Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 kwietnia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 kwietnia 2017 r. w Gdańsku

sprawy L. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Słupsku V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 6 października 2016 r., sygn. akt V U 542/16

1.  zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie;

2.  nie obciąża ubezpieczonego L. K. kosztami procesu.

SSA Barbara Mazur SSA Grażyna Czyżak SSA Lucyna Ramlo

Sygn. akt III AUa 1984/16

UZASADNIENIE

Ubezpieczony L. K. wniósł odwołanie od decyzji z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z dnia 07.06.2016 roku, domagając się jej zmiany, poprzez przyznanie prawa do emerytury. W uzasadnieniu domagał się zaliczenia okresu zatrudnienia od 01.07.1971 r. do 1.06.1991 r. w Zakładzie (...) w G. Oddział w B., a następnie Zakładzie (...) do okresu pracy w warunkach szczególnych.

Pozwany organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wniósł o oddalenie odwołania, podnosząc, że nie uwzględnił ubezpieczonemu wskazanego okresu, ponieważ ubezpieczony na tę okoliczność nie przedłożył wymaganego świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

Wyrokiem z dnia 06.10.2016 r. Sąd Okręgowy w Słupsku V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu L. K. prawo do emerytury począwszy od (...) r. oraz stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących ustaleniach i rozważaniach:

Ubezpieczony L. K., urodzony (...), złożył w dniu 9.05.2016 roku wniosek o emeryturę. Wraz z wnioskiem przedłożył zaświadczenia i świadectwa pracy, którymi udokumentował niekwestionowany przez organ rentowy staż ubezpieczeniowy wynoszący 27 lat 2 miesięcy i 11 dni okresów składkowych, nieskładkowych oraz uzupełniających. Nie wykazał żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Ubezpieczony należy do OFE, w chwili składania wniosku złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.

Organ rentowy nie zaliczył ubezpieczonemu do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 01.07.1971 r. do 28.06.1997 r. z tytułu zatrudnienia w Zakładzie (...) w G. oddział w B., a następnie Zakładzie (...) jako zatrudnienia w szczególnych warunkach, ponieważ ubezpieczony nie udowodnił pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony na tę okoliczność nie przedłożył wymaganego świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

Ubezpieczony domagał się zaliczenie do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 01.07.1971 r. do 28.06.1997 r. w Zakładzie (...) w G. oddział w B., a następnie Zakładzie (...)

Zaskarżoną decyzją z dnia 07.06.2016 roku organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury.

Ubezpieczony L. K. w okresie od 01.07.1971 r. do 30.09.1997 r. zatrudniony był w Zakładzie (...) w G. oddział w B., a następnie Zakładzie (...).

Od 1.07.1971r. do 31.08.1972r. pobierał praktyczną naukę zawodu.

W okresie od 28.04.1976r. do 15.04.1978r. odbył służbę wojskową.

W trakcie zatrudnienia odbył w okresie od 15.11.1973 do 8.05.1974 r. podstawowy kurs spawania elektrycznego i po jego ukończeniu ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace spawalnicze co najmniej do 1989r. Jego praca polegała na spawaniu szaf sterowniczych i pulpitów do statków oraz przygotowywaniu materiałów do spawania jak również wykonywał prace wykończeniowe spawania. Jeszcze przed ukończeniem kursu spawania ubezpieczony wykonywał prace spawalnicze, gdyż podczas nauki zawodu został przyuczony do wykonywania tego rodzaju prac. Powyższą okoliczność potwierdzili świadkowie S. Ś. który był bezpośrednim przełożonym ubezpieczonego oraz świadkowie R. B. i R. K., którzy pracowali z ubezpieczonym przez długie okresy w jednej brygadzie. W dokumentacji pracowniczej stanowisko było różnie wskazywane jako ślusarz, traser, krajacz metali, tłoczarz w metalu. W okresie późniejszym wykonywał prace krajacza metali gilotyną.

Ubezpieczony według stanu na dzień 1.01.1999 posiada ponad 15 letni okres pracy w warunkach szczególnych. Łączny staż pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach.

Kwestią wymagającą rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie było ustalenie uprawnień ubezpieczonego do wcześniejszej emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach, na podstawie art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 153, poz. 1227) oraz przepisów Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 , poz. 43 ze zm.).

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że ubezpieczony L. K. – 60 lat ukończył w dniu (...) r., był członkiem OFE jednak wniósł o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody budżetu państwa, posiada wymagany ponad 25 letni staż pracy liczony na dzień wejścia w życie ustawy, tj. na dzień 01.01.1999 roku. Oznacza to, iż jedyną przesłanką jaką musiał ubezpieczony udowodnić w przedmiotowej sprawie była praca w warunkach szczególnych w wymiarze 15 lat według stanu na dzień 01.01.1999r.

