Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w dniu 12 listopada 2013 r. powód E. P. prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą „E. P. creative services agencja reklamowa” wniosła przeciwko W&O.K. Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (dalej: W&O.K.) o zobowiązanie pozwanego do wydania powódce kwartalnych raportów rozliczenia podatku VAT za I, II i III kwartał 2011 roku (pozew k. 3-7).

W odpowiedzi na pozew dnia 3 lutego 2014 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu wskazał, iż pozwany przekazał powódce wszystkie dokumenty, w tym również dokumenty księgowe, o czym świadczy protokół z dnia 2 października 2012 roku. Z uwagi na powyższe w ocenie strony pozwanej niniejsze powództwo jest bezzasadne (odpowiedź na pozew k. 44-52).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 2 maja 2011 roku zawarta została pomiędzy E. P. oraz W & O.K. umowę, której przedmiotem było prowadzenie bieżącej ewidencji księgowej- syntetycznej i analitycznej w postaci księgi rachunkowej, prowadzenie i sporządzanie deklaracji i dokumentacji podatkowej, prowadzenie spraw personalnych i płacowych pracowników zatrudnionych przez zleceniodawcę oraz bieżące doradztwo w zakresie określonym umową.

W dniu 22 marca 2012 roku strony podpisały aneks nr (...) do powyżej wskazanej umowy, na mocy którego rozszerzyły przedmiot umowy (umowa k. 16-20, aneks nr (...) k. 21).

E. P. wypowiedziała skutecznie przedmiotową umowę z dniem 31 sierpnia 2012 roku (wypowiedzenie k. 22).

W dniu 2 października 2012 roku oraz 10 czerwca 2013 roku W& O.K. przekazało E. P. dokumentację, z wyłączeniem dokumentów dochodzonych niniejszym pozwem (protokoły k. 61-62).

Pismem z dnia 11 października 2013 roku w piśmie zatytułowanym przedsądowe wezwanie do wydania dokumentów i złożenia wyjaśnień E. P. wezwała W& O.K. do wydania kwartalnych raportów rozliczenia VAT za I, II i III kwartał 2011 roku (przedsądowe wezwanie do wydania dokumentów i złożenia wyjaśnień k. 24-25).

Powołany stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów, które nie budziły wątpliwości co do autentyczności. Za podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd przyjął również częściowo zeznania świadków.

Świadek M. L., były pracownik powódki, wskazała, iż do momentu pracy w powodowej firmie przyjmowała dokumenty od pozwanego w związku z rozwiązaniem umowy. Świadek zeznała, iż na początku października 2012 roku przyjechała razem z M. S. oraz A. B. do siedziby pozwanego celem odbioru w.w dokumentacji. Przyznała, iż został spisany protokół, który pomimo faktu, iż zawierał wymienienie m.in. segregatorów nie wyszczególniał ich zawartości. Świadek zeznała, iż zawartość segregatorów nie była dokładnie przeglądana, a ona sama nie widziała w niniejszej dokumentacji kwartalnych raportów rozliczeń podatku vat za trzy kwartały 2011 r. (zeznania świadka M. L. k. 93-94).

Świadek A. B., prowadząca obecnie księgowość powódki, zeznała, iż uczestniczyła w odbiorze dokumentów z pozwanej firmy, wskazała, iż dokumentacja, w tym również zawartość segregatorów nie były sprawdzane w całości, z uwagi dużą ilość dokumentów. Świadek zeznała również, iż sprawdzając rejestry vat i deklaracje zauważyła, iż w niektórych okresach brakuje rejestru do deklaracji bądź deklaracja jest niezgodna z rejestrem lub na rejestrach jest informacja, że złożono korektę, a deklaracji korygującej nie ma w dokumentach (zeznania świadka A. B. k. 94-96).

Świadek M. O., pracownik powódki, zeznała, iż pojechała do biura pozwanej firmy po odbiór dokumentów. Zeznała dalej, iż w dniu 10 czerwca 2013 roku odebrała jeden segregator, w którym również nie było raportów rozliczenia VAT za 2011 roku. Wskazała również, iż brak części dokumentacji zgłaszany był przed 10 czerwca 2013 roku (zeznania świadka M. O. k. 158- 158 v.).

Świadek M. M., były pracownik pozwanej spółki, zeznała, że prowadziła pełną księgowość powódki do września 2012 roku, wskazując równocześnie, iż sporządziła w 2011 roku kwartalne raporty rozliczenia podatku VAT. Wskazała, iż nie pamięta czy raporty były również sporządzone za pierwsze trzy kwartały 2011 roku. Świadek wskazała, iż nie ma możliwości aby raporty kwartalne nie zostały w ogóle sporządzone. Wskazała również, iż na początku listopada 3 osoby z firmy powódki odbierały dokumentację, nie został wówczas stwierdzony brak jakichkolwiek dokumentów (zeznania świadka M. M. k. 159- 159 v.).

Świadek M. S., były pracownik powódki, zeznała, iż uczestniczyła w odbiorze dokumentów, jednakże samą weryfikacją zajmowała się m.in. A. B.. Świadek wskazała, iż dokumenty z uwagi na presję czasu były przeglądane pobieżnie. Wskazała również, iż o brakach w dokumentacji dowiedziała się dopiero w prywatnej rozmowie z A. B. (zeznania świadka M. S. – CD-242, k. 239-240).

Powódka E. P. zeznała, iż zleciła informatykowi przejrzenie komputera zawierającego dokumentację, wówczas stwierdzono brak części dokumentacji. Powódka wskazała, iż dokumenty powinny być sporządzone, a następnie wysłane do Urzędu Skarbowego. E. P. wskazała, iż z uwagi na dużą ilość dokumentacji całość nie została od razu zweryfikowana. Dalej wskazała, iż w 2013 roku od A. B. i M. O. powzięła informacje, iż brak jest przedmiotowych raportów (zeznania powódki CD-242, k. 240-240 v.).

W. K., zeznający za pozwanego, wskazał, iż zostały sporządzone kwartalne raporty VAT. Wskazał również, iż dokumenty te nie muszą być wysyłane do Urzędu Skarbowego, wysyłana jest deklaracja, a raporty stanowią jedynie sam materiał roboczy do sporządzenia deklaracji. Zeznał, iż raporty zostały przekazane powódce raz przy przywożeniu z deklaracją w celu podpisu, a drugi raz w protokole (zeznania W. K. CD-242, k. 240 v.- 241 v.).

Odnosząc się do zeznań świadków, Sąd uznał, że w przeważającej mierze mogą one stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie. Jednakże w ocenie Sądu, świadkowie będący obecnymi oraz byłymi pracownikami pozwanej spółki interpretują przebieg zdarzeń na korzyść pozwanego, wskazując, iż całość dokumentacji została wydana, co według nich zostało uwzględnione w protokole. Z kolei świadkowie będący pracownikami lub byłymi pracownikami powodowej spółki wskazują konsekwentnie na braki w dokumentacji.

Wobec powyższego Sąd dał wiarę zeznaniom świadków w zakresie korespondującym z resztą materiału dowodowego zebranego w sprawie, jednocześnie uznając, iż z w.w zeznań nie można wywieść aby przedmiotowa dokumentacja została w istocie wydana, o czym w szerszym zakresie będzie w dalszej części uzasadnienia.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu, aczkolwiek, sąd, mając na względzie istotę żądania należało w jego ramach i nie wykraczając poza nie, dokonać ścisłego oznaczenia przedmiotu wydania.

W niniejszej sprawie powódka dochodziła zobowiązania pozwanego do wydania kwartalnych raportów rozliczenia podatku vat za I, II i III kwartał 2011 roku. Z kolei pozwany podnosił, iż raporty zostały powódce wydane, co zostało odzwierciedlone w protokole przekazania dokumentów finansowych firmy.

Po za sporem w przedmiotowej sprawie była okoliczność zawarcia przez strony umowy z dnia 2 maja 2011 roku, jak również fakt jej wypowiedzenia. Bezspornym był również obowiązek wywiedziony z umowy wskazany w § 1 umowy , zgodnie z którym strona pozwana była zobowiązana m.in. do prowadzenia i sporządzenia deklaracji i dokumentacji podatkowej, na którą składają się odrębne ewidencje dla celów podatku od towarów i usług, należy nadmienić, iż okres obejmował również 2011 rok. Na gruncie niniejszego postępowania również bezsporny był fakt sporządzenia przedmiotów raportów rozliczenia podatku VAT za I, II i III kwartał 2011 roku.

Zgodnie z art. 222 § 1 k.c. właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Mając powyższe na względzie przyjąć należało, iż wobec rozwiązania umowy z dnia 2 maja 2011 roku pozwanemu nie przysługuje skuteczne wobec powoda, uprawnienie do władania dokumentacją.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż zgodnie z art. 86 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku ordynacja podatkowa „podatnicy obowiązani do prowadzenia ksiąg podatkowych przechowują księgi i związane z ich prowadzeniem dokumenty do czasu upływu okresu przedawnienia zobowiązania podatkowego, chyba że ustawy podatkowe stanowią inaczej”.

Z powyższego przepisu jednoznacznie wynika, iż wobec faktu, że przedmiotowa dokumentacja stanowi własność powódki, pozwany był zobowiązany do bezzwłocznego jej zwrotu, tym bardziej iż powódka miała interes prawny w jej wydaniu.

Istotą postępowania jest, iż na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie (tak: SN w orz. z dnia 3.10.1969 r., II PR 313/69, OSNCP 1970/9/147), a na stronie pozwanej obowiązek udowodnienia okoliczności uzasadniających jego wniosek o oddalenie powództwa (tak: SN w orz. z dnia 20.04.1982 r., I CR 79/82, LEX nr 8416 i z dnia 13.10.2004 r., III CK 41/04, LEX nr 182092).

