Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 listopada 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Lucyna Guderska (spr.)

Sędziowie: SSA Iwona Szybka

SSO del. B. Michalska

Protokolant: sekr. sądowy Patrycja Stasiak

po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2013 r. w Łodzi

sprawy B. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł.

o wysokość emerytury,

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 21 listopada 2012 r., sygn. akt: VIII U 1339/12;

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

III AUa 199/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 stycznia 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał B. R. prawo do emerytury od dnia 19 listopada 2011 roku, tj. osiągnięcia wieku emerytalnego. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że emerytura została obliczona na podstawie art. 53 ust. 1 w zw. z art. 56 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS, proporcjonalnie do sumy okresów składkowych, nieskładkowych i pracy w gospodarstwie rolnym przyjętych do ustalenia prawa do emerytury i wynosi od 19 listopada 2011r. – 757,01 zł.

W odwołaniu od powyższej decyzji, ostatecznie sprecyzowanym na rozprawie w dniu 7 listopada 2012r., B. R. wniósł o jej zmianę i obliczenie emerytury przy przyjęciu w części socjalnej świadczenia stałej kwoty, a nie kwoty przeliczonej proporcjonalnie w stosunku pracy w gospodarstwie rolnym do ubezpieczenia ZUS.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 21 listopada 2012r. Sąd Okręgowy w Łodzi zmienił zaskarżoną decyzję i zobowiązał Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. do ustalenia wysokości emerytury B. R. przy przyjęciu, że część emerytury stanowiąca 24% kwoty bazowej, tj. „część socjalna” ma charakter stały i nie podlega przeliczeniu proporcjonalnemu związanemu z ustalaniem okresów składkowych, nieskładkowych i uzupełniających – poczynając od dnia 19 listopada 2011r.

Rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji zapadło w następującym stanie faktycznym:

B. R. ur. (...), pobierający od 1 czerwca 2008 roku emeryturę wcześniejszą, złożył w dniu 21 listopada 2011r. wniosek o przyznanie emerytury w związku z ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego.

Zaskarżoną decyzją z dnia 24 stycznia 2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał wnioskodawcy emeryturę od dnia 19 listopada 2011r., tj. od dnia osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, przyjmując 13 lat i 3 miesiące, tj. 159 miesięcy okresów składkowych, 1 rok i 3 miesiące, tj. 15 miesięcy okresów nieskładkowych oraz 10 lat i 6 miesięcy, tj. 126 miesięcy pracy w gospodarstwie rolnym - łącznie 300 miesięcy.

Wysokość emerytury wnioskodawcy została obliczona w następujący sposób: emerytura za 174 miesiące okresów składkowych i nieskładkowych (159+15=174) obliczona została obliczona proporcjonalnie do okresów składkowych, nieskładkowych i uwzględnionych okresów pracy w gospodarstwie rolnym przy ustalaniu prawa do emerytury, tj. 300 miesięcy 5+126=300) - 174 miesiące: 300 miesięcy x 893,62 zł (emerytura bez uwzględnienia proporcji) = 518,30 zł. Do emerytury przysługuje część składkowa świadczenia rolniczego za okres pracy w gospodarstwie rolnym, tj. za 270 miesięcy (22 lata i 6 miesięcy x 1,0%) : 12 x 728,18 zł = 163,84 zł. Wysokość emerytury wynosi 593,17 zł = 163,84 zł = 757,01 zł.

W konsekwencji powyższych ustaleń Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołanie jest zasadne i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

W ocenie Sądu część stanowiąca 24% kwoty bazowej każdej emerytury w intencji ustawodawcy miała zagwarantować każdemu świadczeniobiorcy stałą część świadczenia mającą charakter socjalny niezależny od pozostałych składników świadczenia, które zależą od stażu, wysokości zarobków stanowiących podstawę wymiaru, okresów składkowych, nieskładkowych czy uzupełniających. W związku z tym nie ma żadnych podstaw, aby przy ustalaniu wysokości emerytury wnioskodawcy zmniejszać mu część socjalną emerytury poprzez zastosowanie przelicznika proporcjonalności, który dotyczy części stażowej a więc pozostałych składników emerytury. Uzyskanie pierwszej emerytury łączy się z zastosowaniem określonej kwoty bazowej do ustalenia jej podstawy wymiaru i dalej emerytura powiązana jest z tą podstawą wymiaru emerytury. Podstawy tej nie zmienia przepis art. 53 ustawy, w oparciu, o który oblicza się później ustalaną emeryturę. W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

