Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem wydanym w dniu 17 sierpnia 2016 r. w sprawie o sygn. akt II C 221/14, Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi:

1.  zasądził od pozwanego Instytutu Centrum (...) w Ł. na rzecz powoda J. K. kwotę 30.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lipca 2014 roku do dnia zapłaty;

2.  ustalił, iż pozwany Instytut Centrum (...) w Ł. ponosi odpowiedzialność za dalsze, mogące wystąpić w przyszłości, skutki wypadku powoda zaistniałego w dniu 11 października 2013 roku, w następstwie którego powód doznał szkody;

3.  oddalił powództwo w pozostałej części;

4.  nakazał pobrać od pozwanego Instytutu Centrum (...) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi tytułem nieuiszczonej części kosztów sądowych kwotę 2.178,00 zł;

5.  nie obciążył powoda kosztami procesu od oddalonej części powództwa;

6.  zasądził od pozwanego Instytutu Centrum (...) matki P. na rzecz powoda J. K. kwotę 1.782,96 zł tytułem zwrotu części nieopłaconej należności za udzieloną powodowi pomoc prawną z urzędu;

7.  nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa – Kasy Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi na rzecz radcy prawnego M. J. kwotę 1.188,64 zł tytułem pozostałego wynagrodzenia za udzielenie stronie powodowej pomocy prawnej z urzędu.

Od powyższego wyroku apelację wnieśli zarówno powód jak i pozwany.

Pozwany w swej apelacji zaskarżył wyrok w całości. Zaskarżonemu wyrokowi ten apelujący zarzucił naruszenie przepisów prawa procesowego, mających wpływ na wynik sprawy:

1.  art. 232 k.p.c. w zw. z art. 3 k.p.c. i art. 227 k.p.c. poprzez przyjęcie, że powód udowodnił przesłanki odpowiedzialności, mimo iż strona powodowa nie przedstawiła żadnych dowodów na poparcie okoliczności faktycznych, mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, ukazanych jedynie przez przedstawiciela ustawowego powoda i kwestionowanych przez pozwanego, co przesądza o spornym charakterze tych okoliczności, podczas gdy brak inicjatywy dowodowej powoda w zakresie hospitalizacji w pozwanym Instytucie Centrum (...) w drodze uderzenia twarzą w futrynę drzwi, a personel pozwanego w sposób nieprawidłowy przeprowadził badanie przedmiotowe i podmiotowe u powoda, czego konsekwencją był błąd diagnostyczny, winien skutkować oddaleniem powództwa w całości;

2.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz brak rozważenia zebranego materiału dowodowego w sposób wszechstronny, czego konsekwencją było dokonanie przez Sąd I instancji istotnych ustaleń sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym i przyznanie waloru wiarygodności zeznaniom przedstawicieli ustawowej powoda w zakresie, a jakim wskazywała na okoliczności związane z uderzeniem powoda głową w futrynę drzwi, na opis badania przeprowadzonego przez chirurga dziecięcego w pozwanym Instytucie, podczas gdy przedstawicielka ustawowa powoda jest bezpośrednio zainteresowana rozstrzygnięciem wydanym w sprawie, nie była świadkiem zdarzenia z dnia 11 października 2013 roku, a omdlenia powoda i stany równowagi zdarzają się dość często, co wynika z dokumentacji medycznej powoda, zaś opis badania powoda przeprowadzonego przez chirurga dziecięcego został kwestionowany dopiero po ustnych opiniach uzupełniających sporządzonych w sprawie przez biegłych, w konsekwencji czego zeznania przedstawicielki ustawowej powoda w tym zakresie nie są logiczne i spójne z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, ani z zasadami doświadczenia życiowego i jako takie nie powinny stanowić samodzielnej podstawy ustaleń stanu faktycznego przez Sąd.

