Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie IV Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR (del.) Robert Masznicz

Protokolant: sekretarz sądowy Kamila Osica

po rozpoznaniu w dniu 7 kwietnia 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) W. - D. O.

przeciwko pozwanej spółdzielni pod nazwą

(...) Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) z siedzibą w W.

o wydanie nieruchomości

1)  nakazuje pozwanej wydanie powodowi zabudowanej nieruchomości przy ul. (...) w W., stanowiącej działki ewidencyjne nr (...) z obrębu (...), dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie prowadzi księgę wieczystą o numerze (...);

2)  oddala wniosek powoda o nadanie wyrokowi natychmiastowej wykonalności;

3)  zasądza od pozwanej na rzecz powoda zwrot kosztów procesu w sumie 5 865 zł (pięć tysięcy osiemset sześćdziesiąt pięć złotych) w tym:

a)  kwotę 2 265 zł (dwa tysiące sześćdziesiąt pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów wpisu stosunkowego od pozwu,

b)  kwotę 3.600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV C 2214/05

UZASADNIENIE WYROKU

W postępowaniu wszczętym wskutek złożenia pozwu z dnia 27 maja 2005 r. (data złożenia w biurze podawczym Sądu Okręgowego w Warszawie) (...) W. – D. O. (powód), popierało powództwo o:

a)  nakazanie (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W. (pozwana) wydanie powodowi położonej przy ul. (...) w W. nieruchomości w postaci działek ewidencyjnych nr (...) z obrębu (...), dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) (nieruchomość);

b)  nadanie wyrokowi natychmiastowej wykonalności;

c)  zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 9.000,00 zł.

(pozew – k. 1 i n., pismo procesowe – k. 283 i n.)

Pozwana żądała o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(odpowiedź na pozew – k. 42 i n., pismo procesowe – k. 299 i n.)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

Powód jest właścicielem nieruchomości.

(bezsporne)

Dnia 20 lipca 2006 r. doszło do podziału geodezyjnego nieruchomości. W wyniku podziału utworzono następujące działki:

a)  nr 28/1 o powierzchni 0,0171 ha;

b)  nr 28/2 o powierzchni 0,2489 ha;

c)  nr 28/3 o powierzchni 0,1321 ha.

(decyzja wraz z załącznikami – k. 284, zawiadomienie – k. 307 i n.)

Na działce (...) znajduje się jedenastokondygnacyjny budynek wielorodzinny (budynek), a także część przyległego do budynku parkingu. W budynku, przejętym przez pozwaną do swych zasobów mieszkaniowych, pozwana wyodrębniła 54 lokale mieszkalne, które przekazała osobom trzecim do użytku z tytułu przyznania odpowiednich spółdzielczych prawa do lokali, w tym: 2 lokale jako przedmiot spółdzielczych lokatorskich praw do lokali oraz 52 lokale jako przedmiot spółdzielczych własnościowych praw do lokali. Poza tym część budynku została wynajęta przez pozwaną osobie trzeciej.

Na działce (...) nieruchomości urządzono część parkingu przyległego do budynku.

(wydruk z ortomapy – k. 311, dokumenty przydziału lokali – k. 312 i n.).

Pozwana nieskutecznie dochodziła ustanowienia na swoją rzecz prawa użytkowania wieczystego nieruchomości oraz stwierdzenia nabycia takiego prawa lub nabycia własności nieruchomości. Brak odpowiednich tytułów prawnych został potwierdzony prawomocnymi rozstrzygnięciami właściwych sądów, zgodnie z poniższym wyszczególnieniem.

Dnia 28 sierpnia 2008 r. pozwana złożyła do Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie wniosek o stwierdzenie nabycia własności albo użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej o powierzchni 2.489 m ^{( 2)} przy ul. (...), oznaczonej jako działka nr (...) z obrębu (...) dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie prowadzi księgę wieczystą nr (...). Postanowieniem z dnia 7 marca 2011 r. Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie oddalił wniosek pozwanej. Pozwana złożyła apelację, która została oddalona przez Sąd Okręgowy w Warszawie postanowieniem z dnia 19 lipca 2011 r.