W apelacji organ rentowy zaskarżył powyższy wyrok w całości zarzucając naruszenie prawa materialnego, w szczególności art. 56 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS oraz wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, ewentualnie o jego uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia.

Zdaniem apelującego, stanowisko zajęte przez Sąd Okręgowy w niniejszej sprawie jest całkowicie sprzeczne z brzmieniem art. 56 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który stanowi, że osobie, której przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględniono okresy pracy w gospodarstwie rolnym określone w art. 10, oblicza się wysokość przysługującego świadczenia jako część świadczenia obliczonego w myśl art. 53, z uwzględnieniem okresów pracy w gospodarstwie rolnym, proporcjonalnie do udziału okresów składkowych i nieskładkowych w okresie stanowiącym sumę okresów składkowych, nieskładkowych i uwzględnionych okresów pracy w gospodarstwie rolnym. W myśl art. 53. ust. 1 ustawy emerytura wynosi: 24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych i po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych – z uwzględnieniem art. 55.

W związku z treścią powołanych powyżej przepisów należy zatem przyjąć, że przeliczenie proporcjonalne, o którym mowa w art. 56 stosuje się do całości świadczenia obliczonego w art. 53, tj. także do część stanowiącej 24% kwoty bazowej.

W odpowiedzi na apelację ubezpieczony wniósł o jej oddalenie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna, albowiem Sąd I instancji dokonał błędnej wykładni przepisów art. 56 ust. 1 i 53 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. Nr 153 z 2009r., poz. 1227 – tekst jednolity z późn. zm. ).

Zgodnie z art. 56 ust. 1 cyt. wyżej ustawy osobie, której przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględniono okresy pracy w gospodarstwie rolnym określone w art. 10, oblicza się wysokość przysługującego świadczenia jako część świadczenia obliczonego w myśl art. 53, z uwzględnieniem okresów pracy w gospodarstwie rolnym, proporcjonalnie do udziału okresów składkowych i nieskładkowych w okresie stanowiącym sumę okresów składkowych, nieskładkowych i uwzględnionych okresów pracy w gospodarstwie rolnym.

W myśl zaś art. 53 ust. 1 ustawy, emerytura wynosi:

1) 24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2) po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3) po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych – z uwzględnieniem art. 55.

Sąd Apelacyjny nie podziela stanowiska Sądu I instancji, że intencją ustawodawcy redagującego w ten sposób przepis art. 56 ust. 1 ustawy było w przypadku osób, które uzupełniają wymagany staż ubezpieczeniowy okresami pracy w gospodarstwie rolnym, ustalanie wysokości świadczenia proporcjonalnie za wyjątkiem kwoty bazowej wymienionej w art. 53 ust. 1 pkt 1 ustawy o FUS. Treść art. 56 ust. 1 cyt. wyżej ustawy jest jednoznaczna, gdyby zaś zamiarem ustawodawcy, jak to przyjął Sąd Okręgowy, było pozostawienie niezmiennej, stałej kwoty bazowej, to wyłączyłby spod zakresu art. 56 pkt 1 przepis ust. 1 art. 53 ustawy dotyczący kwoty bazowej.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że przeliczenie proporcjonalne, o którym mowa w art. 56 ust. 1 ustawy stosuje się do całości świadczenia obliczonego w art. 53, a więc także do część socjalnej wynoszącej 24% kwoty bazowej.

W tym stanie rzeczy, uznając że decyzja organu rentowego z 24 stycznia 2012r. jest prawidłowa, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie.