Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 marca 2017 roku

Sąd Okręgowy/Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie

Wydział IV

w składzie:

Przewodniczący SSO Rafał Łatanik

Protokolant Karina Zbroińska

po rozpoznaniu w dniu 14 marca 2017 roku w Częstochowie

sprawy L. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

o ustalenie kapitału początkowego

na skutek odwołania L. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C.

z dnia 6 marca 2015 roku Nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i zobowiązuje organ rentowy do przeliczenia ubezpieczonemu L. N. kapitału początkowego według wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 115,63%.

Sygn. akt IV U 551/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 marca 2015 roku numer (...)-2015 Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. ustalił ubezpieczonemu L. N. kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 roku. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1983 roku do 31 grudnia 1992 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 84,78%. Do ustalenia wysokości kapitału początkowego przyjęto 26 lat, 6 miesięcy i 25 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 7 miesięcy okresów nieskładkowych. Jednocześnie wskazano, iż do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił okresu od 22 maja 1979 roku do 28 maja 1979 roku, tj. urlopu bezpłatnego.

W odwołaniu wniesionym do Sądu ubezpieczony L. N. zakwestionował powyższą decyzję w zakresie przyjętego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wnosząc o jego przeliczenie z okresu 1978-1988, a nie 1983-1992.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w C. wniósł
o oddalenie odwołania wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

S ą d u s t a l i ł i z w a ż y ł, c o n a s t ę p u j e:

L. N. urodził się (...).

W dniu 10 lutego 2015 roku ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury, co załatwione zostało odmownie decyzją z dnia 3 marca 2015 roku,
z uwagi na nie wykazanie wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Ubezpieczony nie zgodził się z powyższą decyzję i zaskarżył ją do Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie, który wyrokiem z dnia 17 marca 2016 roku w sprawie sygn. akt IV U 394/15 oddalił odwołanie.

W związku ze złożonym wnioskiem o emeryturę organ rentowy decyzją z dnia 6 marca 2015 roku ustalił ubezpieczonemu kapitał początkowy.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyliczony został z wynagrodzeń z 10 kolejnych lat kalendarzowych z okresu 1983-1992 w wysokości:

-

206.737 złotych w 1983 roku;

-

246.481 złotych w 1984 roku;

-

321.287 złotych w 1985 roku;

-

422.319 złotych w 1986 roku;

-

434.024 złotych w 1987 roku;

-

252.000 złotych w 1988 roku;

-

861.300 złotych w 1989 roku;

-

4.629.955 złotych w 1990 roku;

-

10.978.044 złotych w 1991 roku oraz

-

13.926.540 złotych w 1992 roku.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 84,78%.

W okresie od 1 września 1968 roku do 31 lipca 1978 roku ubezpieczony zatrudniony był w Hucie im. (...) w C. na stanowiskach:

-

ucznia w okresie od 1 września 1968 roku do 15 czerwca 1971 roku oraz

-

ślusarza w okresie od 4 października 1971 roku do 31 lipca 1978 roku.

Służbę wojskową odbywał w okresie od 22 października 1971 roku do 16 października 1973 roku i ponownie pracę podjął z dniem 16 listopada 1973 roku.

Z tego okresu zachowało się wynagrodzenie w legitymacji ubezpieczeniowej za rok 1978 w wysokości 33.841 złotych.

W Przedsiębiorstwie (...) w C. L. N. zatrudniony był w okresie od 21 sierpnia 1978 roku do 30 kwietnia 1988 roku na stanowisku ślusarza.

Z urlopu bezpłatnego w związku z oddelegowaniem na roboty eksportowe
z Przedsiębiorstwa (...) korzystał w okresie od 22 maja 1979 roku do 31 grudnia 1981 roku.

Z tego okresu zachowały się wynagrodzenia za lata 1983-1987 oraz wynagrodzenie z legitymacji ubezpieczeniowej za okres od 21 sierpnia 1978 roku do 21 maja 1979 roku w wysokości 22.240 złotych oraz za okres od 1 stycznia 1979 roku do 21 maja 1979 roku w wysokości 19.698 złotych. Równocześnie ubezpieczony przedłożył zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawione przez przechowawcę akt osobowych – Z. P. za lata 1978-1988.

