Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2016 roku

Sąd Rejonowy w Wieluniu VIII Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Pajęcznie

w składzie:

Przewodniczący: SSR Beata Witkowska

Protokolant: sekretarka A. W.

po rozpoznaniu w dniu 20 grudnia 2016 roku w Pajęcznie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) spółki akcyjnej z siedzibą we W.

przeciwko A. N.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej A. N. na rzecz powoda (...) Bank (...) spółki akcyjnej z siedzibą we W. kwotę 471,41 zł ( słownie: czterysta siedemdziesiąt jeden złotych czterdzieści jeden groszy) wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego liczonymi od dnia 12 grudnia 2015 roku do dnia zapłaty, z tym, że począwszy od dnia 1 stycznia 2016 roku wysokość odsetek nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie;

2.  w pozostałym zakresie oddala powództwo;

3.  zasądza od pozwanej A. N. na rzecz powoda (...) Bank (...) spółki akcyjnej z siedzibą we W. kwotę 24,64 zł ( słownie: dwadzieścia cztery złote sześćdziesiąt cztery grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Beata Witkowska

Sygn. akt VIII C 123/16

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Wieluniu

z dnia 29 grudnia 2016 roku

Powód (...) Bank (...) spółka akcyjna z siedzibą we W. domagał się zasądzenia w elektronicznym postępowaniu upominawczym od pozwanej A. N. kwoty 969,61 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, liczonymi od kwoty 630,80 zł od dnia 12 grudnia 2015 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenia od pozwanej zwrotu poniesionych kosztów.

Na uzasadnienie żądania powód podał, że w dniu (...) zawarł z pozwaną umowę o przyznanie limitu kredytowego oraz umowę o wydanie i korzystanie z karty kredytowej o numerze (...), na mocy której Bank postawił do dyspozycji pozwanej limit kredytowy w wysokości 1.000,00 zł, a pozwana zobowiązała się do spłaty wykorzystanego limitu kredytu zgodnie z generowanymi wyciągami. Pomimo wezwań i monitów pozwana nie wywiązała się z obowiązku spłaty. Całość zadłużenia stała się wymagalna po wypowiedzeniu przez powoda umowy z dniem 17 października 2015 roku. Powód wskazał, że na dzień 11 grudnia 2015 roku w księgach banku figurowało zadłużenie pozwanej w kwocie dochodzonej pozwem, na którą to kwotę składa się należność główna w wysokości 630,80 zł, odsetki za okres od dnia (...) w kwocie 72,61 zł, naliczone do dnia wystawienia wyciągu oraz koszty, opłaty i prowizje w wysokości 266,20 zł.

Nakazem zapłaty, wydanym w elektronicznym postępowaniu upominawczym w dniu 30 grudnia 2015 roku przez Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie w sprawie o sygnaturze akt (...) orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od wydanego w sprawie nakazu zapłaty pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości, podnosząc, że nie zawierała z powodem umowy, z której miałoby wynikać objęte pozwem zadłużenie.

Po przekazaniu sprawy Sądowi właściwości ogólnej, powód podtrzymał żądanie, wskazując, że pozwana zawarła umowę z powodem, w czasie, gdy ten działał pod (...) Bank S.A.”. Zmiana nazwy firmy nie może zaś skutkować oceną, iż stron nie łączył stosunek zobowiązaniowy.

Pozwana przed Sądem właściwości ogólnej zarzuciła, iż umowę o przyznanie limitu kredytowego wypowiedziała po całkowitej spłacie zadłużenia, nadto zakwestionowała zasadność obciążania jej opłatami, wskazanymi przez powoda. Podniosła, iż nie otrzymała wezwań do zapłaty, jak również karty kredytowej, za której wystawienie opłatą obciążył ją powód (k. 62v-63).

Ustosunkowując się do zarzutów pozwanej, powód wyjaśnił, iż oświadczenie o wypowiedzeniu umowy nie dotarło do powoda, a pozwana po rzekomym złożeniu oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, korzystała z limitu kredytowego. W złożonej reklamacji potwierdziła także fakt otrzymania karty kredytowej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana A. N. w dniu (...) zawarła z (...) Bankiem S.A. umowę o przyznanie limitu kredytowego i umowę o wydanie i korzystanie z karty kredytowej (...) nr (...).

/dowód: kopia umowy z dnia (...) k. 24-26/

Zgodnie z zawartą umową o przyznanie limitu kredytowego, pozwanej przyznano limit kredytowy do kwoty 1.000,00 zł, dla korzystania z którego otwarto i prowadzono rachunek kredytowy. Bank postawił do dyspozycji pozwanej kwotę limitu kredytowego, umożliwiając korzystanie z przyznanego limitu poprzez wypłaty realizowane jako transakcje w formie przelewu bankowego oraz wypłaty gotówki. Integralną część umowy limitu miały stanowić Regulamin przyznawania i korzystania z limitu kredytowego (...) oraz Tabela Opłat i Prowizji. Oprocentowanie nominalne od wykorzystanego kredytu było zmienne w okresie obowiązywania umowy i na dzień zawarcia umowy wynosiło 20,00 % w stosunku rocznym dla transakcji gotówkowych i transakcji bezgotówkowych. W umowie zastrzeżono (§ 4 umowy), że Bank nalicza odsetki od kwot wszystkich transakcji w trybie dziennym, począwszy od dnia zaksięgowania transakcji do dnia spłaty zadłużenia. Odsetki od transakcji bezgotówkowych dokonanych w danym okresie rozliczeniowym nie są pobierane, jeśli w terminie płatności posiadacz rachunku kredytowego dokona spłaty całości zadłużenia wskazanego w wyciągu za dany okres rozliczeniowy. W paragrafie 5 umowy przewidziano, że spłata limitu kredytowego następować będzie w okresach miesięcznych poprzez dokonywanie przez posiadacza rachunku kredytowego spłat na rachunek kredytowy, których wysokość oraz termin będą określane w wyciągu z rachunku generowanym każdego 17 dnia miesiąca i wysyłanym na adres posiadacza rachunku. Za dzień spłaty przewidziano każdy 24 dzień od daty generowania wyciągu. Wymagana miesięczna spłata minimalna miała wynosić 5 % kwoty przyznanego limitu, nie mniej niż 30,00 zł. W umowie przewidziano, że brak wymaganej spłaty minimalnej w terminie określonym na wyciągu powodować będzie naliczanie odsetek od kapitału przeterminowanego i stanowić będzie podstawę do wszczęcia działań interwencyjnych. Stopa odsetek od zadłużenia przeterminowanego ustalona została jako zmienna w wysokości odpowiadającej czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego na dzień powstania zadłużenia. Zmiana tej stopy miała następować w przypadku zmiany stopy kredytu lombardowego NBP.

