Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 lipca 2016 roku

Sąd Rejonowy w Brzezinach I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący : Sędzia SR Violetta Olborska

Protokolant : st. sekr. sąd. Jolanta Ostrowska

po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2016 roku w Brzezinach

na rozprawie

sprawy z powództwa K. K.

przeciwko Gminie K. i S. P. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) S. P. w K.

o zadośćuczynienie i odszkodowanie

I.  zasądza od pozwanej Gminy K. na rzecz powódki K. K. kwoty:

1)  16.000zł. (szesnaście tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od kwot:

a)  8.000zł. (osiem tysięcy) złotych od dnia 25 kwietnia 2013r. do dnia zapłaty,

b)  8.000zł. (osiem tysięcy) złotych od dnia 20 września 2014r. do dnia zapłaty,

2)  1800zł. (jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem odszkodowania z

ustawowymi odsetkami od dnia 20 września 2014r. do dnia zapłaty,

3)  kwotę 1836,27zł. (jeden tysiąc osiemset trzydzieści sześć złotych, dwadzieścia siedem groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu,

II.  oddala powództwo w stosunku do pozwanej S. P. – prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) S. P. w K.,

III.  zasądza od powódki K. K. na rzecz pozwanej S. P. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) S. P. w K. kwotę 600zł. (sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu,

IV.  nakazuje pobrać od pozwanej Gminy K. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Brzezinach kwotę 690zł. (sześćset dziewięćdziesiąt) złotych tytułem nieuiszczonej opłaty,

V.  nie obciąża powódki K. K. – kosztami postępowania w pozostałym zakresie.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 9 września 2013r. powódka K. K. wniosła o zasądzenie od pozwanej Gminy K. kwoty 8000zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 25 kwietnia 2013r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w związku z uszkodzeniem ciała oraz wywołanym rozstrojem zdrowia (art. 444 §1 k.c. w zw. z art. 445§1 k.c.).Powódka wniosła o zasądzenie od strony pozwanej kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa ewentualnie zasądzenie kosztów postępowania wg spisu kosztów.

/pozew – k. 2 – 6/

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego od powódki. Pozwany wskazał, że odpowiedzialność za powstałą szkodę winno ponosić (...) w K. zajmujące się zimowym utrzymaniem dróg zlokalizowanych na terenie Gminy K. w dacie zdarzenia. W ocenie pozwanego nadto wysokość dochodzonego roszczenia jest zbyt wysoka.

/odpowiedź na pozew – k. 23 – 25/

Pełnomocnik powódki poparł powództwo. Pełnomocnik pozwanej wniósł o oddalenie powództwa. Pełnomocnik powódki podniósł, że w związku z przypadającymi w tym dniu Świętami Wielkanocnymi i dużymi opadami śniegu zarządca drogi winien drogę szczególnie w obrębie kościoła tak utrzymać, aby wierni mogli bez przeszkód przejść na mszę.

/protokół z rozprawy – k. 39 – 40 verte/

Pismem z dnia 15 września 2014r. powódka rozszerzyła powództwo o dalszą kwotę 9800zł. na którą złożyły się: kwota 1800zł. z tytułu zwrotu kosztów opieki zgodnie z art. 444§1 k.c. w zw. z art. 361§1 k.c., kwota 8000zł. tytułem zadośćuczynienia zgodnie z art. 445§1 k.c.

/pismo – k. 113 – 117/

Pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie powództwa, także w formie rozszerzonej i zasądzenie kosztów.

/protokół z rozprawy – k. 124 – 124 verte/

Pełnomocnik pozwanej przyłączył się do wniosku o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanego (...) S. P. w K. i wniósł o zawiadomienie i wezwanie do udziału w sprawie po stronie pozwanej w charakterze interwenienta ubocznego (...) SA (...) W..

/pismo – k. 130 - 131/

W odpowiedzi na pozew S. P. właścicielka (...) w K. wniosła o oddalenie powództwa , zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu wg norm przepisanych uznając iż są bezzasadne z uwagi na brak podstaw świadczących o odpowiedzialności pozwanej za przyczynienie się do powstania szkody osobowej u powódki.

S. P. wskazała, że w dniu 1 kwietnia 2013r. nie było zgłoszeń warunkujących konieczność interwencji służb drogowych z uwagi na przejezdność. Nadto pozwana podkreśliła, że prace zimowego utrzymania dróg mają na celu zapewnienie przejezdności dróg a nie całkowitego usuwania śniegu czy śliskości na drogach. Wskazała że posiada wykupione w (...) SA ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej potwierdzone polisą (...) i to na ubezpieczycielu spoczywa odpowiedzialność wypłaty odszkodowania z tytułu odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez pozwaną.

/pismo – k. 163 – 164/

Pełnomocnik powódki poparł powództwo i wniósł o zasądzenie powództwa w rozszerzonym zakresie od obu pozwanych solidarnie. Nadto wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Pełnomocnik pozwanego Gminy K. wniósł o oddalenie powództwa w całości. Pełnomocnik pozwanej S. P. wniósł o oddalenie powództwa.

/protokół z rozprawy – k. 184 – 184 verte/

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 1 kwietnia 2013r. ok. godz. 9.00 powódka idąc do kościoła wraz z córką przewróciła się na jezdni przy ulicy (...) w K. doznając urazu kończyny górnej lewej. W dniu zdarzenia zarówno jezdnia jak i chodnik były zasypane śniegiem. Nie były posypane piachem. Było ślisko. Po zdarzeniu powódka została w kościele na mszy. Z uwagi na ból ręki korzystała z pomocy M. B. w jej obwiązaniu. Po powrocie do domu powódkę odwieziono do szpitala, gdzie wykonano repozycję złamania i założono opatrunek gipsowy na okres dwóch tygodni. Powódka wymagała pomocy w czynnościach życia codziennego. Córka powódki robiła zakupy, sprzątała, pomagała przy ubieraniu, przygotowywała posiłki, pomagała także przy higienie osobistej, dowoziła na rehabilitację. Podjęła dalsze leczenie w poradni ortopedycznej. W dniu 12 kwietnia 2013r. wykonano zabieg operacyjny – zespolenie złamania. W dniu 13 czerwca 2013r. usunięto materiał zespalający. W sierpniu 2013r. odbyła cykl zabiegów rehabilitacyjnych.

Powódka ciągle odczuwa bóle w lewej ręce, nie może dźwigać. Robi sobie samodzielnie okłady, masaże ręki. Z uwagi na niesprawność ręki nie pomaga w pracach kuchennych, nie dorabia sobie przy szyciu, nie robi prania, nie sprząta i nie myje okien.

/dowód: wyjaśnienia powódki k. 39 verte w zw. z k. 170 verte, zeznania świadka I. S. – k, 39 verte – 40, zeznania świadka M. B. – k. 40 – 40 verte/

U powódki rozpoznano wygojone złamanie trzonu kości promiennej lewej i nasady dalszej kości łokciowej lewej z deformacją i upośledzeniem funkcji. Według oceny biegłego ortopedy wypadek w dniu 1 kwietnia 2013r. spowodował u powódki trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 8%według punktu 123a dla rozpoznania 1a według Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002r. Rozmiar cierpień fizycznych w początkowym okresie był średniego stopnia i następnie się zmniejszał. Skutki wypadku z dnia 25 czerwca 2012r. mogły powodować konieczność pomocy osób trzecich w wymiarze 2 – óch godzin dziennie przez okres 3 miesięcy. Leczenie powódki jest zakończone i stan zdrowia powódki jest utrwalony, nie należy oczekiwać istotnych zmian.

/dowód: opinia biegłego ortopedy – k. 59 - k. 62/

Gminę K. wiązała ze S. P. prowadzącą (...) w K. umowa zawarta w dniu 23 października 2012r. na zimowe odśnieżanie dróg gminnych, powiatowych, wewnętrznych położonych na terenie Miasta i Gminy K..

/umowa – k . 89 – 93/

O godzinie 10.53 i o godz. 12.05 wpłynęły do Biura Inżyniera Gminy prośby o odśnieżanie ulicy (...) w K..

/wydruk z dobowego raportu Biura Inżyniera Gminy nr (...) z dnia 1/02.04.2013r. – k. 194 - 195/

Przed zdarzeniem pozwana S. P. nie otrzymała polecenia podjęcia działań odśnieżania. Akcja odśnieżania dokonana za pomocą piaskarki i pługu średniego na trasie przejazdu obejmującego przedmiotową ulicę trwała od godziny 12 do 15, czyli już po zdarzeniu.

/dzienny raport utrzymania zimowego dróg z dnia 1 kwietnia 2013r. – k.205/

Stawka za 1 godzinę usług opiekuńczych wynosi 10zł., co znane jest Sądowi z urzędu.

Pismo zgłaszające szkodę z dnia 22 kwietnia 2013r. pozwana Gmina K. otrzymała w dniu 24.04.2013r.

/bezsporne/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzone w sprawie materiał dowodowy w postaci dokumentów, wyjaśnień powódki, zeznań świadków, które to dowody nie budziły wątpliwości i były ze sobą spójne.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje w zasadzie w całości na uwzględnienie.

Główną do rozstrzygnięciu kwestią w niniejszej sprawie jest odpowiedzialność jednego ze współdziałających pozwanych, których obowiązki sprowadzały się do należytego utrzymania jezdni, na której doszło do szkody osobowej powódki.

W sprawie nie było sporu co do faktu wystąpienia zdarzenia i doznanych obrażeń przez powódkę. Sporna natomiast była kwestia odpowiedzialnego za szkodę osobową i wysokości należnego powódce świadczenia (odszkodowania, zadośćuczynienia).

Podnieść należy, że zarządca drogi ponosi odpowiedzialność na zasadzie winy za działania własne a na zasadzie ryzyka za wszelkie możliwe szkody, które powstały na drodze.

W niniejszej sprawie w ocenie Sądu Gmina K. odpowiada za szkodę osobową doznaną przez K. K. na zasadzie ryzyka jako zarządca drogi na której doszło do upadku. Powierzenie czynności zimowego utrzymania dróg innemu podmiotowi nie zwalnia go zawsze od odpowiedzialności. W tym miejscu istotny jest bowiem zakres umowy łączącej strony i ich zachowanie przy jej wykonywaniu.

Odpowiedzialność zarządcy drogi za szkody powstałe z jej nieprawidłowym utrzymaniem od dawna znana jest i niekwestionowana w orzecznictwie sądowym.

Przepisy prawa wskazują, iż generalnym zadaniem, niedochowaniem, którego uzasadnia odpowiedzialność zarządcy dróg jest utrzymanie drogi w należytym stanie a szczególnego znaczenia nabiera powyższe w okresie zimowym.

Z treści przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985r o drogach publicznych (tekst jednolity Dz.U. z 2000r nr 71 poz 838 z późn. zm.) wynika, iż do podstawowych obowiązków ciążących na zarządcach dróg należy szeroko rozumiany obowiązek wykonywania ogółu prac remontowych i zabezpieczających przywracających pierwotny stan nawierzchni oraz bieżących robót konserwacyjnych, porządkowych i innych, których celem jest poprawa i zwiększenie bezpieczeństwa ruchu. W celu realizacji tego zadania zarządca powinien utrzymywać podlegające mu drogi w stanie wykluczającym narażenie użytkowników na wypadek pozostający w adekwatnym (wyłącznym i bezpośrednim) związku przyczynowym z ich wykorzystaniem.

Zaniechanie lub wadliwe wypełnienie obowiązków, które ciążą na zarządcy i będące z nim w związku przyczynowym zdarzenia wywołujące szkody prowadzą do powstania odpowiedzialności odszkodowawczej po jego stronie. Ciężar udowodnienia okoliczności zaniechania lub niedopełnienia obowiązków przez zobowiązanego zarządcę spoczywa, zgodnie z art. 6 k.c., na poszkodowanym, który dochodzi odszkodowania. To poszkodowany w razie wystąpienia szkody musi wykazać w szczególności zaś oprócz uchybień obowiązkom ustawowym koniecznym jest również każdorazowe ustalenie, jakich obowiązków wynikających z przepisów zarządca nie dopełnił.

Zarządca drogi mógłby uchylić się od odpowiedzialności, gdyby wykazał iż to przy wykonywaniu w ramach umowy z dnia 23 października 2012r. czynności powierzonych przedsiębiorstwu (...) w K. doszło do uchybień skutkujących szkodą osobową na powódce. Powyższego nie dokonano.

W ocenie Sądu pozwana Gmina K. niesłusznie za winnego i odpowiadającego za powstałą szkodę osobową wskazała S. P., z którą zawarła umowę o zimowe utrzymanie dróg. Interwencja bowiem przedsiębiorstwa w ramach umowy była uzależniona, przede wszystkim, od wskazania (polecenia) Gminy K. i określona postanowieniami umowy zawartej w tym zakresie. Brak stosownych działań i zapewnienia należytej ochrony obciąża pozwaną Gminę K., której to bezczynność skutkowała przedmiotową szkodą.

Słusznie podkreślono, iż wykonanie umowy uzależnione było od ich współdziałania.

Pozwana Gmina K. pominęła tę okoliczność, że zgodnie z umową z dnia 23 października 2012r. wykonawca umowy działa na polecenie zamawiającego tj. Gminy K. dokonane ustnie lub drogą telefoniczną, które powinno być następnie potwierdzone w „Dziennym raporcie zimowego utrzymania dróg”. Działanie wykonawcy jest zatem zawężone do czynności zleconych i następnie stosownie potwierdzonych. Brak zlecenia odśnieżenia przedmiotowego odcinka jezdni, w sytuacji gdy było to konieczne z uwagi na warunki drogowe, obciąża więc bezsprzecznie Gminę K.. Prawdopodobnie Gmina K. mogłaby zatem uchylić się od odpowiedzialności, gdyby takie zlecenie miało miejsca a wykonawca powyższego nie uczynił i zgodnie z §5 umowy nie usunął śliskości zimowej drogi.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci zeznań świadków, dokumentów oraz wyjaśnień powódki jednoznacznie wskazuje, iż w dacie zdarzenia nie uczyniono zadość temu obowiązkowi, gdyż nawierzchnia jezdni, gdzie powódka upadła, była nie dostosowana do panujących warunków. Gmina K. nie sprostała obowiązkowi dbałości o stan drogi publicznej w rejonie zdarzenia.

Szkoda może mieć postać szkody majątkowej lub niemajątkowej nazywanej krzywdą. W myśl art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę pieniężną za doznaną krzywdę. Zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać ekonomicznie odczuwaną wartość. Jednocześnie wysokość ta nie może być nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy, ale musi być „odpowiednia” w tym znaczeniu, że powinna być – przy uwzględnieniu krzywdy poszkodowanego – utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (wyrok Sądu Najwyższego z 28 sierpnia 2001 roku, sygn. III CKN 427/00). Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia winny być wzięte pod rozwagę takie okoliczności jak rodzaj, czas trwania i natężenie cierpień fizycznych oraz psychicznych poszkodowanego, wiek poszkodowanego, szanse na przyszłość, poczucie przydatności społecznej, bezradność życiowa, trwałe kalectwo poszkodowanego jako następstwo wypadku powodujące cierpienia fizyczne oraz ograniczenie ruchów i czynności życia codziennego. Zazwyczaj sięga się także do stopnia uszczerbku na zdrowiu jako istotnego elementu określającego rozmiar i trwałość konsekwencji, jakie uszkodzenie ciała nadal pociąga za sobą, jednakże stopień uszczerbku na zdrowiu nie może być przyjmowany jako jedyna przesłanka ustalenia wysokości zadośćuczynienia. Uwzględnić należy przy tym stan zdrowia poszkodowanego przed wypadkiem, aby oddzielić takie elementy uszczerbku na zdrowiu, które nie pozostają w związku przyczynowym z wypadkiem uzasadniającym odpowiedzialność pozwanego lub przynajmniej zmuszają do rokowania, że dolegliwości, które i tak dotykałyby uprawnionego, nie powinny być objęte zadośćuczynieniem. Treść art. 445 k.c. pozostawia z woli ustawodawcy swobodę Sądowi orzekającemu w ustalaniu wysokości zadośćuczynienia i pozwala w okolicznościach rozpoznawanej sprawy uwzględnić indywidualne właściwości i subiektywne odczucia osoby pokrzywdzonej (wyrok Sądu Najwyższego z 19 maja 1998 roku, II CKN 756/97, niepubl.).