Według art. 473 § 1 k.p.c. w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przed sądem przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu z zeznań świadków i z przesłuchania stron.

W ocenie Sądu I instancji, jest oczywiste, iż brzmienie zajmowanego stanowiska, jakie widnieje w dokumentach prowadzonych i wystawionych przez pracodawcę nie może mieć rozstrzygającego znaczenia w sprawie. Decyduje rodzaj wykonywanej pracy.

W załączniku A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, uznano za pracę w szczególnych warunkach prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym (Dział XIV pkt 12). Natomiast wykazie A dziale III poz. 45 cytowanego rozporządzenia wymienione są prace obsługi agregatów do walcowania, tłoczenia i ciągnienia wraz z urządzeniami pomocniczymi. Zarządzenie Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego precyzuje powyższe wskazując, że prace krajacza metali i operatora pras są pracami w warunkach szczególnych dział III poz. 45 pkt 6 i 18.

Okres służby wojskowej może zostać uwzględniony do stażu pracy w warunkach szczególnych, które znajduje oparcie w treści art. 108 ust. 1 ustawy z 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, gdyż zgodnie z tym przepisem, okres odbytej zasadniczej służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem pracownikom, którzy po odbyciu tej służby podjęli zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy. Innymi słowy to oznacza, iż osoba jest najpierw zatrudniona na podstawie umowy o pracę, uzyskała status pracownika i w trakcie trwania stosunku pracy zostaje powołana do odbycia zasadniczej służby wojskowej, a po jej odbyciu wraca do tego samego zakładu pracy. Do zaliczenia okresu służby wojskowej jako okresu pracy w warunkach szczególnych, niezbędne jest powrócenie przez pracownika do pracy, która będzie pracą wykonywaną w warunkach szczególnych.

Ubezpieczony pracę w warunkach szczególnych wykonywał przed powołaniem do służby wojskowej jak i po jej powrocie.

Zatem, zdaniem Sądu I instancji, ubezpieczony staż 15 lat pracy w warunkach szczególnych spełnia na dzień 31.12.1989r., do kiedy to wykonywał tylko prace spawalnicze. Aczkolwiek i po tej dacie wykonywał prace zaliczane do prac w warunkach szczególnych.

W ocenie Sądu Okręgowego, praca ubezpieczonego w całym spornym okresie zatrudnienia, którego doliczenia domagał się ubezpieczony w odwołaniu, jest pracą w warunkach szczególnych.

Praca ubezpieczonego na stanowisku spawacza od 8.05.1974r. do 31.12.1989r. tj. 15 lat 6 miesięcy i 22 dni była pracą w warunkach szczególnych.

Fakt ten potwierdzili świadkowie R. B. i R. K. oraz S. Ś.. Zeznania świadków Sąd I instancji uznał za wiarygodne, albowiem były one stanowcze, logiczne, zgodne i wzajemnie się uzupełniały. Odnosi się to zarówno do rodzaju i okresu zajmowanego przez ubezpieczonego stanowiska, jak i rodzaju wykonywanych czynności. Świadkowie byli osobami, które miały bezpośredni kontakt z ubezpieczonym w trakcie świadczenia przez niego pracy w przedmiotowym zakładzie pracy, zorientowane zatem były w materii będącej przedmiotem ich zeznań.

W ocenie Sądu I instancji, zeznania świadków w pełni potwierdzają sporny okres zatrudnienia ubezpieczonego w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze. W oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy Sąd ustalił, że ubezpieczony w spornym okresie wykonywał pracę w warunkach szczególnych na stanowisku spawacza i prace przygotowawcze i wykończeniowe związane ze spawaniem. Prace spawalnicze wykonywał jeszcze przed zdobyciem uprawnień tj. przed 8.05.1974r. Potwierdzili to świadkowie R. K. i S. Ś.. R. K. ukończył szkołę razem z ubezpieczonym i zeznał , że po ukończeniu szkoły pracowali w jednej brygadzie i L. K. wykonywał prace spawalnicze. Okoliczność tą potwierdził świadek S. Ś., który został mistrzem zmianowym w 1973r. i bezpośrednio do 1990r. nadzorował pracę ubezpieczonego. Wskazał on, że ubezpieczony wykonywał prace spawalnicze i do jego obowiązków jako spawacza należało przygotowanie elementów jakie należało zespawać tj. przycięcie blachy, podpiłowanie, wiercenie, dopasowanie elementów jak również wykończenie spawów np. ich szlifowanie. Ubezpieczony ukończył kurs spawania 8.05.1974r. i co najmniej od tej daty należy uwzględnić mu okres pracy w warunkach szczególnych do 31.12.1989r. jako pracy spawacza Z zeznań świadka S. Ś. wynikało, że praktyką zakładu pracy było wskazywanie w dokumentacji stanowisk nie zawsze odpowiadających faktycznie wykonywanej pracy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy uznał, iż praca ubezpieczonego spornym okresie zatrudnienia była pracą w warunkach szczególnych i przekraczała wymagane 15 lat na dzień 01.01.1999 r.