W paragrafie 5 ust. 5 umowy posiadacz rachunku kredytowego zobowiązał się nadto do pokrycia „wszelkich uzasadnionych” kosztów związanych z dochodzeniem spłaty zobowiązań, wynikających z zawartej umowy. Na koszty te miały składać się: koszty telefonicznych upomnień, listownych wezwań i zawiadomień, wysyłanych do posiadacza rachunku kredytowego, wyjazdów interwencyjnych oraz opłata za przekroczenie przyznanego limitu kredytowego, jak również koszty postępowania egzekucyjnego, określone na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa.

Umowę o przyznanie limitu kredytowego zawarto na okres jednego roku do dnia 18 listopada 2010 roku, przy czym przewidziano przedłużenie automatyczne umowy na kolejne roczne okresy, o ile posiadacz rachunku nie wypowie jej na 30 dni przed upływem okresu, na jaki została zawarta albo nie zajdą inne wydarzenia, opisane w Regulaminie limitu, wykluczające automatyczne przedłużenie umowy.

Zgodnie z zawartą umową o wydanie i korzystanie z karty kredytowej, Bank wydał pozwanej kartę kredytową (...), umożliwiającą korzystanie z limitu kredytowego. Transakcje gotówkowe i bezgotówkowe, wykonane przy użyciu karty, miały być rozliczane z wykorzystaniem rachunku kredytowego, otwartego na potrzeby obsługi limitu kredytowego.

Integralną część umowy o kartę miały stanowić: Regulamin wydawania i użytkowania kart kredytowych (...), Tabela opłat i Prowizji dla karty (...)” oraz Regulamin programu lojalnościowego (...).

Umowę o kartę zawarto na okres trzech lat, przy czym przewidziano przedłużenie automatyczne umowy na kolejne trzyletnie okresy, o ile posiadacz nie wypowie jej na 30 dni przed upływem okresu, na jaki została zawarta albo nie zajdą inne wydarzenia, wykluczające automatyczne przedłużenie umowy. Umowa o kartę miała zostać także rozwiązana w przypadku wypowiedzenia umowy o przyznanie limitu kredytowego.

/dowód: kopia umowy z dnia (...) k. 24-26/

W Tabeli opłat i prowizji dla limitu kredytowego (...), stanowiącej załącznik nr 1 do umowy przewidziano opłaty za następujące czynności: limit kredytowy – 500,00 zł do 10.000,00 zł ustalany indywidualnie, przeniesienie transakcji/zadłużenia na plan spłat ratalnych – 3 %, minimum 5,00 zł, wypłata środków w formie gotówki w placówce – 3%, minimum 5,00 zł, realizacja przelewu z rachunku karty w ramach transakcji gotówkowej – 3 %, minimum 5,00 zł, realizacja przelewu z rachunku karty w ramach transakcji bezgotówkowej – 0,00 zł w ramach (...), 1 %, minimum 3,00 zł w ramach (...) i P. Banku, wysłanie potwierdzenia dokonania przelewu w trybie przyspieszonym 3,00 zł, w trybie zwykłym 2,00 zł, zmiana kwoty limitu kredytowego – 10,00 zł, przekroczenie limitu kredytowego - 10 % kwoty przekroczenia, minimum 40,00 zł, zablokowanie rachunku na skutek nieregulaminowego zachowania klienta – 25,00 zł, kopia wyciągu wygenerowana na wniosek klienta - 5,00 zł, opłata za wydruk historii rachunku 25,00 zł, telefoniczne upomnienie klienta w związku z nieterminową spłatą – 13,00 zł, korespondencja kierowana do klienta w związku z nieterminową spłatą – 15,00 zł, wyjazd interwencyjny do klienta w związku z nieterminową spłatą – 50,00 zł, wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego, wyciągu z ksiąg banku – 15,00 zł, zapytanie do (...) Biura (...) – 45,00 zł, zapytanie do Urzędu Stanu Cywilnego – 35,00 zł, wydanie zaświadczenia o spłacie kredytu lub sposobie spłaty kredytu – 20,00 zł.

/dowód: kopia załącznika nr 1 do umowy k. 26/

Zgodnie z przedstawioną Tabelą opłat i prowizji dla karty kredytowej (...) przewidziano następujące opłaty: opłata roczna za kartę główną 60,00 zł, opłata roczna za kartę dodatkową – 47,00 zł, duplikat karty – 25,00 zł, wypłata gotówki w kraju z bankomatów (...) 24 3 %, minimum 4,50 zł, z pozostałych bankomatów – 3%, minimum 5,00 zł, wypłata gotówki za granicą – 4%, minimum 10,00 zł, zastrzeżenie karty na skutek nieregulaminowego zachowania klienta – 25,00 zł, blokada karty na wniosek klienta – 25,00 zł, wystawienie kopii rachunku potwierdzającego transakcję – 10,00 zł, zmiana numeru (...) 8,00 zł, odblokowanie numeru (...) 10,00 zł, wygenerowanie nowego numeru (...) 8,00 zł, sprawdzenie dostępnych środków w bankomatach (...) 24 – 0,50 zł, sporządzenie m. wyciągu w bankomatach (...) 2,50 zł, awaryjna wypłata gotówki i wydanie karty zastępczej - według kosztów Rzeczywistych.

/dowód: tabela opłat i prowizji k. 35-36/

Zgodnie z regulaminem przyznawania i korzystania z limitu (pkt III § 7) każdy wpływ na rachunek kredytowy powoduje automatyczną spłatę zadłużenia w następującej kolejności: należne Bankowi opłaty i prowizje, składki ubezpieczeniowe, odsetki wykazane na wyciągu i wykorzystany kapitał, przy czym w ramach danego typu należności w pierwszej kolejności Bank księguje te, które są związane z transakcjami bezgotówkowymi. Jeśli na rachunku występuje zadłużenie przeterminowane, spłata zadłużenia jest księgowana w kolejności wskazanej powyżej, począwszy od najstarszego niespłaconego wyciągu. Spłata kapitału powoduje zwiększenie dostępnego limitu kredytowego. Stosownie do pkt VII paragrafu 6 regulaminu Bank może wypowiedzieć umowę m.in. w braku wymaganej spłaty minimalnej przez okres 2 miesięcy. Umowa limitu może być wypowiedzenia przez każdą ze stron w formie pisemnej, z zachowaniem jednomiesięcznego okresu wypowiedzenia.

/dowód: regulamin k. 36-37v/

Pozwana korzystała z przyznanego limitu kredytowego. W dniu 30 listopada 2012 roku pozwana dokonała spłaty całego istniejącego zadłużenia, uiszczając kwotę 1.300,00 zł.

W dniu 17 grudnia 2012 roku rachunek pozwanej został obciążony kwotą 65,00 zł z tytułu opłaty za kartę główną w miejsce umówionej opłaty w wysokości 60,00 zł. Po tej dacie wypłacane były przy użyciu karty za pośrednictwem bankomatów następujące kwoty: w dniu 10 stycznia 2013 roku – 300,00 zł, w dniu 13 stycznia 2013 roku – 600,00 zł, w dniu 18 stycznia 2013 roku – 150,00 zł, w dniu 22 stycznia 2013 roku - 300,00 zł, w dniu 28 stycznia 2013 roku – 100,00 zł, w dniu 9 lutego 2013 roku – 150,00 zł, w dniu 9 lipca 2013 roku – 500,00 zł, w dniu 19 lipca 2013 roku – 50,00 zł, w dniu 20 lipca 2013 roku – 50,00 zł, w dniu 14 września 2013 roku – 50,00 zł, w dniu 16 października 2013 roku – 150,00 zł, w dniu 18 października 2013 roku – 50,00 zł, w dniu 20 października 2013 roku – 50,00 zł, w dniu 21 listopada 2013 roku - 50,00 zł, w dniu 27 listopada 2013 roku – 50,00 zł, w dniu 14 grudnia 2013 roku 100,00 zł i 40,00 zł, w dniu 12 marca 2014 roku – 150,00 zł. Dokonano również płatności kartą - w dniu 19 lipca 2013 roku w kwocie 22,90 zł, w dniu 25 marca 2014 roku w kwocie 8,77 zł oraz w dniu 27 marca 2014 roku w kwocie 78,60 zł.

W dniu 17 sierpnia 2013 roku Bank obciążył rachunek pozwanej kwotą 40,00 zł w tytułu przekroczenia limitu kredytowego.

Od dnia 17 stycznia 2014 roku powód co miesiąc do dnia 17 listopada 2015 roku włącznie obciążał rachunek pozwanej opłatą w wysokości początkowo po 7,00 zł, a od 17 kwietnia 2015 roku w wysokości po 7,90 zł, wskazując jako tytuł do jej pobrania „prowadzenie rachunku karty”.

Na rachunek karty po ponownym rozpoczęciu korzystania z limitu kredytowego, pozwana dokonała następujących wpłat: w dniu 15 kwietnia 2013 roku – 58,51 zł, w dniu 2 lipca 2013 roku – 200,00 zł, w dniu 5 września 2013 roku – 220,00 zł, w dniu 15 października 2013 roku – 280,00 zł, w dniu 20 listopada 2013 roku – 150,00 zł, w dniu 9 grudnia 2013 roku – 150,00 zł, w dniu 31 stycznia 2014 roku – 100,00 zł, w dniu 6 marca 2014 roku 150,00 zł, w dniu 2 maja 2014 roku – 150,00 zł, w dniu 30 maja 2014 roku – 70,49 zł, w dniu 30 czerwca 2014 roku – 100,00 zł, w dniu 6 października 2014 roku – 100,00 zł , w dniu 13 stycznia 2015 roku – 179,95 zł.

/dowód: lista operacji k. 27-32v, wyciągi k. 69-83/

Powód obciążał rachunek pozwanej opłatami, jako ich podstawę wskazując upomnienia listowne i telefoniczne.

Powód obciążył pozwaną opłatą za upomnienia: w dniu 4 kwietnia 2013 roku, w dniu 12 czerwca 2013 roku, w dniu 3 lipca 2013 roku, w dniu 31 sierpnia 2013 roku, w dniu 30 stycznia 2014 roku, w dniu 24 lutego 2014 roku, w dniu 29 kwietnia 2014 roku, w dniu 25 sierpnia 2014 roku, w dniu 22 września 2014 roku, w dniu 30 października 2014 roku, a następnie w dniu 28 listopada 2014 roku, w dniu 27 grudnia 2014 roku, w dniu 3 lutego 2015 roku, w dniu 24 lutego 2015 roku, w dniu 16 marca 2015 roku, w dniu 13 kwietnia 2015 roku, w dniu 31 maja 2015 roku, w dniu 11 sierpnia 2015 roku, w dniu 14 sierpnia 2015 roku w kwotach po 15,00 zł, a w dniu 4 września 2015 roku – kwotą 20,00 zł. W dniu 16 grudnia 2015 roku pozwana została nadto obciążona kwotą 20,00 zł za wystawienie wyciągu z ksiąg banku.

/dowód: lista operacji k. 27-32v, wyciągi k. 69-83/

W dniu 8 stycznia 2013 roku pozwana złożyła reklamację, w której podniosła, iż informowała pracownika Banku, iż chce zrezygnować z kontynuacji karty, pomimo co przesłano jej kolejną kartę i obciążono opłatą.

/uznane za przyznane/

W odpowiedzi na reklamację, złożoną przez pozwaną, w piśmie z dnia 24 stycznia 2013 roku Bank poinformował pozwaną, iż rachunek karty nadal jest aktywny, a Bank nie odnotował wypowiedzenia umowy. W związku z powyższym Bank wystąpił o przesłanie dokumentu, potwierdzającego wypowiedzenie umowy, a w razie jego braku, złożenie stosownego wniosku w placówce Banku lub pod numerem Infolinii. Wskazał również, że pozwana dokonywała wypłat z rachunku karty po dacie wpłaty kwoty 1.300,00 zł.

/dowód: pismo z dnia 24 stycznia 2013 roku k. 66/

Wobec braku regularnych spłat zadłużenia, wynikającego z powyższej umowy, (...) Bank (...) spółka akcyjna pismem z dnia 2 września 2015 roku wypowiedziała umowę o przyznanie limitu kredytowego i kartę z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia, wskazując, że zadłużenie wobec Banku na dzień 2 września 2015 roku wynosi: 630,80 zł tytułem kapitału, 52,42 zł tytułem odsetek i 1202,50 zł z tytułu opłat i prowizji. Pismo doręczono ojcu pozwanej w dniu 17 września 2015 roku.

/dowód: wypowiedzenie umowy k. 38, potwierdzenie doręczenia k. 39/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego na podstawie przedłożonych przez strony dokumentów i ich kopii w trybie art. 308 § 1 k.p.c., co do których pozwana nie wnosiła o przedłożenie ich oryginałów, powołanych powyżej oraz okoliczności między stronami bezspornych.

Odnośnie mocy dowodowej zaoferowanych przez powoda dowodów z dokumentów na okoliczność wysokości zadłużenia w postaci wyciągu z ksiąg banku należy zaznaczyć, że przepis art. 95 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1988), który nadawał wyciągom z ksiąg bankowych moc dokumentu urzędowego, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 26 czerwca 2009 roku o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 131, poz. 1075) w zw. z art. 244 § 1 i art. 252 k.p.c. w części, w jakiej nadawał moc prawną dokumentu urzędowego takowym księgom i wyciągom z ksiąg rachunkowych banku w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych w postępowaniu cywilnym, prowadzonym wobec konsumenta, został uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z art. 2, art. 32 ust. 1 zd. pierwsze, art. 76 Konstytucji RP oraz art. 20 Konstytucji i w konsekwencji w powyżej wskazanym zakresie utracił moc obowiązującą. Zgodnie z aktualnym stanem prawnym urzędowa moc prawna dokumentów bankowych nie obowiązuje w postępowaniu cywilnym (art. 95 ust. 1a Prawa bankowego).

Niezależnie jednak od charakteru przedstawionych dokumentów, należy wskazać, że także dokument prywatny stanowi środek dowodowy, który sąd orzekający może uznać za podstawę swoich ustaleń faktycznych; moc dowodowa dokumentu prywatnego jest jednak słabsza aniżeli moc dowodowa dokumentu urzędowego, ponieważ dokumenty prywatne nie korzystają z domniemania, że ich treść jest zgodna ze stanem rzeczywistym.

W kwestii wskazywanych przez powoda kosztów, mających obciążać pozwaną, brak było materiału dowodowego, potwierdzającego fakt podjęcia czynności generujących koszty czynności windykacyjnych w związku z zawartą umową o przyznanie limitu kredytowego. Co zaś się tyczy kosztów z tytułu prowadzenia rachunku bankowego i wydania karty kredytowej – opłaty z tego tytułu bądź w ogóle nie wynikają z przedstawionych przez powoda dowodów (opłata za prowadzenie rachunku), bądź też ich wysokość jest inna niż naliczona przez powoda (opłata za wydanie karty). Sam fakt obciążania rachunku pozwanej opłatami za wysyłkę monitów czy wezwania telefoniczne nie jest dowodem na rzeczywiste przeprowadzenie tych czynności, wobec ich zakwestionowania przez pozwaną. Ciężar dowodu w tym zakresie, zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu, przewidzianych w art. 6 k.c., spoczywał w tym zakresie na powodzie.

Co do podniesionego przez pozwaną zarzutu braku doręczenia jej karty kredytowej po upływie okresu jej ważności, fakt doręczenia pozwanej tejże karty wynika z samej reklamacji, którą złożyła, toteż brak było podstaw do podzielenia zarzutów pozwanej, iż karta ta nigdy nie została jej doręczona. Okoliczność prowadzenia postępowania reklamacyjnego została uznana przez Sąd za przyznaną przez pozwaną, gdyż pozwana nie zaprzeczyła twierdzeniom strony powodowej, jakoby reklamację o wskazanej w piśmie powoda z dnia 29 listopada 2016 roku (k. 65) treści złożyła.

Odnośnie kwestii związanej z zarzutem złożenia przez pozwaną oświadczenia o wypowiedzeniu umowy należy wskazać, iż Sąd uznał tę okoliczność za niewykazaną przez pozwaną. Zgodnie z postanowieniami regulaminu przyznawania i korzystania z limitu wypowiedzenie umowy mogło nastąpić na piśmie z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia. Z uwagi na brak zastrzeżenia w umowie stron skutków niezachowania formy pisemnej dla oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, stosownie do art. 76 zd. 2 k.c., art. 77 § 2 k.c. i art. 73 § 1 k.c. należało przyjąć, iż forma pisemna została zastrzeżona wyłącznie dla celów dowodowych. Pozwana nie podołała jednakże ciężarowi dowodu stosownie do art. 6 k.c. w zakresie wykazania, iż w istocie złożyła oświadczenie o wypowiedzeniu umowy oraz że oświadczenie to dotarło do adresata, zgodnie z art. 61 k.c. Wezwana na rozprawę celem złożenia zeznań pozwana nie stawiła się, bez usprawiedliwienia, co skutkowało pominięciem dowodu z jej zeznań. Nadto po dacie, w jakiej pozwana – jak podaje – miała złożyć oświadczenie o wypowiedzeniu umowy – korzystała ona z limitu kredytowego i dokonywała częściowych spłat zadłużenia, zatem także przez pryzmat tych okoliczności należało uznać, iż kwestia wypowiedzenia umowy przez pozwaną nie została wykazana.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Powód w niniejszej sprawie dochodzi należności, mającej wynikać z zawartej z pozwaną umowy o przyznanie limitu kredytowego, uregulowanej w przepisach ustawy dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U z 2016 poz. 1988), połączonej z umową o wydanie karty.

Pomiędzy stronami ostatecznie nie było sporu co do tego, że pozwana zawarła z powodem, działającym uprzednio pod (...) Bank S.A. dwie umowy - umowę o przyznanie limitu kredytowego oraz umowę o wydanie i korzystanie z karty kredytowej. W tych okolicznościach udzielenie kredytu powiązanego z kartą kredytową doprowadziło do funkcjonalnego połączenia tych odrębnych umów, obejmujących dwie różne czynności bankowe. Zasadniczym przedmiotem umowy stron było udzielenie przez powoda pozwanej kredytu odnawialnego w formie limitu kredytowego. Wydana pozwanej karta była zaś dodatkowym instrumentem umożliwiającym pozwanej korzystanie z limitu kredytowego, przy czym pozwana mogła również korzystać z limitu kredytowego bez użycia tego elektronicznego instrumentu płatniczego.

Brak jest podstaw do przyjęcia, by zawarta umowa była sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego. Przepis art. 69 ust. 1 ustawy - Prawo bankowe stanowi, że przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Pozwana zobowiązana była zatem do zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami. Zgodnie z 359 §1 k.c. odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika m.in. z czynności prawnej. Strony umowy przewidziały wysokość oprocentowania nominalnego od wykorzystanego kredytu (§ 4 umowy). Pozwana nie kwestionowała przy tym prawidłowości naliczenia odsetek umownych od wykorzystanego limitu kredytowego. Nie kwestionowała także przedstawionego przez stronę powodową zestawienia operacji na rachunku kredytowym, w oparciu o które to zestawienie możliwym było ustalenie, w jakiej dacie i w jakiej wysokości pozwana wykorzystywała udostępniony jej limit. W umowie strony określiły także wysokość odsetek od zadłużenia przeterminowanego, odsetki te ustalone zostały w wysokości odsetek maksymalnych w rozumieniu art. 359 § 2 ¹ k.c. w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia umowy. Pozwana nie wykazała, by dokonała spłaty zadłużenia w większym zakresie, niż to wynika z zestawienia operacji, przedstawionego przez powoda.

Wysokość dochodzonej przez powoda kwoty wymagała jednakże korekty wobec przyjęcia, iż pozwana w sposób nieuzasadniony została obciążona opłatami z tytułu prowadzenia rachunku bankowego oraz opłatami za prowadzenie czynności windykacyjnych, których rzeczywistego podjęcia, pomimo zarzutów ze strony pozwanej, powód nie wykazał.

1.  Opłata za wystawienie wyciągu z ksiąg banku

Nieuzasadnione było obciążenie pozwanej w dniu 16 grudnia 2015 roku kwotą 20,00 zł w istocie nie za bankowy tytuł egzekucyjny, jak to wynika z zestawienia operacji (k. 32v), ale za wystawienie wyciągu z ksiąg banku, załączonego do pisma, uzupełniającego braki pozwu, złożonego w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Wyciąg ten, jak można wnioskować, nie został sporządzony na żądanie pozwanej, ale z własnej inicjatywy powoda. Z uwagi na to, iż obecnie dokument ten nie ma już mocy dokumentu urzędowego, co omówiono powyżej, lecz prywatnego, a powód zdecydował się na zainicjowanie sprawy w elektronicznym postępowaniu upominawczym, nie zaś w postępowaniu nakazowym (gdzie do pozwu należy załączyć wyciąg z ksiąg banku zgodnie z art. 485 § 3 k.p.c.), niecelowe było sporządzenie tegoż wyciągu i tym samym zwiększanie zadłużenia pozwanej. Podkreślenia przy tym wymaga, iż umowa stron nie przewiduje obciążenia pozwanej kosztami wystawienia wyciągu z ksiąg banku na wypadek dochodzenia spłaty zobowiązań wynikających z umowy. W paragrafie 5 zd. 2 umowy (k. 24) sprecyzowano, iż na koszty te składają się koszty telefonicznych upomnień, listownych wezwań i zawiadomień, wysyłanych do posiadacza rachunku kredytowego, wyjazdów interwencyjnych oraz opłata za przekroczenie przyznanego limitu kredytowego, jak również koszty postępowania egzekucyjnego, określone na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa. W zapisie tym brak jest wzmianki o możliwości obciążenia pozwanej kosztem wystawienia wyciągu z ksiąg banku. Nadto w paragrafie 5 zd. 1 umowy przewidziano możliwość obciążenia pozwanej jedynie „kosztami uzasadnionymi”, z przyczyn omówionych powyżej brak jest zaś podstaw do przyjęcia, by wystawienie wyciągu z ksiąg banku było kosztem uzasadnionym dla dochodzenia roszczeń przez Bank w niniejszym postępowaniu. Zaznaczenia przy tym również wymaga, iż w wyroku z dnia 6 sierpnia 2009 roku Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie o sygnaturze akt (...) uznał za niedozwolone i zakazał (...) Bank S.A. (poprzednia nazwa powoda) we W. wykorzystywania w obrocie z konsumentami następujących postanowień wzorców umownych:

1. „W przypadku niewykonania zobowiązań wynikających z niniejszej umowy Kredytobiorca poniesie koszty związane z monitorowaniem Kredytobiorcy:

1) telefoniczne upomnienie Kredytobiorcy związane z nieterminową spłatą kredytu - 13 PLN;

2) korespondencja kierowana do Kredytobiorcy związana z nieterminową spłatą kredytu (zawiadomienie, upomnienie, prośba o dopłatę, wystawienie Bankowego Tytułu Egzekucyjnego), za każde pismo. Opłata za korespondencję kierowaną do poręczycieli Bank obciąża dodatkowo Kredytobiorców według tych samych stawek - 15 PLN;

3) wyjazd interwencyjny do Kredytobiorcy - 50 PLN".

Klauzula ta wpisana została do rejestru niedozwolonych wzorców umowy w dniu 21 grudnia 2009 roku pod numerem (...).

W wyroku tym zakazano powodowi stosowania postanowień umownych, obciążających konsumentów opłatą za wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego w związku z nieterminową spłatą kredytu w kwocie 15,00 zł. Postanowienie to jest zbliżone do postanowienia zawartego w niniejszej umowie, zatem także z tej przyczyny żądanie należało uznać za bezzasadne co do tej opłaty.

2.  Opłaty za upomnienia listowne i telefoniczne

Za nieuzasadnione Sąd uznał również obciążenie pozwanej przez powoda kosztami upomnień listownych i telefonicznych. Pozwana zakwestionowała okoliczność prowadzenia wobec niej czynności windykacyjnych przez powoda. Pomimo tego, powód nie przejawił inicjatywy dowodowej we wskazanym zakresie. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Należy to rozumieć jako obarczenie strony obowiązkiem przekonania dowodami o słuszności swoich twierdzeń, a także jako nakaz dla sądu obciążenia strony konsekwencjami zaniechania realizacji tego obowiązku lub jego nieskuteczności. Wyłączne oświadczenia strony nie mogą stanowić podstawy uznania jej stanowiska za słuszne. Strony winne bowiem przedstawić dowody na poparcie swych twierdzeń.

Jakkolwiek ciężar dowodu zgodnie z art. 6 k.c. w zakresie spłaty kredytu obciąża pozwaną, to jednakże w zakresie poniesionych przez wierzyciela kosztów ciężar dowodu obciąża podmiot twierdzący o ich poniesieniu. Kwestia sporna w tym bowiem przypadku nie sprowadza się do tego, czy pozwana koszty spłaciła, ale czy w ogóle koszty te po stronie wierzyciela powstały.

Pozwana zaprzeczyła, by kierowane były do niej wezwania do spłaty należności, a powód nie przedstawił dowodów, by w istocie prowadził jakiekolwiek pozasądowe działania windykacyjne. Okoliczność prowadzenia takich działań nie wynika z wyciągu z ksiąg banku, gdyż w jego treści w ogóle nie ma wyszczególnionych pozycji, składających się na zadłużenie z tytułu kosztów i opłat. Dowodu na dokonanie takich czynności nie stanowi także zestawienie operacji, gdyż stanowi to element twierdzeń strony powodowej.

Z art. 232 k.p.c. jednoznacznie wynika, że obowiązek wskazania dowodów obciąża stronę i w związku z tym nie jest rzeczą sądu poszukiwanie dowodów w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron. Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że strona powodowa powinna była istnienie wysokości swego roszczenia z tego tytułu wykazać.

Nadto należy zauważyć, że obciążanie dłużników nieproporcjonalnie wysokimi kosztami w zakresie pozasądowego dochodzenia roszczenia, nie może prowadzić do obejścia przepisów o karze umownej, której zastrzeżenie dopuszczalne jest wyłącznie na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego (art. 483 § 1 k.c.). Opłaty za konkretne czynności windykacyjne nie mogą odbiegać od rzeczywistych kosztów poniesionych z tego tytułu przez przedsiębiorcę. Wszystkie ewentualne koszty muszą być ustanowione w cenach rynkowych, przy uwzględnieniu zasady, zgodnie z którą konsument nie może zostać obciążony całością kosztów prowadzenia działalności przez przedsiębiorcę, gdyż żaden przepis powszechnie obowiązującego prawa nie przyznaje przedsiębiorcom prawa do odpłatnego, zryczałtowanego prowadzenia postępowań windykacyjnych na koszt konsumenta (por. wyrok (...) z 4 lipca 2012 sygn. akt XVII AmC 5206/11; wyrok (...) z 19 lipca 2012 sygn. akt XVII AmC 5238/11; wyrok (...) z 10 sierpnia 2012 sygn. akt XVII AmC 3629/11; wyrok z dnia 27 kwietnia 2012 sygn akt XVII AmC 5533/11).