3.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz brak rozważenia zebranego materiału dowodowego w sposób wszechstronny, czego konsekwencją było dokonanie przez Sąd ustaleń sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym i błędne przyjęcie, że powód, biegając po korytarzu w pozwanym Instytucie Centrum (...), uderzył twarzą w futrynę, w konsekwencji czego doznał złamania trzonu żuchwy z przemieszczeniem odłamów kostnych żuchwy, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje jedynie, iż podczas hospitalizacji w pozwanym Instytucie powód doznał zranienia w bródkę w niewyjaśnionych okolicznościach oraz nie pozwala na ustalenie, że powód uderzył twarzą w futrynę, ani że powód doznał złamania trzonu żuchwy z przemieszczeniem odłamów kostnych żuchwy, tym bardziej, iż wykonane u powoda badanie radiologiczne (RTG) wykazało jedynie złamanie w obrębie trzonu żuchwy bez przemieszczenia, a okoliczności, w jakich doszło do tego złamania zostały wyjaśnione;

4.  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz brak rozważenia zebranego materiału dowodowego w sposób wszechstronny, czego konsekwencją było dokonanie przez Sąd istotnych ustaleń sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym i pominięcie zeznań przedstawicielki ustawowej powoda w zakresie, w jakim wskazywała, że biegły chirurg, przeprowadzający badanie u powoda w trakcie hospitalizacji w pozwanym Instytucie Centrum (...), oglądając ranę u powoda, dotykał okolic brody u powoda oraz uznanie, że biegły chirurg w sposób nieprawidłowy przeprowadził badanie u powoda, podczas gdy w sprawie nie zostało udowodnione, w jaki sposób zostało przeprowadzone badanie u powoda, a w sytuacji, w jakiej Sąd I instancji przyjął za wiarygodną relację przedstawicielki ustawowej powoda, to dokonane przez Sąd ustalenia powinny wskazywać także, iż lekarz dotykał okolic brody dziecka, a mimo tego nie stwierdził żadnych nieprawidłowości, zaś okoliczność czy taka czynność była prawidłowa wymaga wiadomości specjalnym i Sąd nie powinien dokonywać samodzielnie ustaleń w tym zakresie, biorąc pod uwagę, iż biegli nie mieli możliwości oceny sposobu badania przedstawionego przez matkę dziecka wobec okoliczności, iż prawidłowość sposobu badania była kwestionowana przez stronę powodową dopiero po przeprowadzeniu opinii przez biegłych;

5.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz brak rozważenia zebranego materiału dowodowego w sposób wszechstronny, czego konsekwencją było dokonanie przez Sąd I instancji istotnych ustaleń sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym i błędne przyjęcie, że przed hospitalizacją oraz po opuszczeniu pozwanego Instytutu w dniu 14 października 2013 r. powód nie doznał urazu szczęki i żuchwy, podczas gdy materiał dowodowy zebrany w sprawie nie pozwalał na dokonanie ustaleń w tym zakresie, w szczególności na wykluczenie możliwości dokonania urazu przed hospitalizacją powoda lub po tej hospitalizacji, albowiem powód jest osobą doznającą częstych omdleń, zachwiań równowagi i związanych z nimi upadków, a czas zrostu żuchwy wynoszący około trzech tygodni wskazuje, że do upadku powodującego złamanie żuchwy, stwierdzonego w siódmym tygodniu po zakończeniu hospitalizacji w pozwanym Instytucie, mogło dojść po dniu 14 października 2013 roku, tym bardziej, iż przedstawiciel ustawowy dziecka pierwsze niepokojące objawy zauważył dopiero miesiąc po zakończeniu hospitalizacji;

6.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz brak rozważenia zebranego materiału dowodowego w sposób wszechstronny, czego konsekwencją było dokonanie przez Sąd istotnych ustaleń sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym i pominięcie zeznań przedstawicielki ustawowej powoda w zakresie, w jakim wskazywała, że zachowanie powoda w trakcie hospitalizacji w pozwanym Instytucie Centrum (...) w Ł., w tym po rzekomym uderzeni twarzą w futrynę, nie było niepokojące w takim stopniu, by istniała potrzeba zgłoszenia tego faktu personelowi medycznemu, a pierwsze niepokojące obawy wystąpiły dopiero około miesiąca po zakończeniu hospitalizacji w pozwanym Instytucie, podczas gdy z zeznań przedstawicielki ustawowej powoda jednoznacznie wynika, że podczas hospitalizacji powód miewał jedynie gorsze dni w jedzeniu, co u powoda było okolicznością często występującą, zaś pierwsze niepokojące objawy w zachowaniu powoda, m. in. związane z bólem w czasie mycia zębów, wystąpiły dopiero około miesiąca po zakończeniu hospitalizacji, co świadczy o tym, iż złamanie żuchwy u powoda nastąpiło po zakończeniu hospitalizacji w pozwanym Instytucie;

