Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 kwietnia 2017 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 6 kwietnia 2017 r. w Giżycku na rozprawie

sprawy z powództwa E. D.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G.

o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego

1.  Pozbawia wykonalności tytuł wykonawczy w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 22 października 2010 r. sygn. akt I C 105/10 częściowo, a mianowicie w zakresie odsetek ustawowych od należności głównej 1.527,25zł od dnia 11.02.2011 r. do 17.09.2012 r.

2.  W pozostałym zakresie oddala powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 22.10.2010 r. sygn. akt I C 105/10.

3.  Odrzuca pozew o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 29.01. 2009 r. sygn. akt IX Ca 66/09.

4.  Nie obciąża powódki kosztami postępowania w sprawie.

SSR Anna Kurzynowska - Drzażdżewska

Sygn. akt I C 135/17

UZASADNIENIE

Powódka E. D. wniosła o pozbawienie wykonalności w całości tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 22.10.2010 r., sygn. akt. I C 105/10, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem tut. Sądu z dnia 20.02.2013 r. oraz wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 29.01.2009 r., sygn. akt. IX Ca 66/09 (powstałego na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 7.11.2008 r., sygn. akt. V Cupr 96/08), zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem tego Sądu z dnia 21.04.2010 r. Nadto domagała się zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych. Jako podstawę faktyczną żądania pozwu powódka wskazała fakt przedawnienia roszczenia, wywodząc, że wyklucza on możliwość prowadzenia egzekucji przeciwko powódce. Podniosła, że wierzyciel nie powinien egzekwować kwot w sposób nieuczciwy z pogwałceniem humanitarnych, cywilizowanych i uczciwych metod dochodzenia roszczeń, i że wobec nieistnienia zobowiązania nie ma obecnie podstaw do kontynuowania czynności egzekucyjnych przez komornika sądowego.

Pozwana Spółdzielnia Mieszkaniowa (...)’ w G. wniosła o odrzucenie pozwu w części dotyczącej tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 29.01.2009 r., sygn. akt IX Ca 66/09, zaś w pozostałym zakresie domagała się oddalenia powództwa. W uzasadnieniu wskazała, że w niniejszej sprawie roszczenie główne, tj. kwota 1.527,25 zł przedawnia się po upływie 10 lat, a roszczenie o zapłatę odsetek z upływem 3 lat. Argumentowała, że składając wniosek o wszczęcie egzekucji ograniczyła żądanie odsetek do trzyletniego terminu od dnia złożenia wniosku egzekucyjnego. Podała wreszcie, że po wszczęciu postępowania egzekucyjnego termin przedawnienia biegł na nowo, w związku z czym w realiach przedmiotowej sprawy zarzut przedawnienia roszczenia nie jest uzasadniony.

Sąd ustalił, co następuje:

Powódka E. D. otrzymała w dniu 21 stycznia 1991 r. przydział mieszkania na warunkach lokatorskiego prawa do lokalu w budynku przy ul. (...) o pow. użytkowej 35,6 m ², w którym była wówczas zameldowana. Powódka zalegała z uiszczaniem opłat, co wynikało z zestawienia zaległości z tytułu opłat za użytkowanie mieszkania. Wobec niewywiązywania się z obowiązku uiszczania opłat do tut. Sądu Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w G. skierowała przeciwko E. D. pozew o zapłatę.

(dowód: z akt sprawy V Cupr 96/08- pozew o zapłatę- k. 2-3, zaświadczenie o zameldowaniu- k. 6, przydział lokalu mieszkalnego- k. 8, zestawienie zaległości z tytułu opłat- k. 7)

Wyrokiem z dnia 7.11.2008 r. Sąd Rejonowy w Giżycku V Wydział Grodzki w sprawie V Cupr 96/08 zasądził od pozwanej E. D. na rzecz powódki Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G. kwotę 9.959,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1.08.2008 r. w wysokości 11,5% do dnia zapłaty przy uwzględnieniu zmiany stopy procentowej ustawowych odsetek, oraz kwotą 300,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Od powyższego wyroku powódka E. D. wniosła apelację, kwestionując zaskarżony wyrok w całości. W apelacji nie zgadzała się z wysokością zadłużenia i twierdziła, że roszczenia Spółdzielni Mieszkaniowej są bezpodstawne i nieudokumentowane.

(dowód: z akt sprawy V Cupr 96/08- wyrok SR w Giżycku- k. 35, apelacja powódki E. D.- k. 40-41)

Wyrokiem z dnia 29 stycznia 2009 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy w sprawie IX Ca 66/09 wskutek apelacji E. D. od wyroku tut. Sądu z dnia 7.11.2008 r., sygn. akt V Cupr 96/08, zmienił zaskarżony wyrok w całości w ten sposób, że zasądził od pozwanej E. D. na rzecz powódki Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G. kwotę 2.912,07 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1.08.2008 r. do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałym zakresie i zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 300 zł tytułem kosztów procesu. W pozostałym zakresie w/w Sąd Okręgowy apelację oddalił i koszty procesu za instancję odwoławczą wzajemnie zniósł.

(dowód: z akt sprawy V Cupr 96/08- wyrok SO w Olsztynie- k. 51)

Postanowieniem z dnia 21.04.2010 r. Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny w sprawie V Cupr 96/08 nadał wyrokowi Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 29.01.2009 r., sygn. akt IX Ca 66/09 klauzulę wykonalności.

(dowód: z akt sprawy V Cupr 96/08- wyrok SO w Olsztynie- k. 51v, wniosek o nadanie klauzuli wykonalności- k. 68)

W dniu 18.09.2015 r. wierzycielka Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w G. złożyła wniosek o wszczęcie egzekucji z majątku E. D.- a to na podstawie w/w tytułu wykonawczego. W toku czynności egzekucyjnych dokonano zajęcia rachunku bankowego dłużniczki i wynagrodzenia za pracę celem egzekwowania należności.

(dowód: z akt egzekucji sądowej Km 2055/15- wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego- k. 1, oryginał tytułu wykonawczego- k. 6, zajęcie rachunku bankowego, wierzytelności- k. 25, 29

Wyrokiem z dnia 13 maja 2016 r. Sąd Rejonowy w Giżycku w sprawie I C 70/16 pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy - wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 29 stycznia 2009 r. w sprawie IX Ca 66/09 upr w części, a mianowicie w zakresie roszczenia głównego ponad kwotę 2.212,07zł, w zakresie kosztów procesu w kwocie 300zł oraz odsetek za okres od 12.11.2009 r. do dnia zapłaty od kwoty przekraczającej 2.212,07zł. Nadto nakazał pobrać od Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G. na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Giżycku kwotę 49,50zł tytułem opłaty sądowej. W pozostałym zaś zakresie powództwo oddalił. Apelację powódki E. D. od w/w wyroku Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Odwoławczy oddalił, w związku z tym wyrok tut. Sądu w dniu 16.11.2016 r. stał się prawomocny.

(okoliczności bezsporne)

W związku z ponownym zaleganiem przez E. D. z opłatami, związanymi z zajmowaniem przedmiotowego lokalu do tut. Sądu przez Spółdzielnię Mieszkaniową (...) w G. został skierowany kolejny pozew o zapłatę.

Wyrokiem z dnia 22.10.2010 r., sygn. I C 105/10 tut. Sąd uwzględnił powództwo Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G. przeciwko E. D. w całości, zasądzając od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.527,25 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 1.11.2009 r. do dnia zapłaty, oraz kwotę 1.042,81 tytułem kosztów procesu.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie IX Wydziału Cywilnego Odwoławczego z dnia 10.02.2011 r., sygn. akt IX Ca 868/10 na skutek apelacji pozwanej od w/w wyroku tut. Sądu, Sąd Okręgowy oddalił apelację E. D. i nie obciążył pozwanej kosztami procesu na rzecz powódki za instancję odwoławczą.

(dowód: z akt sprawy I C 105/10- pozew o zapłatę- k. 3-4, wyrok SR w Giżycku- k. 136, apelacja E. D.- k. 151-153, wyrok SO w Olsztynie- k. 175)

Wyrok z dnia 22.10.2010 r., sygn. I C 105/10 wydany przez tut. Sąd w dniu 10.02.2011 r. stał się prawomocny. Postanowieniem z dnia 20.02.2013 r. tut. Sąd nadał przedmiotowemu wyrokowi klauzulę wykonalności.

W dniu 18.09.2015 r. wierzycielka Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w G. złożyła wniosek o wszczęcie egzekucji z majątku E. D.- a to na podstawie w/w tytułu wykonawczego (sygn. I C 105/10). Dłużniczkę zawiadomiono o wszczęciu egzekucji i wezwano do zapłaty należności pod rygorem ściągnięcia z majątku ruchomego i wierzytelności E. D..

(dowód: z akt egzekucji sądowej Km 2056/15- wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego- k. 1, oryginał tytułu wykonawczego- k. 2, zawiadomienie o wszczęciu egzekucji- k. 5, wezwanie do zapłaty należności- k. 10)

Postanowieniem z dnia 8.03.2017 r. tut. Sąd zabezpieczył roszczenie powódki E. D. w ten sposób, że zawiesił postępowanie egzekucyjne prowadzone przez Komornika Sądowego M. W. w sprawach Km 2056/15 i Km 2055/15 do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy.

(dowód: postanowienie- k. 20)

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powódki zasługiwało na uwzględnienie jedynie częściowo.

Bezspornym jest ustalony w sprawie stan faktyczny – wynika on z dokumentów przedłożonych przez strony oraz dokumentów z akt sprawy V Cupr 96/08, Km 2055/15, I C 105/10, Km 2056/15, I C 70/16– przede wszystkim nie kwestionowała tego żadna ze stron. Wobec tego, że Sąd z urzędu nie powziął wątpliwości co do prawdziwości tych dokumentów, a żadna ze stron ich nie kwestionowała, należało uznać je za podstawę ustaleń w sprawie. Niepoślednią rolę miały również twierdzenia stron, którym Sąd dał wiarę w takim zakresie, w jakim korespondowały ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

Istota sporu sprowadzała się natomiast do ustalenia zasadności podnoszonego przez powódkę zarzutu przedawnienia roszczenia. Twierdzenia bowiem stron w tym zakresie różniły się.

Zgodnie z treścią art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie. W nauce prawa podkreśla się, że celem powództwa opozycyjnego z art. 840 k.p.c. jest pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub w części albo jego ograniczenie. Przewidziane w art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. zdarzenia obejmują swoim zakresem wszystkie te sytuacje, z którymi przepisy prawa materialnego łączą wygaśnięcie zobowiązania. W tym kontekście przyjmuje się, że powołany przepis stwarza podstawę do zwalczania tytułu wykonawczego w przypadku, gdy już po powstaniu tytułu egzekucyjnego zaszły zdarzenia prowadzące do wygaśnięcia zobowiązania lub zdarzenia, wskutek których zobowiązanie nie może być egzekwowane. Na podstawie regulacji materialnoprawnych w literaturze rozróżnia się zdarzenia zależne od woli stron (np. spełnienie świadczenia, potrącenie), jak też takie, w odniesieniu do których wola wierzyciela i dłużnika nie mają znaczenia (do tych należą, m.in., przedawnienie roszczenia, niemożność świadczenia wskutek okoliczności, za które dłużnik nie odpowiada).

W realiach przedmiotowej sprawy, powódka powoływała okoliczność wskazującą na oparciu żądania o treść art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., tj. przedawnienia roszczenia z uwagi na upływ czasu od chwili powstania tytułu egzekucyjnego w postaci nakazu zapłaty. Z przedstawionego przezeń wywodu wynika, że przyjmuje ona trzyletni bieg terminu przedawnienia od chwili uprawomocnienia się wymienionych przez nią orzeczeń.

Analizując kwestię sporną dotyczącą zasadności pozbawienia wykonalności wyroku tut. Sądu z dnia 22.10.2010 r., sygn. akt I C 105/10 w kontekście przedawnienia roszczenia, Sąd miał na względzie treść art. 125 § 1 k.c., wedle którego roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez Sąd, przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Powołany przepis nie wskazuje początku biegu przewidzianego w nim terminu przedawnienia, poprzestając na wskazaniu kategorii roszczeń, których ono dotyczy. W przypadku roszczeń zasądzonych prawomocnym orzeczeniem jest bezsporne, że zdarzeniem wyznaczającym początek biegu terminu przedawnienia przewidzianego w art. 125 § 1 k.c. jest uprawomocnienie się orzeczenia (a zatem nie chwila powstania samego tytułu egzekucyjnego, tj. wydania wyroku, który przez pewien jeszcze czas pozostaje nieprawomocny).

W odniesieniu do zwalczanego w sprawie tytułu, stwierdzone nim roszczenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu, który to termin rozpoczął swój bieg z dniem 10.02.2011 r., w którym wyrok się uprawomocnił.

W tym kontekście należy wskazać, że stosownie do treści przepisu art. 123 § 1 pkt 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.

W realiach przedmiotowej sprawy Sąd zauważył, że takie przerwy miały miejsce w odniesieniu do roszczenia wynikającego ze zwalczanego przez powódkę tytułu. Z dokumentów znajdujących się w załączonych aktach sprawy I C 105/10 tut. Sądu wynika, że w dniu 20.02.2013 r. tut. Sąd nadał przedmiotowemu wyrokowi klauzulę wykonalności. Z kolei, w dniu 18.09.2015 r. wierzyciel złożył wniosek o wszczęcie egzekucji. Podjęte przez wierzyciela czynności każdorazowo doprowadzały do przerwania biegu przedawnienia (w odniesieniu do tej części roszczenia, która nie była jeszcze przedawniona w chwili dokonywania czynności). Na marginesie jedynie wskazać należy, że nawet gdyby nie dochodziło do opisanych wyżej przerw biegu przedawnienia to w realiach tej sprawy zarzut przedawnienia byłby zasadny dopiero 11.02.2021 r.

