Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 maja 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant st. sekr. sądowy Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku B. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania B. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 5 września 2016r. sygn. (...)

1. zmienia zaskarżoną decyzję, w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonemu B. K. prawo do emerytury od dnia (...) 2016 roku;

2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz ubezpieczonego B. K. kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 857/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 września 2016 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy B. K. prawa do emerytury, z uwagi na brak wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych.

Od powyższej decyzji odwołanie w dniu 14 września 2016 roku złożył pełnomocnik wnioskodawcy i wniósł o zmianę decyzji poprzez przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury oraz zasądzenie kosztów postępowania z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu odwołujący wnosił o zaliczenie do pracy w warunkach szczególnych okresu od 26 lutego 1979 roku do 9 sierpnia 1981 roku w (...) na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego pow. 3,5 tony.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

wnioskodawca B. K., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 16 marca 2015 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego i wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa (dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt emerytalnych I).

Decyzją z dnia 15 kwietnia 2015 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Odział w T. odmówił B. K. prawa do emerytury, ponieważ nie osiągnął wieku emerytalnego oraz nie udowodnił wymaganego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach (dowód: decyzja z dnia 15 kwietnia 2015 roku k. 18 akt emerytalnych I).

Od powyższej decyzji skarżący wniósł odwołanie, w którym wniósł o zaliczenie do pracy w warunkach szczególnych okresu od 16 lutego 1979 roku do 9 sierpnia 1981 roku w (...) B. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego pow. 3,5 tony. Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania (dowód: odwołanie z dnia 30 kwietnia 2015 roku k. 19c, odpowiedź na odwołanie k. 19a-19b akt emerytalnych II).

Postanowieniem z dnia 17 grudnia 2015 roku Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie sygn. akt V U 494/15 umorzył postępowanie (dowód: postanowienie z dnia 17 grudnia 2015 roku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie sygn. akt V U 494/15 k. 20 akt emerytalnych I).

W dniu 14 sierpnia 2016 roku B. K. złożył wniosek o emeryturę (dowód: wniosek o emeryturę z dnia 24 sierpnia 2016 roku k. 1-4 akt emerytalnych II).

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 25 lat, w tym 14 lat, 9 miesięcy i 3 dni pracy w szczególnych warunkach, przypadający w okresie od dnia 9 marca 1984 roku do 31 grudnia 1998 roku.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. nie zaliczył wnioskodawcy do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia:

- od dnia 26 lutego 1979 roku do 9 sierpnia 1981 roku w Przedsiębiorstwie (...) w B. na stanowisku kierowcy samochodowego (dowód: decyzja z dnia 5 września 2016 roku k. 8 akt emerytalnych II, odpowiedź na odwołanie k. 6-6v akt sprawy).

B. K. od dnia 26 lutego 1979 roku do 29 lutego 1984 roku był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) Oddział (...)Sprzętowy nr 3 w B. na stanowisku kierowcy samochodowego w okresie od 26 lutego 1979 roku do 9 sierpnia 1981 roku, a od 10 sierpnia 1981 roku do 29 lutego 1984 roku na stanowisku mechanika napraw pojazdów samochodowych (dowód: świadectwo pracy z 27 lutego 1984 roku k. 4 akt kapitału początkowego, umowa o pracę z dnia 26 lutego 1979 roku k. 13, umowa o pracę z dnia 12 marca 1979 roku k. 12 akt emerytalnych I).

Przedsiębiorstwo (...) w B. było przedsiębiorstwem transportowo-budowlanym. Wykonywało usługi transportowe przede wszystkim na potrzeby budowy (...) w B.. Kierowcy samochodów ciężarowych przewozili ziemię lub kruszywa. Na wyposażeniu Przedsiębiorstwa były wyłącznie samochody ciężarowe o ładowności powyżej 3,5 tony m.in. marki K., oraz wywrotki.

W okresie zatrudnienia w (...) Oddział (...) w B. wnioskodawca pracował cały czas wyłącznie jako kierowca samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony, albowiem kierował samochodem ciężarowym marki K., będącego wywrotką samowyładowczą (dowód: zeznania świadka Z. M. – protokół rozprawy z dnia 31 maja 2017 roku od 00:03:50 do 00:08:17, zeznania świadka Z. G. – protokół rozprawy z dnia 31 maja 2017 roku od 00:09:09 do 10:49, zeznania wnioskodawcy – protokół rozprawy z dnia 31 maja 2017 roku od 00:11:51 do 00:13:50).

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny dowodów i zważył, co następuje:

odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i jest OFE, ale wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Podnoszona zatem przez organ rentowy okoliczność nie dysponowania przez skarżącego świadectwem pracy w szczególnych warunkach, nie przesądza jeszcze, że wnioskodawca takiej pracy nie wykonywał.

Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w okresie od 26 lutego 1979 roku do 9 sierpnia 1981 roku roku w (...) Oddział (...)w B. był niesporny między stronami w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach ubezpieczeniowych. Sporny pozostawał jedynie charakter wykonywanej przez wnioskodawcę pracy tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak dlatego, że z dokumentów osobowych skarżącego z (...) w B. w postaci przede wszystkim, umów o pracę i świadectwa pracy potwierdzających zatrudnienie w spornym okresie wynikało, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku kierowcy samochodowego. Okoliczność nieprecyzyjnego określenia stanowiska pracy wnioskodawcy w w/w dokumentach, polegającego na niewskazaniu kierowcą jakich pojazdów był wnioskodawca, nie oznacza jednak, że wnioskodawca nie mógł być kierowcą samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym ponad 3,5 tony.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę w spornym okresie, Sąd oparł się na dokumentach oraz na korespondujących z nimi zeznaniach wnioskodawcy oraz świadków: Z. G. i Z. M.. Należy podkreślić, że świadkowie w spornym okresie pracowali razem z wnioskodawcą, a świadek Z. G. wykonywał te same co on obowiązki, a mianowicie był kierowcą samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony. Świadkowie dysponowali zatem bezpośrednią i szczegółową wiedzą na temat charakteru wykonywanej przez skarżącego pracy. Świadkowie potwierdzili, że w całym spornym okresie wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony tj. wywrotki samowyładowczej marki K., przewożąc ziemię oraz kruszywo na potrzeby budowy (...) Poza pracą kierowcy w/w samochodów innych obowiązków nie miał.

Należy przypomnieć, że o tym czy praca była wykonywana w szczególnych warunkach decyduje nie nazwa stanowiska pracy, lecz faktycznie wykonywane obowiązki. A obowiązki skarżącego - w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego – w całym spornym okresie były takie same i polegały na kierowaniu samochodem ciężarowym o ładowności powyżej 3,5 tony.

Prace na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony są pracami zaliczonymi przez ustawodawcę do prac w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A, działem VIII pkt 2 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych okres pracy od 26 lutego 1979 roku do 9 sierpnia 1981 roku w (...) Oddział (...)w B.. W tym okresie bowiem skarżący faktycznie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy tylko i wyłącznie obowiązki kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony.

Po doliczeniu spornego okresu (od 26 lutego 1979 roku do 9 sierpnia 1981 roku) do uznanego już przez organ rentowy stażu w szczególnych warunkach w wymiarze 14 lat, 9 miesięcy i 3 dni, wnioskodawca wykazał, że w szczególnych warunkach pracował ponad 15 lat.

Reasumując należy stwierdzić, że wnioskodawca spełnił wszystkie wymagane przepisami rozporządzenia warunki do uzyskania prawa do emerytur, to jest: ukończył 60 lat, jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł 25 lat, wykazał ponad 15-letni staż pracy w szczególnych warunkach i jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, ale wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa. Wobec powyższego należy stwierdzić, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Sąd przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z dniem osiągnięcia wieku emerytalnego tj. z dniem (...) 2016 roku, skarżący spełnił bowiem wówczas ostatnią przesłankę, od której zależało jego prawo do emerytury.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

Mając powyższe rozważania na uwadze, Sąd orzekł o kosztach procesu zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik tj. art. 98 k.p.c., zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Odział w T. na rzecz wnioskodawcy B. K. kwotę 360,00 złotych, na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.).