7.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz brak rozważenia zebranego materiału dowodowego w sposób wszechstronny, czego konsekwencją było dokonanie przez Sąd istotnych ustaleń sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym i pominięcie okoliczności, iż pediatra, konsultujący powoda w dniu 16 października 2013 roku, tk. dwa dni po zakończeniu hospitalizacji w pozwanym Instytucie Centrum (...) w Ł., nie dostrzegł żadnych nieprawidłowości u powoda, podczas gdy dokumentacja medyczna powoda jednoznacznie wskazuje, iż powód po zakończeniu hospitalizacji był na wizycie u pediatry, który stwierdził u powoda jedynie wystąpienie ropy w ranie na bródce powoda, co potwierdza stanowisko pozwanego, iż w tym czasie do złamania żuchwy powoda jeszcze nie doszło;

8.  art. 233 § 1 k.pc. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, dokonanie oceny opinii biegłego z pominięciem zasad logiki i doświadczenia życiowego oraz brak rozważenia zebranego materiału dowodowego w sposób wszechstronny, czego konsekwencją było uznanie, iż zarówno pisemna jak i ustna uzupełniająca opinia biegłego z zakresu stomatologii ogólnej jest stanowcza, spójna i jednoznaczna, a jako taka stanowi pełnowartościowy dowód w sprawie, podczas gdy opinia ta nie spełnia wymogów oczekiwanych od opinii sporządzanych przez biegłych sądowych, biegła w wydanej opinii opiera się wyłącznie na przypuszczeniach, że chirurg dziecięcy w pozwanym Instytucie nie przeprowadził prawidłowo badania powoda, mimo iż w sprawie nie zostało udowodnione w jaki sposób badane u powoda zostało przeprowadzone, a jednocześnie biegła neguje dokumentację medyczną powoda w postaci zdjęcia i odpis badania radiologicznego (RTG) żuchwy, które wykazało jedynie złamanie w obrębie trzonu żuchwy z przemieszczeniem, po mimo braku badania radiologicznego powoda, który stan ten by potwierdzało, w konsekwencji czego opinia sporządzona przez biegłą nie opiera się na materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie i jako taka winna zostać uznana za nieprzydatną do dokonania przez Sąd ustaleń wymagających wiedzy specjalnej;

9.  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.pc. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, dokonanie w sposób dowolny oceny opinii biegłego z pominięciem zasad logiki i doświadczenia życiowego oraz brak rozważenia zebranego materiału dowodowego w sposób wszechstronny, czego konsekwencją była odmowa przyznania wiarygodności i mocy dowodowej opinii biegłego z zakresu chirurgii w zakresie, w którym biegły, po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną powoda i po przeprowadzeniu badania nie stwierdził trwałego uszczerbku na zdrowiu powoda i następstw urazu oraz w zakresie, w którym biegły podał, że sposób postępowania diagnostyczno-leczniczego personelu medycznego pozwanego względem powoda było prawidłowe i że w przypadku nie zachodziła podstawa do wykonania badania radiologicznego, podczas gdy opinia sporządzona przez biegłego jest logiczna i spójna z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, została sporządzona w sposób zgodny z wymogami stawianymi dla opinii sporządzanych przez biegłych sądowych i w przeciwieństwie do opinii sporządzonej przez biegłą z zakresu stomatologii nie opiera się na przypuszczeniach w zakresie stanu faktycznego sprawy;

10.  art. 232 zd. 2 k.p.c. w zw. art. 278 § 1 k.p.c. i art. 227 k.p.c. poprzez brak dopuszczeniu z urzędu dowodu z opinii kolejnego biegłego w sytuacji, gdy w sprawie zostały sporządzone dwie sprzeczne opinie biegłych, a następnie oparcie wydanego w sprawie rozstrzygnięcia wyłącznie na jednej z nich, mimo iż opinii sporządzonej przez biegłego chirurga nie dało się w sprawie wykluczyć, podczas gdy Sąd posiada uprawnienie w zakresie dopuszczenia dowodu niewskazanego przez strony, a biegłego i nie może samodzielnie dokonać ustaleń w zakresie prawidłowości postępowania personelu medycznego, albowiem okoliczność ta wymaga wiadomości specjalnych, w konsekwencji czego w przypadku rozbieżności pomiędzy wydanymi w sprawie opiniami biegłych Sąd powinien powołać innego biegłego lub zwrócić się o wydanie opinii przez instytut naukowy.

Zaskarżonemu wyrokowi pozwany zarzucił także naruszenie przepisów prawa materialnego, mających wpływ na wynik sprawy.

A.  art. 6 k.c. w zw. z art. 430 k.c. poprzez uznanie, że strona powodowa udowodniła okoliczność, iż powód doznał uderzenia twarzą w futrynę drzwi w czasie hospitalizacji w pozwanym Instytucie Centrum (...) w Ł., a chirurg dziecięcy badający powoda w sposób nieprawidłowy przeprowadził badanie u powoda i w konsekwencji uznanie, że pozwany nie podjął próby udowodnienia braku związku przyczynowego między działaniem lekarzy a powstałą u powoda szkodą, podczas gdy twierdzenia związane z doznaniem urazu przez powoda w pozwanym Instytucie oraz związane z opisem badania przeprowadzonym przez chirurga dziecięcego zostały zaprezentowane przez przedstawicielkę ustawową powoda i nie zostały poparte żadnymi dowodami, mimo iż ciężar dowody spoczywał w tym zakresie na powodzie, a brak ich udowodnienia nie spowodował przerzucenia ciężaru dowodowego na pozwanego w zakresie udowodnienia braku związku przyczynowego między działaniem lekarzy a szkodą, w konsekwencji czego powództwo jako nieudowodnione winno ulec oddaleniu w całości;

B.  art. 444 § 1 k.c. w zw. z art. 455 § 1 k.c. poprzez błędną wykładnię polegającą na uznaniu, iż odpowiednią sumą zadośćuczynienia należnego powodowi jest kwota w wysokości 30.000,00 zł podczas gdy kwota ta w okolicznościach sprawy stanowi kwotę zbyt wygórowaną i nieadekwatną do krzywdy doznanej przez powoda;

C.  art. 189 k.p.c. poprzez jego zastosowanie i przyjęcie, że pozwany ponosi odpowiedzialności za dalsze, mogące wystąpić w przyszłości skutki wypadku powoda zaistniałego w dniu 11 października 2013 r., w następstwie którego powód doznała szkody, podczas gdy stan zdrowia powoda w chwili orzekania był znany.

Mając na uwadze powyższe, apelujący pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, a ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, a w każdym rozstrzygnięciu zasądzenie zwrotu kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa radcowskiego według norm przepisanych oraz kosztów poniesionej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Z ostrożności procesowej, skarżący wniósł także o nieobciążanie pozwanego na zasadzie art. 102 k.p.c. kosztami postępowania w sprawie w przypadku nieuwzględniania apelacji.

W apelacji powoda zaskarżono wyrok w części, tj. w części oddalającej powództwo co do kwoty 20.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od tej kwoty (pkt 3 wyroku).

Powód zarzucił skarżonemu wyrokowi naruszenie:

1)  przepisów prawa materialnego, tj. art. 445 § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że odpowiednią sumą pieniężną tytułem zadośćuczynienia jest kwota 30.000,00 zł, podczas gdy, biorąc pod uwagę rozmiar krzywdy powoda, odpowiednią kwotą zadośćuczynienia jest 50.000,00 zł, a także poprzez błędną wykładnię tego przepisu polegającą na nieprawidłowym uznaniu, że zasądzona tytułem zadośćuczynienia kwota jest adekwatna z uwagi na doznaną przez powoda krzywdę, rozmiar i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych i spełni swoją kompensacyjną funkcję;

2)  przepisów postępowania, które miały wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego skutkiem czego Sąd I instancji nie wziął pod uwagę całokształtu następstw wypadku oraz stopnia cierpień fizycznych i psychicznych małoletniego powoda obecnie i w przyszłości i w konsekwencji przyjął, że żądanie zadośćuczynienia ponad kwotę 30.000,00 zł jest wygórowane i nieudowodnione.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty, powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części oddalającej powództwo poprzez uwzględnienie powództwa w tej części i zasądzenie od strony pozwanej na rzecz małoletniego powoda kwoty 20.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 01 lipca 2014 r. do dnia zapłaty; przyznanie od Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych i oświadczam, że koszty te nie zostały zapłacone w całości ani w części. Z ostrożności procesowej, w przypadku oddalenia apelacji strony powodowej, powód wniósł także o nieobciążanie powoda kosztami procesu na podstawie art. 102 k.p.c. Małoletnie powód i jego rodzina znajdują się bowiem w bardzo trudnej sytuacji osobistej i materialnej. Małoletnie powód jest dzieckiem z porażeniem mózgowym. Jego matka samotnie wychowuje trójkę dzieci, w tym dwoje niepełnosprawnych. Źródłem jej utrzymania są świadczenia alimentacyjne oraz zasiłki na łączną kwotę około 2.000,00 zł miesięcznie. Zatem sytuacja materialna strony uzasadnia zastosowanie wobec niej szczególnej zasady przewidzianej w art. 102 k.p.c. z uwagi na zasady współżycia społecznego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

obie apelacje podlegały oddaleniu.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd pierwszej instancji i przyjmuje je za własne, mają one bowiem odzwierciedlenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Sąd Okręgowy podziela również ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, w tym również jego ocenę prawną, w szczególności stanowisko Sądu Rejonowego ustalającego odpowiedzialności za szkodę na osobie. Sąd Rejonowy powołał przepisy art. 430 k.c. oraz art. 445 § 1 k.c. stanowiące podstawę prawną odpowiedzialności pozwanego oraz wyczerpująco, na podstawie zgromadzonego, kompletnego materiału dowodowego, w tym w szczególności w oparciu o opinie biegłych, wykazał odpowiedzialność tego podmiotu, szeroko posiłkując się przy tym aktualnym orzecznictwem sądów powszechnych w przedmiocie przesłanek odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez podwładnego lekarza (błąd w sztuce). Sąd Rejonowy w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy także wyczerpująco uzasadnił kwoty zasądzone zarówno tytułem zadośćuczynienia, a także przyczyny ustalenia odpowiedzialności pozwanego za szkody powstałe w przyszłości powołując stosowne argumenty przemawiające za dokonanym osądem.

Wobec tego, iż strona pozwana zgłosiła szereg uwag i zastrzeżeń (9) odnośnie do dokonanej przez Sąd Rejonowy oceny dowodów oraz poczynionych przezeń ustaleń faktycznych, na wstępie zająć się należy tymi właśnie zagadnieniami. Każdorazowo rozpoznanie apelacji rozpoczyna się od odniesienia się do zarzutów naruszenia przepisów postępowania, gdyż wnioski w tym zakresie z istoty swej determinują rozważania co do pozostałych zarzutów apelacyjnych, bowiem jedynie nie obarczone błędem ustalenia faktyczne, będące wynikiem należycie przeprowadzonego postępowania mogą być podstawą oceny prawidłowości kwestionowanego rozstrzygnięcia w kontekście twierdzeń o naruszeniu przepisów prawa materialnego. W ocenie Sądu Okręgowego zarzuty tego apelującego sprowadzają się do stwierdzenia, że Sąd Rejonowy bezzasadnie uznał, że z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie da się wyprowadzić wniosek, że między działaniem podwładnych pozwanego (lekarzy) a szkodą w postaci urazu żuchwy zachodzi związek przyczynowy.

Według Sądu II instancji, Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że to działanie lekarzy wywołało szkodę. Konstatując powyższe, Sąd I instancji oparł się m. in. na zeznaniom matki powoda, karcie informacyjnej leczenia szpitalnego, opinii biegłego z zakresu chirurgii, opinii biegłego z zakresu stomatologii. Ze wszystkich tych środków dowodowych można wyprowadzić wniosek, że do urazu żuchwy doszło w okolicznościach przedstawianych przez powoda.

W ocenie Sądu Okręgowego, nie zasługują także na uwzględnienie zarzuty dotyczące naruszenia prawa materialnego, tj. przepisów dotyczących wysokości zasądzonego zadośćuczynienia. Wedle twierdzeń pozwanego, Sąd I instancji zasądził na rzecz J. K. kwotę zbyt wysoką tytułem zadośćuczynienia (30.000,00 zł), a powinien nie zasądzać w ogóle. Natomiast w ocenie powoda, kwota ta jest zbyt niska. Obydwie strony pozostają w błędzie co do wysokości zadośćuczynienia i rację należy przyznać Sądowi Rejonowemu w tym zakresie.

Na tej płaszczyźnie zauważyć trzeba, iż zadośćuczynienie, w przeciwieństwie do odszkodowania, dotyczy szkody niemajątkowej, a więc nieprzeliczalnej na określoną kwotę pieniężną. Ustawodawca nie wprowadził przy tym żadnych kryteriów, jakimi powinien kierować się sąd przy ustalaniu wysokości należnego poszkodowanemu zadośćuczynienia, ograniczając się jedynie do stwierdzenia, iż ma być ono odpowiednie. Już z powyższego wynika zatem, iż pojęcie „sumy odpowiedniej” jest pojęciem o charakterze niedookreślonym. Z tego względu w orzecznictwie, a także w doktrynie wskazuje się kryteria, którymi należy kierować się przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Winno ono mieć charakter kompensacyjny, a więc musi przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną, nie będącą jednakże wartością nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy. Z tego wynika, że „wartość odpowiednia” to wartość utrzymana w granicach odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Na wysokość zadośćuczynienia składają się nadto cierpienia pokrzywdzonego - tak fizyczne, jak i psychiczne, których rodzaj, czas trwania i natężenie należy każdorazowo określić w kontekście materiału dowodowego sprawy. Indywidualny charakter zadośćuczynienia przesądza o tym, że ostateczne ustalenie, jaka konkretna kwota jest „odpowiednia”, z istoty swej należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego, lecz nie może to być uznanie dowolne. Zawsze musi ono opierać się tak na całokształcie okoliczności sprawy, jak i na czytelnych kryteriach ocennych, rzetelnie wskazanych w treści uzasadnienia (tak np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 5 maja 2008 r., II AKa 83/08, opubl. KZS 2008/12/68).

Wedle ugruntowanego poglądu judykatury zarzut niewłaściwego ustalenia kwoty zadośćuczynienia może być skuteczny w postępowaniu odwoławczym tylko wtedy, gdy orzeczenie w sposób oczywisty narusza zasady ustalania wysokości tego świadczenia. Praktycznie rzecz biorąc ma to miejsce tylko przy ustaleniu kwoty symbolicznej bądź też nadmiernie wysokiej (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 sierpnia 2008 r., V KK 45/08, opubl. baza prawna LEX Nr 438427). Korekta w postępowaniu odwoławczym przyznanej przez sąd pierwszej instancji tytułem zadośćuczynienia sumy pieniężnej możliwa jest zatem jedynie wtedy, gdy suma ta rażąco odbiega od tej, która byłaby adekwatna do rozmiarów doznanej krzywdy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 maja 2008 r., I ACa 199/08, opubl. baza prawna LEX Nr 470056). W szczególności ingerencja w rozstrzygnięcie nie jest możliwa, tylko ze względu na to, że zadośćuczynienie nie zadawala podmiotu zobowiązanego do spełnienia tego świadczenia.

W okolicznościach rozpoznawanej sprawy zadośćuczynienie w łącznej kwocie 30.000 należy uznać za odpowiednie. Sąd Rejonowy uwzględnił kryteria, o jakich była wyżej mowa. Ustalone zostały i wzięte pod uwagę doznane przez powoda wielkie cierpienia psychiczne i fizyczne, trwały uszczerbek na zdrowiu, skutki doznanego urazu oraz ograniczenia i uciążliwości, jakie z tego tytułu w jej życiu powstały. Przy takim zaś spojrzeniu na sprawę kwota 30.000 zł na pewno nie jest rażąco wygórowana ani zbyt niska, a wręcz przeciwnie wydaje się zasadna, zwłaszcza patrząc na złą sytuację ekonomiczną powoda.

Z uwagi na powyższe Sąd oddalił obie apelację na podstawie art. 385 k.p.c.

Sąd ponadto orzekł, że koszty postępowania apelacyjnego zostaną wzajemne zniesione z uwagi na fakt, że obie apelacje zostały oddalone.

Sąd nakazał także wypłacić na rzecz radcy prawnego M. J. ze Skarbu Państwa kwotę 1.476 zł (1.200 zł x 23%) tytułem pozostałego wynagrodzenia za udzielenie stronie powodowej pomocy prawnej z urzędu.