Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Zawadka

Sędziowie: SO Aleksandra Mazurek

SO Ludmiła Tułaczko (spr.)

protokolant: protokolant sądowy Marta Piotrowska

przy udziale prokuratora Teresy Pakieły

po rozpoznaniu dnia 24 kwietnia 2017 r. w Warszawie

sprawy K. B. (1), syna Z. i M., ur. (...) w E.

oskarżonego o przestępstwo z art. 239 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie

z dnia 6 czerwca 2016 r. sygn. akt III K 976/13

zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że K. B. (1) uznaje za winnego tego, że w dniu 3 marca 2013 roku w W. usiłował utrudnić postępowanie karne prowadzone w sprawie kradzieży torebki damskiej dokonanej na szkodę J. K. pomagając sprawcy przestępstwa uniknąć odpowiedzialności karnej poprzez ukrycie jego odzieży pozwalającej na jego identyfikację, jednak zamierzonego skutku nie osiągnął ze względu na postawę pokrzywdzonej, to jest czynu z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 239 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 239 § 1 k.k. skazuje go zaś na podstawie art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 239 § 1 k.k. wymierza mu karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności; na podstawie art. 63 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 lipca 2015 roku na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zalicza okres zatrzymania od dnia 3 marca 2013 roku do dnia 5 marca 2013 roku; na podstawie art. 230 § 2 k.pk. nakazuje zwrócić R. L. dowody rzeczowe w postaci rękawic gumowych szaro-pomarańczowych oraz cążki z rękojeścią niebiesko-czerwoną, wymienione w wykazie dowodów rzeczowych k.171 poz.7,8 D.rz. 1045-1047/13 oraz na podstawie art. 231 § 1 kpk dowód rzeczowy wymieniony pod poz. 9 powyższego wykazu składa do depozytu sądowego; zwalnia oskarżonego od uiszczenia kosztów sądowych w sprawie przejmując je na rachunek Skarbu Państwa; zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. J. kwotę 516,60 złotych obejmującą wynagrodzenie za obronę z urzędu oskarżonego w drugiej instancji oraz podatek VAT.

SSO Aleksandra Mazurek SSO Anna Zawadka SSO Ludmiła Tułaczko

Sygn. akt VI Ka 1425/16

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi -Południe w Warszawie wyrokiem z dnia 6 czerwca 2016 r. po rozpoznaniu sprawy sygn. III K 976/ 13 uznał oskarżonego K. B. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, polegającego na tym, że w dniu 3 marca 2013 roku w W., utrudniał postępowanie karne prowadzone w sprawie kradzieży torebki damskiej dokonanej na szkodę J. K., pomagając sprawcy przestępstwa uniknąć odpowiedzialności karnej poprzez ukrycie jego odzieży pozwalającej na identyfikację sprawcy i za to na podstawie art. 239§1 k.k.:

1.  skazał go i wymierzył mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

2.  na podstawie art. 63§1 k.k. (w brzmieniu obowiązującym przed datą 1.07.2015 r.) na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, tj. dni 03, 04, 05 marca 2013 r. i karę tę uznał za wykonaną w tej części;

3.  na podstawie art.231 § 1 k.p.k. dowody rzeczowe ujawnione w wykazie dowodów rzeczowych Drz 1045-1047/13 pod pozycjami 7-9 zwrócił Prokuraturze Rejonowej W. P.;

4.  na podstawie art. 624§1 k.p.k. zwolnił oskarżonego od opłaty i pozostałych kosztów sądowych, w całości przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.

Od powyższego wyroku oskarżony K. B. (1) wniósł apelację, w której zaskarżył powyższy wyrok kwestionując na podstawie art. 438 pkt 3 k.p.k. ustalenia faktyczne, które skutkowały wymierzeniem rażąco niewspółmiernie surowej kary pozbawienia wolności, podczas gdy w niniejszej sprawie powinien znaleźć zastosowanie art. 239 § 3 k.k. i nadzwyczajne złagodzenie kary. Skarżący zarzuca, że wymierzając karę bezwzględnego pozbawienia wolności Sąd I instancji uwzględnił jedynie jego wyjaśnienia oraz zeznania świadków złożone podczas postępowania przygotowawczego zaś wymierzając karę oparł się tylko na danych dotyczących uprzedniej karalność oskarżonego, podczas, gdy powinien także uwzględnić motywację jego zachowania, która wynikała z obawy przed powiazaniem go z przestępstwem, którego dokonał inny mężczyzna wyrywając pokrzywdzonej torebkę. Obawiał się, że zostanie powiązany z tą kradzieżą gdyż wcześniej był karany za podobne przestępstwa. W apelacji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i złagodzenie kary przy zastosowaniu art. 239 § 3 k.k.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżonego K. B. (1) doprowadziła do zmiany zaskarżonego wyroku na korzyść skarżącego. Do zmiany zaskarżonego wyroku doszło jednak na skutek działania z urzędu w oparciu o przepis art. 440 k.p.k. nie zaś w wyniku uwzględnienia zarzutów zawartych w apelacji.

W ocenie Sądu odwoławczego zawarte w apelacji zarzuty są bezzasadne gdyż nie znajdują potwierdzenia w zgromadzonym w niniejszej sprawie materiale dowodowym. Wnikliwa analiza całości materiału dowodowego zebranego w sprawie nie daje podstaw do zastosowania art. 239 § 3 k.k. Mając na uwadze treść apelacji, należy podkreślić, że oskarżony ma prawo, ale nie obowiązek składania wyjaśnień. Jeżeli jednak przesłuchiwany w tym charakterze zdecyduje się na złożenie wyjaśnień i zostaną one utrwalone zgodnie z wymogami ustawy, wówczas nośniki tych wypowiedzi, tj. protokoły wyjaśnień, zyskują walor dowodowy i w sytuacjach ustawowo określonych mogą zostać wykorzystane w celach procesowych, niezależnie od woli oskarżonego (art. 389 k.p.k.) Ostateczne o uznaniu prawdziwości bądź nieprawdziwości dwóch sprzecznych ze sobą wyjaśnień decyduje sąd po dokonaniu swobodnej oceny dowodów, według zasad określonych w art. 7 k.p.k. W niniejszej sprawie oskarżony podczas składania wyjaśnień w postępowaniu przygotowawczym przyznał się do zarzucanego mu czynu wskazując, że widział jak P. G. ukradł pokrzywdzonej torebkę i przyznał, że zamienił się z nim kurtkami w celu zmylenia policji i utrudnienia rozpoznania sprawcy kradzieży przez pokrzywdzoną. Powyższe wyjaśnienia potwierdzają także przesłuchani w toku postępowania przygotowawczego: P. G., A. M. i R. L.. Oskarżony zmienił swoje stanowisko podczas rozprawy przed Sądem I instancji nie przyznając się do popełnienia zarzucanego mu czynu. Wskazał inny motyw zamiany kurtek z P. G.. Do zamiany ubrań, zdaniem oskarżonego, doszło na prośbę P. G. gdyż jego kurtka była porwana i brudna, a wybierał się na spotkanie z dziewczyną. Sąd I instancji zasadnie odmówił wiary tym wyjaśnieniom i ustalenia dotyczące winy oparł na wyjaśnieniach oskarżonego złożonych w postępowaniu przygotowawczym, gdyż w całości znajdują one potwierdzenie w zeznaniach i wyjaśnieniach osób obecnych na miejscu zdarzenia i obserwujących jego przebieg. Niezasadnie skarżący powołuje się w apelacji na przesłanki nadzwyczajnego złagodzenia kary, określone w art. 239 § 3 k.k. Zgodnie z tym przepisem nadzwyczajne złagodzenia kary, a nawet odstąpienie od jej wymierzenia, może nastąpić w dwóch przypadkach: jeżeli sprawca udzielił pomocy osobie najbliższej albo działał z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższej osobie. P. G., który w toku postępowania przygotowawczego przyznał się do kradzieży, według art. 115§11 k.k. nie jest osobą najbliższą wobec oskarżonego K. B. (1). To kolega. Osoba obca, a nie członek rodziny. Nie zostały spełnione również warunki drugiej przesłanki z art. 239 § 3 k.k. ponieważ zgadzając się na zamianę kurtek K. B. (1) był w pełni świadomy faktu, że próba zmylenia organów ścigania może spowodować oskarżenie go o kradzież przedmiotowej torebki. W tej sytuacji istniało przecież prawdopodobieństwo, że pokrzywdzona zapamiętała kolor kurtki mężczyzny, który zabrał jej torebkę. Dlatego, też trudne do pogodzenie z zasadami logicznego rozumowania są zarzuty zawarte w apelacji, zmierzające do wykazania. że oskarżony dokonał zamiany odzieży w celu uniknięcia powiązania go z przestępstwem dokonanym przez inną osobę. Przecież zamiana kurtek z P. G. mogła doprowadzić do ścigania oskarżonego za kradzież torebki na szkodę pokrzywdzonej J. K.. Takie działanie na pewno nie odniosłoby skutku, który spodziewał się osiągnąć oskarżony w takiej sytuacji. Ustalenia faktyczne, w stosunku do tych, które stały się podstawą rozważań Sądu I instancji należało uzupełnić o dalsze kwestie. Otóż zamiana kurtek, chociaż miała na celu utrudnienie postępowania karnego w sprawie kradzieży torebki na szkodę J. K. to jednak faktycznie nie utrudniła tego postępowania. Pokrzywdzona bezpośrednio po zdarzeniu wraz z policjantami udała się w penetrację terenu. Zauważyła P. G., który przebywał w grupie innych osób. Rozpoznała go jako sprawcę kradzieży po rysach twarzy i sylwetce. Wraz z P. G. przebywał między innymi oskarżony K. B. (1). Podczas zatrzymania oskarżony ubrany był w czarną kurtkę a pod nią założył kurtkę niebieską, w której policjanci ujawnili paszport P. G.. Pokrzywdzona, pomimo zamiany kurtek nie miała żadnego problemu z rozpoznaniem sprawcy kradzieży. Widziała dokładnie jego twarz, ciemną cerę i sylwetkę. Opisała jego wygląd i wiek. Tak, więc zamiana kurtek, w tej sytuacji, nie miała wpływu na prawidłowy tok postępowania przygotowawczego. Sąd odwoławczy dokonał na korzyść oskarżonego zmiany kwalifikacji prawnej czynu na usiłowanie popełnienia przestępstwa poplecznictwa. Powołując się na komentatorów należy stwierdzić, że poplecznictwo z art. 239 § 1 k.k. jest przestępstwem materialnym (skutkowym), a jego skutkiem jest utrudnienie lub udaremnienie postępowania karnego. Jeżeli pomimo udzielenia pomocy sprawcy nie doszło do utrudnienia lub udaremnienia postępowania karnego, to można mówić jedynie o usiłowaniu poplecznictwa, a nie o jego dokonaniu (por. B. Kunicka-Michalska, w: Wąsek, Kodeks karny, t. II, 2006, s. 220). Zmiana kwalifikacji oraz fakt, że działanie oskarżonego nie zakłóciło prawidłowego toku postępowania karnego to nowe okoliczności, które mają wpływ na wymiar kary, a których nie rozważył Sąd I instancji. Odnosząc się do zarzutów skarżącego, należy powołać się na treść art. 53§2 k.k., zgodnie z którym, wymierzając karę, sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy a także rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa. Te okoliczności zdecydowały o wymiarze kary niższej niż orzekł Sąd I instancji jednak nie na tyle, aby orzec karę o charakterze wolnościowym. Takiemu rozstrzygnięciu sprzeciwiają się właściwości i warunki osobiste oskarżonego oraz sposób jego życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu. K. B. (1) był wielokrotnie karany / aktualna karta karna wskazuje na 14 skazań/ za różne przestępstwa, w tym głównie skierowane przeciwko mieniu, popełniane na terenie Polski oraz za granicą. Należy podkreślić, że dotychczasowa karalność ma istotne znaczenie dla przewidywań odnośnie przyszłego zachowania oskarżonego, dlatego też jedynie kara pozbawienia wolności w jej wymiarze bezwzględnym może przynieść oczekiwane skutki prewencyjne i wychowawcze.

Należy podkreślić, że w niniejszej sprawie wykonanie kary 4 miesięcy pozbawienia wolności, wymierzonej przez Sąd odwoławczy, wymaga wdrożenia procedury z art. 607 e § 1 k.p.k. Sąd odwoławczy powołuje się na wyrok Sadu Najwyższego w sprawie V KK 222/09 z którego wynika, że: „ ogólna reguła specjalności obowiązuje w wypadku przekazania osoby ściganej europejskim nakazem aresztowania, unormowania z art. 607 e § 1 k.p.k. nie stanowią przeszkody prawnej w ściganiu za przestępstwa inne niż te, które stanowiły podstawę przekazania, o ile w toku postępowania nie stosuje się wobec tej osoby tymczasowego aresztowania. Dopiero wykonanie prawomocnie orzeczonej kary pozbawienia wolności, jeśli zostanie orzeczone, wymaga uzyskania zgody państwa wykonania nakazu”. Ponadto Sąd odwoławczy zmienił rozstrzygnięcie w zakresie dowodów rzeczowych. Nakazał na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. zwrócić rękawice gumowe, cążki z rękojeścią niebisko- czerwoną R. L., bowiem jak wynika z protokołu /k- 17 akt sprawy/ wymienione przedmioty zostały ujawnione podczas czynności jego przeszukania. Są to przedmioty zbędne dla postępowania karnego a ich posiadanie nie jest zabronione. Natomiast łom znaleziony podczas przeszukania miejsca porzucenia rzeczy skradzionych pokrzywdzonej J. K. należało złożyć do depozytu sądowego na podstawie art. 231 §1 k.p.k. Wymienione przedmioty zostały zabezpieczone podczas postępowania przygotowawczego w niniejszej sprawie i orzeczenie ich zwrotu prokuratorowi nie było rozstrzygnięciem prawidłowym. Sąd odwoławczy na poczet orzeczonej kary 4 miesięcy pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu okres zatrzymania zaś o kosztach orzekł na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. kierując się informacją o dochodach oskarżonego z platformy e-PUPAP. O kosztach obrony z urzędu orzekł na podstawie art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k. w zw. z § 4 ust, 1 i § 17ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Pastwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

SSO Aleksandra Mazurek SSO Anna Zawadka SSO Ludmiła Tułaczko