Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 marca 2017 roku

Sąd Rejonowy w Rawie Mazowieckiej I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 marca 2017 roku w Rawie Mazowieckiej

na rozprawie

sprawy z powództwa

(...) Banku (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko

B. M.

o zapłatę

oddala powództwo.

SSR Jarosław Janeczek

Sygn. akt I C 671/16

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym do Sądu 22 września 2016 roku (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. domagała się zasądzenia od B. M. kwoty 656,64 zł z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego od kwoty 643,72 zł od dnia 7 września 2016 roku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że na podstawie ksiąg banku stwierdzono iż na dzień 6 września 2016 roku figuruje w nich wymagalne zadłużenie z tytułu umowy PG Standard U.. Podstawowe numer (...), na co sładają się należności wymienione w pkt 6.1 pozwu.

Powód nie wskazał jakiejkolwiek treści umowy łączącej go ze stroną pozwaną. Wskazał jedynie iż w dniu 24 maja 2016 roku skierował do strony pozwanej wezwanie do zapłaty, które zostało skutecznie doręczone w dniu 6 czerwca 2016 roku.

Pozwana B. M. nie stawiła się na rozprawę oraz nie zajęła żadnego stanowiska w żadnej formie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 24 maja 2016 roku (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. skierowała do pozwanej pismo, w którym wskazano, że w związku z wypowiedzeniem warunków spłaty umowy numer (...) wzywa się go do zapłaty 791,38 zł kapitału, 11,31 zł odsetek oraz dalszych odsetek naliczanych według czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Wezwanie zostało doręczone 6 czerwca 2016 roku.

(dowód: kopia wezwania do zapłaty – k. 14, kopia dowodu nadania – k. 15)

W dniu 6 września 2016 roku pracownik (...) Banku (...) Spółka Akcyjna w W. wystawił wyciąg z ksiąg bankowych numer (...), w którym wskazał, że w księgach banku figuruje wymagalne zadłużenie wobec B. M. z tytułu PG Standard U.. Podstawowe numer (...). Wedle treści wyciągu na wymagalne zadłużenie składa się należność główna 643,72 zł, odsetki naliczone za okres od 13 czerwca 2016 roku od 6 września 2016 roku w wysokości 12,92 zł zł naliczone według stopy procentowej w wysokości 10,00% w stosunku rocznym. Wskazano również, iż dalsze należne odsetki od dnia 7 września 2016 roku do dnia zapłaty naliczane są od należności głównej w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego.

(dowód: wyciąg z ksiąg banku – k. 13)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo jest niezasadnie i jako takie zasługuje wyłącznie na oddalenie.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do kwestii dotyczącej formy wydanego orzeczenia.

Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie zaszły podstawy do wydania wyroku zaocznego.

Zgodnie z art. 339 §1 k.p.c. jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny. Wydanie wyroku zaocznego nie jest możliwe pomimo niestawiennictwa pozwanego na rozprawie, jeżeli: pozwany żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności albo składał już w sprawie wyjaśnienia ustnie lub na piśmie (art. 340 k.p.c.), albo sąd stwierdzi nieprawidłowość w doręczeniu wezwania albo jeżeli nieobecność pozwanego jest wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną znaną sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć (art. 214 §1 k.p.c.). Sąd nie wyda ponadto wyroku zaocznego, jeżeli na pierwszej rozprawie, poza pozwanym, nieobecny jest także powód, który nie żądał rozpoznania sprawy w swej nieobecności, gdyż w tym przypadku sąd zawiesza postępowanie (art. 177 §1 pkt 5 k.p.c.).

Strona pozwana w sprawie w żaden sposób nie wdała się w spór, co do istoty sprawy, nie stawiła się na rozprawę pomimo, iż była o jej terminie prawidłowo zawiadomiona, nie złożyła też odpowiedzi na pozew ani w żaden inny sposób nie zajęła stanowiska w sprawie. Nie wniosła również o przeprowadzenie rozprawy w swojej nieobecności. Okoliczności sprawy nie wskazują także, aby zaistniały jakieś szczególne przeszkody uniemożliwiające jej stawiennictwo na wezwanie Sądu. Co prawda pełnomocnik powoda również nie był obecny na rozprawie, ale złożył wniosek o jej przeprowadzenie pod jego nieobecność.

Zatem w świetle powyższych okoliczności zachodziły podstawy do wydania wyroku zaocznego.

W myśl art. 339 § 2 k.p.c. wydając wyrok zaoczny, Sąd przyjmuje za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Powyższy przepis wprowadza swoiste domniemanie zgodności twierdzeń powoda z rzeczywistym stanem rzeczy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca (...),027 r., I CKU 87/97, Prok. i Pr. 1101,027 - wkładka, Nr 10, poz. 44).

Oznacza to, że sąd wydając wyrok zaoczny nie dokonuje weryfikacji prawdziwości twierdzeń o faktach przytoczonych przez powoda, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Powyższa regulacja stanowi specyficzną sankcję za naruszenie ciężaru procesowego – wdania się w spór co do istoty sprawy (art. 221 k.p.c.), zrównują w skutkach brak zajęcia stanowiska przez pozwanego z przyznaniem przez niego okoliczności faktycznych (art. 230 k.p.c.)

Twierdzenia pozwu uznaje się za budzące uzasadnione wątpliwości, m.in. w sytuacji, gdy dowody i twierdzenia przedstawione przez powoda są niekompletne, pozostawiają wątpliwości co do okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sporu, nie przedstawiają pełnego obrazu rzeczywistości, wskazują na brak legitymacji procesowej powoda lub pozwanego czy są sprzeczne ze złożonymi przez powoda dokumentami.

W takiej sytuacji wydając wyrok sąd nie może oprzeć się wyłącznie na twierdzeniach powoda i należy przeprowadzić postępowanie dowodowe celem wyjaśnienia powstałych wątpliwości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 sierpnia 1972 r., III CR 153/72 OSNCP 1973 z. 5, poz. 80).

W sprawie niniejszej, co strona pozwana nie zaprzeczyła istnieniu wierzytelności, bowiem nie zajęła w ogóle stanowiska w sprawie, to jednakże w ocenie Sądu przytoczone przez powoda okoliczności faktyczne budzą uzasadnione wątpliwości, co uniemożliwiało wydanie wyroku zaocznego uwzględniającego roszczenie w oparciu o twierdzenia faktyczne pozwu.

Należy podkreślić, iż twierdzenia faktyczne w rozumieniu art. 339 §2 k.p.c. muszą być wskazane przez samego powoda w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, a nie wynikać ze złożonych dokumentów (tzn. Sąd nie może stosując art. 339 §2 k.p.c. uzupełniać stanu faktycznego wskazanego przez powoda analizując przestawione dowody, gdyż takie zachowanie Sądu jest faktycznym prowadzeniem postępowania dowodowego, a nie przyjęciem za prawdziwe twierdzeń faktycznych powoda).

Okoliczności podane w treści pozwu są zbyt lakoniczne by przyjąć je za niebudzące wątpliwości. Nie zawierają one jakichkolwiek faktów poza gołosłownym twierdzeniem, że pozwany jest dłużnikiem banku, bo tak stwierdzają księgi banku.

Należy mieć na uwadze, że nawet przyjmując za prawdziwe twierdzenia faktyczne pozwu Sąd obowiązany jest dokonać prawidłowej oceny zasadności żądania pozwu opartego na tych twierdzeniach, z punktu widzenia prawa materialnego (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 1997 r. w sprawie I CKU 87/97).

Musi być więc możliwość – w oparciu o twierdzenia faktyczne pozwu – dokonania subsumcji podanych faktów do obowiązujących uregulowań prawnych i treści umowy stron.

Powód dochodzi w niniejszej sprawie określonych kwot pieniężnych a w treści pozwu nie podał żadnych informacji dotyczących zobowiązania stron (poza numerem umowy).

Nie wskazał, jaką kwotę pożyczyła (?) pozwana (choć nie jest nawet pewne, że to była pożyczka, gdyż nazwa umowy sugeruje jakieś ubezpieczenie), kiedy miała ją zwrócić, z jakim oprocentowaniem, kiedy i w jaki sposób umowy pozwana nie dotrzymała, jakie były ustalenia umowne na wypadek niedotrzymania terminu płatności (w szczególności w zakresie odsetek oraz możliwości wypowiedzenia), kiedy umowa została wypowiedziana i dlaczego.

Bank nie dał Sądowi żadnych twierdzeń faktycznych, co do umownego uregulowania tych kwestii przez strony, twierdzeń, z którymi można by porównać określone zdarzenia faktyczne i stwierdzić, że w związku z tym po stronie pozwanej powstał obowiązek zapłaty konkretnej kwoty pieniężnej wskazanej z pozwie.

Tym samym, co kwot wskazanych w pozwie, jako żądanie nie jest możliwa subsumcja stanu faktycznego do obowiązujących uregulowań prawnych w szczególności umowy stron i dojście przez Sąd do wniosku, iż powództwo w tym zakresie jest uzasadnione w oparciu o twierdzenia faktyczne z pozwu.

Uwzględnienie powództwa, wyrokiem zaocznym, w oparciu o same kwoty żądania doprowadziłoby do tego, że ocena roszczenia powoda w oparciu o uregulowania materialno-prawne byłaby całkowitą fikcją.

Wobec uzasadnionych wątpliwości, co do okoliczności faktycznych, w przytoczonych w pozwie, w szczególności, co do kwoty żądania, Sąd Rejonowy w Rawie Mazowieckiej przeprowadził postępowanie dowodowe z dokumentów (w przypadku wezwania do zapłaty raczej z kserokopii dokumentów) załączonych do pozwu.

Sąd ustalił stan faktyczny w sprawie na podstawie wskazanych powyżej dokumentów.

