Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 4 grudnia 2013 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie w II Wydziale Karnym w składzie:

po rozpoznaniu w sprawie

Z. K.

w przedmiocie skargi wniesionej przez wnioskodawcę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w związku z postępowaniem sygn. III Ko 360/13 Sądu Okręgowego w Krakowie

na podstawie art. 12 ust. 2, 3 i 4 oraz art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179 poz. 1843 z późn. zm.)

p o s t a n a w i a

I.  Stwierdzić, że w postępowaniu w sprawie III Ko 360/13 Sądu Okręgowego w Krakowie nastąpiła przewlekłość postępowania.

II.  Przyznać wnioskodawcy sumę pieniężną w kwocie 4.000 (cztery tysiące) złotych.

III.  Oddalić dalej idące żądanie.

IV.  Zwrócić wnioskodawcy kwotę 100 (sto) złotych uiszczoną tytułem opłaty od skargi.

Sygn. akt II S 30/13

UZASADNIENIE

W dniu 22 października 2013 roku Z. K.– wnioskodawca w sprawie III Ko 360/13 o zasądzenie odszkodowania i zadośćuczynienia wniósł o stwierdzenie przewlekłości postępowania w sprawie o sygn. III Ko 179/10 Sądu kręgowego w Krakowie oraz o przyznanie mu sumy pieniężnej w kwocie 20.000 złotych za szkody wynikłe z przewlekłości w tymże postępowaniu.

W uzasadnieniu skargi jej autor podnosi, że wniosek o zasądzenie zadośćuczynienia został złożony przez niego w 2008 roku, uważa, iż postępowanie przed Sądem Okręgowym w Krakowie w sprawie III Ko 179/10 toczyło się wyjątkowo długo zaś sąd podejmował czynności opieszale, między innymi poprzez dopuszczanie zbędnych dowodów w sprawie, w związku z potrzebą uzusy kania informacji o średnich wynagrodzeniach w kraju w latach 1972-1982.

Sąd Apelacyjny ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 16 grudnia 2008 roku Sąd Okręgowy w Katowicach przesłał do Sądu Okręgowego w Krakowie akta sprawy XVI Ko 214/08 według właściwości. W przedmiotowej sprawie Z. K.domagał się unieważnienia wyroku Sądu Powiatowego dla miasta Krakowa z dnia 26 września 1968 roku sygn. IV Kp 936/68 mocą którego Z. K.został skazany na karę 6 miesięcy aresztu z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat próby. We wniosku tym Z. K.złożył również żądanie zasądzenia na jego rzecz odszkodowania za pozbawienie wolności w przedmiotowej sprawie. Powyższa sprawa została zarejestrowana w Sądzie Okręgowym w Krakowie pod sygn. III Ko 1067/08.

Postanowieniem z dnia 4 marca 2010 roku ze sprawy tej wyłączono do odrębnego postępowania wniosek o odszkodowanie i zadośćuczynienie i zarejestrowano go pod sygn. III Ko 179/10. Nieważność wskazanego powyżej wyroku Sądu Powiatowego stwierdzono postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2010 roku. Wyrok w sprawie III Ko 179/10 został wydany przez Sąd Okręgowy w Krakowie w dniu 13 stycznia 2013 roku. Od wyroku tego odwołał się wnioskodawca. Sąd Apelacyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2013 roku uchylił zaskarżony rozstrzygnięcie sądu I instancji. Akta sprawy zostały zwrócone do Sądu Okręgowego w Krakowie w dniu 22 maja 2013 roku.

Tego samego dnia zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału III Karnego przydzielono jej do referatu SSO Z. D.. Sędzia ten w dniu 13 czerwca 2013 roku wydał zarządzenie o wyznaczeniu rozprawy głównej w dniu 22 października 2013 roku. Na rozprawę w tym dniu stawiły się strony postępowania. Obecni na sali rozpraw dziennikarze pisma (...)w liczbie pięciu zgłosili wniosek o utrwalanie obrazu i dźwięku z przebiegu rozprawy. Strony postępowania wypowiedziały się w przedmiocie wniosku, zaś Sąd Okręgowy odroczył decyzję odnośnie rozpoznania tych wniosków do następnej rozprawy, której termin wyznaczono na dzień 14 stycznia 2014 rok. Powodem odroczenia rozprawy było „opóźnienie w przeprowadzeniu rozpraw w dniu dzisiejszym, zważywszy na konieczność odbycia narady w przedmiocie złożonych wniosków o wyrażenie zgody na utrwalenie obrazu i dźwięku z przebiegu rozprawy, ze względu na to, iż może być koniecznym sformułowanie szeregu warunków, pod którymi ewentualna zgoda może być wyrażona”. Sąd rozpoznający sprawę stwierdził, iż brak jest możliwości wyznaczenia sprawy w bliższym terminie niż 14 stycznia 2014 roku nie podając żadnych powodów takiego postąpienia.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Wniosek K. K. w części dotyczącej przewlekłości postępowania w sprawie III Ko 360/13 zasługuje na uwzględnienie. Bezspornym jest, że Sąd Okręgowy w Krakowie po zwrocie akt z Sądu Apelacyjnego wyznaczył pierwszy termin rozprawy dopiero po upływie 5 miesięcy. Ta rozprawa została następnie odroczona na kolejne prawie 3 miesiące z powodu rozstrzygnięcia wniosku o możliwość rejestrowania przebiegu rozprawy.

Należy dobitnie zaakcentować, że zgodnie z treścią art. 554 § 2 k.p.k. sprawy o odszkodowanie winny być rozpoznawane przez Sąd Okręgowy w pierwszej kolejności. Przypomnieć należy, że jest to jeden z niewielu przepisów w procedurze karnej nakazujący rozpoznanie sprawy w pierwszej kolejności. Stanowi on więc swego rodzaju lex specialis w stosunku do art. 2 § 1 pkt. 4 k.p.k. Ustawodawca nałożył na sąd rozpoznający sprawy w trybie określonym w rozdziale 58 k.p.k. w sposób szczególny obowiązek bezzwłocznego rozpoznawania tego rodzaju spraw. Przepis ten wyznacza, w o ocenie Sądu Apelacyjnego, szczególne standardy dla oceny sprawności postępowania w zakresie podejmowania terminowych czynności w postępowaniu na którego przewlekłość złożono skargę przez sąd ją rozpoznający. Dlatego też badając zasadność skargi na przewlekłość postępowania sąd ją rozpoznający winien mieć na uwadze, iż czynności podejmowane w tego rodzaju sprawach muszą być podejmowane znacznie szybciej niż w innych sprawach rozpoznawanych w wydziale pierwszoinstancyjnym sądu okręgowego.

Ustalenia dokonane powyżej wskazują, że Sąd Okręgowy podejmował czynności w tej sprawie w sposób opieszały i w związku z tym sprawa, której stopień faktycznej i prawnej zawiłości nie jest obecnie znaczny rozpoznawana jest przez ten Sąd po uchyleniu w taki sposób, że pierwsza merytoryczna rozprawa ma szansę odbyć się po prawie 8 miesiącach po ponownej rejestracji sprawy. Sądowi Apelacyjnemu znane są trudności związane terminowością rozpoznawania spraw karnych w pierwszej instancji w Sądzie Okręgowym w Krakowie. To jednak nie zwalniają one tegoż sądu od sprawnego rozpoznania spraw o odszkodowanie i zadośćuczynienie. Należy zauważyć, że obecnie ilość tego rodzaju spraw wpływających do wydziału III Sądu Okręgowego w Krakowie jest niższa niż w poprzednich latach

Wnioskodawca, który zarzucił przewlekłość postępowania swoim zachowaniem w żaden sposób nie uniemożliwił terminowego rozpoznania sprawy.

W ocenie Sądu Apelacyjnego brak jest podstaw do stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie III Ko 179/10. Postępowanie w tej sprawie zostało już zakończone. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 28 marca 2013 roku sygn III SPPZ 1 /13 wyraził pogląd, że w postępowaniu ze skargi na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki ocenie pod kątem przewlekłości podlegają zarzuty skarżącego odnoszące się do przebiegu postępowania, od jego wszczęcia do prawomocnego zakończenia, niezależnie od tego, na jakim etapie tego postępowania skarga została wniesiona (art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki; Dz. U. Nr 179, poz. 1843 ze zm.).

W realiach niniejszej sprawy brak jest podstaw do przyjęcia, że do czasu wydania nieprawomocnego wyroku przez Sąd Okręgowy w Krakowie terminowość podejmowanych czynności nasuwała uwagi, bowiem wynikła z konieczności dokonania stosownych ustaleń. Nie jest rzeczą sądu rozpoznającego skargę na przewlekłość postępowania analiza merytorycznej trafności dopuszczania poszczególnych dowodów lecz jedynie ocena ich prawidłowości i terminowości. Postępowanie nie mogło się zakończyć bowiem zachodziła konieczność uzyskania różnorakich informacji od IPN oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Żądane zasądzenie stosownej sumy pieniężnej co do zasady jest słuszne albowiem wynika to z treści art. 12 ust.2 i 4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 r., nr 179, poz. 1843 ostatnia zmiana Dz. U. z 2009 r., nr 61, poz. 498).

W ocenie Sądu Apelacyjnego zasadne jest przyznanie Z. K. sumy pieniężnej w kwocie 4.000 złotych. Brak jest natomiast podstaw do przyznania mu tejże należności w żądanej kwocie z uwagi na fakt, że na skutek przewlekłości postępowania wnioskodawca nie poniósł wymiernych strat materialnych. Ponieważ sam fakt, niezakończenia postępowania w jego sprawie w rozsądnym terminie nie powinien mieć miejsca, zwłaszcza jeśli się zważy, że sprawy te ustawodawca nakazuje traktować w sposób priorytetowy, co wynika z przywołanego powyżej art. 554 § 2 k.p.k. dlatego też wobec stwierdzenia przewlekłości postępowania należało przyznać wnioskodawcy sumę pieniężną w wysokości zbliżoną raczej do minimalnej określonej w cytowanej wyżej ustawie, aniżeli w kwocie maksymalnej , tak jak oto wnosił autor wniosku.

Ponieważ termin rozprawy został wyznaczony na 14 stycznia 2014 roku zbędne jest wydanie zaleceń w trybie art. 12 ust. 3 cytowanej wyżej ustawy co do podjęcia czynności zmierzających do zakończenia postępowania w przedmiotowej sprawie.

Z uwagi na uwzględnienie skargi Sąd Apelacyjny zwrócił wnioskodawcy opłatę od niej wniesioną.