(vide: akta rentowe, akta tut. Sądu sygn. akt IV U 394/15, akta osobowe ubezpieczonego oraz świadków J. K., M. G., S. G., G. T., M. M., Z. N., T. O., L. G. z Przedsiębiorstwa (...) w C., legitymacja ubezpieczeniowa k. 15, wyjaśnienia ubezpieczonego słuchanego w charakterze strony k. 46-46v. i k. 72)

Biegła sądowa specjalista z zakresu rachunkowości ustaliła ubezpieczonemu najkorzystniejszy wskaźnik wysokości kapitału początkowego w wysokości 115,63%. Do jego wyliczenia przyjęła wynagrodzenia z 10 lat kalendarzowych z okresu 1978-1987 przy uwzględnieniu zarobków z okresu zatrudnienia L. N.
w Hucie im. (...) i Kopalni (...) w C..

(vide: opinia biegłej księgowej k. 87-99)

Zgodnie z art. 173 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 roku, poz. 887 ze zm.) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (ust.3). Kapitał początkowy ewidencjonowany jest na koncie ubezpieczonego (ust.6).

Artykuł 174 ust.1 powołanej wyżej ustawy stanowi, iż kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z tym że podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 roku (ust.3).

W myśl art. 116 ust. 5 ustawy do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.

Zasady ustalania podstawy wymiaru emerytury określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe (Dz. U. z 2011 roku Nr 237, poz. 1412). Zgodnie § 21 ust. 1 środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

W myśl natomiast § 10 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (Dz. U. z 89 roku Nr 11, poz. 63) jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru, pracownik był zatrudniony za granicą, do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się za okresy tego zatrudnienia:

1)kwoty, od których za te okresy opłacono składkę na ubezpieczenie społeczne w kraju, albo

2)jeżeli okres zatrudnienia za granicą przypada przed dniem 1 stycznia 1991 r. - kwoty wynagrodzenia przysługującego w tych okresach pracownikowi zatrudnionemu w kraju w takim samym lub podobnym charakterze, w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę.

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Decyzją z dnia 6 marca 2015 roku organ rentowy ustalił ubezpieczonemu L. N. kapitał początkowy w wysokości 128.098,19 złotych. Do wyliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego Zakład przyjął wynagrodzenia
z 10 lat kalendarzowych z okresu 1983-1992. Tak wyliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 84,78%. Natomiast wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyliczony z 20 lat kalendarzowych, tj. z lat 1974, 1979-1995, 1997-1998 wyniósł jedynie 61,12%, przy czym za okres od 22 maja 1979 roku do 31 grudnia 1982 roku oraz od 1 stycznia 1988 roku do 30 kwietnia 1988 roku przyjęto wynagrodzenia minimalne.

Ubezpieczony nie zgodził się z powyższym wyliczeniem wnosząc
o przeliczenie kapitału początkowego z okresu 1978-1988 przy uwzględnieniu jego rzeczywistych zarobków. L. N. co prawda za okres zatrudnienia
w Przedsiębiorstwie (...) w C., tj. za okres od 21 sierpnia 1978 roku do 30 kwietnia 1988 roku przedstawił zaświadczenie o zatrudnieniu
i wynagrodzeniu, ale wystawione przez prywatnego przechowawcę akt osobowych,
a zatem w myśl powołanego wyżej rozporządzenia dokument ten nie może stanowić dowodu na okoliczność ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno – rentowych.

Sąd zatem celem ustalenia spornych zarobków dopuścił dowód z opinii biegłej księgowej, która w oparciu o akta osobowe ubezpieczonego oraz pracowników zatrudnionych w takim samym lub podobnym charakterze, co odwołujący przed wyjazdem za granicę wyliczyła jego wynagrodzenia w wysokości:

-

39.736 złotych za okres od 22 maja 1979 roku do 31 grudnia 1979 roku;

-

72.838 złotych za okres od 1 stycznia 1980 roku do 31 grudnia 1980 roku;

-

108.944 złotych za okres od 1 stycznia 1981 roku do 31 grudnia 1981 roku.

Z kolei wynagrodzenie za okres rok 1982 roku oraz za okres od 1 stycznia 1988 roku do 30 kwietnia 1988 roku biegła wyliczyła na podstawie kart wynagrodzeń odwołującego w wysokości:

-

145.537 złotych w okresie od 1 stycznia 1982 roku do 31 grudnia 1982 roku oraz

-

170.957 złotych w okresie od 1 kwietnia 1988 roku do 30 kwietnia 1988 roku

a za okres od 1 stycznia 1978 roku do 31 lipca 1978 roku oraz od 21 sierpnia 1978 roku 21 maja 1979 roku w oparciu o wpisy w legitymacji ubezpieczeniowej
w wysokości:

-

33.849 złotych w okresie od 1 stycznia 1978 roku do 31 lipca 1978 roku;

-

22.240 złotych w okresie od 21 sierpnia 1978 roku do 31 grudnia 1978 roku oraz

-

19.698 złotych w okresie od 1 stycznia 1979 roku do 21 maja 1979 roku.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyliczony z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. z okresu 1978-1987, przy uwzględnieniu powyższych wynagrodzeń, wyniósł 115,63%.

