Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 4 października 2013 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa P. M.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W. (dawniej (...) Spółka Akcyjna w W.)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej

z dnia 21 lutego 2013 r., sygn. Akt I C 59/12

1)  zmienia zaskarżony wyrok:

a)  w punktach 1. i 3. w ten sposób, że zasądza od pozwanego na rzecz powoda 127 658 (sto dwadzieścia siedem tysięcy sześćset pięćdziesiąt osiem) złotych, z ustawowymi odsetkami od 11 kwietnia 2012 roku w przypadku opóźnienia, a w pozostałej części powództwo oddala,

b)  w punktach 2. i 3. o tyle, że wymienioną w nim kwotę 6 606 złotych obniża do kwoty 4 686 (cztery tysiące sześćset osiemdziesiąt sześć) złotych, natomiast kwotę 8 600 złotych obniża do kwoty 6 679 (sześć tysięcy sześćset siedemdziesiąt dziewięć) złotych, a w pozostałej części powództwo oddala,

c)  w punkcie 4. o tyle, że wymienioną w nim kwotę 20 042,04 złotych obniża do kwoty 10 660 (dziesięć tysięcy sześćset sześćdziesiąt) złotych oraz odstępuje od obciążania powoda nieuiszczonymi kosztami sądowymi od których był zwolniony,

d)  w punkcie 5. o tyle, że zasądzoną w nim kwotę 7 217 złotych obniża do kwoty 2 598 (dwa tysiące pięćset dziewięćdziesiąt osiem) złotych;

2)  oddala apelację w pozostałej części;

3)  nie obciąża powoda kosztami postępowania apelacyjnego.

I ACa 573/13

UZASADNIENIE

Powód P. M. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) SA w W. (obecnie (...) SA w W.) na swoją rzecz: renty wyrównawczej z tytułu utraconych zarobków w kwocie po 1 136zł miesięcznie począwszy od dnia 1.03.2012r., płatnej w terminie do dnia 10. każdego kolejnego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami; kwoty 23 257zł z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia pozwu; kwoty 24 540zł z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia pozwu, tytułem zwrotu kosztów leczenia i rehabilitacji; renty wypadkowej w kwocie po 7 519zł począwszy od dnia 1.03.2012r. płatnej w terminie do dnia 10. każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki; kwoty 141 084zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia doręczenia pozwu tytułem zaległych kosztów opieki.

W uzasadnieniu żądania powód podał, że w dniu 26.11.2001r. w B. ubezpieczony u pozwanego kierowca samochodu osobowego spowodował wypadek, w wyniku którego powód -pasażer tego samochodu- doznał ciężkich obrażeń ciała w postaci urazu wielonarządowego, którego skutkiem jest tetraplegia (trwały paraliż czterokończynowy). Swojej odpowiedzialności za szkodę strona pozwana nie kwestionuje. Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej w sprawie IC 319/07 zasądził od pozwanego na rzecz powoda zadośćuczynienie. Strona pozwana przyznała powodowi rentę , którą wypłaca w kwocie po 493,64zł z tytułu utraconych zarobków i w kwocie 1500zł z tytułu zwiększonych potrzeb. Powód, gdyby nie uległ wypadkowi, mógłby zarabiać po 1920zł miesięcznie netto. Z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych powód otrzymuje rentę w kwocie 784zł oraz rentę w kwocie 493,64zł od strony pozwanej, a zatem renta wyrównawcza z tytułu utraconych zarobków winna wynosić kwotę 1136zł, stanowiącą różnicę pomiędzy tymi świadczeniami. Na dochodzoną pozwem kwotę 23 257zł składa się renta wyrównawcza za okres od 1.03.2009r. do 28.02.2012 r., natomiast na kwotę 24 540zł składają się wydatki poniesione przez powoda na pokrycie kosztów rehabilitacji w okresie od 31.07.2008r. do 21.04.2011r. Rentę na koszty opieki i rehabilitacji w kwocie po 7 519zł powód obliczył jako koszt miesięcznej opieki na kwotę 5 600zł i 2100zł (koszt rehabilitacji). Łącznie stanowi to kwotę 7 700zł minus 181zł jaką otrzymuje powód tytułem zasiłku pielęgnacyjnego z ZUS, co daje kwotę 7 519zł . Na kwotę 141 084zł składają się koszty opieki za okres od 1.03.2009r. do 28.02.2012r. przy przyjęciu, że miesięczny koszt opieki wynosi 5 600zł minus zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 181zł, co równa się kwocie 5 419zł.