Konkludując, w ocenie Sądu nie uległo z pewnością przedawnieniu stwierdzone tytułem wykonawczym roszczenie w zakresie zasądzonej w nim należności głównej.

Mając na uwadze żądanie powódki pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w całości, Sąd zobowiązany był rozstrzygnąć, zarówno czy przedawniły się jakiekolwiek roszczenia wynikające z tytułu (zarówno w zakresie wskazanej w nakazie należności głównej, jak też zasądzonych od niej należności ubocznych – odsetek ) za spóźnienie w spełnieniu świadczenia. W tym kontekście Sąd miał na względzie treść art. 125 § 1 zdanie drugie k.c., w myśl którego, jeżeli stwierdzone orzeczeniem sądu roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu. Przepis ten ustanawia odrębny (w porównaniu z ogólnym dziesięcioletnim), trzyletni termin przedawnienia dla roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem w zakresie roszczeń obejmujących świadczenia okresowe należne w przyszłości. Termin ten ma więc zastosowanie tylko do roszczeń o przyszłe świadczenia okresowe, nie zaś do roszczeń o świadczenia okresowe, wymagalne w toku postępowania.

Odnosząc powyższe rozważania do tytułu, będącego przedmiotem powództwa (I C 105/10) należy stwierdzić, że w chwili złożenia przez wierzyciela wniosku o wszczęcie egzekucji w sprawie Km 2056/15 (tj. w dniu 18.09.2015 r.), poza obejmującym roszczenie główne z odsetkami do dnia, w którym powstał tytuł, nie były przedawnione zasądzone dalsze odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia należne po dacie powstania tytułu, jednak za okres nie dłuższy, niż trzy lata, licząc wstecz od dnia złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji. Odsetki za pozostały okres (od dnia 11.02.2011 r. do dnia 17.09.2012 r.) uległy natomiast przedawnieniu wobec upływu trzyletniego terminu od chwili powstania wymagalności roszczeń odsetkowych. W tym zakresie tych odsetek tytuł wykonawczy należało pozbawić wykonalności. W pozostałym zakresie powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 22.10.2010 r., sygn. akt I C 105/10 należało oddalić.

W tym stanie faktycznym i prawnym, w oparciu o powołane przepisy należało orzec jak w pkt I i II sentencji wyroku.

Analizując roszczenie powódki E. D. dotyczące pozbawienia wykonalności wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 29.01.2009 r., sygn. IX Ca 66/09 (powstałego na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 7.11.2008 r., sygn. akt. V Cupr 96/08), Sąd dostrzegł treść art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c., który stanowi, że Sąd odrzuci pozew, jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona.

Odnośnie tej części roszczenia Sąd zauważył, że powódka kierowała już do tut. Sądu żądanie pozbawienia wykonalności w/w orzeczenia przeciwko pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G.. Powództwo to, w sprawie I C 70/16 wyrokiem tut. Sądu z dnia 13.05.2016 zostało uwzględnione częściowo, a apelację powódki E. D. od w/w wyroku Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Odwoławczy oddalił, w związku z tym orzeczenie w dniu 16.11.2016 r. stało się prawomocne. W konsekwencji, w obecnie prowadzonym postępowaniu, mamy do czynienia z powagą rzeczy osądzonej w rozumieniu art. 366 k.p.c. Pozew w tej części podlegał zatem odrzuceniu na mocy art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c., o czym Sąd orzekł jak w pkt III sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł po myśli art. 102 k.p.c. Przepis ten urzeczywistnia zasadę słuszności, przewiduje możliwość odstąpienia od zasady wprowadzonej w art. 98 k.p.c., chociaż dotyczy to tylko wypadków szczególnie uzasadnionych. Do kręgu okoliczności branych pod uwagę przez Sąd przy ocenie przesłanek z art. 102 k.p.c. należą zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i będące „na zewnątrz” procesu, również dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (patrz: Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, pod redakcją T. Erecińskiego, Wyd. Wolters Kluwer Warszawa 2016, s. 625-626). W związku z powyższym mając na uwadze sytuację majątkową i osobistą powódki, należało orzec jak w pkt IV sentencji.