Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 sierpnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Magdalena Bajor-Nadolska (spr.)

Sędziowie: SO Małgorzata Klesyk

SO Cezary Klepacz

Protokolant: protokolant sądowy Agnieszka Baran

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 sierpnia 2013 r. w Kielcach

z powództwa W. L.

przeciwko A. L.

o podwyższenie alimentów

oraz z powództwa A. L.

przeciwko W. L.

o obniżenie alimentów

na skutek apelacji A. L. od wyroku Sądu Rejonowego w Jędrzejowie
z dnia 13 marca 2013 r., sygn. VIII RC 24/13

zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I (pierwszym) w ten sposób, że powództwo oddala i w punkcie V (piątym) poprzez jego uchylenie, oddala apelację pozwanego
w pozostałym zakresie.

Sygn. akt II Ca 683/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 13 marca 2013 r. Sąd Rejonowy w Jędrzejowie VIII Zamiejscowy Wydział Rodzinny i Nieletnich z siedzibą we Włoszczowie podwyższył alimenty zasądzone od pozwanego A. L.na rzecz małoletniej W. L.z kwoty po 400 zł miesięcznie do kwoty po 500 zł miesięcznie oraz oddalił powództwo w pozostałej części.

Sąd Rejonowy ustalił, że w wyroku rozwodowym z dnia 18 kwietnia 2011 r. Sąd Okręgowy w Kielcach zasądził od A. L. na rzecz W. L. alimenty w kwocie 400 zł. W chwili orzekania o obowiązku alimentacyjnym M. L. miała 9 lat. Miesięczny koszt jej utrzymania wynosił około 1000 zł. Na koszt ten składały się koszty wyżywienia w kwocie około 600 zł, zakupu odzieży około 100 zł, opieki zdrowotnej około 100 zł, środków higieny w wysokości 50 zł, zakupu książek , przyborów szkolnych, rozrywek w wysokości około 150 zł miesięcznie. Pozwany A. L. pracował w firmie (...) i zarabiał około 1700 zł miesięcznie. Z tego spłacał kredyt, którego rata wynosiła 327 zł, na dojazdy do pracy przeznaczał 250 zł, zaś na leki związane ze schorzeniem kręgosłupa 50 zł. M. L. pracowała w PPUH (...) i zarabiała 1037 zł netto. Aktualnie W. L. ma 11 lat i jest uczennicą IV klasy szkoły podstawowej. Na wyżywienie dziecka M. L. wydaje około 1000 zł miesięcznie, na ubrania wydaje około 200 zł miesięcznie, na środki czystości i higieny wydaje około 50 zł miesięcznie, na drobne wydatki szkolne wydaje około 100 zł. Za podręczniki zapłaciła 600 zł. Koszt utrzymania małoletniej Sąd ustalił na kwotę 1300 zł. M. L. od 8 lutego 2013r. nie pracuje i jest zarejestrowana jako bezrobotna z prawem do zasiłku. Mieszka wraz z matką oraz uczącym się bratem. Nie dokłada się do utrzymania domu. A. L. jest bezrobotnym, pobiera zasiłek w kwocie 560 zł netto. Mieszka sam. Za energię elektryczną płaci 150 zł miesięcznie, za gaz 50 zł co dwa miesiące, za wodę płaci około 40 zł na kwartał, a za wywóz nieczystości około 100 zł na kwartał. Na środki czystości wydaje około 50 zł miesięcznie, ubrań nie kupuje.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powództwo W. L. zasługuje na uwzględnienie w części, gdyż doszło do zmiany stosunków w rozumieniu art.138 k.r.i.o z racji na wzrost jej usprawiedliwionych potrzeb. W ocenie tego Sądu podwyższenie alimentów do kwoty po 500 zł miesięcznie uwzględni koszt zaspokojenia tych potrzeb , jak również będzie adekwatne do możliwości zarobkowych pozwanego. Sąd Rejonowy uznał natomiast powództwo wzajemne A. L. o obniżenie alimentów za bezzasadne, wskazując, że wprawdzie stracił pracę oraz pogorszyła się jego sytuacja materialna, ale nastąpił wzrost potrzeb dziecka oraz pogorszenie się sytuacji finansowej również po stronie matki.

Apelację od tego wyroku wniósł A. L.. Podniósł, że ustalony przez Sąd Rejonowy koszt utrzymania małoletniej powódki jest znacznie zawyżony, w szczególności koszt wyżywienia w kwocie 1000 zł . Wskazał, że żyje obecnie na skraju ubóstwa, zaś matka powódki nie wykazała, by była osobą bezrobotną.

W oparciu o powyższe zarzuty przyjąć należy, że wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie jego powództwa wzajemnego i obniżenie alimentów do kwoty 300 zł miesięcznie oraz o odstąpienie od obciążania go kosztami sądowymi od uwzględnionej części powództwa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja zasługuje jedynie na częściowe uwzględnienie.

Sąd Rejonowy niezasadnie przyjął, że doszło do zmiany stosunków w rozumieniu art.138 k.r.i.o., która uzasadniałaby podwyższenie należnych powódce alimentów.

Przez zmianę stosunków rozumie się istotne zwiększenie lub zmniejszenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji lub potrzeb uprawnionego lub istotne zmniejszenie się możliwości zaspokajania potrzeb własnymi siłami, wskutek czego ustalony zakres obowiązku alimentacyjnego wymaga skorygowania przez stosowne zmniejszenie albo zwiększenie wysokości świadczeń alimentacyjnych. Chodzi przy tym o znaczące zmiany jakościowe, o charakterze trwałym, w istotny sposób wpływające na zakres obowiązku alimentacyjnego (por. uchwałę pełnego składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego, z dnia 16 grudnia 1987 r.).

Rozstrzygnięcie w przedmiocie opartego o art. 138 k.r.o. żądania podwyższenia alimentów wymaga porównania stanu istniejącego w dacie uprawomocnienia się wyroku zasądzającego alimenty ze stanem istniejącym w dacie orzekania o ich podwyższeniu.

W sprawie niniejszej zmianę stosunków należy oceniać z punktu widzenia stanu w kwietniu 2011 r., kiedy Sąd Okręgowy w Kielcach w sprawie I C 2815/10 zasądził od pozwanego na rzecz powódki alimenty w wysokości 400 zł miesięcznie. Stosownej ocenie podlegają zatem usprawiedliwione potrzeby małoletniej jak i możliwości płatnicze pozwanego zarówno przed jak i po tej dacie.

W ocenie Sądu Okręgowego analiza okoliczności faktycznych sprawy prowadzi do konkluzji, że na przestrzeni około 2 lat, w zakresie usprawiedliwionych potrzeb powódki czy też możliwości finansowych zobowiązanych do alimentacji rodziców nie nastąpiła istotna zmiana, która by usprawiedliwiała zwiększenie alimentów o 25%, jak to uczynił Sąd I instancji.

Powódka nie wykazała bowiem, aby w omawianym okresie wzrosły usprawiedliwione koszty jej utrzymania. Za dowolne natomiast i nieuzasadnione należy w ocenie Sądu Okręgowego uznać ustalenie przez Sąd Rejonowy kosztów wyżywienia małoletniej powódki na kwotę 1000 zł, jako że usprawiedliwione potrzeby żywieniowe 11- letniego dziecka są niewątpliwie mniejsze. Powódka podniosła, że wzrost kosztów jej utrzymania podyktowany jest w głównej mierze zwiększonymi wydatkami na ubrania, oraz zakup podręczników szkolnych. Zważywszy, że koszt tych pierwszych jej matka określiła na kwotę 200 zł, zaś wyprawka szkolna jest wydatkiem jednorazowym, nie można uznać, by wydatki te znacząco generowałyby koszt utrzymania powódki w porównaniu z okresem wcześniejszym, tym bardziej , iż wówczas matka powódki dodatkowo wskazywała na ponoszenie kosztów rehabilitacji córki i zakupu butów ortopedycznych, zaś w sprawie niniejszej nie wskazała by ponosiła koszty z tego tytułu. Jeżeli chodzi zaś o wydatki na lekcje języka angielskiego, basen, kino, czy teatr to choć niewątpliwie służą interesowi i rozwojowi dziecka, to powinny być korygowane zakresem możliwości płatniczych obowiązanych do alimentacji. Te zaś, zdaniem Sądu Okręgowego, po stronie pozwanego nie uległy zmianie w stopniu pozwalającym na obciążenie go wyższymi alimentami. Jego obecne możliwości zarobkowe należy ocenić na takim samym poziomie jak w poprzedniej sprawie, w której zapadło orzeczenie o alimentach.

W stanie faktycznym sprawy brak zatem potwierdzenia tezy o istotnym wzroście kosztów utrzymania powódki. Nie można bowiem zakładać, aby niewielkie różnice w kosztach spowodowane np. ogólnym wzrostem cen, każdorazowo skutkowały podwyższeniem alimentów. Takie zmiany nie są objęte zakresem art. 138 k.r.o. Wskazać również należy, że usprawiedliwione potrzeby dziecka należy odnosić do stopy życiowej ich rodziców. Ta zaś, biorąc pod uwagę, że oboje nie pracują zawodowo, jest niska i uzasadnia ustalenie kosztów utrzymania powódki na kwotę nie większą niż 600 złotych miesięcznie.

Z uwagi powyższe okoliczności Sąd Okręgowy na podstawie art. 386§1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w punkcie I (pierwszym ) w ten sposób, że powództwo W. L. oddalił.

Zmiana orzeczenia w tym zakresie skutkowała również zmianą zawartego w punkcie V (piątym ) wyroku rozstrzygnięcia o kosztach sądowych poprzez jego uchylenie przez Sąd Okręgowy, jako że nie zachodziły przesłanki do obciążenia nimi pozwanego na podstawie art. 113 ust.1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelacja dalej idąca nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy bowiem prawidłowo przyjął, że nie zaszła taka zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.i.o., która uzasadniałaby obniżenie zasądzonego od pozwanego na rzecz powódki świadczenia alimentacyjnego. Nie dowodzi jej bowiem sam fakt utraty przez niego pracy i utrzymywanie się wyłącznie z zasiłku dla bezrobotnych. Wskazać bowiem należy, że zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczają możliwości zarobkowe zobowiązanego, te zaś nie mogą być utożsamiane wyłącznie z osiąganymi dochodami, ale również obejmują swoim zakresem te dochody, które strona mogłaby osiągnąć przy dołożeniu należytej staranności i wykorzystaniu posiadanych sił i kwalifikacji. Pozwany jest młodym, zdrowym mężczyzną, mającym wyuczony zawód hydraulika. W ocenie Sądu Okręgowego ma możliwość osiągnąć dochód co najmniej w wysokości 1000 zł miesięcznie. Pozwoli on skarżącemu płacić alimenty na dotychczasowym poziomie bez narażania go na stan niedostatku.

Z tych względów apelację w tej części jako niezasadną Sąd Okręgowy oddalił na podstawie art.385 k.p.c.

SSO M.Klesyk SSO M.Bajor - Nadolska SSO C.Klepacz