(wniosek – k. 113 i n., postanowienie wraz z uzasadnieniem – k. 169 i n., postanowienie wraz z uzasadnieniem – k.178 i n.)

Dnia 23 listopada 2012 r. pozwana złożyła w Sądzie Okręgowym w Warszawie pozew o zobowiązanie (...) W. do złożenia oświadczenia woli o ustanowieniu na jej rzecz, na okres 99 lat prawa wieczystego użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej o powierzchni 2.489 m ^{( 2)} przy ul. (...), oznaczonej jako działka nr (...) z obrębu (...), dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie prowadzi księgę wieczystą nr (...) wraz z równoczesną sprzedażą położonego na tym gruncie budynku przy ul. (...) i urządzeń. Wyrokiem z dnia 1 lipca 2015 r. Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo. Pozwana wniosła apelację, która została odrzucona postanowieniem z dnia 14 października 2015 r.

(pozew k. 199, pozew k. 1, wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 1 lipca 2015 r. k. 334, apelacja k. 354, postanowienie k. 371 akt o sygnaturze II C 939/12 Sądu Okręgowego w Warszawie załączonych do niniejszej sprawy)

Stan faktyczny nie był przedmiotem sporu i był potwierdzony wskazanymi dokumentami złożonymi przez strony w toku postępowania. W takim stanie Sąd Okręgowy poczynił ustalenia na podstawie tych dokumentów zgodnie z art. 244 i 245 Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.) z uwzględnieniem faktów przyznanych i bezspornych zgodnie z art. 229 i 230 k.p.c.

Na rozprawie w dniu 19 września 2012 r. pełnomocnicy stron cofnęli wnioski o dopuszczenie oraz przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron (k. 197).

Na rozprawie w dniu 7 kwietnia 2017 r. pozwana cofnęła wniosek o dopuszczenie dowodu z przesłuchania w charakterze świadka J. R. oraz o zobowiązanie powoda do złożenia akt administracyjnych, a także cofnęła wniosek dowodowy zawarty w punkcie 3 (k. 300) pisma procesowego z dnia 28 lipca 2016 r. (k. 393).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Powództwo podlega uwzględnieniu w całości jako usprawiedliwione roszczenie windykacyjne niewładającego właściciela przeciwko władającemu nieruchomością niewłaścicielowi, któremu nie przysługuje skuteczne względem właściciela prawo do władania rzeczą.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia stanowiły przepisy art. 222 § 1 Kodeksu cywilnego (k.c.) w zw. z art. 223 § 1 k.c.

Z całokształtu udokumentowanych okoliczności oczywiście wynika, że pozwana sprawuje faktyczne władztwo nad nieruchomością w sposób, który odpowiada treści wykonywania prawa użytkowania wieczystego. Takie władanie zostało w istocie przyznane przez pozwaną, która właśnie z tej przyczyny wielokrotnie wnioskowała o zawieszenie postępowania, inicjując postępowania odpowiednio o stwierdzenie zasiedzenia prawa użytkowania wieczystego wskutek jego wieloletniego wykonywania oraz o nakazanie ustanowienia przez powoda takiego prawa z tej samej przyczyny.

Nieuzasadniona jest ocena pozwanej, jakoby zachowanie odpowiadające wykonywaniu takiego władztwa nad nieruchomością było równoznaczne z brakiem legitymacji biernej w procesie windykacyjnym. W szczególności, pozwana oceniała, że faktyczne władztwo nad nieruchomością jest sprawowane nie przez pozwaną, lecz wyłącznie przez te osoby, którym wydano odpowiednie lokale w budynku tytułem odpowiednich praw spółdzielczych lub tytułem najmu, oraz przez te osoby, które korzystają z urządzonego tam parkingu.

