uwagi na wymogi prewencji generalnej i indywidualnej. I wreszcie jakkolwiek fakt działania oskarżonego na polecenie ówczesnej władzy (a tym samym przełożonych) nie mógł skutkować uwolnieniem go od zarzutu winy w zakresie zarzucanych czynów zabronionych, to jednak okoliczność ta oddziałuje z pewnością na wymiar kary w stosunku do C. R., jako jedna ze składowych sytuacji motywacyjnej, w jakiej działał oskarżony przed dniem 12 grudnia 1981 roku.

Jako okoliczność obciążającą sąd poczytał oskarżonemu fakt wypełnienia jego zachowaniem znamion dwóch przepisów ustawy karnej (tj. art. 231 § 1 k.k. i art. 189 § 2 k.k.), rodzaj i charakter naruszonych dóbr prawnych (tj. wolności, należącej do podstawowych praw każdego człowieka i rozumianej jako swoboda ruchów, ale także możliwość zmiany miejsca przebywania), ilość zachowań podjętych w tzw. ciągu przestępstw (tj. 36 zachowań na szkodę tyluż pokrzywdzonych), rodzaj i rozmiar ujemnych następstw jego czynów (związany przede wszystkim z warunkami, w jakich były przetrzymywane osoby internowane, ale również z konsekwencjami, jakie wyniknęły z faktu internowania dla ich dalszych losów, a także z długością trwania poszczególnych internowań, niekiedy kilkumiesięcznych), rodzaj zamiaru, z jakim działał oskarżony (w ocenie sądu C. R. działał ze szczególnie zabarwionym zamiarem bezpośrednim, tj. z tzw. premedytacją, na co wskazują kilkunastomiesięczne przygotowania do akcji internowań), a także właściwości i warunki osobiste oskarżonego, który przecież był w owym czasie tzw. stróżem prawa, osobą stojącą na czele Milicji Obywatelskiej w S., czyli formacji powołanej do tego, by owego prawa ściśle przestrzegać.

Uwzględniając podstawę wymiaru kary w stosunku do oskarżonego C. R. (art. 189 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k.), sąd poruszał się w ustawowych granicach od 1 roku do 15 lat roku pozbawienia wolności. W konsekwencji uznał, że cele kary zostaną osiągnięte przez wymierzenie C. R. kary 2 lat pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 70 § 1 pkt 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. Sąd warunkowo zawiesił oskarżonemu wymierzoną karę pozbawienia wolności na okres 3 lat tytułem próby. W ocenie sądu, po stronie oskarżonego występuje dodatnia prognoza kryminologiczna uzasadniająca przypuszczenie, iż oskarżony nie popełni więcej żadnego przestępstwa, a proces resocjalizacji przebiegnie pozytywnie w warunkach wolnościowych. Za dodatnią prognozą kryminologiczną przemawiają, zdaniem sądu, przede wszystkim warunki osobiste oskarżonego – jego wiek, stan zdrowia, dotychczasowa niekaralność, wykształcenie. W ocenie Sądu oskarżony działał w sposób oczywiście naganny, przestępny, lecz nie jest on osobnikiem zdemoralizowanym, co do którego koniecznym byłoby, aby proces resocjalizacji odbywał się w warunkach izolacyjnych. Jednocześnie sąd uznał, że określenie długości okresu próby na czas trzech lat jest adekwatnym i koniecznym z punktu widzenia zrozumienia przez oskarżonego konieczności przestrzegania prawa.

Jako dodatkową dolegliwość dla oskarżonego, ale również okoliczność mającą potwierdzić trafność wysuniętej względem niego pozytywnej prognozy kryminologicznej, sąd wymierzył C. R. karę 100 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 60 złotych.

Ustalając wysokość stawki dziennej sąd uwzględnił aktualne dochody oskarżonego, tj. wysokość pobieranej (od kilkudziesięciu lat) emerytury, ale również jego stan majątkowy (oskarżony jest właścicielem nieruchomości znacznej wartości, posiada nadto wysokie oszczędności) oraz sytuację rodzinną (C. R. nie posiada nikogo na utrzymaniu, jest wdowcem). W ocenie sądu nie jest przekonującą argumentacja obrońcy oskarżonego zaprezentowana na ostatniej rozprawie w głosach stron, sygnalizująca konieczność uwzględnienia w przedmiotowej sprawie planowanych zmian w systemie zaopatrzenia emerytalnego, w szczególności zaś obniżek wysokości uposażeń emerytalnych byłych funkcjonariuszy państwa komunistycznego. Wskazać należy, że – po pierwsze – zmiany te nie weszły jeszcze w życie, po drugie zaś – proces w niniejszej sprawie toczy się od kilku lat, zaś po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu oskarżony winien liczyć się z możliwością wymierzenia mu m. in. kary grzywny, a w konsekwencji koniecznością zabezpieczenia stosownych środków na ten cel. Stosownie do treści art. 33 § 2 k.k., wymierzając karę grzywny sąd obowiązany jest uwzględniać aktualne dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe, przy czym stawka dzienna nie może być niższa od 10 złotych i wyższa od 2.000 złotych. Jednocześnie sąd nie ma wpływu na to, w jaki sposób ustawodawca ukształtuje w przyszłości wysokość uposażenia emerytalnego oskarżonego C. R.. W ocenie sądu ukształtowanie wysokości kary grzywny wymierzonej oskarżonemu na poziomie około jednomiesięcznego dochodu z tytułu emerytury nie pozostaje reakcją nadmierną i rażąco niewspółmiernie surową, a wręcz przeciwnie – adekwatną i celową.

Na podstawie art. 72 § 1 pkt 2 k.k. sąd zobowiązał nadto oskarżonego do przeproszenia pokrzywdzonych poprzez zamieszczenie na koszt własny, w terminie 30 dni od uprawomocnienia się niniejszego wyroku, na łamach Dziennika (...) - wydania sobotnio-niedzielnego, czcionką nie mniejszą niż numer 10, następującego oświadczenia: „Ja, C. R., były Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej w S., jako funkcjonariusz państwa komunistycznego, w wykonaniu obowiązku wynikającego z wyroku Sądu Rejonowego w Skierniewicach z dnia 1 lutego 2017 roku, przepraszam pokrzywdzonych decyzjami o internowaniu za bezprawne pozbawienie ich wolności w okresie stanu wojennego”. Powyższy obowiązek ma na celu przede wszystkim uczynienie zadość społecznemu poczuciu sprawiedliwości, ale również weryfikację zastosowanej względem oskarżonego probacji.

W oparciu o przepis art. 627 k.p.k. i art. 624 k.p.k., mając na względzie aktualną sytuację finansową i rodzinną oskarżonego, a także wymierzoną mu karę grzywny oraz obowiązek poniesienia kosztów związanych z uczynieniem zadość zobowiązaniu sądu w zakresie dotyczącym przeproszenia pokrzywdzonych w prasie, sąd uznał, iż uiszczenie przez niego kosztów sądowych w całości byłoby zbyt uciążliwe i dlatego zwolnił oskarżonego od tego obowiązku w części przewyższającej kwotę 900 złotych, stanowiącą opłatę od kary, obliczoną stosownie do treści art. 2 ust. 1 pkt 4 i art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 23.06.1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983 r, Nr 49, poz. 223 z późn. zm.).

II K 504/15

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE