Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 marca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SA Mariusz Łodko

Sędziowie: SA Marek Kolasiński (spr.)

SO del. Paweł Iwaniuk

Protokolant: Katarzyna Łopacińska

po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa R. Z.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o stwierdzenie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie-Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

z dnia 25 czerwca 2015 r.

sygn. akt XVII AmA 70/14

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na rzecz R. Z. kwotę 361 zł (trzysta sześćdziesiąt jeden złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VI ACa 1563/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 grudnia 2013 roku, nr (...) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: Prezes UOKiK; pozwany):

I.  umorzył jako bezprzedmiotowe postępowanie przeciwko R. Z., prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Firma Handlowa (...) w K. (dalej: przedsiębiorca, powódka) w zakresie zarzutu stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, polegającej na tym, że konsumentom dokonującym zakupu towarów on – line w sklepie (...), którzy odstępują od umowy w ustawowym terminie 10 dni, zwraca się kwotę równą cenie zwracanego towaru, bez kosztów wysyłki towaru do klienta, które również poniósł konsument oraz bez odsetek ustawowych w sytuacji dokonania przedpłaty za zakupiony towar;

II.  na podstawie art. 27 ust. 1 i 2 w związku z art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50, poz. 331; dalej: uokik) oraz stosownie do art. 33 ust. 5 i 6 uokik uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów bezprawne, godzące w interesy konsumentów działania przedsiębiorcy, polegające na naruszeniu obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez niepodanie przez przedsiębiorcę na jego stronie internetowej (...) informacji o organie, który zarejestrował działalność gospodarczą przedsiębiorcy - co jest niezgodne z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U. z 2012 r., poz. 1225) - w związku z art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 uokik i stwierdził zaniechanie jej stosowania z dniem 11 marca 2013 r.;

III.  na podstawie art. 26 ust. 1 i 2 w związku z art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 uokik oraz stosownie do art. 33 ust. 5 i 6 uokik uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów bezprawne, godzące w interesy konsumentów działania przedsiębiorcy, polegające na naruszeniu obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez:

1. niepodanie przez przedsiębiorcę w regulaminie sklepu (...) warunków świadczenia usług drogą elektroniczną, tj. informacji o zakazie dostarczania przez usługobiorcę treści o charakterze bezprawnym, co jest niezgodne z art. 8 ust. 3 pkt 2 lit. b w związku z art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. 144, poz. 1204 z późn. zm).;

2. niepodanie przez przedsiębiorcę w regulaminie sklepu (...) warunków świadczenia usług drogą elektroniczna, tj. wymagań technicznych niezbędnych do współpracy z systemem teleinformatycznym, którym posługuje się usługodawca, co jest niezgodne z art. 8 ust. 3 pkt 2 lit. a w związku z art. 8 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną;

co stanowi naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 uokik oraz nakazał zaniechania jej stosowania;

IV.  na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 uokik oraz stosownie do art. 33 ust. 5 i 6 uokik nałożył na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości:

1.  2.856 zł z tytułu naruszenia zakazu, określonego w pkt II. sentencji decyzji;

2.  5.713 zł z tytułu naruszenia zakazu, określonego w pkt III. sentencji decyzji;

V. na podstawie art. 77 ust. 1 w zw. z art. 80 uokik oraz art. 263 § 1 i art. 264 § 1 k.p.a. w zw. z art. 83 uokik obciążył przedsiębiorcę kosztami postępowania w kwocie 26 zł.

Powódka R. Z. wniosła od przedmiotowej decyzji odwołanie, zaskarżając ją w części, tj. w zakresie punktów od drugiego do piątego.

Zaskarżonej decyzji powódka zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

1.  art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 uokik w zw. z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, poprzez błędne uznanie, że działanie odwołującej się, polegające na niepodaniu na stronie internetowej (...) informacji o organie, który zarejestrował działalność odwołującej się, stanowiło bezprawne działanie, godzące w zbiorowe interesy konsumentów, podczas gdy w stanie prawnym obowiązującym od 1 lipca 2011 r. obowiązek określenia takiego organu stał się niecelowy i nastręcza trudności interpretacyjnych, a wskazanie numeru, pod którym przedsiębiorca został zarejestrowany, w ogóle nie jest możliwe, a nadto działanie takie - nawet jeśli uznać za bezprawne - nie narusza, ani nawet nie zagraża zbiorowym interesom konsumentów, a to wobec jawności ewidencji CEiDG oraz podania przez przedsiębiorcę na stronie internetowej imienia, nazwiska, adresu, numer NIP i REGON;

2.  art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 uokik w zw. z art. 2 pkt 4 oraz art. 8 ust. 3 pkt 2 lit. a i lit. b ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną, poprzez błędne uznanie, że działanie odwołującej się, polegające na niepodaniu w regulaminie sklepu (...) warunków świadczenia usług drogą elektroniczną, tj. informacji o wymaganiach technicznych niezbędnych do współpracy z systemem teleinformatycznym, którym posługuje się usługodawca, a także o zakazie dostarczania przez usługobiorcę treści o charakterze bezprawnym, stanowi bezprawne działanie, godzące w zbiorowe interesy konsumentów, podczas gdy charakter sprzedaży dokonywanej za pośrednictwem strony (...) nie mieści się w definicji pojęcia świadczenia usług drogą elektroniczną w rozumieniu ww. ustawy z dnia 2 marca 2000 r., a więc nie wymaga spełnienia wskazanych w niej warunków, a nadto działanie takie – nawet jeśli uznać za bezprawne - nie narusza, ani nawet nie zagraża zbiorowym interesom konsumentów.

Nadto, z ostrożności procesowej, powódka zaskarżonej decyzji zarzuciła również naruszenie przepisów postępowania, tj.:

3.  art. 106 ust. 1 pkt 4 oraz art. 111 uokik w związku z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędne uznanie, że wymierzone kary pieniężne są adekwatne do stopnia naruszeń oraz ich okoliczności, podczas gdy w rzeczywistości kary wymierzone zostały w wysokościach nieproporcjonalnych do wagi dokonanych naruszeń oraz są zbyt dolegliwe i nieproporcjonalne względem rzeczywistych możliwości zarobkowych odwołującej się, a także poprzez nieuwzględnienie lub uwzględnienie w niewystarczającym stopniu okoliczności łagodzących, takich jak brak wcześniejszych naruszeń zbiorowego interesu konsumentów, brak skutków stosowanej praktyki, brak szkody po stronie konsumentów, brak jakiejkolwiek korzyści dla przedsiębiorcy, aktywne współdziałanie z organem w trakcie postępowania oraz zaniechanie przez przedsiębiorcę stosowania kwestionowanych praktyk, co powinno skutkować odstąpieniem od wymierzenia kary lub wymierzeniem jej w znacznie niższej wysokości.

Wskazując na powyższe powódka wniosła o zmianę decyzji w zaskarżonej części poprzez uznanie, że jej działania nie stanowiły praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów; ewentualnie o uchylenie punktu czwartego decyzji w całości lub jego zmianę poprzez obniżenie wymierzonych kar pieniężnych; ewentualnie - z ostrożności procesowej, na wypadek nieuwzględnienia powyższego - o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości.

Nadto, powódka wniosła o zasądzenie od Prezesa UOKiK na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

Pozwany Prezes UOKiK w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie kosztów postępowania sądowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 25 czerwca 2015 roku Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w punkcie pierwszym sentencji zmienił zaskarżona decyzję w punkcie czwartym w ten sposób, że karę pieniężną orzeczoną w podpunkcie pierwszym zmniejszył do kwoty 285 złotych, a karę orzeczoną w podpunkcie drugim zmniejszył do kwoty 571 złotych; w punkcie drugim sentencji oddalił odwołanie w pozostałej części; zaś w punkcie trzecim sentencji zniósł wzajemnie między stronami koszty procesu.

Powyższe rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych:

R. Z. jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...). Działalność ta pierwotnie była zarejestrowana przez Prezydenta Miasta K. pod nr (...), natomiast obecnie jest wykonywana w oparciu o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

W ramach przedmiotowej działalności R. Z. prowadzi sprzedaż zabawek, także za pośrednictwem sklepu internetowego pod adresem: (...) oraz poprzez portal aukcyjny (...). Zasady sprzedaży przy wykorzystaniu Internetu określa „Regulamin sprzedaży sklepu internetowego (...)”.

W „Regulaminie sprzedaży sklepu internetowego (...)” obowiązującym do dnia 21 sierpnia 2012 r., jak również obowiązującym w okresie od 22 sierpnia 2012 r. do 11 marca 2013 r., a także na stronie internetowej sklepu (...) w danym okresie, nie zawarto informacji o organie, który zarejestrował działalność gospodarczą przedsiębiorcy - R. Z.. Brak ten uzupełniono w dniu 11 marca 2013 r. poprzez umieszczenie w pkt 1.1. ww. regulaminu informacji, że działalność gospodarcza przedsiębiorcy została wpisana do Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej, prowadzonej przez Ministra Gospodarki (...). Zarówno „Regulamin sprzedaży sklepu internetowego (...)”, jak i dane umieszczone na stronie internetowej sklepu, nie obejmowały również swą treścią informacji o warunkach świadczenia usług drogą elektroniczną (tj. wymagań technicznych niezbędnych do współpracy z systemem teleinformatycznym, którym posługuje się usługodawca) oraz o zakazie dostarczania przez usługobiorcę treści o charakterze bezprawnym. Według wydruku regulaminu z dnia 3 lutego 2014 r., przedsiębiorca zmodyfikował ten dokument poprzez dodanie pkt 1.6. stanowiącego, że „ Do przeglądania asortymentu (...) oraz składania zamówień niezbędny jest komputer z dostępem do sieci Internet i zainstalowaną przeglądarką internetową (np. (...)), a także aktywne konto poczty elektronicznej (e-mail)” oraz pkt 1.7., o treści: „ Korzystając ze sklepu (...) Klient zobowiązany jest powstrzymać się od jakiejkolwiek działalności sprzecznej z prawem, w tym w szczególności od dostarczania treści o charakterze bezprawnym oraz od ingerowania w zawartość sklepu internetowego (...) lub jego elementy techniczne.”

W roku 2012 R. Z. uzyskała przychód z działalności gospodarczej w wysokości 9.521.519,25 zł, z czego przychód (obrót) ze strony internetowej (...) wyniósł 132.462 zł (tj. 1,39%), a ze sprzedaży na portalu (...) 440.543 zł (tj. 4,63%). Dochód przedsiębiorcy wyniósł natomiast 82.201,87 zł.

W dniu 19 lutego 2013 r. Prezes UOKiK wszczął z urzędu postępowanie w sprawie podejrzenia stosowania przez przedsiębiorcę R. Z. praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, które to postępowanie zakończono wydaniem decyzji, zaskarżonej w niniejszym postępowaniu sądowym.

Zdaniem Sądu Okręgowego odwołanie zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji podzielił stanowisko Prezesa UOKiK co do kwalifikacji prawnej praktyk, zarzuconych powódce w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy zważył, iż w niniejszej sprawie powódka nie kwestionowała ustalonej w toku postępowania administracyjnego okoliczności posługiwania się przy sprzedaży realizowanej za pośrednictwem Internetu „Regulaminem sprzedaży sklepu internetowego (...)”. Bezspornym zdaniem Sądu była także okoliczność, że zarówno we wskazanym regulaminie, jak i na stronie internetowej sklepu (...) do dnia 11 marca 2013 r. nie zawarto informacji o organie, który zarejestrował działalność gospodarczą przedsiębiorcy - R. Z.. Nadto, w ocenie Sądu pierwszej instancji nie stanowiła przedmiotu sporu również okoliczność, że ani regulamin, ani dane umieszczone na stronie internetowej sklepu, nie obejmowały swą treścią informacji o warunkach świadczenia usług drogą elektroniczną (tj. wymagań technicznych niezbędnych do współpracy z systemem teleinformatycznym, którym posługuje się usługodawca) oraz o zakazie dostarczania przez usługobiorcę treści o charakterze bezprawnym.

Analizując okoliczności niniejszej sprawy i powołując się na treść art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, Sąd Okręgowy nie miał wątpliwości, że w niniejszej sprawie powódka, nie wskazując w regulaminie sklepu lub na jego stronie internetowej, informacji o organie, który zarejestrował działalność gospodarczą przedsiębiorcy, nie dopełniła spornego obowiązku. Skoro zaś – jak argumentował Sąd pierwszej instancji - powódka tego obowiązku nie dopełniła, to w takim przypadku zdaniem Sądu Prezes UOKiK zasadnie przyjął, że naruszenie to wypełnia znamiona praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 uokik. Jednocześnie w ocenie Sądu Okręgowego organ administracji prawidłowo uznał, iż przedsiębiorca zaniechał tej praktyki w dniu 11 marca 2013 r., która to okoliczność nie stanowiła przedmiotu sporu w niniejszej sprawie.

Odnosząc się do drugiego z naruszeń, Sąd pierwszej instancji podzielił również ocenę prawną dokonaną przez pozwanego, iż w analizowanym przypadku mamy do czynienia z tzw. transakcjami pośrednimi, w przypadku których jedynie umowa zawierana jest za pośrednictwem sieci publicznych, co z kolei oznacza, że na stronie powodowej spoczywał obowiązek informacyjny, wynikający z art. 8 ust. 3 pkt 2 lit. a i lit. b ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Skoro zaś bezspornym było, iż powódka nie zamieściła w „Regulaminie sprzedaży sklepu internetowego (...)” powyższych informacji, tym samym zdaniem Sądu pierwszej instancji pozwany Prezes UOKiK prawidłowo przyjął, że powódka dopuściła się naruszenia ww. przepisów ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, wypełniając jednocześnie znamiona praktyki z art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 uokik, polegającej na naruszeniu obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji.

W świetle powyższego, jako chybione Sąd Okręgowy ocenił zarzuty naruszenia prawa materialnego.

Przyjmując, że zachowanie strony powodowej wypełniło znamiona praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, Sąd pierwszej instancji za zasadne uznał jednocześnie nałożenie na powódkę kar pieniężnych, na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 uokik.

Niemniej jednak Sąd pierwszej instancji jako trafny uznał zarzut powódki co do nadmiernie wygórowanej wysokości orzeczonych wobec przedsiębiorcy kar pieniężnych.

Zdaniem Sądu Okręgowego, w analizowanym przypadku, przy ustalaniu wymiaru kar, należało w większym stopniu uwzględnić przesłankę znikomej społecznej szkodliwości czynu, okoliczność zaniechania stosowania przez powódkę praktyki określonej w punkcie drugim sentencji zaskarżonej decyzji, jak również niski stopień naruszenia interesów konsumentów. W tym stanie rzeczy zdaniem Sądu Okręgowego zaszła konieczność obniżenia wysokości orzeczonych kar odpowiednio do kwoty 285 zł za praktykę, opisaną w punkcie drugim sentencji zaskarżonej decyzji oraz do kwoty 571 zł za praktykę, opisaną w punkcie trzecim sentencji decyzji. W ocenie Sądu Okręgowego kary w tej wysokości będą bardziej adekwatne zarówno do wagi zarzuconych naruszeń, jak i potencjału ekonomicznego przedsiębiorcy.

Jednocześnie Sąd pierwszej instancji wskazał, że przy wymiarze kar prawidłowo jego zdaniem nie uwzględniono wskazywanej przez powódkę okoliczności, polegającej na aktywnym współdziałaniu przedsiębiorcy z organem w trakcie postępowania. W tym aspekcie Sąd Okręgowy zważył, iż za aktywne współdziałanie nie może być bowiem uznane wyłącznie wykonywanie przez przedsiębiorcę obowiązków, jakie nakłada na niego art. 50 uokik, tj. terminowego udzielania odpowiedzi i przesyłania żądanych przez organ dokumentów, nieutrudniania postępowania, czy składania obszernych wyjaśnień. Wszystkie wymienione działania nie wykraczają poza zakres zachowań, do których obligują przedsiębiorcę obowiązujące przepisy prawa. O aktywnym współdziałaniu można zaś mówić dopiero wówczas, gdy działania przedsiębiorcy przekraczają ww. ramy, umożliwiając jednocześnie szybkie i sprawne przeprowadzenie postępowania administracyjnego. W niniejszej sprawie w przekonaniu Sądu pierwszej instancji nie sposób było uznać, by powódka podjęła takowe działania i wykazała jakąkolwiek własną inicjatywę, która ułatwiłaby procedowanie w sprawie.

Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 479 ^31a § 1 i 3 k.p.c., Sąd orzekł jak w pkt 1. i 2. sentencji wyroku.

Wobec częściowego uwzględnienia odwołania, Sąd Okręgowy o kosztach postępowania orzekł zgodnie z wyrażoną w art. 100 k.p.c. zasadą wzajemnego zniesienia kosztów.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go w części, tj. w zakresie punktu pierwszego i trzeciego.

Przedmiotowemu orzeczeniu skarżący zarzucił:

1.  naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. przy dokonaniu oceny okoliczności mających wpływ na ustalenie wymiaru kar, określonych w punkcie czwartym sentencji zaskarżonej decyzji, poprzez ocenę zebranego materiału dowodowego z naruszeniem zasad logicznego rozumowania, polegającą na:

a)  nieprawidłowym uwzględnieniu przy ustalaniu wysokości kar pieniężnych okoliczności, że powódka zaniechała praktyki, określonej w punkcie drugim zaskarżonej decyzji, co spowodowało obniżenie kary również za praktykę, określoną w punkcie trzecim decyzji, podczas gdy w przypadku tej praktyki nie doszło do jej zaniechania;

b)  nieuwzględnieniu przy ustalaniu wysokości kar pieniężnych faktu, że kara określona w punkcie IV.2 sentencji zaskarżonej decyzji została nałożona za dwie niedozwolone praktyki, co spowodowało, że Sąd pierwszej instancji zastosował takie samo kryterium również do kary określonej w punkcie IV.1, która została nałożona za jedną niedozwoloną praktykę;

c)  nieuwzględnieniu okoliczności, że pozwany w procesie ustalania wymiaru kar pieniężnych wziął pod uwagę fakt, że naruszenia zachodziły w kanale dystrybucji internetowej;

powyższe naruszenia doprowadziły w konsekwencji do rażącego błędnego obniżenia przez SOKiK (o około 90%) kar pieniężnych do wysokości nieadekwatnych do stopnia i okoliczności stwierdzonych naruszeń oraz potencjału ekonomicznego powódki oraz faktycznego pozbawienia tych kar funkcji prewencji ogólnej i indywidualnej;

2.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 106 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 111 uokik poprzez zmianę decyzji Prezesa UOKiK z dnia 30 grudnia 2013 roku nr (...) w punkcie czwartym z powodu błędnego uznania przez Sąd, że kary orzeczone wobec powódki są zbyt wygórowane i uznanie, że zmniejszenie ich do wysokości 285 zł oraz 571 zł będzie bardziej adekwatne do wagi zarzuconych naruszeń, jak i potencjału ekonomicznego powódki, z pominięciem – przy ocenie wysokości nałożonych kar pieniężnych – stopnia i okoliczności naruszenia przepisów tej ustawy, w tym zasady, że kara, dla odniesienia swojego skutku, powinna być wymierzona w wysokości proporcjonalnej do zarzucanych naruszeń, i w konsekwencji obniżenie kar do poziomu, który pozbawia nałożone kary funkcji prewencji ogólnej i indywidulanej.

Wskazując na powyższe, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołania w całości; ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez podwyższenie ustalonych nim kar pieniężnych z tytułu stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Jednocześnie skarżący wniósł o zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie za obie instancje według norm przepisanych.

Powódka w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie oraz o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja okazała się bezzasadna.

Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił stan faktyczny, a jego ustalenia Sąd Apelacyjny przyjął za własne.

Węzłowym elementem apelacji jest zakwestionowanie zasadności obniżenia przez SOKiK wysokości kary nałożonej na powódkę przez Prezesa UOKiK. Na tym tle pozwany sformułował zarzuty naruszenia przez zaskarżony wyrok art. 106 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 111 uokik, a także art. 233 § 1 kpc poprzez ocenę zebranego materiału dowodowego z naruszeniem zasad logicznego rozumowania.

Analiza zaskarżonego orzeczenia w żaden sposób nie potwierdza zasadności podniesionego w apelacji zarzutu naruszenia art. 233 § 1 kpc. Z treści uzasadnienia wyroku nie wynika ani, iż elementy, których pominięcie pozwany zarzuca SOKiK rzeczywiście nie zostały przez niego uwzględnione, ani też to, że Sąd I instancji, obniżając wysokość kar, uwzględnił jakieś okoliczności, wskazane przez pozwanego, w zbyt szerokim zakresie.

Wniosku takiego nie można również wywieść z samego faktu obniżenia wysokości kar, którego dokonał Sąd I instancji. Uzasadniając nadanie takiej treści swojemu rozstrzygnięciu, Sąd I instancji wyraźnie wskazał, że kierował się tym, iż jego zdaniem „należało w większym stopniu uwzględnić przesłankę znikomej społecznej szkodliwości czynu, okoliczność zaniechania stosowania przez powódkę praktyki określonej w pkt II sentencji zaskarżonej decyzji, jak również niski stopień naruszenia interesów konsumentów” (k. 73). Z przedstawionego wywodu jasno wynika, że SOKiK brał pod uwagę fakt, iż powódka zaniechała stosowania jedynie praktyki określonej w pkt II decyzji. W treści apelacji z twierdzeniem o naruszeniu przez zaskarżone orzeczenie art. 233 § 1 kpc wiązać można stwierdzenie, że „SOKiK obniżył obie kary o około 90%, czyli zastosował ten sam schemat do obu kar w sytuacji, gdy pierwsza z kar została nałożona za praktykę już zaniechaną, co zostało uwzględnione przy ustalaniu jej wymiaru, a druga z kar dotyczyła dwóch praktyk, których powód nie zaniechał i tym samym zastosowanie obniżenia z powodu zaniechania stosowania kwestionowanych praktyk nie było możliwe”. Rozwijając prezentację swojego stanowiska, Prezes UOKiK podniósł, iż „nie wyjaśniając dlaczego i posługując się niedookreślonymi przesłankami, SOKiK obniżył kary pieniężne nałożone na Powoda do wysokości zupełnie nieadekwatnej”(k. 79, 80).

Sąd Apelacyjny przychyla się do twierdzenia, że uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia w przedmiotowej części powinno być bardziej rozbudowane. Podkreślić należy jednak, że wada ta nie uniemożliwia dokonania kontroli instancyjnej orzeczenia i w żadnej mierze nie uzasadnia uchylenia wyroku i przekazania go SOKiK do ponownego rozpoznania.

Z samego faktu, że „SOKiK obniżył obie kary o około 90%” nie można zasadnie wywodzić wniosków formułowanych przez Prezesa UOKiK. Silniejsze oddziaływanie jednego z elementów uzasadniających obniżenie kar w jednym z przypadków kompensować mogło bowiem niewystępowanie innego. Podobnie, z tego iż sumy dwóch równań są równe nie wynika jeszcze, że dodawane składniki mają jednakową wartość. Na marginesie, zauważyć należy, że przedstawiona linia rozumowania Prezesa UOKiK w jednakowej mierze uzasadniać może twierdzenie, że kara za naruszenie opisane w punkcie II decyzji nie została w wystarczającym stopniu obniżona.

Sposób określenia wysokości obu przedmiotowych kar dotknięty jest podobnymi wadami.

Prezes UOKiK nie ustalił stopnia szkodliwości zakwestionowanych przez niego praktyk.

Trudno w ogóle dostrzec, jakie negatywne dla konsumentów skutki mogą wiązać się z niepodaniem przez powódkę na stronie internetowej informacji o organie, który zarejestrował jej działalność gospodarczą w sytuacji, gdy konsumenci mieli dogodny dostęp do szeregu innych identyfikujących ją danych. Co najwyżej śladowa jest szkodliwość dla konsumentów niepoinformowania ich przez powódkę we właściwy sposób o „wymaganiach technicznych niezbędnych do współpracy z systemem teleinformatycznym, którym posługuje się usługodawca”. Regułą jest bowiem to, że osoba, która miała możliwość zapoznania się z wskazanymi informacjami dysponowała również stosownymi rozwiązaniami technicznymi. W analizowanym przypadku nic nie wskazuje na to, iż ktokolwiek mógł być bardziej zainteresowany maksymalnym ułatwieniem konsumentom współpracy z systemem teleinformatycznym powódki niż ona sama. Nie ma również podstaw, by spodziewać się, że usługobiorcy mający zamiar dostarczać treści o charakterze bezprawnym mogliby od niego odstąpić pod wpływem uzyskania informacji, której brak zakwestionował Prezes UOKiK.

