Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie w Wydziale II Karnym w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SA Maria Mrozik - Sztykiel /spr./ Sędziowie:SA Ewa Jethon

SO(del) Grzegorz Miśkiewicz

Protokolant: st. sekr.sąd. Katarzyna Rucińska

przy udziale prokuratora Leszka Woźniaka i oskarżycielki posiłkowej - subsydiarnej M. P. (1)

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2017 r.

sprawy T. G. ur. (...) w N. s.J. i K.

oskarżonego o czyny z art. 286 § 1 kk

z powodu apelacji wniesionych przez obrońcę oskarżonego i prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 3 listopada 2016 r. sygn. XVIII K 286/15

utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

zasądza od oskarżonego T. G. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze, w tym opłatę w wysokości 180 złotych.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 3 listopada 2016 r. sygn. akt XVIII K 286/13:

I. uznał oskarżonego T. G. w ramach zarzucanego mu czynu za winnego tego, że działając w warunkach ciągu przestępstw:

-w maju 2008 r w Ł., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził M. P. (1) do niekorzystnego rozporządzenia w wysokości 200 000 (dwustu tysięcy) złotych wprowadzając ją w błąd w zakresie swojej sytuacji materialnej, w tym poprzez zatajenie, że jest dłużnikiem innych osób tj. przestępstwa z art. 286§ 1 k.k.,

-w okresie od maja 2008 r. do grudnia 2008 r. w Ł., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził M. P. (1) do niekorzystnego rozporządzenia w wysokości 150 000 (stu pięćdziesięciu tysięcy) złotych wprowadzając ją w błąd w zakresie swojej sytuacji materialnej, w tym poprzez zatajenie, że jest dłużnikiem innych osób tj. przestępstwa z art. 286§1 k.k.,

-w pierwszej połowie 2009 r w Ł., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził M. P. (1) do niekorzystnego rozporządzenia w wysokości 120 000 (stu dwudziestu tysięcy) złotych wprowadzając ją w błąd w zakresie swojej sytuacji materialnej, w tym poprzez zatajenie, że jest dłużnikiem innych osób tj. przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. i na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 91 §1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wymierzył mu karę roku pozbawienia wolności;

II.na podstawie art. 69§1 i §2 k.k., art. 70 § 1 pkt 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wykonanie wymierzonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 3 lat próby;

III.na podstawie art. 46§1 k.k. w zw. z art. 4§1 k.k. zasądził od oskarżonego na rzecz M. P. (1) kwotę 354.000 złotych;

IV.zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w tym obciążył go opłatą w wysokości 180 złotych.

Apelacje od tego wyroku wnieśli na korzyść oskarżonego – jego obrońca i prokurator.

Apelacja obrońcy oskarżonego zarzuca wyrokowi:

I. obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie:

a)art. 4 k.p.k., art. 5 § 2 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k. polegającą na dowolnej i jednostronnej ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, dokonanej w sposób sprzeczny z zasadami wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego, z całkowitym pominięciem i zbagatelizowaniem dowodów przemawiających na korzyść oskarżonego, a nadto uwzględnieniem wyłącznie dowodów niekorzystnych, przy jednoczesnym niedostatecznym uzasadnieniu zajętego przez Sąd stanowiska, zwłaszcza poprzez:

-przyjęcie, że oskarżony działał z zamiarem bezpośrednim w celu doprowadzenia pokrzywdzonej do niekorzystnego rozporządzenia jej majątkiem, o czym świadczyć ma brak informowanie jej o ciążących na oskarżonym zobowiązaniach, mimo iż zobowiązania te były przez oskarżonego sukcesywnie regulowane, a brak uregulowania zobowiązania względem pokrzywdzonej wynika tylko i wyłącznie z braku rozliczenia między stronami nakładów finansowych i osobistych ze strony oskarżonego na inwestycje prowadzone przez pokrzywdzoną,

-bezpodstawna odmowa obdarzenia walorem wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego w zakresie jego wkładu finansowego i osobistego w inwestycje pokrzywdzonej mimo, iż pokrzywdzona nie przedstawiła żadnych dowodów na potwierdzenie swoich twierdzeń, a wyjaśnienia oskarżonego znajdują potwierdzenie w zeznaniach świadków,

-pominięcie zeznań św. K., S. i W.-P. w zakresie spłaty zadłużenia, a św. T. w zakresie zakupu betonu na jedną z licznych inwestycji M. P., który to fakt pomocy przy prowadzeniu robót budowlanych przez oskarżonego pokrzywdzona próbowała ukryć lub umniejszyć, bo wiązała się z zapłatą za niektóre towary i usługi,