Przy czym należy podkreślić, że na podstawie dokumentów o charakterze prywatnym, takich jak wyciąg z ksiąg powoda (art. 95 ust 1a ustawy Prawo bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 r. [Dz.U. z 2012 r. poz. 1376 z późniejszymi zmianami], Sąd ustalił jedynie, że autorzy tego dokumentu złożył oświadczenie zawarte w treści tego dokumentu, a nie to, że oświadczenie to opisuje rzeczywisty stan rzeczy (art. 245 k.p.c.).

Tylko na marginesie należy wskazać, że złożonego wyciągu z ksiąg wynika raczej, że to powód jest winny jakieś pieniądze stronie pozwanej – o czym świadczy zwrot „zadłużenie wobec”. Gdyby to pozwany był winny powodowi jakieś pieniądze należałoby w języku polskim użyć zwrotu, iż w księgach banku figuruje „wierzytelność wobec”. Sąd jednak przypuszcza, że treść wyścigu świadczy tylko o słabości językowej jej autorów i ich braku znajomości specjalistycznego słownictwa, co jest dziwne wśród pracowników bankowych.

W oparciu o złożone przez powoda dokumenty nie sposób ustalić, jakiej treści była umowa numer (...), kiedy została zawarta, kiedy wypowiedziana oraz jakie winny być skutki wypowiedzenia. Nie sposób ustalić czy pozwana była i jest zobowiązana do zapłaty wobec powoda.

Wyklucza to zasądzenie na rzecz powoda jakiejkolwiek sumy.

Podstawą do zasądzenia żądania muszą być ustalenia faktyczne a następnie ocena ustalonych faktów w oparciu o obowiązujące prawo i umowę stron.

Sąd nie jest w stanie wykonać żadnej z tych czynności, albowiem nie ma żadnych faktów dotyczących treści zobowiązania stron oraz żadnych możliwości ustalenia treści umowy stron.

Nie może być podstawą zasądzenia na rzecz powoda żadnej kwoty tylko ta okoliczność, że dokonał on w swoich księgach zapisów księgowych określonej treści.

To, że złożono wyciąg z ksiąg banku oraz wezwanie do zapłaty wskazuje, że powód uważa, że dokumenty te są wystarczające do uwzględnienia powództwa w nawiązaniu treści art. 485 §3 k.p.c. , zgodnie z którym Sąd może wydać nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, jeżeli bank dochodzi roszczenia na podstawie wyciągu z ksiąg bankowych podpisanego przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku i opatrzonego pieczęcią banku oraz dowodu doręczenia dłużnikowi pisemnego wezwania do zapłaty.

Jednakże należy podkreślić, że przepis ten nie zwalania powoda od obowiązku o którym mowa w art. 187 §1 pkt 2 k.p.c., to jest przytoczenia okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, przez co z kolei należy rozumieć wskazanie okoliczności faktycznych dotyczących zobowiązania jakie jest przedmiotem powództwa.

Dopiero te wskazane okoliczności mogą być udowodnione za pomocą wyciągu z ksiąg banku.

Z treści pozwu wynika, że zdaniem powoda źródłem zobowiązania jest fakt stwierdzenia czegoś w jego księgach, albowiem tylko na to powód się powołuje.

Pogląd powoda jest oczywiście błędny. Zamieszczenie przez niego czegokolwiek w treści jego własnych ksiąg – czego Sąd nie kwestionuje - nie kreuje żadnego zobowiązania i nie rodzi żadnego obowiązku zapłaty.

Źródłem ewentualnego zobowiązania do zapłaty mogła być co najwyżej jakaś umowa zawarta między powodem a stroną pozwaną i to te okoliczności faktyczne winny być wskazane w pozwie.

W dodatku nie jest wystarczające wskazanie samego numeru umowy i jej nazwy albowiem z tych okoliczności również nie da się odtworzyć treści zobowiązania a więc stwierdzić czy żądanie jest słuszne czy nie.

Należy wskazać, iż podanie i udowodnienie faktów należy do powoda (art. 187 §1 pkt 2 k.p.c. oraz art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.).

W przypadku braku możliwości poczynienia ustaleń faktycznych skutkiem musi być oddalenie powództwa.

Na koniec należy wskazać, iż niniejsza sprawa nie jest pierwszą sprawą tego typu złożoną do sądu przez powoda i będącą przedmiotem rozstrzygania Sądu Rejonowego w Rawie Mazowieckiej. Powód wielokrotnie składa pozwy żądając zapłaty i jednocześnie nie wskazując jakiejkolwiek treści umowy jaka łączy do ze stroną pozwaną.

Analogiczna sprawa była choćby przedmiotem rozstrzygnięcia w sprawie I C 371/16, gdzie powództwo zostało również oddalone. Następnie, po wniesieniu apelacji przez (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. apelacja ta została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 18 stycznia 2017 w sprawie III Ca 1829/16.

SSR Jarosław Janeczek