W toku postępowania powód rozszerzył żądanie pozwu o kwotę 2 170zł tytułem wydatków poniesionych przez powoda za rehabilitację w okresie od 1.02.2012r. do 30.04.2012r. i o kwotę 9 690zł tytułem zwrotu poniesionych przez powoda kosztów rehabilitacji za okres do końca października 2012r .

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu.

W uzasadnieniu strona pozwana podała, że nie kwestionuje swojej odpowiedzialności za szkodę spowodowaną wypadkiem jaki miał miejsce w dniu 26.11.2001r. w wyniku którego powód poniósł szkodę osobową. Pozwany wypłacił powodowi zadośćuczynienie i odszkodowanie, a także wypłaca rentę w kwocie 1500zł tytułem zwiększonych potrzeb powoda i w kwocie 493,61zł tytułem utraconych zarobków. Dalej idące żądanie powoda co do wypłaty renty są zdaniem pozwanego bezzasadne i nieudowodnione.

Wyrokiem z dnia 21 lutego 2013 roku Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej zasądził od pozwanego na rzecz powoda, po sprostowaniu orzeczenia w tym zakresie, 188,714 złotych, z ustawowymi odsetkami od kwoty 183 294 zł od 11.04.2012 r. i od kwoty 5 420 zł od 10.12.2012 r.; w punkcie drugim wyroku zasadził od pozwanego na rzecz powoda rentę w kwocie 6 606 zł od dnia 1.03.2012 r. do dnia 28.02.2013 r. i w kwocie 8 600 zł począwszy od dnia 1.03.2013 r. płatną do 10. każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami; w dalszej części powództwo oddalił i orzekł o kosztach procesu.

Sąd Okręgowy ustalił, że powód w dniu 26.11.2001r. uległ wypadkowi samochodowemu, w wyniku którego doznał bardzo rozległych i poważnych obrażeń ciała w tym porażenia czterokończynowego. Powód był i nadal jest całkowicie sparaliżowany, niezdolny do samodzielnej egzystencji. Stopień naruszenia sprawności organizmu powoduje , że jest zależny od innych osób w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych i nie jest w stanie samodzielnie funkcjonować nawet w najmniejszym zakresie. Powód wymaga całodobowej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Powód wymaga, oprócz czynności związanych z pielęgnacją i zaspokajaniem jego podstawowych potrzeb życiowych również codziennych ćwiczeń i rehabilitacji. Powód obecnie jest niewładny do tego stopnia, że jedna osoba nie jest w stanie mu pomóc w wykonywaniu czynności zmierzających do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Do szeregu czynności konieczna jest pomoc nawet dwóch osób. Cały czas opiekę nad powodem sprawuje żona powoda M. M. i przede wszystkim teść powoda W. K. oraz szwagierka powoda M. K.. W opiece nad powodem pomaga również pielęgniarka zatrudniona w firmie, która zajmuje się opieką długoterminową. Opieka ta finansowana jest z Narodowego Funduszu Zdrowia w wymiarze 1 godziny dziennie. Powód poddawany jest także zabiegom rehabilitacyjnym i koszt 1 godziny pracy rehabilitanta w miejscu zamieszkania powoda wynosi 70zł . Powód przed wypadkiem pracował w Fabryce (...)SA w C. na stanowisku ślusarza remontowego. Wynagrodzenie osób wykonujących pracę na takich stanowiskach o zbliżonym stażu pracy jaki miałby powód kształtuje się średnio netto: od marca do grudnia 2009r – 2.000,73zł , w 2010r. – 2.000,99zł, w 2011r. -2.031,68zł i w 2012r. – 2.105,94zł. Powód otrzymuje z ZUS rentę inwalidzką , która do 28.02.2010r. wynosiła 784zł , od 1.03.2010r. do 28.02.2011r. wynosiła 886zł i od 1.03.2011r. do 29.02.2012r. wynosiła 913zł , a od 1.03.2012r. wynosi 984zł. Powód otrzymuję również zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 181zł do 28.02.2011r. i w kwocie 186,71zł od 1.03.2011r. do 29.02.2012r., w kwocie 195,67zł od 1.03.2012r. Strona pozwana wypłaca powodowi od 1.04.2007r. rentę nazwaną jako rentę wyrównawczą w kwocie 493,61zł i rentę z tytułu zwiększonych potrzeb (opieka) w kwocie 1500zł miesięcznie. Powód w okresie od 31.07.2008r. do 21.04.2011r. poniósł koszty zabiegów rehabilitacyjnych w łącznej kwocie 24 540zł , w okresie od 1.02.2012r. do 30.04.2012r. w kwocie 2 170zł oraz w kwocie 9 690zł w okresie od czerwca 2011r. do października 2012r. Powód mieszka w K.. Jest to rejon działania (...) Ośrodka (...) w B. i na podstawie informacji uzyskanej z (...) w B. ustalił Sąd Okręgowy koszt jednej godziny opieki nad powodem na kwotę 8zł.

W oparciu o te ustalenia Sąd Okręgowy, wskazując na uznanie co do zasady swojej odpowiedzialności przez stronę pozwaną, podał podstawy prawne tej odpowiedzialności (przepisy art. 436 k.c. w związku z art. 435 k.c. oraz art. 822 k.c. w związku z przepisami ustawy z 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych), a także przepisy dotyczące rodzaju, wysokości i zakresu odpowiedzialności strony pozwanej jako ubezpieczyciela (art. 361-363 k.c. i art. 444-447 k.c.). W odniesieniu do żądania podwyższenia renty dotychczas otrzymywanej od pozwanego powołany został także art. 907 § 2 k.c. Na gruncie tych przepisów Sąd Okręgowy, w odniesieniu do renty, ustalając, że powód od 1.03.2012r. pobiera rentę z ZUS nie w kwocie 784zł, ale w kwocie 984zł. i przyjmując, że powód otrzymywałby zarobki w kwocie 1 920zł uznał, iż różnica wynosi kwotę 936zł, którą należy pomniejszyć o 493,64zł, tj. o kwotę jaką powód otrzymywał nieprzerwanie od 2007r. z tytułu renty nazwanej przez pozwanego rentą wyrównawczą, a zatem z tytułu utraconych zarobków za okres od 1.03.2012r. do 28.02.2013r. przysługującą powodowi rentę należało ustalić na kwotę 442zł.

Wysokość renty z tytułu zwiększonych potrzeb powoda w zakresie opieki i rehabilitacji począwszy od 1.03.2012r. do 28.02.2012r. Sąd pierwszej instancji ustalił na kwotę 6 600zł. przyjmując, że powód jako osoba pozbawiona jakiejkolwiek możliwości ruchu wymaga opieki całodobowej. Wysokość kosztów opieki ustalił Sąd w oparciu o wywiad w (...) w B., gdzie podano cenę 8zł za 1 godzinę. Zatem koszt opieki dziennej nad powodem wynosić powinien 8zł x 24 =192zł i miesięcznie jest to kwota średnio 5 760zł. Od tej kwoty należy odjąć kwotę 196zł (zasiłek pielęgnacyjny) oraz kwotę 1500zł jaką powód otrzymuje od strony pozwanej tytułem renty na zwiększone potrzeby ( opiekę ), co daje łącznie kwotę 4 064zł. Do tej kwoty należy dodać 2 100zł tytułem zwiększonych potrzeb powoda w zakresie koniecznej codziennej rehabilitacji powoda, co wynika z opinii biegłej lek. med. K. F., której to opinii żadna ze stron nie kwestionowała. Nie budzi również żadnej wątpliwości dzienny koszt rehabilitacji powoda w kwocie 70zł . Zdaniem Sądu Okręgowego, bez znaczenia dla ustalenia wysokości kosztów opieki pozostaje fakt, kto sprawuje opiekę w szczególności, że opiekę nad powodem sprawują członkowie rodziny powoda. Bez znaczenia też pozostaje fakt , czy poszkodowany ponosi rzeczywiście koszty sprawowania nad nim opieki. Wobec tego Sąd pierwszej instancji zasądził na rzecz powoda rentę z tytułu utraconych zarobków oraz zwiększonych potrzeb powoda za okres od 1.03.2012r. do 28.02.2013r. w kwocie po 6 600zł na którą składa się kwota 442zł z tytułu utraconych zarobków, kwota 4 064zł z tytułu konieczności sprawowania całodobowej opieki nad powodem i kwota 2 100zł tytułem zwiększonych potrzeb związanych z koniecznością codziennej rehabilitacji powoda. Renta ta począwszy od 1.03.2013r. wynosi 8.600zł ponieważ zostaje powiększona o 1.500zł i 493zł tj. o kwoty, które strona pozwana dobrowolnie do końca lutego 2013r. wypłacała powodowi (punkt drugi wyroku).

Na zasądzoną w punkcie pierwszym wyroku kwotę 188 714zł składa się kwota 138 240zł z tytułu poniesionych przez powoda kosztów opieki za okres od 1.03.2009r. do 28.02.2012r. W tym zakresie Sąd Okręgowy za udowodnioną stawkę godzinową przyjął, w oparciu pismo (...) w B., kwotę 8zł co daje 8zł x 16 godzin = 128zł dziennie x 30 dni = 3 840zł miesięcznie, a zatem za okres od 1.03.2009r. do 28.02.2012r. 138 240zł . Dalszą częścią składającą się na zasądzoną w punkcie pierwszym wyroku kwotę 188 714zł jest kwota 29 960zł, z tytułu poniesionych przez powoda kosztów leczenia i rehabilitacji za okres od 31.07.2008r. do 1.03.2012r. Kwota 29 960zł została wykazana przez powoda przedłożonymi rachunkami i są to rzeczywiste koszty rehabilitacji jakie powód poniósł. Kolejną kwotą zasądzoną na rzecz powoda, objętą punktem pierwszym wyroku jest kwota 20 514zł stanowiąca wartość utraconych przez powoda zarobków za okres od 1.03.2009r. do 28.02.2012r. W okresie od 1.03.2009r. do 28.02.2012r. powód, gdyby nie uległ wypadkowi, mógłby zarobić kwotę podaną w pozwie: 68 700zł . Od pozwanego w tym okresie czasu tytułem renty wyrównawczej powód otrzymał 36x 493,64zł = 17 771zł. Z ZUS otrzymał powód rentę w kwocie od 1.03.2009r. do 28.02.2010r. - 9 131 zł tj. 12 x 761zł, a od 1.03.2010r. do 28.02.2012r. – 24x 886zł =21.284zł czyli łącznie otrzymał rentę w kwocie 30 415zł., a zatem od kwoty 68 700zł należy odjąć kwotę 48 186zł (30 415zł -renta ZUS + 17.771zł renta od pozwanego ), co daje kwotę 20 514zł. Łącznie z tytułu poniesionych przez powoda w okresie od 1.03.2009r. do 28.02.2013r. kosztów opieki, rehabilitacji i utraconych zarobków ( dochodów) została zasądzona kwota 188 714zł na którą składają się 138.240zł + 29.960zł + 20.514zł.

Jako podstawy rozstrzygnięcia o kosztach procesu wskazane zostały przepisy art. 98 k.p.c. i art. 113 ust 1 ustawy z dnia 28.07.2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