- pominięcie przy orzekaniu faktu, że oskarżony częściowo rozliczył się z pokrzywdzoną, a także chciał jej przekazać kwotę 20.000 USD, których pokrzywdzona nie przyjęła. 

b)art. 424 § 1 pkt 1 i § 2 k.p.k., polegającą na wewnętrznej sprzeczności uzasadnienia wyroku co do faktów i okoliczności, jakie sąd uznał za udowodnione w zakresie wiedzy pokrzywdzonej o sytuacji finansowej oskarżonego w momencie przekazywania mu pieniędzy, co spowodowało, że uzasadnienie wyroku nie spełnia ustawowych wymogów i uniemożliwia jednoznaczne odtworzenie toku rozumowania sądu i prawidłową kontrolę zaskarżonego wyroku;

II. błąd w ustaleniach faktycznych, przyjęty za podstawę wyroku, mogący mieć wpływ na jego treść, polegający na stwierdzeniu, iż oskarżony doprowadził pokrzywdzoną do niekorzystnego rozporządzenia swoim majątkiem, wprowadzając ją w błąd co do swej sytuacji materialnej poprzez zatajenie, iż jest dłużnikiem innych osób, mimo, iż sytuacja materialna oskarżonego w tamtym okresie pozwalała na sukcesywną spłatę tych zobowiązań, pokrzywdzona została poinformowana na jaki cel idą przekazywane przez nią pieniądze (co ustalił Sąd Okręgowy), a brak uregulowania zobowiązania względem M. P. (1) wynika tylko i wyłącznie z braku rozliczenia nakładu finansowego i osobistego oskarżonego na inwestycjach pokrzywdzonej, który to nakład znajduje potwierdzenie zarówno w wyjaśnieniach oskarżonego jak i zeznaniach świadków;

co w konsekwencji doprowadziło do jego bezpodstawnego skazania

III. obrazę prawa materialnego, a mianowicie:

a)art. 46 § 1 k.k. poprzez nałożenie na oskarżonego obowiązku naprawienia szkody mimo braku ustalenia jej rzeczywistej wysokości przez co zasądzona na rzecz M. P. (1) jest niesłusznie zawyżona,

b) art. 91 § 1 k.k. poprzez przyjęcie przez Sąd, że działanie oskarżonego zostało popełnione w warunkach ciągu przestępstw, mimo, iż sąd nie miał wystarczającego materiału dowodowego, aby określić daty poszczególnych pożyczek, a ustalenia dokonane w uzasadnieniu obejmują daty zbyt od siebie odległe, aby można było mówić o ciągu przestępstw.

Podnosząc powyższe zarzuty apelacja wnosi o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu. 

W przypadku nieuwzględnienia powyższego, z daleko posuniętej ostrożności procesowej, skarżący wnosi o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

Apelacja prokuratora Prokuratury Rejonowej Warszawa – Żoliborz w Warszawie zarzuca wyrokowi:

1)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia w odniesieniu do zarzucanego oskarżonemu czynu, mający wpływ na jego treść, poprzez uznanie przez Sąd, iż zgromadzone w niniejszej sprawie dowody dają podstawę do przypisania oskarżonemu winy i sprawstwa w zakresie stawianego mu zarzutu, że niemożliwa jest inna interpretacja zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, co w rezultacie doprowadziło do skazania T. G., podczas gdy prawidłowa i kompleksowa ocena całości materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie przy uwzględnieniu zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego powinno prowadzić do wniosków odmiennych niż zaprezentowane przez Sąd oraz do uniewinnienia oskarżonego.

W konkluzji skarżący wnosił o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacje nie zasługują na uwzględnienie.

Nie można podzielić stanowiska skarżących jakoby Sąd Okręgowy dopuścił się obrazy wskazanych przepisów postępowania, co w konsekwencji miało by skutkować błędem w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku mającego wpływ na jego treść.

Sąd Okręgowy, jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku, za podstawę rozstrzygnięcia przyjął istotne zebrane w sprawie dowody, poddał je analizie oraz ocenie, co do której apelacja obrońcy nie przedstawiła argumentów wskazujących na naruszenie zasady art. 7 kpk. Nie uszły uwagi Sądu dowody wskazywane w apelacji, tym samym nie można zgodzić się, aby zostały one pominięte.