Fakt wydania spółdzielcom i innym osobom lokali pomieszczonych w budynku oznacza tylko tyle, że osoby te sprawują faktyczne władztwo nad poszczególnymi lokalami. Nie oznacza to oczywiście, że sam grunt oraz posadowiony na nim budynek przestały być przedmiotem faktycznego władztwa ze strony pozwanej spółdzielni. Pozwana nie podarowała przecież lokali tym osobom, lecz wydała je im do korzystania na podstawie szczególnych tytułów. Pozwana występuje względem tych osób jako strona odpowiednio stosunków spółdzielczych lokatorskich lub własnościowych oraz stosunku najmu, pobierając opłaty eksploatacyjne oraz czynsz. Oznacza to, że pozwana, jako spółdzielnia mieszkaniowa, nadal traktuje budynek jako faktycznie pozostający w jej zasobach. W takim razie, pozwana oczywiście sprawuje w odpowiednim zakresie zarząd nad nieruchomością jako całością oraz nad jej poszczególnymi częściami. W takim stanie oczywiście nieusprawiedliwione jest twierdzenie o zupełnym wyzbyciu się przez pozwaną władania nieruchomością.

Na tej samej zasadzie nieusprawiedliwione jest twierdzenie pozwanej, jakoby nie władała nieruchomością gruntową, na której urządzono parking dla mieszkańców. Korzystanie z takiego parkingu przez posiadaczy samochodów nie jest przecież równoznaczne z objęciem przez te osoby faktycznego władztwa nad nieruchomością, ani nawet faktycznego władztwa nad tą częścią gruntu, która znajduje się pod poszczególnymi kołami zaparkowanych pojazdów.

Fakt współwładania częściami budynku (odpowiednie lokale) przez inne osoby (z tytułu przysługujących praw spółdzielczych oraz własnościowych albo z tytułu najmu) jest obojętny dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż nie stanowi przeszkody w udzieleniu ochrony roszczeniu windykacyjnemu powoda. Między wymienionymi współwładającymi nie zachodzi współuczestnictwo konieczne (art. 72 § 2 k.p.c.), skoro powód nie żąda opróżnienia odpowiednich lokali. Tylko w takim wypadku zachodziłaby konieczność łącznego pozwania wszystkich osób zajmujących takie lokale, przewidziana w art. 15 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego.

Powód nie żądał również opróżnienia parkingu z odpowiednich pojazdów, do czego byłby uprawniony na zasadzie powództwa negatoryjnego (art. 222 § 2 k.c.). W takim razie, nie zachodziła konieczność współpozywania posiadaczy pojazdów tam parkowanych.

Dlatego Sąd Okręgowy nie podzielił podniesionego przez pozwaną zarzutu braku legitymacji biernej. Rozważania dotyczące znaczenia art. 337 k.c. dla legitymacji biernej w procesie windykacyjnym są bezprzedmiotowe dla ustalonego stanu faktycznego, skoro pozwana nie jest i nigdy nie była posiadaczem samoistnym nieruchomości, lecz władała nią i włada jak użytkownik wieczysty, czyli jako posiadacz zależny w rozumieniu art. 336 k.c. Orzeczenia innych sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, na które powoływała się pozwana dla wykazania braku legitymacji biernej, są niewiążące w sprawie, gdyż nie zapadły w warunkach przewidzianych w art. 386 § 6 lub art. 390 § 2 lub art. 398 ²⁰ k.p.c.

W takim stanie rzeczy, powództwo podlegało uwzględnieniu całości. Pozwana powinna wydać powodowi nieruchomość, w szczególności przekazując wszelkie te atrybuty władztwa na rzeczą, które zachowała, pomimo udostępnienia innym osobom odpowiednich lokali w budynku i pomimo urządzenia parkingu na nieruchomości. Atrybutami takiego władztwa w odniesieniu do nieruchomości zabudowanej mogą być przykładowo klucze do bram lub furtek w ogrodzeniach, klucze do drzwi wejściowych do klatek schodowych, klucze do pomieszczeń oraz urządzeń ogólnodostępnych lub nieudostępnionych innym osobom, wreszcie wszelkie inne narzędzia oraz materialne instrumenty wykonywania takiego władztwa.

Sąd oddalił wniosek powoda o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności. W sprawie nie zachodził żaden z przypadków obowiązkowego nadania wyrokowi natychmiastowej wykonalności, określonych w art. 333 § 1 k.p.c. Powód nie wykazał również, aby zachodziła którakolwiek z okoliczności przewidziana w art. 333 § 2 lub 3 k.p.c. i aby z tej przyczyny celowe było nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności.

Zgodnie z art. 108 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. Sąd Okręgowy rozstrzygnął w wyroku o kosztach procesu na podstawie art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c. oraz według odpowiedniego rozporządzenia wykonawczego do ustawy o radcach o radcach prawnych, obowiązującego w chwili wszczęcia postępowania i nadal stosowane w prawie na mocy odpowiednich przepisów przejściowych.

Pozwana przegrała sprawę w całości, albowiem dochodzone przez powoda roszczenie zostało uwzględnione w całości przez nakazanie wydania odpowiedniej nieruchomości. Na zasądzoną z tego tytułu sumę 5.865 zł złożyły się kwoty następujące:

a)  kwota 2.265 zł tytułem zwrotu kosztów należnego wpisu, uiszczonego przez powoda (k. 40);

b)  kwota 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego stanowiącego wynagrodzenia pełnomocnika procesowego powoda, ustanowionego w osobie radcy prawnego.

Należny wpis od pozwu wynosi 2.782 zł jako wpis obliczony odpowiednio do wartości przedmiotu sporu ustalonej na podstawie przepisów poniższych w sposób następujący.

Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (u.k.s.c.) w sprawach o wydanie nieruchomości posiadanej bez tytułu prawnego lub na podstawie tytułu innego aniżeli najem lub dzierżawa za podstawę obliczenia wpisu przyjmuje się, stosownie do rodzaju nieruchomości i sposobu korzystania z niej, sumę odpowiadającą 3-miesięcznemu czynszowi najmu lub dzierżawy należnemu od danego rodzaju nieruchomości.

Wysokość miesięcznej stawki czynszu nieruchomości została określona przez powoda na kwotę 12.771,00 zł (k. 3). W takim stanie rzeczy 3-krotność tak określonej miesięcznej stawki czynszu wynosi 38.313,00 zł.

Następnie od tak określonej podstawy obliczenia wpisu, na podstawie § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 1996 r. w sprawie określenia wysokości wpisów w sprawach cywilnych, została pobrana opłata stanowiąca sumę kwoty 800 zł od pierwszych 10.000 zł podstawy obliczenia wpisu oraz 7% z nadwyżki podstawy obliczenia wpisu ponad kwotę pierwszych 10.000,00 zł (38.313,00 zł – 10.000,00 zł = 28.313,00 zł = 1981,91 zł), która została następnie zaokrąglona do pełnej dziesiątki groszy zgodnie z art. 27 u.k.s.c. co dało łączną sumę 2.782,00 zł.

Przy pobieraniu wpisu błędnie określono jego wysokość na kwotę 2.265,00 zł. W takim stanie uiszczona przez powoda kwota została pobrana w zaniżonej wysokości, co nie miało jednak wpływu na tok postępowania, a rozstrzygnięcie w przedmiocie nieuiszczonej części należnego wpisu może zapaść również po wydaniu wyroku, zgodnie z art. 108 ¹ k.p.c.

Wysokość kosztów procesu z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika powoda, ustanowionego w osobie radcy prawnego, została określona na podstawie § 9 pkt 3 w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (rozporządzenie). Zgodnie z tymi przepisami wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w osobie radcy prawnego określa się nie według wartości przedmiotu sporu ustalanej na potrzeby określenia wpisu, lecz według szczególnej zasady, która stanowi, że podstawę stawki wynagrodzenia pełnomocnika procesowego w osobie radcy prawnego w sprawach o wydanie nieruchomości gruntowej, określa się od wartości sześciokrotności czynszu tej nieruchomości.

Powód określił stawkę czynszu miesięcznego na kwotę 12.771,00 zł. Sześciokrotność tej wartości, jako podstawa do ustalenia odpowiedniego wynagrodzenia, wynosiła 76.626 zł. Wynagrodzenie odpowiednie do takiej podstawy wynosił 3.600,00 zł, zgodnie z przywołanym rozporządzeniem.

Przytoczone przepisy u.k.s.c. oraz rozporządzenia wciąż są stosowane w sprawie na podstawie art. 148 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Z tych wszystkich przyczyn oraz na podstawie przywołanych przepisów prawa, Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

(...)

a)  (...)

b)  (...)

(...)

SSR (del.) Robert Masznicz