Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2017 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie: Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Dariusz Iskra

Protokolant Starszy protokolant sądowy Katarzyna Szumiło

po rozpoznaniu w dniu 16 lutego 2017 roku w Lublinie, na rozprawie

sprawy z powództwa (...)

z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.

przeciwko H. P. (1)

o zapłatę kwoty 3537,39 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 27 stycznia 2015

roku do dnia zapłaty

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Puławach z dnia

16 lutego 2016 roku, w sprawie I C 647/15

I. oddala apelację;

II. zasądza od H. P. (1) na rzecz (...)
(...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w
P. kwotę 7,50 zł (siedem złotych pięćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu
kosztów postępowania odwoławczego.

Sygn. akt II Ca 762/16

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 22 stycznia2015 roku, wniesionym do Sądu Rejonowego w Puławach w dniu 27 stycznia 2015 toku, powód – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. wniósł o zasądzenie od pozwanego – H. P. (1) kwoty 3537,39 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 27 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty (k. 2).

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że w dniu 9 stycznia 2011 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. zawarli umowę o przyłączenie do sieci cieplnej węzła cieplnego znajdującego się w obiekcie pozwanego, usytuowanym przy ul. (...) w P.. Zgodnie z § 6 ust. 1 umowy, H. P. (1) zobowiązał się do wykonania własnym staraniem i z własnych środków finansowych węzła cieplnego zgodnie z uzyskanymi warunkami przyłącza. Zgodnie z § 6 ust. 2 umowy, powód zobowiązał się do wykonania własnym staraniem i z własnych środków układu pomiarowo-rozliczeniowego w węźle ciepłowniczym w terminie 5 tygodni od daty złożenia zgłoszenia i pisemnego zamówienia. Termin wykonania przyłączenia przyłącza ciepłowniczego oraz węzła cieplnego strony ustaliły na dzień 31 lipca 2012 roku (§ 8 umowy), zaś termin rozpoczęcia dostawy ciepła na dzień 1 sierpnia 2012 roku (§ 13 umowy). Powyższy termin nie został dotrzymany z winy pozwanego na skutek niewykonania węzła cieplnego. Dwukrotnie, na mocy zawartych między stronami aneksów do umowy, strony ustaliły nowe, dogodne dla H. P. (1) terminy wykonania przyłącza stanowiącego przedmiot umowy. W aneksie nr (...) z dnia 5 marca 2012 roku termin wykonania przyłącza oraz węzła cieplnego określono na dzień 30 września 2013 roku, zaś termin rozpoczęcia dostawy ciepła określono na dzień 1 października 2013 roku. W aneksie nr (...) z dnia 10 września 2013 roku termin wykonania przyłącza oraz węzła cieplnego został wydłużony do dnia 30 czerwca 2014 roku, natomiast termin rozpoczęcia dostawy ciepła określono na dzień 1 października 2014 roku. W dniu 18 sierpnia 2014 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P., wywiązując się z warunków określonych w aneksie nr (...) do umowy o przyłączenie do sieci cieplnej węzła cieplnego sporządziła protokół odbioru robót świadczący o gotowości dostarczania energii cieplnej do budynku H. P. (1). H. P. (1) nie udostępnił Spółce węzła cieplnego, do czego był zobowiązany na podstawie umowy.

Powód wskazał, że w takim wypadku zastosowanie ma § 14 ust. 2 umowy, zgodnie z którym H. P. (1) zobowiązał się opłacać na rzecz Spółki równowartość opłaty stałej za przesył i moc zamówioną. W dniach 31 października 2014 roku, 30 listopada 2014 roku oraz 31 grudnia 2014 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. wystawiła faktury na kwotę żądaną w pozwie, które do dnia wniesienia pozwu nie zostały zapłacone, pomimo że H. P. (1) został wezwany oddzielnym pismem z dnia 20 listopada 2014 roku do uregulowania wierzytelności. W dniu 17 września 2014 roku między stronami została zawarta również umowa sprzedaży ciepła.

*

W dniu 2 kwietnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Puławach wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie I Nc 446/15, którym uwzględnił w całości żądanie pozwu (k. 34).

*

Od nakazu zapłaty z dnia 2 kwietnia 2015 roku H. P. (1) wniósł sprzeciw, zaskarżając nakaz w całości.

Pozwany nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k. 38-40).

*

Wyrokiem z dnia 16 lutego 2016 roku Sąd Rejonowy w Puławach:

I. zasądził od H. P. (1) na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. kwotę 3537,39 zł z odsetkami ustawowymi w wysokości 8% w stosunku rocznym od dnia 27 stycznia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku, zaś od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w wysokości określonej w obwieszczeniu Ministra Sprawiedliwości wydanym na podstawie art. 481 § 2 ⁴ k.c.;

II. zasądził od H. P. (1) na rzecz (...) Spółki ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. kwotę 117 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 31 stycznia 2011 roku (...) Spółka ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. zawarli umowę nr (...) o przyłączenie do sieci ciepłowniczej węzła cieplnego znajdującego się w obiekcie pozwanego, usytuowanym przy ul. (...) w P.. Zgodnie z § 6 ust. 1 umowy, H. P. (1) zobowiązał się do wykonania własnym staraniem i z własnych środków finansowych węzła cieplnego, zgodnie z uzyskanymi warunkami przyłącza. Zgodnie z § 6 ust. 2 umowy H. P. (1) zobowiązał się do wykonania własnym staraniem i z własnych środków układu pomiarowo-rozliczeniowego w węźle ciepłowniczym w terminie 5 tygodni od daty złożenia zgłoszenia i pisemnego zamówienia. Termin wykonania przyłączenia przyłącza ciepłowniczego oraz węzła cieplnego strony ustaliły na dzień 31 lipca 2012 roku (§ 8 umowy), zaś termin rozpoczęcia dostawy ciepła ustalono na dzień 1 sierpnia 2012 roku (§ 13 umowy).

Sąd Rejonowy ustalił, że powyższy termin nie został dotrzymany na skutek niewykonania węzła cieplnego przez pozwanego.

Sąd Rejonowy ustalił, że dwukrotnie, na podstawie zawartych między stronami „aneksów” do umowy, strony ustaliły nowe terminy wykonania przyłącza stanowiącego przedmiot umowy. W aneksie nr (...) z dnia 5 marca 2012 roku termin wykonania przyłącza oraz węzła cieplnego określono na dzień 30 września 2013 roku, zaś termin rozpoczęcia dostawy ciepła określono na dzień 1 października 2013 roku. W aneksie nr (...) z dnia 10 września 2013 roku termin wykonania przyłącza oraz węzła cieplnego został wydłużony do dnia 30 czerwca 2014 roku, natomiast termin rozpoczęcia dostawy ciepła określono na dzień 1 października 2014 roku.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 18 sierpnia 2014 roku (...) Spółka ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P., wywiązując się z warunków określonych w aneksie nr (...) do umowy o przyłączeniu do sieci cieplnej węzła cieplnego odnośnie terminu wykonania przyłącza cieplnego, sporządziła protokół odbioru robót świadczący o gotowości dostarczania energii cieplnej do budynku H. P. (1). Wykonanie przedmiotu umowy przez (...) Spółkę ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. stało się niewykonalne, ponieważ H. P. (2) nie udostępnił Spółce węzła cieplnego, do czego był zobowiązany na podstawie umowy.

Sąd wskazał, że „rozpoczęcie odbioru ciepła w zakreślonym terminie, to jest w dniu 1 października 2014 roku, nie nastąpiło z wyłącznej winy H. P. (1)”. W takim wypadku ma zastosowanie § 14 ust. 2 umowy z dnia 31 stycznia 2011 roku o przyłączenie do sieci ciepłowniczej, zgodnie z którym, H. P. (1) zobowiązał się opłacać na rzecz spółki równowartość opłaty stałej za przesył i moc zamówieniową.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniach 31 października 2014 roku, 30 listopada 2014 roku oraz 31 grudnia 2014 roku (...) Spółka ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. wystawiła H. P. (1) faktury na kwoty: 1179,13 zł (faktura nr (...)), 1179,13 zł (faktura nr (...)) i 1179,13 zł (faktura nr (...)).

Powyższe faktury nie zostały zapłacone przez pozwanego, pomimo że H. P. (1) został wezwany oddzielnym pismem z dnia 20 listopada 2014 roku do uregulowania wierzytelności.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 17 września 2014 roku między stronami została zawarta również umowa sprzedaży ciepła Nr (...). W piśmie z dnia 19 września 2014 roku H. P. (1) poinformował (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P., że w załączeniu przesyła podpisaną umowę na sprzedaż ciepła do budynku byłego Kasyna Wojskowego przy ul. (...) w P.. H. P. (1) oświadczył, że w chwili obecnej budynek nie jest uzbrojony w węzeł cieplny, w związku z tym nie jest możliwy pobór ciepła, zaś przewidywany pobór ciepła planowany jest na sezon grzewczy 2014/2015.

Sąd Rejonowy ustalił, że H. P. (1) w pismach z dnia 13 listopada 2014 roku, 9 grudnia 2014 roku i 9 stycznia 2015 roku odmówił zapłaty powyższych faktur. W piśmie z dnia 25 lutego 2015 roku H. P. (1) zwrócił się do (...) Spółki ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. o wstrzymanie naliczenia miesięcznych opłat za zamówioną moc cieplną. Wskazał, że z przyczyn od niego niezależnych budynek kasyna nie został uzbrojony w węzeł cieplny oraz instalację CO. W związku z powyższym nie odbiera ciepła i stanowi to podstawę do odwołania się od zapisów § 4 pkt 2 umowy sprzedaży ciepła nr (...) z dnia 17 września 2014 roku. Jednocześnie H. P. (1) zaproponował aneksowanie umowy nr (...) z dnia 17 września 2014 roku poprzez zmianę terminu rozpoczęcia odbioru ciepła na wrzesień 2016 roku.

Sąd Rejonowy ustalił, że roboty budowlane polegające na remoncie budynku dawnego kasyna wojskowego przy ul. (...) w P. zostały wstrzymane decyzją z dnia 28 października 2013 roku, wydaną przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w P.. Decyzja powyższa poprzedzona była wydaniem przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w P. w dniu 29 sierpnia 2013 roku postanowienia wstrzymującego prowadzenie robót budowlanych związanych z remontem budynku dawnego kasyna wojskowego.

Sąd Rejonowy ustalił, że decyzją Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 28 listopada 2014 roku, (...), uchylono w całości decyzję L. Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 29 września 2014 roku, znak: (...) oraz stwierdzono nieważność decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w P. z dnia 28 października 2013 roku, znak: (...).

Sąd Rejonowy ustalił, że decyzją z dnia 6 lutego 2015 roku, (...), Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w P. nałożył na H. P. (1) obowiązek wykonania określonych robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, polegających na wykonaniu podparć i wzmocnień nadproży w sposób zapobiegający ich niekontrolowanemu opadnięciu i eliminujący zagrożenie bezpieczeństwa osób przebywających w budynku przy ul. (...) w terminie do dnia 30 września 2015 roku. L. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w L. decyzją z dnia 1 kwietnia 2015 roku uchylił powyższą decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez organ pierwszej instancji. Decyzją z dnia 23 grudnia 2015 roku, (...), Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w P. odmówił nałożenia na H. P. (1) obowiązku wykonania określonych robót budowlanych w budynku dawnego Kasyna Wojskowego.

Sąd Rejonowy wskazał, że podstawą dochodzonego roszczenia jest umowa z dnia 31 stycznia 2011 roku nr (...) o przyłączeniu do sieci ciepłowniczej. Protokołem z dnia 18 sierpnia 2014 roku dokonano odbioru wykonania przyłącza cieplnego. Węzeł cieplny nie został do dnia dzisiejszego przez H. P. (1) wykonany.

Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z § 14 ust. 2 umowy z dnia 31 stycznia 2011 roku o przyłączenie do sieci ciepłowniczej, za niedotrzymanie warunków umowy z winy odbiorcy, a w szczególności za nierozpoczęcie odbioru energii cieplnej w terminie ustalonym w § 13, ostatecznie zgodnie z aneksem nr (...) do umowy do dnia 1 października 2014 roku, odbiorca będzie opłacał na rzecz dostawcy równowartość opłaty stałej za przesył i moc zamówieniową.

Sąd Rejonowy uznał, że H. P. (1), jako odbiorca ciepła, nie wykonał umowy z dnia 31 stycznia 2012 roku, łącznie z jej 1 i 2 aneksem.

Sąd Rejonowy wskazał, że „poza kognicją sądu powszechnego jest ocena postanowień i decyzji organów nadzoru budowlanego”. Ewentualne roszczenia odszkodowawcze względem tych organów, o jakich mowa w sprzeciwie od nakazu zapłaty, również pozostają poza zakresem „jurysdykcji” Sądu w niniejszym procesie.

Sąd Rejonowy przytoczył treść przepisów art. 353 ¹ k.c. oraz art. 354 k.c. i wskazał, że powód, wychodząc naprzeciw potrzebom pozwanego, wyrażał zgodę na zawarcie kolejnych aneksów do umowy z dnia 31 stycznia 2012 roku. Obowiązek wynikający z umowy powód wykonał w całości, zaś obowiązków wynikających z umowy nie wykonał pozwany.

Sąd Rejonowy uznał, że powodowi przysługują opłaty za zamówioną przez H. P. (1) moc cieplną i za usługi przesyłowe za październik 2014 roku, listopad 2014 roku i grudzień 2014 roku. Pozwany nie kwestionował w niniejszym procesie wysokości tych opłat określonych w fakturach nr (...).

Sąd Rejonowy przytoczył treść przepisów art. 359 § 1 i 2 k.c. w brzmieniu sprzed 1 stycznia 2016 roku oraz przepisu art. 481 § 1 k.c. i wskazał, że powód wzywał pozwanego do zapłaty dochodzonej w pozwie kwoty jeszcze przed wniesieniem pozwu. W związku z tym Sąd uznał za uzasadnione żądanie odsetek od dnia wniesienia pozwu, to jest od dnia 27 stycznia 2015 roku.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd Rejonowy wskazał przepis art. 98 k.p.c. i przytoczył treść przepisów art. 98 § 1 k.p.c. i art. 100 zd. 1 k.p.c.

*

Od wyroku z dnia 16 lutego 2016 roku apelację wniósł H. P. (1), reprezentowany przez pełnomocnika, zaskarżając wyrok w całości.

Pozwany zarzucił:

„1. naruszenie prawa procesowego tj. przepisu art. 328 § 2 k.p.c. – polegające na wadliwym sporządzeniu uzasadnienia zaskarżonego wyroku, przejawiającym się w niemożności odtworzenia faktycznych ustaleń czynionych przez Sąd w kontekście okoliczności kluczowych dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy tj. winy lub braku zawinienia po stronie pozwanego w wykonaniu zobowiązań wynikających z umowy zawartej z powodową Spółką, albowiem z literalnego stwierdzenia Sądu, że „rozpoczęcie odbioru ciepła w zakreślonym terminie, tj. w dniu 1 października 2014 r. nie nastąpiło z wyłącznej winy H. P. (1)” (vide str. 7 uzasadnienia) może wynikać, że Sąd nie dopatrzył się zawinienia po stronie pozwanego, bądź dopatrzył się zawinienia pozwanego działającego przy tym wespół z innymi (bliżej nieokreślonymi podmiotami), bądź wreszcie, że Sąd stanął na stanowisku, iż rozpoczęcie odbioru ciepła w nakreślonym terminie, tj. w dniu 1 października 2014 r. nie nastąpiło, a za ten stan rzeczy wyłącznie winnym jest pozwany – zaś ustalenie powyższe jest o tyle istotne, że determinuje postawienie Sądowi bądź zarzut naruszenia prawa procesowego (art. 233 § 1 k.p.c.) bądź wadliwej subsumpcji do norm wynikających z zawartej pomiędzy stronami umowy prawidłowo poczynionych ustaleń co do stanu faktycznego niniejszej sprawy;

2. naruszenie prawa procesowego, mające istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. przepisu art. 233 § l k.p.c. polegającego na przekroczeniu swobodnej oceny dowodów i dokonaniu tejże oceny w sposób wybiórczy, tj. z pominięciem znacznej części zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego – co skutkowało błędnym przyjęciem przez Sąd, że ocena wpływu czynności organu nadzoru budowlanego skutkująca uniemożliwieniem kontynuowania przez H. P. (1) inwestycji w obrębie kasyna wojskowego, w tym wykonania węzła cieplnego, nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy - w sytuacji, gdy jest ona kluczowa dla stwierdzenia, czy wystąpiła przesłanka, od której strony uzależniły możliwość obciążenia pozwanego opłatami, o których mowa w § 14 ust. 2 umowy nr (...) w postaci winy pozwanego;

3. naruszenie prawa procesowego, mające istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. przepisu art. 233 § l k.p.c. polegającego na przekroczeniu swobodnej oceny dowodów i dokonaniu tejże oceny w sposób wybiórczy i sprzeczny z zasadami logiki oraz doświadczenia życiowego – co skutkowało błędnym przyjęciem, że pozwany ponosi winę za brak rozpoczęcia odbioru ciepła w ustalonym terminie implikującą uwzględnienie roszczenia powodowej Spółki – w sytuacji, gdy nawet sama powódka nie podnosiła okoliczności świadczących o zawinieniu pozwanego; jednocześnie z całokształtu materiału dowodowego wynika, że pozwany należycie wykonał wszystkie czynności obiektywnie możliwe do zrealizowania umowy, zaś terminowe wykonanie końcowego etapu zobowiązania w postaci budowy węzła cieplnego uniemożliwiła H. P. (1) decyzja Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w P. wstrzymująca wszelkie roboty budowlane w obrębie dawnego kasyna wojskowego – uznana następnie za wydaną z rażącym naruszeniem prawa i ostatecznie wyeliminowana z obrotu prawnego przez właściwy organ we właściwym trybie, nadto sama E. D. przyznała podczas przesłuchania, że od początku roboty były wykonywane przez pozwanego w sposób poprawny i brak było podstaw do nałożenia na niego nakazu zaniechania robót budowlanych (co ostatecznie skutkowało wydaniem decyzji o odmowie nałożenia na H. P. (1) obowiązku określonych robót budowlanych, która to decyzja jednakże (w ocenie tego samego organu) nie wpływała na skuteczność i dalsze obowiązywanie postanowienia o wstrzymaniu robót;

4. naruszenie prawa procesowego, mające istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. przepisu art. 233 § 1 k.p.c., polegające na przekroczeniu swobodnej oceny dowodów i dokonaniu tejże oceny w sposób wybiórczy – co skutkowało pominięciem przez Sąd regulacji § 4 ust. 2 umowy sprzedaży ciepła z dnia 17 września 2014 r., w myśl której Odbiorca (pozwany) może być obciążony opłatami za moc zamówioną oraz opłatami stałymi za przesył od dnia rozpoczęcia dostawy ciepła i po przystąpieniu do pobierania ciepła z sieci – w sytuacji gdy pozwany nigdy nie przystąpił do pobierania ciepła z sieci mimo, a żądanie pozwu obejmuje należności, które w myśl twierdzeń powódki powstały po zawarciu przedmiotowej umowy;

5. naruszenie prawa procesowego, mające istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. przepisu art. 233 § 1 k.p.c., polegające na przekroczeniu swobodnej oceny dowodów i dokonaniu tejże oceny w sposób wybiórczy i sprzeczny z zasadami logiki i doświadczenia życiowego przejawiające się w uwzględnieniu roszczenia powódki, mimo braku miernika, od którego uzależniona jest wysokość opłat stałych za moc zamówioną i przesył, tj. braku określenia na potrzeby umowy wartości mocy zamówionej;

6. błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, polegający na bezzasadnym przyjęciu, że w ramach zobowiązania umownego pozwanego mieściło się wykonanie układu pomiarowo – rozliczeniowego w węźle cieplnym – w sytuacji, gdy z § 6 ust. 2 umowy nr (...) wprost wynika, że obowiązek ten spoczywał na powodowej Spółce, zaś w toku postępowania nie była podnoszona okoliczność przeciwna;

7. naruszenie przepisów prawa procesowego, które mogło mieć istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 2 w zw. z art. 1 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych polegające na rozpoznaniu niniejszej sprawy przez sąd cywilny, pomimo że jest ona sprawą między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, a więc do jej rozpoznania właściwy jest sąd gospodarczy”1.

Pozwany wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości;

2. zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, obejmujących również koszty zastępstwa procesowego, według norm przepisanych,

3. rozpoznanie apelacji na rozprawie.

*

W odpowiedzi na apelację powód, reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego (k. 140-141).

÷

Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik pozwanego popierał apelację i wnosił o zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego. Pełnomocnik powoda wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania odwoławczego (k. 146v).

*

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanego jest bezzasadna w całym zakresie zaskarżenia, chociaż niektóre z podniesionych w niej zarzutów są trafne, zaś zaskarżony wyrok, pomimo częściowo nietrafnego uzasadnienia, jest prawidłowy.

W przeważającej części prawidłowe są ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji.

W zakresie prawidłowości ustaleń faktycznych Sądu pierwszej instancji trafny jest jedynie zarzut podniesiony w punkcie 6 części wstępnej apelacji.

Z treści umowy z dnia 31 stycznia 2011 roku jednoznacznie wynika, że H. P. (1), określony w tej umowie jako „odbiorca”, miał obowiązek między innymi:

a) „wykonać własnym staraniem zgodnie z określonymi Warunkami Przyłączenia dokumentację techniczną przyłącza wraz z uzyskaniem zgody właścicieli gruntów przez, które przechodzić będzie przyłącze i zgodę Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz zgodę Organu Nadzoru Budowlanego (potwierdzone zgłoszenie lub pozwolenie na budowę) na realizację robót w terminie do 01.04.2011 r., które dostarczy Dostawcy” (§ 4 ust. 1 umowy),

b) „wykonać własnym staraniem zgodnie z określonymi Warunkami Przyłączenia dokumentację techniczną węzła cieplnego” i „sfinansować z własnych środków dokumentację techniczną węzła cieplnego” (§ 4 ust. 4 i 5 umowy),

c) „wykonać własnym staraniem i z własnych środków finansowych węzeł cieplny zgodnie z uzyskanymi Warunkami Przyłączenia” (§ 6 ust. 1 umowy).

Powód, określony w umowie jako „dostawca”, miał obowiązek między innymi:

a) „wykonać przyłącze własnym staraniem i z własnych środków finansowych wg opracowanej dokumentacji po uprzednim dostarczeniu przez Odbiorcę dokumentów określonych w § 4 pkt. 1 umowy” (§ 5 umowy),

b) „wykonać przyłącze własnym staraniem i z własnych środków finansowych układ pomiarowo rozliczeniowy w węźle cieplnym Odbiorcy składający się z:

- ciepłomierza;

- wodomierza do pomiaru ilości wody dostarczanej z sieci ciepłowniczej w celu napełnienia instalacji odbiorczych oraz uzupełnienie ubytków wody w tych instalacjach” (§ 6 ust. 2 umowy)2.

Z przytoczonych wyżej postanowień umownych jednoznacznie wynika, że obowiązek wykonania układ pomiarowo rozliczeniowego w węźle cieplnym pozwanego (odbiorcy) spoczywał na powodzie (dostawcy). Zachodzi zatem sprzeczność pomiędzy ustaleniem Sądu pierwszej instancji a dokumentem stanowiącym podstawę tego ustalenia.

Powyższy błąd w ustaleniach faktycznych nie ma jednak znaczenia dla oceny zasadności apelacji, z uwagi na to, że podstawą faktyczną roszczenia o zapłatę kary umownej przewidzianej w § 14 ust. 2 umowy było nierozpoczęcie odbioru energii cieplnej z winy odbiorcy w terminie ustalonym przez strony, spowodowane niewykonaniem przez pozwanego (odbiorcę) węzła cieplnego.

÷

Uzasadniony jest częściowo zarzut naruszenia przepisu art. 328 § 2 k.p.c., jednak naruszenie to nastąpiło z innych przyczyn niż podniesione w treści zarzutu przytoczonego w punkcie 1 części wstępnej apelacji.

Nie jest uzasadnione stanowisko pozwanego, przypisujące Sądowi pierwszej instancji wieloznaczność wypowiedzi co do tego, kto ponosi winę za niewykonanie umowy z dnia 31 stycznia 2011 roku, a mianowicie, czy winę tę ponosi wyłącznie pozwany, czy też pozwany razem z inną osobą lub osobami, czy też wreszcie, że pozwany nie ponosi winy za niewykonanie tej umowy.

Rzeczywiście na stronie 7 uzasadnienia zaskarżonego wyroku Sąd Rejonowy powielił nie w pełni gramatyczną wypowiedź powoda przytoczoną w pozwie, jednak nie daje ona podstaw do wysuwania wskazanych przez pozwanego wniosków co do wieloznaczności wypowiedzi.

Poza sporem była w rozpoznawanej sprawie okoliczność, że w ogóle nie doszło do rozpoczęcia odbioru ciepła przez pozwanego w budynku przy ul. (...) w P.. Wypowiedź powoda przytoczona w pozwie, jak i wypowiedź Sądu pierwszej instancji, zawarta w uzasadnieniu wyroku, rozumiana dosłownie, mogłaby oznaczać, że do rozpoczęcia odbioru ciepła doszło, lecz nastąpiło to z „winy” powoda i innej osoby lub osób. Wypowiedź tej treści zawierałaby zarzut pod adresem powoda, że doprowadził do rozpoczęcia odbioru ciepła i uczynił to w sposób zawiniony. Nielogiczność takiego rozumienia wypowiedzi nie wymaga bliższego uzasadniania.