W sprawie bezspornym jest, że oskarżony T. G. pożyczył od pokrzywdzonej M. P. (1) w okresie od maja 2008 r. do połowy 2009 r. pieniądze w łącznej kwocie 470000 zł. i do czasu wydania wyroku pożyczek tych nie zwrócił. Nie może również budzić wątpliwości w świetle zebranych dowodów, w tym wyjaśnień oskarżonego, że w tym okresie, a także w następnych latach, nie osiągał on dochodów, natomiast podsiadał liczne i wysokie zadłużenia (vide informacje z Urzędu Skarbowego i Komornika). To, że będąc w zwłoce regulował istniejące zobowiązania wobec niektórych wierzycieli nie może podważyć ustaleń Sądu Okręgowego co do faktu mającego istotne znaczenia, a mianowicie, iż o swojej sytuacji finansowej nie informował pokrzywdzonej i nie miała ona wiedzy w tym zakresie. Oskarżony, jak trafnie ustalił Sąd I instancji, świadomie i celowo ukrywał przed pokrzywdzoną rzeczywistą swoją sytuację finansową, kreował się na osobę zamożną, prowadzącą liczne dochodowe interesy. To, że pokrzywdzona zaufała oskarżonemu, a nawet wykazała się naiwnością, nie zmienia bezspornych faktów, że w czasie zaciągania pożyczek oskarżony zataił przed nią rzeczywistą swoją sytuację finansową, co wraz z okolicznościami dotyczącymi stwarzania pozorów zamożnej osoby, trafnie doprowadziło Sąd meriti do wniosku, iż oskarżony chcąc uzyskać pożyczki w znacznej wysokości wprowadził M. P. (1) w błąd doprowadzając ją do niekorzystnego rozporządzenia pieniędzmi w kwocie 470 000 zł. Nie może budzić wątpliwości, że działał on w celu osiągnięcia dla siebie korzyści majątkowej, jak i to, że nie dysponował możliwościami finansowymi w zakresie zwrotu zaciągniętych pożyczek. Wyjaśnienia oskarżonego i w tym ostatnim zakresie, jak też jego twierdzenia o istnieniu rozliczeń zostały również rozważone przez Sąd Okręgowy i brak jest podstaw, aby uznać, iż ich ocena narusza art. 7 kpk. W apelacji obrońcy na te okoliczności brak jest argumentów, które wskazywałyby, że stanowisko tego z Sądu obarczone jest błędem. Kwestionowanie przez skarżących zamiaru bezpośredniego w działaniu oskarżonego jest wbrew faktom i w związku z tym również nie może być skuteczne. Kontrola odwoławcza nie potwierdziła też stanowiska apelacji prokuratora, a twierdzenie jakoby możliwa była „inna interpretacja” zebranych dowodów jest pozbawione zasadności, tym bardziej, że zawarte w apelacji ogólnikowe uzasadnienie nie zawiera argumentów mogących stanowić uzasadnienia dla postawionego zarzutu, jak też zakwestionowania stanowiska Sądu Okręgowego. Takich też argumentów nie znalazł Sąd odwoławczy, co oznacza, że stanowisko Sądu I instancji tak w zakresie ustaleń faktycznych, ustaleń co do winy oskarżonego T. G. i kwalifikacji prawnej przypisanego czynu zasługuje na akceptację. Również brak jest podstaw do uznania, aby orzeczona wobec oskarżonego kara nosiła cechy rażącej niewspółmierności, a orzeczenie w zakresie art. 46 § 1 kk, wbrew twierdzeniu apelacji obrońcy oskarżonego, uwzględnia nie tylko rzeczywistą wysokość szkody, ale zapadło na korzyść oskarżonego, bowiem wysokość szkody została pomniejszona o wynikającą z nakazu zapłaty kwotę wraz z zasądzonymi odsetkami.

Obrońca w apelacji stawia zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 91 § 1 kk uznając, iż brak jest podstaw do przyjęcia w realiach tej sprawy istnienia ciągu przestępstw ze względu na brak konkretnych dat przedmiotowych pożyczek i „zbyt od siebie odległych” ustalonych dat przypisanych przestępstw.

W takiej sytuacji Sąd orzekający, jak należy rozumieć, winien skazując oskarżonego za każdy z przypisanych czynów wymierzyć za każdy z nich odrębnie karę, a następnie karę łączną. Wobec tego, że wobec oskarżonego nie zastosowano rygorów art. 91 § 1 kk, czyli podwyższenia górnej granicy ustawowego zagrożenia, prowadzenie rozważań w tym zakresie jest bezprzedmiotowe, bowiem ewentualna korekta w tej części zaskarżonego wyroku, w sytuacji wymierzenia jednej kary, nie jawi się jako korzystna dla oskarżonego.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na mocy art. 437 § 1 kpk orzekła jak w wyroku.