W ocenie Sądu powódka spełniła swój obowiązek procesowy, tym samym wykazała, iż raporty rozliczenia podatku VAT za I, II i III kwartał 2011 roku nie zostały jej wydane.

Strona pozwana w toku niniejszego postępowania podnosiła, iż klarownym dowodem na fakt przekazania powódce całości dokumentacji są protokoły przekazania dokumentów finansowych, które wskazują, iż w dniu 2 października 2012 roku oraz 10 czerwca 2013 roku zostały przekazane m.in. segregatory z dokumentami od stycznia do grudnia 2011 roku. Pozwany wskazywał, iż jest to dowód na poparcie faktu przekazania raportów.

Odnosząc się do twierdzeń strony pozwanej należy wskazać, iż same protokoły nie wyszczególniają zawartości w.w segregatorów, a co za tym idzie samo sformułowanie „segregatory z dokumentami od stycznia do grudnia 2011 roku” jest na tyle nieostre, iż Sąd nie mógł na tej podstawie wywieść, iż przedmiotowe raporty faktycznie znajdowały się w nich.

W ocenie Sądu pozwany w toku niniejszego postępowania nie zaoferował żadnego dowodu, z którego wynikałby odmienne wnioski. W kontekście powyższego zaakcentować należy, to, że z ww. faktów skutki prawne powinien wywodzić pozwany, który zgodnie z art. 6 k.c. zobowiązany był wykazać wskazane okoliczności. W zaistniałym stanie sprawy, pozwany wskazywanych przez siebie okoliczności nie udowodnił. Dowodem takim nie mogły również być zeznania świadków, którzy jedynie wskazali na fakt sporządzenia raportów (okoliczność bezsporna), oraz iż przedmiotowe raporty znajdywały się w segregatorach, które zostały uwzględnione w protokole. Ze względu na upływ czasu, jak też wielość dokumentów, trudno przyjąć, iż osoby te zapamiętały, iż w wydanych akurat w danym dniu segregatorach znajdowały się wskazane 3 dokumenty. W praktyce księgowej, gdzie ma się do czynienia z wieloma dokumentami, raportami, ewidencjami, w interesie obsługującej klienta firmy księgowej, jest przeprowadzenie takiej procedury wydania ksiąg rachunkowej i takie sporządzenie protokołu zdawczo – odbiorczego, aby nie było żadnych wątpliwości co do przedmiotu wydania. To firma księgowa niezależnie od relacji wiążącej ją z klientem powinna doprowadzić do potwierdzenia wydania każdego jednostkowego dokumentu. Nie można zasłaniać się tu brakiem czasu, czy też obszernością dokumentacji. Stwierdzenie segregator z dokumentami wraz z odniesieniem się do roku co do ich zawartości jest zaś bezużyteczne dla stwierdzenia co się w tym zbiorze znajdowało.

Sąd analizując stan faktyczny w niniejszej sprawy wziął również pod uwagę w ustawę o rachunkowości z dnia 29 września 1994 roku, a w szczególności art. 24. 4, zgodnie z którym księgi rachunkowe (nawet prowadzone w sposób elektroniczny) należy prowadzić tak aby zapewniony był dostęp do zbiorów danych pozwalających, bez względu na stosowaną technikę, na uzyskanie w dowolnym czasie i za dowolnie wybrany okres sprawozdawczy jasnych i zrozumiałych informacji o treści zapisów dokonanych w księgach rachunkowych.

Mając na uwadze wskazaną powyżej argumentację oraz na podstawie art. 13.1 pkt. 3 oraz art. 16. 1 ustawy o rachunkowości, Sąd nie wychodząc ponad żądanie strony powodowej sformułował obowiązek w sposób nieco odmienny od powódki, wskazując, iż chodzi o część księgi rachunkowej. Należy nadmienić, iż nie musi to być dokument w ścisłym tego słowa znaczeniu(walor taki może posiadać również wydruk), istotą bowiem jest fakt, iż powyżej wskazana część księgi rachunkowej jest księgą pomocniczą. Zgodnie bowiem z powyżej wskazanym art. 16.1 ustawy o rachunkowości konta ksiąg pomocniczych zawierają zapisy będące uszczegółowieniem i uzupełnieniem zapisów kont księgi głównej. Prowadzi się je w ujęciu systematycznym jako wyodrębniony system ksiąg, kartotek (zbiorów kont).

Tym samum sąd orzekł na podstawie art. 222 § 1 k.c.

O kosztach sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., mając na uwadze, że powód wygrał proces co do całości roszczenia, obowiązek zwrotu wszystkich kosztów procesu został nałożony na stronę pozwaną. Na należne powodowi koszty złożyły się opłata sądowa od pozwu i koszty zastępstwa procesowego według stawki minimalnej na podstawie § 6 pkt 2 w zw. z § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. (Dz.U. 2013 nr 0 poz. 461) wraz z opłata skarbową od pełnomocnictwa.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi strony powodowej i strony pozwanej (pełnomocnikowi pozwanego wraz z kserokopią protokołu rozprawy z 26 stycznia 2016 roku).