W wypowiedzi powoda i w wypowiedzi Sądu pierwszej instancji nieprawidłowo uszeregowano części zdania. Jak już wyżej wskazano, okolicznością bezsporną było to, że w ogóle nie doszło do rozpoczęcia odbioru ciepła przez powoda w budynku przy ul. (...) w P.. Zarówno powód, jak i Sąd pierwszej instancji, zamierzali ten właśnie fakt wyeksponować, nie zaś okoliczność przeciwną. Następnie zamiarem powoda i Sądu pierwszej instancji było wskazanie przyczyny tego, że nie doszło do rozpoczęcia odbioru ciepła.

Prawidłowe uszeregowanie części zdania we wskazanej wypowiedzi nadawałoby jej następującą treść: nierozpoczęcie odbioru ciepła w umówionym terminie, to jest w dniu 1 października 2014 roku, nastąpiło z wyłącznej winy H. P. (1).

Nie jest również trafne stanowisko wyrażone w apelacji, że powód nie podnosił okoliczności świadczących o zawinieniu pozwanego. Powód zarzucał pozwanemu zawinione niewykonanie umowy w terminie przez to, że pozwany nie wykonał w terminie do dnia 30 czerwca 2014 roku węzła cieplnego, a w związku z tym, że od dnia 1 października 2014 roku pozwany nie rozpoczął odbioru ciepła.

Przepis art. 471 k.c. stanowi, że dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W rozpoznawanej sprawie powód dochodzi roszczenia o zapłatę kary umownej za niewykonanie przez pozwanego zobowiązania polegającego na rozpoczęciu w umówionym terminie odbioru energii cieplnej.

Przepis art. 483 § 1 k.c. stanowi, że można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Z powołanego przepisu, jak również z przepisów art. 484 § 1 k.c., wynika, że kara umowna stanowi substytut odszkodowania i należy się wierzycielowi na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego. Aby powstało roszczenie o zapłatę kary umownej musi mieć miejsce niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania przez dłużnika i niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania musi być następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Od strony teoretycznej jedną z okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność, może być zawinione zachowanie dłużnika.

Przepis art. 471 k.c. przewiduje domniemanie odpowiedzialności dłużnika. Domniemywa się, że w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez dłużnika, niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność.

Ciężar udowodnienia okoliczności przeciwnej spoczywa na dłużniku. Jeżeli dłużnik chce się zwolnić od obowiązku zapłaty kary umownej, to powinien udowodnić, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności,.

W rozpoznawanej sprawie H. P. (1) nie udowodnił, że niewykonanie przez niego zobowiązania polegającego na wykonaniu węzła cieplnego w budynku, do którego powód miał dostarczać energię cieplną, było następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności.

Jako przyczynę niewykonania zobowiązania w terminie pozwany wskazywał na fakt nakazania zaniechania dalszych robót budowlanych, polegających na remoncie budynku dawnego kasyna wojskowego przy ul. (...) w P., decyzją z dnia 28 października 2013 roku, (...), wydaną przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w P., poprzedzoną wydaniem w dniu 29 sierpnia 2013 roku przez tego Inspektora postanowienia wstrzymującego prowadzenie robót budowlanych związanych z remontem tego budynku.

Sąd Rejonowy nie wyjaśnił dostatecznie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, naruszając tym samym przepis art. 328 § 2 k.p.c., dlaczego nie dokonał analizy wpływu przytaczanych przez pozwanego okoliczności na fakt niewykonania przez niego węzła cieplnego w budynku. W szczególności Sąd Rejonowy nie wskazał, czy podnoszone przez pozwanego okoliczności mają, czy też nie mają istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia. Sąd Rejonowy nie wyjaśnił również co oznacza stwierdzenie, że „poza kognicją sądu powszechnego jest ocena postanowień i decyzji organów nadzoru budowlanego”. Nie wiadomo, czy Sąd Rejonowy uznał, że tego rodzaju postanowienia i decyzje nie mogą być elementem stanu faktycznego w sprawie cywilnej, czy też, że sąd powszechny nie może badać legalności i zasadności postanowień i decyzji organów nadzoru budowlanego.

Abstrahując od rozpoznawanej sprawy należy wskazać, że orzeczenia organów administracji publicznej, niezależnie od tego, czy są prawomocne, czy też nieprawomocne, czy zostały uchylone, czy też nie zostały uchylone przez właściwe organy lub sądy, mogą stanowić element stanu faktycznego w konkretnej sprawie cywilnej. Sąd powszechny rozstrzygając sprawę cywilną dokonuje oceny, czy i jakie znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy cywilnej ma okoliczność, że elementem stanu faktycznego jest postanowienie lub decyzja organu administracji publicznej lub orzeczenie sądu administracyjnego.

Oczywiste jest przy tym, że sąd powszechny nie może dokonywać oceny zasadności decyzji organów administracji publicznej lub orzeczeń sądów administracyjnych.

Odnosząc powyższe rozważania do zagadnienia wykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez dłużnika, należy stwierdzić, że postanowienia i decyzje organów administracji publicznej oraz orzeczenia sądów administracyjnych mogą mieć wpływ na wykonanie konkretnego zobowiązania przez dłużnika, co jednak nie przesądza jeszcze czy wpływ ten jest tego rodzaju, że dłużnik ponosi odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie swojego zobowiązania, czy też nie. Odpowiedzialność przewidziana w przepisie art. 471 k.c. zachodzi tylko wówczas, gdy niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania przez dłużnika jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność, a więc najczęściej następstwem zawinionego zachowania dłużnika (działania lub zaniechania). Jeżeli zatem okaże się, że wydane przez organ administracji postanowienie lub decyzja mają wpływ na wykonanie zobowiązania przez dłużnika, a postanowienie to lub decyzja uznane zostaną przez właściwe organy za bezzasadne, może to uzasadniać przyjęcie, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania przez dłużnika nastąpiło z przyczyn, za które nie ponosi odpowiedzialności. Ocena w tym zakresie dokonywana jest każdorazowo na tle konkretnego wypadku.

Odnosząc powyższe rozważania do rozpoznawanej sprawy, należy wskazać, że niewykonanie przez H. P. (1) w umówionym terminie (do dnia 30 czerwca 2014 roku) umowy z dnia 31 stycznia 2011 roku w zakresie obowiązku wykonania węzła cieplnego w budynku przy ul. (...) w P., a tym samym w zakresie obowiązku rozpoczęcia odbioru energii cieplnej od dnia 1 października 2014 roku, nastąpiło z przyczyn, za które pozwany ponosi winę.

Zgodnie z umową z dnia 31 stycznia 2011 roku, H. P. (1) miał wykonać węzeł cieplny do dnia 31 lipca 2012 roku, a rozpoczęcie dostarczania (odbioru) ciepła miało nastąpić w dniu 1 sierpnia 2012 roku.

Umowa z dnia 31 stycznia 2011 roku z inicjatywy pozwanego była dwukrotnie zmieniana w zakresie terminu wykonania węzła cieplnego i terminu rozpoczęcia dostarczania (odbioru) ciepła.

Należy jednak zwrócić uwagę, że umowa z dnia 10 września 2013 roku („ANEKS Nr (...)”), zmieniająca po raz drugi terminy wykonania węzła cieplnego i rozpoczęcia dostarczania (odbioru) ciepła, zawarta została już w chwili, w której wydane było postanowienie Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w P. w sprawie (...), wstrzymujące prowadzenie robót budowlanych związanych z remontem budynku przy ul. (...) w P.. Postanowienie to wydane zostało w dniu 29 sierpnia 2013 roku, a w dniu 4 września 2013 roku doręczone zostało H. P. (1), co wynika z odpisu tego dokumentu, dołączonego przez pozwanego do sprzeciwu od nakazu zapłaty. Na drugiej stronie dokumentu znajduje się adnotacja pozwanego wskazująca datę doręczenia (k. 43v).

Z przedstawionych przez pozwanego dokumentów dołączonych do sprzeciwu wynika, że wydanie postanowienia z dnia 29 sierpnia 2013 roku poprzedziło postępowanie administracyjne, które toczyło się co najmniej od lutego 2013 roku, a wszczęte zostało z urzędu na skutek zawiadomienia złożonego przez osobę, z którą pozwany zawarł umowę o wykonanie projektu budowlanego (k. 43, 44, 102).

W dniu 10 września 2013 roku pozwany zawarł umowę zmieniającą umowę z dnia 31 stycznia 2011 roku, wiedząc, że nie może wykonywać żadnych prac związanych z remontem budynku, którego dotyczyła umowa z dnia 31 stycznia 2011 roku, zawarta z powodem. Zawierając umowę w dniu 10 września 2013 roku pozwany wziął na siebie ryzyko, że może nie wykonać swojego zobowiązania w terminie, jeżeli nałożony w postępowaniu administracyjnym nakaz nie zostanie uchylony w takim czasie, który umożliwi pozwanemu wykonanie węzła cieplnego. W związku z tym w stosunku do powoda pozwany nie może powoływać się na zakaz prowadzenia robót wynikający z postanowienia z dnia 29 sierpnia 2013 roku, a następnie podtrzymany w decyzji z dnia 28 października 2013 roku, gdyż zawarł umowę wiedząc o istnieniu tego zakazu.

Strona, która zawiera umowę, wiedząc, że nie będzie w stanie wykonać tej umowy w terminie, albo chociażby tylko nie dochowując należytej staranności przy ocenie swojej zdolności wykonania umowy w terminie w kontekście znanych jej lub dających się racjonalnie przewidzieć przyczyn uniemożliwiających terminowe wykonanie umowy, ponosi względem kontrahenta winę za niewykonanie umowy.

W związku z powyższym nie można uznać, że w rozpoznawanej sprawie zakazy prowadzenia robót nałożone na pozwanego przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w P. wyłączają winę pozwanego za niewykonanie zobowiązania w terminach określonych w umowie z dnia 10 września 2013 roku („ANEKSIE Nr (...)”).

Nie ma przy tym znaczenia czy nakazy te były trafne, czy też nie, a zatem czy zostały uchylone w toku dalszego postępowania z przyczyn leżących po stronie organu administracji. Pozwany zawarł z powodem umowę, wiedząc, że nie może wykonywać w tym momencie prac związanych z remontem budynku, i nie mając podstaw do przyjęcia, że zakaz ten zostanie uchylony w takim czasie, iż zdąży wykonać węzeł cieplny w umówionym terminie.

