Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 czerwca 2016 r. w O.

sprawy z odwołania J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 04.04.2016r. znak (...)

orzeka:

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 04.04r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. odmówił J. K. przeliczenia wysokości emerytury.

J. K. wniósł odwołanie od powyższej decyzji. Wniósł bowiem o przeliczenie jego emerytury przy zastosowaniu podstawy wymiaru świadczenia z 20 najkorzystniejszych lat.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. wniósł o oddalenie odwołania. Podniósł, że brak jest podstaw do przeliczenia emerytury J. K. z 20 najkorzystniejszych lat, gdyż nie podlegał on ubezpieczeniu przez taki okres.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Decyzją z dnia 31.10.2013r. ZUS przyznał J. K. prawo do emerytury począwszy od dnia 01.10.2013r. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 2003r. do 2012r. Wyliczony z tych lat wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 10,79%. ZUS uznał za udowodniony okres ubezpieczenia w ilości 16 lat, 2 miesiące i 15 dni okresów składkowych oraz 33 lata, 6 miesięcy i 1 dzień okresów uzupełniających. Przy ustalaniu wysokości emerytury uwzględniono część składkową świadczenia rolnego za okresy pracy w gospodarstwie rolnym w rozmiarze 33 lata, 6 miesięcy i 1 dzień. Następnie wysokość emerytury podwyższono do kwoty najniższej emerytury.

Dnia 16.03.2016r. J. K. złożył wniosek o przeliczenie wysokości emerytury, załączając listy płac z lat 1970 i 1971, gdy był zatrudniony w (...) w N..

Zgodnie z art.111 ust.1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2015r., poz.748 ze zm.) - wysokość emerytury oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1)z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2)z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3)z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty,

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Lata 1970-1971 wykraczają poza okres ostatnich 20 lat okres kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę (2013r.) albo o ponowne ustalenie emerytury (2016r.). Wobec powyższego w oparciu o te zarobki nie ma możliwości przeliczenia wysokości emerytury w myśl art.111ust.1 pkt 2 ww. ustawy.

Dlatego odwołujący chciał przeliczenia emerytury przy uwzględnieniu 20 najkorzystniejszych lat, czyli w oparciu o art.111 ust.1 pkt 3 ww. ustawy.

Jednakże warunkiem takiego przeliczenia jest podleganie przynajmniej przez 20 lat ubezpieczeniu społecznemu. Tymczasem odwołujący zgromadził jedynie 16 lat, 2 miesiące i 15 dni. Pozostały okres jest okresem uzupełniającym, czyli pracą w gospodarstwie rolnym.

Odwołujący stoi na stanowisku, że jego lata pracy w gospodarstwie rolnym, to także okres podlegania ubezpieczeniu, o którym mowa w art.111 ww. ustawy, bo odprowadzał wówczas składki na ubezpieczenie społeczne rolników. Ze stanowiskiem odwołującego nie można się zgodzić.

Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem Sądu Najwyższego - z prawa wyboru okresu przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru na zasadach określonych w art. 111 ust.1 pkt 3 ww. ustawy - nie może skorzystać osoba podlegająca ubezpieczeniu przez okres krótszy niż 20 lat (wyrok SN z dnia 20 grudnia 2006 r., I UK 201/06).

Natomiast w wyroku z dnia 09.02.2010r. (I UK 274/09) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury nie uwzględnia się lat kalendarzowych, w których ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników. Sąd Najwyższy argumentował bowiem, że ustawodawca posługuje się zwrotem „podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe”. Nie jest więc nią sama składka, stanowiąca określony procent podstawy wymiaru. „Podstawa wymiaru składki” stanowi pojęcie funkcjonujące w prawie ubezpieczeń społecznych i definiuje je art. 18 ust. 1-8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Oznacza to, że przy obliczeniu podstawy wymiaru emerytury uwzględnia się to, co enumeratywnie wymienia się w art. 18 ust. 1-8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Stąd też konsekwentnie „cały okres podlegania ubezpieczeniu” wynikający z art.111 ust.1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach to wyłącznie taki okres ubezpieczenia, w którym istniała podstawa wymiaru składek w rozumieniu art. 18 ust. 1-8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a takim okresem nie jest okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników.

Podkreślenia wymaga to, że spod działania ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wyłączono rolników (patrz jej art. 5 ust. 1), a ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników we własnym zakresie określa zupełnie odrębny mechanizm ustalania składek na to ubezpieczenie. Mianowicie, wysokość tych składek wynika wprost z aktów prawnych (patrz art. 17, art. 25 ust. 8 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników), nie stanowią one natomiast określonego procentu „podstawy wymiaru składek”.

Nie można także w przypadku odwołującego uzupełnić brakujących do 20 lat okresów podstawą wymiaru składki wynoszącą 0zł. Możliwość ta dotyczy bowiem jedynie tych osób, które wykazały, że mają przynajmniej 20-letni staż pracowniczy, ale nie udowodniły za wszystkie lata wysokości uzyskiwanego wynagrodzenia. Tymczasem odwołujący złożył oświadczenie, że nie ma innych okresów składkowych, o które mógłby wzbogacić swój staż pracowniczy.

Fakt pracy w gospodarstwie rolnym i odprowadzanie składek z tego tytułu rzutuje na wysokość emerytury pobieranej z ZUS jedynie w kontekście art. 56 ust. 1 ustawy emerytalnej. Z przepisu tego wynika, że świadczenie ustalone z uwzględnieniem okresów pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie jej art. 10, w tym okresów ubezpieczenia społecznego rolników, składa się z dwóch części. Pierwszą stanowi część świadczenia obliczonego w myśl art. 53, której wysokość jest uzależniona od stosunku sumy okresów składkowych i nieskładkowych do sumy okresów składkowych, nieskładkowych i uwzględnionych okresów pracy w gospodarstwie rolnym. Przy obliczaniu tej części świadczenia uwzględnione okresy pracy w gospodarstwie rolnym wpływają na jej wysokość. Uwzględnia się je przy obliczaniu wysokości emerytury (stosownie do art. 10 ust. 1) w taki sposób, że zwiększają one liczbę okresów składkowych, bowiem biorą udział w tej operacji matematycznej, która polega na przemnożeniu podstawy wymiaru emerytury przez 1,3% za każdy rok okresów składkowych (art. 53 pkt 2). Drugą cześć świadczenia stanowi zwiększenie o kwotę odpowiadającą części składkowej emerytury ustalonej według zasad wymiaru określonych w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników, z uwzględnieniem całego udowodnionego okresu pracy w gospodarstwie rolnym (art. 53 ust. 2), a więc i w tej części okresy pracy w gospodarstwie rolnym uwzględnia się przy obliczeniu wysokości świadczenia.

Nie ma natomiast podstaw, aby w oparciu o lata pracy w gospodarstwie rolnym przeliczyć emeryturę w myśl art.111 ust.1 pkt 3 ww. ustawy - uzupełniając nimi konieczny 20-letni staż pracowniczy staż pracowniczy.

Mając to na uwadze, Sąd na mocy art.477 ¹⁴§1 kpc oddalił odwołanie.