Prezes UOKiK twierdzi, że w niniejszej sprawie wystąpił przypadek „wykorzystywania przez przedsiębiorcę przewagi kontraktowej i zniekształcania obowiązków stron wynikających z przepisów prawa” (k. 11, 12), ale poglądu tego w ogóle nie uzasadnił. Nie wyjaśnił on ani tego, czy naruszenia objęte wydaną przez niego decyzją doprowadziły do uzyskania jakichkolwiek korzyści przez przedsiębiorcę, ani tego czy informacje, których ona dotyczy miały dla konsumentów jakąkolwiek wartość w tej sprawie. Zgodzić należy się natomiast z ustaleniem Prezesa UOKiK, iż przedmiotowe naruszenia miały charakter nieumyślny.

Prezes UOKiK nie ustalił również potencjału ekonomicznego pozwanej. Samo odniesienie się do uzyskanych przez nią przychodów jest dalece niewystarczające. Przy identycznych obrotach potencjał ekonomiczny przedsiębiorców może być bardzo różny. Trudno byłoby bronić poglądu, iż w razie uzyskiwania identycznego przychodu jest on taki sam w sytuacji, gdy przedsiębiorca osiąga zyski bliskie przychodom, dysponuje znacznymi zasobami kapitałowymi i ma świetne perspektywy rozwojowe i w przypadku, gdy znajduje się on na granicy upadłości, ponoszone przez niego koszty są większe od przychodów i nie ma szans na poprawę swojej sytuacji rynkowej.

Wskazane uchybienia, których dopuścił się Prezes UOKiK bardzo dalece ograniczają przydatność poczynionych przez niego szczegółowych analiz dotyczących wysokości przedmiotowych kar, a to na organie ochrony konsumentów spoczywa ciężar dowodu, jeśli chodzi o nałożenie kary w określonej wysokości.

Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie pozwala na stwierdzenie, że Sąd I instancji nie obniżył nadmiernie wysokości nałożonych kar. Wskazuje na to w szczególności fakt, że naruszenia stwierdzone decyzją Prezesa UOKiK jedynie w śladowym stopniu godzą w prawa konsumentów, utrudniając im uzyskanie informacji o bardzo ograniczonej użyteczności. Nie przyniosły też ono żadnych korzyści przedsiębiorcy, a ich związek z przewagą jaką ma on nad konsumentami jest wątpliwy. W tej sytuacji określenie kar na poziomie wyższym niż ustalony w zaskarżonym orzeczeniem godziłoby w zasadę proporcjonalności. Nie tylko naruszałoby ono prawa powódki, ale również byłoby szkodliwe z punktu prewencji ogólnej. Siła perswazji organów Państwa, dbających o ochronę konsumentów jest związana z ich autorytetem. Godzi w nie nakładanie nieproporcjonalnie wysokich kar za nieumyślne naruszenia o śladowej szkodliwości.

W związku z przebiegiem postępowania, powódka mogła się obawiać, że będzie musiała zapłacić rażąco wygórowane kary. Taki stan rzeczy zasługuje na dezaprobatę. Jego ubocznym efektem jest jednak to, że spodziewać się można, iż powódka będzie pieczołowicie realizować wymagania stawiane przez prawo ochrony konsumenta. W tej sytuacji poziomu nasycenia przedmiotowego rozstrzygnięcia elementami represyjnymi i prewencyjnymi nie można uznać za niewystarczający.

W niniejszej sprawie wątpliwości budzić może jedynie to, czy rozstrzygnięcie Sądu I instancji nie powinno było być dla powódki korzystniejsze niż to, które zapadło, ale nie zostało ono przez nią zaskarżone.

W związku z powyższym Sąd Apelacyjny uznał apelację za bezzasadną i orzekł, jak w sentencji, na podstawie art. 385 k.p.c. O kosztach rozstrzygnięto na podstawie art. 98 k.p.c., stosownie do wyniku postępowania.