Przyznając kwotę 16.000zł. tytułem zadośćuczynienia Sąd wziął pod uwagę zakres cierpień i obrażeń odniesionych przez powódkę. Nie można przede wszystkim pominąć zaistniałego a spowodowanego wypadkiem ograniczenia ruchomości ręki lewej, osłabienia siły mięśniowej ręki, bólu odczuwanym przez powódkę do dziś. Powyższe dolegliwości miały i mają nadal niewątpliwe przełożenie na jakość życia codziennego. Zważyć także należy, że stan ręki powódki nie rokuje w przyszłości poprawy. Uciążliwe było dla powódki nie tylko unieruchomienie ręki, ale i przechodzenie koniecznego zabiegu operacyjnego i dalszej rehabilitacji. Po wypadku powódka nie jest już tak samodzielna jak to było przed wypadkiem. Unieruchomienie i wymuszone stanem zdrowia ograniczenia w życiu osobistym powódki, także i możliwości osiągania dodatkowego zarobku należy zrekompensować.

Wobec powyższych ustaleń zadośćuczynienie w kwocie 16.000 zł stanowi sumę wyważoną, utrzymaną w rozsądnych granicach, umożliwiającą złagodzenie zaistniałych skutków zdarzenia, przedstawiające ekonomicznie odczuwalną wartość. Ma to kluczowe znaczenie, gdy naruszonym dobrem osobistym jest zdrowie, które winno być szczególnie chronione przez system prawa.

W tym miejscu należy wskazać iż powódka wymagała w początkowym okresie, około 3 miesięcznym od wypadku, pomocy ze strony innych osób w czynnościach życia codziennego. Powyższe uzasadnia przyznanie powódce zwrotu kosztów opieki osób trzecich na podstawie art. 444 §1 k.c. Powódka wymagała pomocy przez 3 miesiące w wymiarze 2 godzin dzienne, co przy obowiązującej stawce godzinowej usług opiekuńczych obowiązującej w ośrodkach pomocy społecznej w regionie w wysokości 10 zł. daje kwotę 1800zł.

Sąd zasądził odsetki na podstawie art. 481 k.c. zgodnie z żądaniem tj. od dnia następnego po wezwaniu dłużnika do zapłaty od kwoty pierwotnie dochodzonego zadośćuczynienia oraz od dnia następnego od doręczenia powództwa rozszerzonego w zakresie kwoty 8000zł. zadośćuczynienia i 1800zł. kwoty odszkodowania.

Nie znajdując podstaw do odpowiedzialności pozwanej S. P. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) S. P. w K. powództwo w tym zakresie oddalono. Oddalenie powództwa w stosunku do w/w pozwanej uzasadnia obciążenie.

O kosztach zasądzonych od pozwanej Gminy K. na rzecz powódki Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Pozwana Gmina K. wobc przegrania sprawy obowiązana jest ponieść koszty w całości. Na zasądzoną kwotę 1836,27zł. składają się 1200zł. koszty zastępstwa procesowego, 17zł. opłata skarbowa od pełnomocnictwa , 200zł. częściowa opłata od pozwu, 200zł. zaliczka na koszty opinii, 134,93zł. zaliczka na koszty opinii, 34,20zł. koszty korespondencji i 50,14 zł. koszty dojazdu.

Nadto Sąd nakazał pobrać od pozwanej Gminy K. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Brzezinach kwoty 690zł. tytułem nieuiszczonej opłaty tj. 200zł. opłaty od pierwotnie zgłoszonego powództwa, od której powódka została zwolniona i 490zł. opłaty od rozszerzonego powództwa.

Powództwo w stosunku do pozwanej S. P. zostało oddalone. Powódka powinna więc zwrócić jej poniesione koszty postępowania tj. kwotę 1217zł. (1200zł. koszty zastępstwa procesowego i 17zł. opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Jednakże Sąd na podstawie art. 102 k.p.c. obciążył powódkę obowiązkiem zwrotu kosztów pozwanej jedynie częściowo – do kwoty 600zł., biorąc pod uwagę fakt, iż powódka jest w trudnej sytuacji materialnej.

.