Zarzuty do powyższej opinii zgłosił organ rentowy podnosząc, iż biegła przyjęła wynagrodzenie uzyskiwane w Hucie (...). B. wykazane w legitymacji ubezpieczeniowej za okres od 1 stycznia 1978 roku do 20 sierpnia 1978 roku,
a z dokumentów znajdujących się w aktach wynika, że ubezpieczony był tam zatrudniony wyłącznie do 31 lipca 1978 roku. Zakład nie zgodził się także
z przyjęciem do wyliczenia wynagrodzenia zastępczego ubezpieczonego wynagrodzeń pracowników wyliczonych na podstawie dokumentów poświadczających stawkę godzinową pracowników zastępczych.

Zdaniem Sądu organ rentowy nie zgłosił żadnych merytorycznych zarzutów do opinii biegłej, a jego stanowisko ogranicza się w istocie do polemiki z logicznymi wnioskami opinii biegłej i jako takie nie zasługuje na uwzględnienie. Co prawda biegła błędnie wskazała w opinii, iż wynagrodzenia za okres zatrudnienia w Hucie im. (...) za rok 1978 roku dotyczy okresu do 20 sierpnia 1978 roku. Powyższe jednak nie wpłynęło w żaden sposób na wyliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru, albowiem za ten okres biegła przyjęła kwotę wynikającą z legitymacji ubezpieczonej wysokości 33.849 złotych, tj. faktycznie za okres do 31 lipca 1978 roku. Za nieuzasadnione należało także uznać pozostałe zarzuty Zakładu dotyczące sposobu wyliczenia wynagrodzeń zastępczych, albowiem biegła do ich wyliczenia przyjęła wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w takim samym lub podobnym charakterze co ubezpieczony przed wyjazdem za granicę, tj.:

-

za okres od 22 maja 1979 roku do 30 kwietnia 1980 roku wynagrodzenie wynikające z karty wynagrodzeń L. G. zatrudnionego w powyższym okresie na stanowisku ślusarza;

-

za okres od 1 maja 1980 roku do 15 września 1980 roku wynagrodzenie wyliczone na podstawie wynikających z angaży stawek godzinowych obowiązujących M. D. zatrudnionego w spornym okresie na stanowisku ślusarza – dekarza w wysokości 14 zł/godz. do 31 sierpnia 1980 roku oraz 19,90 złotych do 15 września 1980 roku oraz normatywnego czasu pracy;

-

za okres od 16 września 1980 roku do 31 grudnia 1981 roku wynagrodzenie wyliczone na podstawie kart wynagrodzeń J. K. zatrudnionego
w spornym okresie na stanowisku ślusarza dołowego.

Co prawda do wyliczenia wynagrodzenia za okres od 1 maja 1980 roku do 15 września 1980 roku biegła przyjęła stawkę godzinową oraz normatywny czas pracy pracownika zastępczego, albowiem za ten okres nie zachowały się karty wynagrodzeń żadnego z pracowników zastępczych. W takiej sytuacji prawidłowym było przyjęcie za ten okres wynagrodzenia wyliczonego w oparciu o składki bezspornie przysługujące pracownikowi, tj. stawkę godzinową oraz normatywny czas pracy. W tym miejscu zauważyć należy nadto, iż według przyjętej przez biegłą stawki wynagradzany był także inny pracownik zastępczy, tj. G. T.. W takiej sytuacji biegła prawidłowo pomnożyła stawkę godzinową przez obowiązujący
w spornym okresie normatywny czas pracy, albowiem z akt osobowych tego pracownika nie wynika, aby w tym czasie korzystał on ze zwolnień lekarskich lub przebywał na dłuższych urlopach bezpłatnych.

Żadnych zarzutów do powyższego wyliczenia nie zgłosił natomiast ubezpieczony.

Mając na uwadze powyższe Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i zobowiązał organ rentowy do przeliczenia ubezpieczonemu kapitału początkowego według wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 115,63%.