Zwrócić również należy uwagę, że pozwany nie wniósł zażalenia na postanowienie Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w P. z dnia 29 sierpnia 2013 roku, ani też odwołania od decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w P. z dnia 28 października 2013 roku. Wniesienie wskazanych środków odwoławczych niewątpliwie przyspieszyłoby zakończenie postępowania administracyjnego i nie można wykluczyć, że nałożony nakaz zaniechania dalszych robót budowlanych zostałyby uchylony wcześniej, niż dopiero w dniu 28 listopada 2014 roku, co nastąpiło dopiero w trybie stwierdzenia nieważności decyzji.

÷

Nie jest uzasadniony zarzut przytoczony w punkcie 4 części wstępnej apelacji.

Zawarcie przez strony w dniu 17 września 2014 roku umowy zatytułowanej „umowa sprzedaży ciepła” nie oznacza, że uległa rozwiązaniu umowa z dnia 31 stycznia 2011 roku, czy też, że uległy uchyleniu lub zmianie oznaczone postanowienia tej ostatniej umowy. Umowa z dnia 31 stycznia 2011 roku określała między innymi skutki nierozpoczęcia dostarczania i odbioru ciepła w terminie ustalonym przez strony, natomiast umowa z dnia 17 września 2014 roku określała zasady dostarczania ciepła do obiektu pozwanego i zasady płatności za dostarczone ciepło.

Umowa z dnia 31 stycznia 2011 roku w § 14 przewidywała kary umowne za niewykonanie przez strony oznaczonych obowiązków niepieniężnych. Z postanowienia zawartego w § 14 ust. 2 tej umowy wynika, że w razie nierozpoczęcia przez odbiorcę jego z winy odbioru energii cieplnej w umówionym terminie odbiorca będzie opłacał na rzecz dostawcy równowartość opłaty stałej za przesył i równowartość opłaty za moc zamówioną.

Nie jest również zasadny zarzut przytoczony w punkcie 5 części wstępnej apelacji, związany z wysokością dochodzonego roszczenia.

W toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji pozwany nie kwestionował tej wysokości, a jedynie samą zasadę dochodzonego roszczenia.

Analiza treści faktur, które przedstawił powód, oraz treści wniosku pozwanego z dnia 25 stycznia 2011 roku o określenie warunków przyłączenia do sieci ciepłowniczej węzła cieplnego w budynku przy ul. (...) w P. wskazuje, że pozwany zamówił moc cieplną w następujących ilościach:

a) 0,065 MW na centralne ogrzewanie,

b) 0,026 MW na ciepłą wodę użytkową średnią godzinową,

c) 0,04 MW na wentylację.

Adekwatnie to tego powód naliczył wysokość kary umownej, stanowiącą sumę wysokości opłat za zamówioną moc cieplną oraz sumę wysokości opłat stałych za przesył. Sposobu i wysokości obliczenia, a w szczególności zastosowanej taryfy opłat, pozwany nie kwestionował w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji, jak również w postępowaniu apelacyjnym.

÷

Trafny jest zarzut podniesiony w punkcie 7 części wstępnej apelacji.

Przepis art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 1989 roku o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych (Dz. U. z 2016 r., poz. 723 – tekst jednolity), stanowi, że sprawami gospodarczymi są sprawy ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

Rozpoznawana sprawa była sprawą ze stosunku cywilnego pomiędzy przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Bezsporne jest, że zarówno powód jak i pozwany są przedsiębiorcami, a sprawa dotyczyła wykonania umowy zawartej przez oba te podmioty w związku z prowadzeniem przez nich działalności gospodarczej.

Przedmiotowa sprawa powinna być zatem rozpoznana przez sąd gospodarczy (art. 1 ustawy z dnia 24 maja 1989 roku o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych). Sądem tym był w omawianym przypadku Sąd Rejonowy Lublin-Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku VIII Wydział Gospodarczy.

Okoliczność, że sprawa została rozpoznana przez Sąd Rejonowy w Puławach, a nie została rozpoznana przez Sąd Rejonowy Lublin-Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku, nie miała żadnego znaczenia ani dla ważności postępowania, ani też z punktu widzenia poprawności merytorycznej rozstrzygnięcia.

Zwrócić przy tym należy uwagę, że pozwany nie wskazał w apelacji, jaki wpływ na treść wyroku miałoby mieć rozpoznanie sprawy przez niewłaściwy sąd rejonowy.

*

Na podstawie art. 98 § 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zasądził od H. P. (1) na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. kwotę 7,50 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

W związku z tym, że apelacja pozwanego została oddalona w całości, pozwany jest stroną przegrywającą sprawę w całości w postępowaniu odwoławczym. Powinien zatem zwrócić powodowi koszty poniesione przez powoda w postępowaniu odwoławczym. Koszty te są niewielkie i obejmują jedynie opłatę pocztową za przesłanie do Sądu Okręgowego (listem poleconym priorytetowym, za potwierdzeniem obioru) odpowiedzi na apelację.

Powód nie poniósł innych kosztów w postępowaniu odwoławczym. Powód nie twierdził, że poniósł w postępowaniu odwoławczym jakiekolwiek inne koszty, jak również nie przedstawił żadnych dowodów, z których wynikałby fakt poniesienia takich kosztów.

*

Z tych wszystkich względów i na podstawie powołanych wyżej przepisów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

1 Przytoczono dosłowne brzmienie zarzutów apelacyjnych.

2 Przytoczono dosłowne brzmienie wskazanych postanowień umownych z zachowaniem zastosowanej pisowni i interpunkcji.