W apelacji od tego wyroku strona pozwana, zaskarżyła go w punkcie pierwszym ponad kwotę 66 816 złotych oraz w punkcie drugim w zakresie renty za okres od 1.03.2012 r. do 28.02.2013 r. ponad kwotę 3 627 złotych, a w pozostałym zakresie ponad kwotę 5 620 złotych. Pozwany zarzucił naruszenie prawa materialnego: art. 444 § 2 k.c. przez zasądzenie na rzecz powoda renty ponad usprawiedliwione jego potrzeby i przyjęcie 16 godzin niezbędnej opieki osób trzecich zamiast 12 godzin, stawki godzinowej wynoszącej 8 złotych zamiast 6 złotych i przyjęcie konieczności rehabilitacji przez 30 dni w miesiącu, podczas gdy rehabilitacja w soboty i niedziele nie została wykazana, a także naruszenie art. 361 § 1 k.c., kwestionując istnienie normalnego związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem wywołującym szkodę, a tymi jego następstwami, za które pozwany nie powinien odpowiadać, a które mieszczą się w zakresie w jakim domaga się oddalenia powództwa.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja zasługuje na częściowe uwzględnienie, w takim jednak tylko zakresie, w jakim kwestionuje przyjętą przez Sąd Okręgowy ilość godzin opieki nad powodem sprawowanej przez osoby trzecie, co miało wpływ zarówno na wysokość odszkodowania, częścią którego były koszty opieki, jak i wysokość renty, która tymi kosztami była także determinowana.

Na wstępie jednak wskazać należy, że wobec nie kwestionowania już obecnie przez stronę pozwaną swojej odpowiedzialności co do zasady i braku w apelacji zarzutów naruszenia prawa procesowego, w tym zarzutów odnoszących się do ustaleń faktycznych Sądu pierwszej instancji, Sąd Apelacyjny ustalenia te uznaje za własne i czyni podstawą swojej oceny prawnomaterialnej. Brak wobec tego także potrzeby odnoszenia się do samej odpowiedzialności pozwanego, skoro jak wskazano, sama jej zasada nie jest już przedmiotem sporu.

Skoncentrować się zatem należało na wysokości zasądzonych świadczeń i podstaw przyjętych do ich wyliczenia. Świadczenia te Sąd Okręgowy (przyjmując chronologię zawartą w zaskarżonym wyroku) słusznie podzielił na odszkodowanie (art. 444 § 1 k.c.), w którym mieszczą się koszty opieki, rehabilitacji i kwota z tytułu utraconych zarobków za okres od 1.03. 2009 r. do 28.02.2012 r. oraz rentę (art. 444 § 2 k.c.), zawierającą w sobie tego rodzaju świadczenie okresowe z tytułu utraconych zarobków (tzw. renta wyrównawcza) i z tytułu zwiększonych potrzeb (koszty opieki i rehabilitacji). Dokonując obliczenia wysokości poszczególnych świadczeń i ich elementów składowych, Sąd ten przyjął określone założenia. W apelacji nie są kwestionowane założenia dotyczące wysokości utraconych zarobków i wyliczenia z tego tytułu kwoty 442 złotych jako jednocześnie renty wyrównawczej i części odszkodowania. Nie są także kwestionowane wyliczenia dotyczące tej części odszkodowania, w której zawierają się wykazane rachunkami koszty poniesione przez powoda z tytułu rehabilitacji. Strona pozwana zakwestionowała natomiast ilość godzin opieki nad powodem sprawowanej każdego dnia w związku z jego stanem zdrowia, który uniemożliwia mu samodzielną egzystencję, co jest poza sporem, podobnie jak nie ulega wątpliwości, że powód wymaga pomocy innych osób. Sięgając do materiału dowodowego, zebranego w sprawie na te okoliczności, przypomnieć należy, że wydana w sprawie opinia biegłej neurolog w sposób jednoznaczny podaje, iż powód będąc niezdolny do samodzielnej egzystencji zależy od innych osób, wymaga całodobowej opieki i pomocy innej osoby. W rzeczywistości opieka ta wygląda w ten sposób, że podczas nieobecności żony powoda sprawuje ją jej ojciec, przy doraźnej pomocy mieszkającego w sąsiedztwie członka rodziny, a po powrocie z pracy- żona. Jednocześnie codzienne na jedną godzinę przychodzi pielęgniarka i dotychczas trzy razy w tygodniu rehabilitant. Powód w pozwie podawał 16 godzin jako ilość godzin opieki nad nim w ciągu doby i to stało się dla niego podstawą wyliczenia dochodzonych świadczeń zarówno w odniesieniu do odszkodowania jak i renty (części składowych tych świadczeń), dopiero po wydaniu przez biegłą opinii w tej sprawie doszło do zmiany stanowiska powoda, który domagał się obliczenia należnych mu świadczeń przy przyjęciu założenia, że wymaga opieki przez 24 godziny na dobę. W tym miejscu zwrócić należy uwagę, że biegła wydająca w tej sprawie opinię, dokładnie takie samo stanowisko, co do konieczności całodobowej opieki nad powodem, zajęła w opinii wydanej w sprawie o zadośćuczynienie (sygn. akt Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej I C 319/07), która zakończyła się przed wniesieniem powództwa w tej sprawie. A zatem o potrzebie całodobowej opieki powód wiedział już w dacie wniesienia pozwu, a mimo to domagał się zasądzenia świadczeń w oparciu o koszty szesnastogodzinnej opieki. Sąd Okręgowy w tej sprawie założenia w tym zakresie zróżnicował, czego zdaje się nie dostrzegać apelujący, w zależności od tego czy chodzi o okres miniony (16 godzin), czy rentę bieżącą (24 godziny). Zróżnicowanie to nie jest uzasadnione. Ilość godzin opieki jakiej wymaga powód nie uległa zmianie i w ocenie Sądu Apelacyjnego powinna wynosić 16 godzin w ciągu doby. Ocena biegłej, że powód wymaga opieki całodobowej jest wyrazem słusznego skądinąd przekonania, że w każdej chwili w ciągu doby powód może potrzebować pomocy, ale nie oznacza to, iż w rzeczywistości pomoc ta jest konieczna bez przerwy, wszak powód w nocy na ogół śpi, w ciągu dnia odpowiednio zaopatrzony nie wymaga stale obecność innej osoby, a zatem tę ilość godzin rzeczywistej opieki, której koszty powinien pokrywać pozwany należy zobiektywizować, przyjmując pewne marginesy oceny. Z jednej strony, co przemawia za zmniejszeniem tej ilości, są wspomniane okoliczności, kiedy powód nie wymaga obecności innej osoby, ale także te sytuacje, kiedy jest u niego pielęgniarka czy rehabilitant, z drugiej strony, co z kolei wskazuje na potrzebę zwiększenia ilości godzin opieki, są takie sytuacje, gdy jedna osoba nie jest w stanie sprostać opiece nad powodem, zwłaszcza wówczas kiedy czynności pielęgnacyjne wymagają obecności co najmniej dwóch osób. Dlatego w tym zakresie apelacja odniosła skutek o tyle, że przyjecie konieczności obliczenia wysokości bieżących świadczeń rentowych w oparciu o koszty opieki przez 24 godziny na dobę podlegała weryfikacji, przy czym nie, jak chciał tego apelujący poprzez redukcję do 12 godzin lecz do 16 godzin na dobę.

Weryfikacji nie podlegała natomiast stawka godzinowa z tytułu kosztów opieki. Trafnie bowiem Sąd Okręgowy oparł się na informacji (...) Ośrodka (...) właściwego dla miejsca zamieszkania powoda i przyjął stawkę 8 złotych za godzinę opieki. Jest to właściwy punkt odniesienia, gdyby bowiem przyjąć hipotetycznie, że powód byłby zmuszony korzystać z takiej opieki, takie ponosiłby jej koszty. Natomiast propozycja strony pozwanej (6 złotych za godzinę) nie została poparta żadnymi uzasadniającymi taką właśnie wysokość argumentami. Do takich argumentów nie można zaliczyć twierdzenia, że przyjęta stawka pochodzi od instytucji sprawującej rejestrowaną opiekę, wszak to od dobrej woli rodziny zależy sprawowanie opieki nad powodem i równie dobrze można wskazać na stawki obowiązujące w instytucjach komercyjnie zajmujących się tego typu usługami. Dlatego, biorąc pod uwagę dzisiejsze realia w tych kwestiach, także wyższe stawki w innych gminach, 8 złotych za godzinę opieki nie jest kwotą wygórowaną.

Nie zasługiwała także na uwzględnienie apelacja w zakresie kosztów rehabilitacji. Tu również właściwe będzie sięgnięcie do opinii biegłej wydanej w sprawie, z której wynika, że powód wymaga codziennej rehabilitacji. Ten fragment opinii należy jednak w inny sposób, niż ten dotyczący czasu opieki, zinterpretować przy przyjęciu tożsamego założenia, takiego mianowicie, że należy go wykorzystać dla potrzeb wyliczenia należnych powodowi świadczeń, przy uwzględnieniu rzeczywistych jego potrzeb. I o ile te rzeczywiste potrzeby w odniesieniu do ilości godzin opieki nie istnieją bez przerwy, o czym była mowa wyżej, o tyle gdy chodzi o rehabilitację, trzeba stanąć na stanowisku, że jest ona niezbędna codziennie. Różnicowanie tej potrzeby w ciągu tygodnia w zależności od tego czy chodzi o dni robocze czy soboty i niedziele, nie ma z medycznego punktu widzenia żadnego uzasadnienia. Dlatego uznać należało, że akurat w tym wypadku dosłowne odczytanie i zastosowanie opinii biegłej było uzasadnione.

Przedstawiona ocena założeń jakie powinny być przyjęte dla wyliczenia wysokości świadczeń należnych powodowi, na gruncie zarzutów apelacji strony pozwanej prowadziła do konieczności zmiany tych założeń w przedstawionym zakresie w stosunku do przyjętych przez Sąd pierwszej instancji i obliczenia w oparciu o nie wysokości poszczególnych kwot zawartych w zaskarżonym wyroku. I tak w odniesieniu do renty, przyjęcie kosztów 16 godzinnej opieki oznacza, że miesięcznie wynoszą one 3840 złotych, co powiększone o kwotę z tytułu utraconych zarobków (442 złote) oraz o koszty rehabilitacji (2100 złotych) i pomniejszone o sumę otrzymywanych świadczeń z tytułu renty dotychczas wypłacanej w związku z tym przez pozwanego i dodatku pielęgnacyjnego (1500 + 196 zł.), daje kwotę za okres do końca lutego 2013 roku w wysokości 4686 złotych, a na bieżąco, poprzez jej zwiększenie (wchłonięcie dotychczas wypłacanych świadczeń), kwotę 6679 złotych. Gdy chodzi o odszkodowanie natomiast, zmiana wysokości świadczenia rentowego poprzez zmianę wysokości kosztów opieki ma na jego wysokość taki wpływ, że jej zróżnicowanie z sumą otrzymywanych świadczeń (1696 zł.) daje miesięcznie kwotę 2144 złote, co pomnożone przez 36 miesięcy stanowi kwotę 77 184 złote, do której należy dodać niekwestionowane koszty rehabilitacji za ten okres (29 960 złotych) i wysokość utraconych zarobków (20 514 złotych). To daje łączną kwotę 127 658 złotych z tytułu odszkodowania. Brak było przy tym podstaw do zasądzenia kwot dochodzonych przez powoda w wyniku rozszerzenia powództwa, po pierwsze z przyczyn o których była już mowa gdy chodzi o ilość godzin opieki przyjętych jako podstawa wyliczeń, po wtóre z tego względu, że koszty rehabilitacji prowadzonej w czasie trwania procesu, zostały uwzględnione w ramach renty należnej powodowi za ten okres. Zmiana wysokości zasądzonych kwot zmieniła także proporcje związane z wynikiem procesu, co przełożyło się na potrzebę zmiany rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego w zakresie kosztów procesu i przy przyjęciu, że pozwany przegrał proces w 68 %, stosownego obniżenia obciążających go kosztów sądowych oraz zwrotu powodowi kosztów zastępstwa procesowego. Jednocześnie należało zastosować w odniesieniu do powoda art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych gdy chodzi o należne od niego z zasądzonego roszczenia koszty nieuiszczone.

Z tych względów Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok, w sposób jaki wynika z punktu pierwszego sentencji, a w pozostałym zakresie, zgodnie z art. 385 k.p.c. apelację oddalił, o kosztach postępowania apelacyjnego, zważywszy na szczególny charakter sprawy, sytuację w jakiej powód się znajduje, orzekł w oparciu o art. 102 k.p.c.