Co więcej, zawarta przez pozwaną umowa kredytu odnawialnego stanowi tak zwaną umowę konsumencką. Zatem w niniejszej sprawie winny znaleźć zastosowanie przepisy dotyczące „niedozwolonych postanowień umownych” (art. 385 ¹ – 385 ⁴ k.c.). Stosownie do art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. W przypadku uznania, że konkretne postanowienia nie wiążą konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie zgodnie z § 2 cytowanego przepisu. Stosownie do art. 385 ¹ § 3 k.c. nieuzgodnione indywidualnie postanowienia umowy to takie, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

Wymienione w treści art. 385 ³ k.c. niedozwolone postanowienia umowne mają wyłącznie charakter przykładowy, stanowiąc swoistą regułę interpretacyjną ułatwiającą stosowanie art. 385 ¹ k.c.

Przewidziana w załączniku nr 1, stanowiącym integralną część zawartej przez pozwaną umowy, możliwość obciążenia kredytobiorcy kosztami dodatkowymi, w tym działaniami windykacyjnymi, pozostaje w sprzeczności z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumenta, co pozwala na przyjęcie, iż jest to klauzula abuzywna. Jak już wskazano powyżej, iż w wyroku z dnia 6 sierpnia 2009 roku Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie o sygnaturze akt (...) uznał za niedozwolone i zakazał powodowi wykorzystywania w obrocie z konsumentami następujących postanowień wzorców umownych:

1. „W przypadku niewykonania zobowiązań wynikających z niniejszej umowy Kredytobiorca poniesie koszty związane z monitorowaniem Kredytobiorcy:

1) telefoniczne upomnienie Kredytobiorcy związane z nieterminową spłatą kredytu - 13 PLN;

2) korespondencja kierowana do Kredytobiorcy związana z nieterminową spłatą kredytu (zawiadomienie, upomnienie, prośba o dopłatę, wystawienie Bankowego Tytułu Egzekucyjnego), za każde pismo. Opłata za korespondencję kierowaną do poręczycieli Bank obciąża dodatkowo Kredytobiorców według tych samych stawek - 15 PLN;

3) wyjazd interwencyjny do Kredytobiorcy - 50 PLN".

Klauzula ta wpisana została do rejestru niedozwolonych wzorców umowy w dniu 21 grudnia 2009 roku pod numerem (...).

Jest to zatem klauzula tożsama z użytą w załączniku nr 1 do zawartej pomiędzy (...) Bank S.A. a pozwaną umowy. W tym kontekście podnieść należy, iż dla uznania, że klauzula wpisana do rejestru i klauzula z nią porównywana są tożsame w treści nie jest konieczna dokładna literalna identyczność tych postanowień. Rozbieżność użytych wyrażeń, zmiana szyku zdania czy zastosowanie synonimów nie eliminuje bowiem abuzywnego charakteru ocenianego postanowienia. Nadto zauważyć, iż nie jest to jedyne postanowienie umowne, dotyczące kosztów czynności windykacyjnych, uznane za niedozwolone. Przykładowo wskazać można, iż wyrokiem Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 15 czerwca 2012 roku w sprawie o sygn. akt (...), uznano za niedozwolone i zakazano (...) Bank Spółce Akcyjnej we W. wykorzystywania w § 2 ust. 10 umowy kredytu postanowienia wzorca umowy o treści: "Kredytobiorca zobowiązany będzie do zapłaty na rzecz Banku opłat w wysokości określonej w Tabeli Opłat i Prowizji pożyczki/kredytu (Tabela), które na dzień podpisania umowy wynoszą odpowiednio: wysłanie monitów (wezwań do zapłaty) - 15 PLN, windykacyjne wizyty terenowe - 110 PLN, wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego - 70 PLN oraz opłaty administracyjnej za pozyskanie danych - od 20 do 50 PLN (w zależności od rzeczywistych kosztów)". W uzasadnieniu wydanego orzeczenia wyjaśniono, iż brak jest w przedmiotowej klauzuli dokładnego zakreślenia czasu i częstotliwości dokonywania poszczególnych czynności przez pozwanego, nie sposób również zgodzić się z wysokością stawek podanych i uzasadnianiem ich kosztami jednostkowymi koniecznymi do poniesienia w celu realizacji danej czynności windykacyjnej. Czynności windykacyjne należą bowiem do zakresu obowiązków pracowników banku, a więc nie generują dodatkowych kosztów po stronie pozwanego, którego obciążają jedynie koszty związane z przesłaniem korespondencji dłużnikowi. Bank może jednak zlecić wykonywanie tych czynności zewnętrznej firmie windykacyjnej, jednakże w takim przypadku powinien przedstawić sporządzoną na piśmie umowę łączącą go z przedsiębiorcą wykonującym taką działalność. Warto także przypomnieć, że banki często zawierają umowę z operatorem pocztowym, co pozwala im znacznie obniżyć koszty przesyłania korespondencji do swoich klientów, zaś Bank nie wykazał żadnych rozsądnych podstaw naliczania tak wygórowanych kosztów.

W świetle art. 479 ⁴³ k.p.c. (znajdującego zastosowanie stosownie do art. 9 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw Dz.U. z 2015 r. poz. 1634) od chwili wpisu uznanego za niedozwolone postanowienia wzorca umowy do rejestru określonego w art. 479 ⁴⁵ § 2 k.p.c. wyrok uwzględniający powództwo pod względem podmiotowym działa na rzecz wszystkich osób trzecich, w tym na rzecz wszystkich podmiotów, które według art. 479 ³⁸ k.p.c. mogłyby wytoczyć powództwo w danej sprawie. Prawomocność rozszerzona wyroku działa więc przede wszystkim na rzecz każdego konsumenta.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, iż powód obciążał pozwaną opłatami za upomnienia telefonicznie w kwocie wyższej niż umówione (15,00 zł zamiast 13,00 zł) i opłatami za upomnienia listowne w kwotach po 15,00 zł, odbiegających od cen rynkowych. W ramach zawartej umowy brak jakichkolwiek postanowień, mogących wskazywać na dopuszczalną częstotliwość wezwań (obciążenie rachunku pozwanej kosztami wezwań następowało nawet w odstępie 3 dni: operacje nr 243 i 244 k. 32).

Na gruncie niniejszej sprawy strona powodowa stosowała zatem w umowie zawartej z pozwaną postanowienia dotyczące opłat o tożsamej treści pod względem językowym co postanowienia, które – w sprawie prowadzonej z udziałem powoda – uznano w ramach kontroli abstrakcyjnej za naruszające interesy konsumentów.

W ocenie Sądu brak jest podstaw do przyjęcia, by konkretne postanowienie umowne miało inną treść normatywną niż postanowienia, uznane za klauzule niedozwolone w ramach kontroli abstrakcyjnej.

W świetle powyższego uznać należało, że dochodzone na rzecz powoda - niezależnie od odsetek - opłaty związane z opóźnieniem w spłacie pożyczki od pozwanej jako konsumenta, które zostały naliczone są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i kształtują obowiązki drugiej strony umowy w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, albowiem określone przez stronę powodową koszty nie mają jakiegokolwiek uzasadnienia i powiązana ekonomicznego z poniesionymi rzeczywiście kosztami. Koszty upomnień, wezwań i czynności windykacyjnych, jakimi obciążenia pozwanej domagała się strona powodowa, są wygórowane w świetle doświadczenia życiowego, a umowne postanowienia są sprzeczne z zasadami uczciwości i rzetelności kupieckiej.

Sąd nie kwestionuje przy tym uprawnienia jako takiego po stronie kredytodawcy do pobierania od pozwanej jako jej klienta opłat za czynności windykacyjne, jednakże stoi na stanowisku, że opłaty takie winny być ustalone na rozsądnym poziomie i nie mogą godzić w interesy konsumenta. Zakres kosztów związanych z czynnościami windykacyjnymi, determinujący ich wysokość, powinien zostać uzgodniony w taki sposób, aby w świetle doświadczenia życiowego oraz logiki nie budził żadnych wątpliwości. Pobierane opłaty za czynności windykacyjne nie mogą bowiem stanowić kary, a jedynie wyrównanie poniesionych przez wierzyciela kosztów powstałych na skutek niewykonywania zobowiązania przez dłużnika. Tymczasem, kwoty wskazane przez stronę powodową nie mają żadnego przełożenia na możliwe rzeczywiste koszty w tym zakresie. Należy bowiem zauważyć, że działalność windykacyjna jest zwykłą częścią działalności wierzyciela, a koszty tej działalności to właśnie koszty prowadzenia działalności gospodarczej, które zostały przerzucone przez niego na pozwaną jako konsumenta. Choć działalność windykacyjna, jako część działalności Banku powinna być oczywiście dla niego opłacalna, to jednak nie może ona naruszać rażąco interesów klienta. Poszczególne czynności z zakresu windykacji powinny być wycenione realnie, w oparciu o rzeczywiście ponoszone koszty.

W świetle dyspozycji art. 385 ¹ § 1 i 2 k.c. postanowienia umowy dotyczące ustalenia wysokości tych kosztów nie wiążą zatem pozwanej, natomiast w pozostałym zakresie umowa pomiędzy stronami obowiązuje. Wnioski powyższe determinowały konieczność eliminacji wskazanego postanowienia umownego ze stosunku prawnego, tj. uznanie go za bezskuteczne. To zaś skutkuje oceną, iż strona powodowa nie była uprawniona do pobrania od pozwanej wskazanych powyżej opłat, gdyż z uwagi na skutki, związane z oceną postanowienia umownego jako abuzywnego, eliminacja dotyczy całego postanowienia umownego, nie zaś wyłącznie jego ograniczenia do stopnia, w jakim byłoby ono zgodne z interesem konsumenta. Klauzula abuzywna zostaje bowiem zniesiona w całości, a nie tylko w takim zakresie, w jakim jej treść jest niedopuszczalna (por. Komentarz do kodeksu cywilnego red. Pietrzykowski wydanie 8, 2015).

3.  Opłaty za prowadzenie rachunku

Za niewykazane Sąd uznał żądanie związane z obciążeniem pozwanej opłatą za prowadzenie rachunku. Zgodnie z treścią przedstawionej przez powoda umowy o przyznanie limitu kredytowego opłata ta nie pozostaje w żaden sposób powiązana z zawarciem umowy o przyznanie limitu kredytowego. Opłata tej wysokości nie jest przewidziana ani w umowie, ani w przedstawionych przez powoda załącznikach do umowy. Brak jest zatem podstaw do przyjęcia, że powyższe obciążenia wynikają z umowy o przyznanie limitu kredytowego czy karty. Sąd zaś związanymi jest podstawą faktyczną powództwa (art. 321 § 1 k.p.c.), którą w tym wypadku ogranicza odpowiedzialność pozwanej wynikająca z umowy o przyznanie limitu kredytowego i umowy o kartę. Strona powodowa nie przedstawia żadnych twierdzeń, mogących stanowić podstawę do ustalenia, w jakich okolicznościach rozpoczęto obciążanie pozwanej wskazaną opłatą. Jeśli nawet strona powodowa wprowadziła nową tabelą opłat w trakcie trwania umowy, przypomnienia wymaga, iż zgodnie z art. 384 ¹ k.c. wzorzec wydany przez przedsiębiorcę w czasie trwania umowy wiąże drugą stronę jedynie wówczas, gdy został jej doręczony, a druga strona nie skorzystała z prawa wypowiedzenia umowy. Za doręczone można uznać tylko takie oświadczenie woli, które doszło do adresata w sposób umożliwiający zapoznanie się z treścią oświadczenia (art. 61 k.c.). W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2005 roku w sprawie o sygnaturze akt I CK 509/04 wskazano, iż nie tylko przed zawarciem umowy bankowej klient musi mieć możliwość zapoznania się z wszystkimi regulacjami, które w odniesieniu do niej będą stosowane, lecz Bank ma obowiązek informować każdego klienta o zmianach w trakcie trwania umowy. Skuteczne dokonanie takiej zmiany wymaga zachowania wymagań zastrzeżonych w art. 384 ¹ k.c. Nie wystarczy zatem spełnienie wymagania w postaci "łatwego zapoznania się z treścią wzorca" przez przykładowo wywieszenie go w lokalu banku lub zaproszenie posiadacza rachunku bankowego do zapoznawania się ze zmianą za pośrednictwem telefonu. W takim wypadku bank powinien doręczyć klientowi co najmniej zmienione postanowienia wzorca. Trudno bowiem wymagać od posiadacza rachunku bankowego, aby śledził zmiany postanowień wzorca określające treść umowy. Tego rodzaju udogodnienie byłoby bezzasadnym i bezpodstawnym uprzywilejowaniem banku. Ponadto doręczenie zmienionego postanowienia wzorca we właściwym czasie daje posiadaczowi rachunku bankowego możliwość wypowiedzenia umowy zanim zacznie ona obowiązywać w zmienionej postaci.

Wobec tego, iż strona powodowa nie wykazała, aby opłaty za prowadzenie rachunku w sposób skuteczny, z zachowaniem regulacji art. 384 ¹ k.c. zostały wprowadzone do łączącego strony stosunku umownego, także w tym zakresie powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

4.  Opłata za wystawienie karty

Częściowo na uzasadnienie zasługiwał także zarzut obciążenia pozwanej opłatą za wystawienia karty. Strona powodowa obciążyła pozwaną z tego tytułu opłatą w kwocie 65,00 zł, podczas gdy z załączonej do pisma uzupełniającego braki pozwu tabeli opłat wynika, iż opłata za tę czynność miała wynosić 60,00 zł. Także w tym zakresie strona powodowa nie wykazała, aby opłata w sposób skuteczny, z zachowaniem regulacji art. 384 ¹ k.c. została podwyższona, w związku z czym należało uznać, iż opłata z tego tytułu została bezpodstawnie zawyżona o 5,00 zł.

W świetle powyższych uwag powództwo w części zasługiwało na oddalenie.

Jako nieuzasadnione w całości należało uznać żądanie zasądzenia kwoty 266,20 zł, na którą zgodnie ze wskazaniami powoda (k. 18v-19) miały składać się wyłącznie opłaty za upomnienia listowne i telefonicznie, opłata za wystawienie wyciągu z ksiąg banku i za prowadzenie rachunku bankowego. Z przyczyn omówionych powyżej, brak było podstaw do obciążania pozwanej opłatami z tego tytułu, co skutkowało uznaniem roszczenia w tym zakresie za bezzasadne.

Co zaś się tyczy dochodzonej tytułem odsetek kwoty 72,61 zł oraz tytułem kapitału kwoty 630,80 zł, należało zauważyć, iż dokonywane przez pozwaną wpłaty były zaliczane przez powoda na poczet opłat za czynności windykacyjne, opłat za prowadzenie rachunku bankowego oraz zawyżonej opłaty za wystawienie karty kredytowej. Wobec tego, iż żądaniem pozwu objęte było zadłużenie powstałe po ponownym rozpoczęciu korzystania przez pozwaną z limitu kredytowego (styczeń 2013 roku), należało wskazać, że – jak wynika z listy operacji - od stycznia 2013 roku do dnia 27 listopada 2014 roku (opłaty od dnia 28 listopada 2014 roku obciążające pozwaną zostały osobno ujęte w pozwie), pozwana została obciążona jedenastoma opłatami w wysokości po 7,00 zł za prowadzenie rachunku bankowego (w dniach 17 stycznia 2014 roku, 17 lutego 2014 roku, 17 marca 2014 roku, 17 kwietnia 2014 roku, 17 maja 2014 roku, 17 czerwca 2014 roku, 17 lipca 2014 roku, 17 sierpnia 2014 roku, 17 września 2014 roku, 17 października 2014 roku i 17 listopada 2014 roku), dziesięcioma opłatami w wysokości po 15,00 zł za czynności windykacyjnej (w dniach 4 kwietnia 2013 roku, 12 czerwca 2013 roku, 3 lipca 2013 roku, 31 sierpnia 2013 roku, 30 stycznia 2014 roku, 24 lutego2014 roku, 29 kwietnia 2014 roku, 25 sierpnia 2014 roku, 22 września 2014 roku i 30 października 2014 roku) i zawyżoną o 5,00 zł opłatą za wydanie karty. Łącznie z tego tytułu pozwana została bezzasadnie obciążona kwotą 232,00 zł (11x7,00 zł + 10 x 15,00 zł + 5,00 zł), na którą w pierwszej kolejności zaliczono dokonane przez nią wpłaty. Wobec braku podstaw do rozliczenia kwoty 232,00 zł na poczet wskazanych opłat z przyczyn szczegółowo omówionych powyżej, należało uznać, iż kwota 232,00 zł powinna zostać zaliczona, stosownie do zapisów regulaminu (ust. 3 paragraf 7 pkt 7), na poczet kolejno odsetek i w dalszej kolejności kapitału. Z kwoty 232,00 zł winny zatem być pokryte dochodzone pozwem odsetki w kwocie 72,61 zł, zaś różnica w kwocie 232,00 zł – 72,61 zł, to jest 159,39 zł, powinna zostać zaliczona na kapitał, pozostały do spłaty. Wobec powyższego od dochodzonej tytułem kapitału kwoty 630,80 zł odjęciu podlegała kwota 159,39 zł, co daje pozostałą do zapłaty kwotę kapitału w wysokości 471,41 zł.

Od wskazanej powyżej kwoty kapitału zgodnie z żądaniem zasądzono dalsze odsetki z tytułu opóźnienia w zapłacie, stosownie do art. 481 § 1 i 2 k.c., z uwzględnieniem postanowień umownych, regulujących wysokość odsetek od zadłużenia przeterminowanego oraz treści art. 481 § 2 ¹ k.c., dodanego ustawą z dnia 9 października 2015 roku (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1830), która weszła w życie dnia 1 stycznia 2016 roku, stosownie do którego maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie). Stosownie do art. 56 ustawy nowelizującej, przepis ten ma zastosowanie do odsetek należnych za okres rozpoczynający się od dnia wejścia w życie wskazanej ustawy.

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w pkt 1 sentencji.

Powództwo oddalono w zakresie niewykazanych kosztów i opłat z przyczyn wskazanych powyżej, o czym orzeczono jak w pkt 2 sentencji.

Należało na marginesie zwrócić uwagę na jeszcze jedną rozbieżność w prowadzeniu rozliczeń przez powodowy Bank, a to odnośnie wysokości obciążających pozwaną opłat z tytułu wypłat w bankomatach. Z przedstawionej tabeli (k. 35) wynika, iż opłaty miały wynosić 3 % transakcji, minimum 4,50 zł lub 5,00 zł w zależności od rodzaju bankomatu, tymczasem minimalna opłata, jaką powód obciążał pozwaną wynosiła 10,00 zł (przykładowo karta 30v, opłata 10,00 zł za wypłatę 100,00 zł i opłata 10,00 zł za wypłatę 40,00 zł). Te opłaty zaś w sposób wystarczający kompensowały ewentualne koszty doręczeń wezwań do zapłaty.

O kosztach postępowania postanowiono po myśli art. 100 zd. 1 k.p.c. Powód utrzymał się ze swym żądaniem w ok. 48,62 %, porównując zakres żądań zgłoszonych i ostatecznie uwzględnionych. Powód poniósł koszty procesu, obejmujące opłatę od pozwu w kwocie 30,00 zł i opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł oraz koszty notarialnego poświadczenia za zgodność z oryginałem kopii pełnomocnictwa w kwocie 3,69 zł (k. 41v), to jest łącznie 50,69 zł. Stosownie do regulacji art. 98 § 1 k.p.c. do kosztów procesu zaliczono wydatki jednego pełnomocnika powoda, biorąc pod uwagę, iż zwrotem kosztów procesu objęte są tylko wydatki niezbędne. W niniejszym postępowaniu nie było zaś niezbędne korzystanie przez powoda z reprezentacji przez dwóch pełnomocników w osobach pracowników powoda, skoro każdy upoważniony był do samodzielnej reprezentacji strony powodowej, a z akt sprawy nie wynika, by którekolwiek pełnomocnictwo wygasło lub zostało odwołane, nadto przed Sądem właściwości ogólnej czynności podejmował tylko jeden pełnomocnik. Zgodnie zaś z art. 89 § 1 k.p.c. w elektronicznym postępowaniu upominawczym pełnomocnik nie dołączał swojego pełnomocnictwa do sprawy, ani nie uiszczał opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Pozwana nie wykazała zaś poniesienia kosztów procesu. W tej sytuacji stosownie do zakresu, w jakim powód utrzymał się ze swym żądaniem, obciążono pozwaną obowiązkiem zwrotu kosztów powodowi w odpowiedniej części, to jest 48,62 % z 50,69 zł, czyli 24,64 zł, o czym orzeczono jak w pkt 3 sentencji.

SSR/-/Beata Witkowska