Nie budzi wątpliwości Sądu I instancji, że okres pracy w Spółdzielni Pracy (...) w B. przekształconej w Zakład (...) w G. Oddział w B., a następnie Zakład (...) był wystarczający, do przyznania L. K. prawa do emerytury w obniżonym wieku. Postępowanie dowodowe potwierdziło, że również kolejny sporny okres pracy od 1.01.1990r. na stanowisku różnie określanym przez pracodawcę -traser krajacz metali był pracą w warunkach szczególnych.

W tym stanie rzeczy z przytoczonych motywów Sąd I instancji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury na podstawie art. 184 w związku z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych od dnia 01.01.2013 r. o czym orzekł jak w sentencji wyroku .

Ustalenie, czy ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w spornych okresach wykonywał pracę w warunkach szczególnych, wymagało przeprowadzenia postępowania dowodowego przez Sąd. Z tych przyczyn nie można przypisać organowi rentowemu odpowiedzialności za nieprzyznanie świadczenia emerytalnego. Mając na uwadze dyspozycję art. 118 ust. 1 a ustawy o emeryturach i rentach z FUS Sąd Okręgowy nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieprzyznanie prawa do świadczenia.

Apelację od wyroku wywiódł pozwany organ rentowy, zaskarżając go w całości i zarzucając mu naruszenie prawa materialnego tj. art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z FUS poprzez przyznanie ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury począwszy od (...) roku, wskutek wadliwego ustalenia, że praca ubezpieczonego na stanowisku spawacza w okresie od 8.05.1974 roku do 31.12.1989 roku była pracą w warunkach szczególnych.

Wskazując na powyższą podstawę apelacji pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji oraz o zasądzenie od ubezpieczonego na rzecz organu rentowego kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, że z akt osobowych ubezpieczonego przechowywanych w archiwum zakładowym (...) spółka z o.o. wynika, że w Zakładzie (...) w G. Oddział w B., a następnie w Zakładzie (...) w B. ubezpieczony zatrudniony był:

1) w okresie od dnia 1 lipca 1971 roku do dnia 31 grudnia 1994 roku na stanowisku ślusarza,

2) w okresie od dnia 1 stycznia 1994 roku do dnia 27 sierpnia 1996 roku na stanowisku tłoczarza w metalu,

3) w okresie od dnia 28 sierpnia 1996 roku do dnia 30 września 1997 roku na stanowisku zgrzewacza.

Uszczegółowieniem przepisów rozporządzenia z 7.02.1983 r. dla przemysłu metalowego tj. branży, do jakiej został zaliczony (...), a następnie (...), było zarządzenie Nr 7 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 19 maja 1983 roku. Powołane przepisy uprawniały pracodawcę do ustalenia wykazu stanowisk, na których w zakładzie pracy są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury i renty, a w (...) były to niżej wymienione stanowiska:

- spawaczy elektrycznych i gazowych spaw. plazmą,

- malarzy natryskowych,

- oczyszczaczy metali,

- szlifierzy - szlifierką pneumatyczną,

- kierowców autobusów o liczbie miejsc siedzących powyżej 15,

- kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 ton.

Skarżący podniósł, że ubezpieczony żadnego z wymienionych stanowisk nie pełnił. W aktach osobowych ubezpieczonego prowadzonych do dnia rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę, jakim był Zakład (...) w G. Oddział w B., a następnie Zakład (...) w B. tj. do dnia 30 września 1997 roku, brak jest jakiejkolwiek dokumentacji potwierdzającej wykonywanie przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach, a także brak jest świadectwa pracy, które miałoby potwierdzić wykonywanie pracy w tych warunkach wydanego przez pracodawcę w dacie rozwiązania umowy o pracę. Powyższe wynika z treści pisma (...) Sp. z o.o. w B. z dnia 18 kwietnia 2016 roku, stanowiącego załącznik do odwołania.

Zdaniem pozwanego, Sąd I instancji na podstawie zeznań świadków R. B., R. K. oraz S. Ś., będących w sprzeczności z dokumentami zawartymi w aktach osobowych ubezpieczonego, błędnie uznał, że praca ubezpieczonego w okresie od 8 maja 1974 roku do 31 grudnia 1989 roku była pracą w warunkach szczególnych. Zeznania świadków, gdy nie znajdują potwierdzenia w dokumentach pracowniczych nie stanowią miarodajnego dowodu pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego okazała się zasadna, skutkując zmianą zaskarżonego wyroku i oddaleniem odwołania.

Przedmiotem niniejszej sprawy było przyznanie wnioskodawcy L. K. prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Podstawą prawną żądania emerytury w wieku niższym niż wymagany dla mężczyzn wiek jest w przypadku wnioskodawcy przepis art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2016 r., poz. 887, j.t., dalej: ustawa emerytalna), zgodnie z którym ubezpieczonym (mężczyznom) urodzonym po dniu 31.12.1948 r. przysługuje prawo do emerytury po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy emerytalnej, jeżeli w dniu wejścia tej ustawy w życie, tj. w dniu 1.01.1999 r. osiągnęli: okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku obniżonym oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy emerytalnej (co najmniej 25- letni).

Takim ubezpieczonym przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy emerytalnej pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego (art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej).

Przepis art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej dotyczy zatem wyłącznie tych ubezpieczonych, którzy w dniu wejścia w życie ustawy emerytalnej, tj. 1.01.1999 r. już legitymowali się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym, w tym wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych, lecz nie osiągnęli jeszcze wymaganego wieku emerytalnego.

Zgodnie z art. 32 ust. 2 cyt. ustawy, dla celów ustalenia uprawnień do emerytury
w wieku obniżonym z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których uprawnionym osobom przysługuje prawo do emerytury w wieku obniżonym, ustala się natomiast –
jak stanowi ust. 4 art. 32 cyt. ustawy - na podstawie przepisów dotychczasowych,
tj. na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (dalej: rozporządzenie).

Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia, pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki, tj. osiągnięcie wieku emerytalnego (kobieta – 55 lat, mężczyzna – 60 lat) i okres zatrudnienia (kobieta – 20, mężczyzna - 25 lat), w tym 15 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze. Prace w warunkach szczególnych muszą być zaś wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku (§ 2 ust. 1 rozporządzenia).

Organ rentowy odmówił wnioskodawcy przyznania mu prawa do wcześniejszej emerytury, wskazując, iż nie wykazał on co najmniej 15 lat stażu pracy w warunkach szczególnych.

Sąd I instancji po przeprowadzeniu postępowania dowodowego z udziałem świadków R. B., R. K. i S. Ś. zmienił zaskarżoną decyzję, uznając, iż wnioskodawca spełnił przesłankę 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Sąd Okręgowy zaliczył bowiem wnioskodawcy do tego stażu okres zatrudnienia od 08.05.1974 r. do 31.12.1989 r. w Zakładzie (...) w G. Oddział w B., a następnie Zakładzie (...) w B., uznając, iż w okresie tym ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracował w charakterze spawacza, a więc wykonywał pracę w szczególnych warunkach, wymienioną w wykazie A, dziale XIV, poz. 12 cytowanego rozporządzenia, tj. prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym.

Sąd II instancji podziela stanowisko zaprezentowane przez Sąd Okręgowy, iż dla oceny czy pracownik pracował w warunkach szczególnych nie ma znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska, ale rodzaj powierzonej mu pracy. Niemniej jednak, w ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji wywiódł wnioski nie wynikające z materiału dowodowego, iż wnioskodawca co najmniej od otrzymania uprawnień spawalniczych stale i w pełnym wymiarze czasu pracował jako spawacz. Tym samym zostały naruszone przepisy prawa materialnego, tj. § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia oraz art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej.

Sąd Okręgowy swoje ustalenia oparł przede wszystkim na zeznaniach świadków R. B., R. K. i S. Ś. oraz samego ubezpieczonego, którzy zeznali, iż wnioskodawca pracował w brygadzie spawaczy i poza czynnościami spawalniczymi nie wykonywał żadnych innych prac.

Uwadze Sądu Okręgowego uszło jednak, iż żaden z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych wnioskodawcy (poza samym zaświadczeniem o zdobyciu uprawnień spawacza) nie potwierdza tego, iż wnioskodawca w spornym okresie pracował stale i pełnym wymiarze na stanowisku spawacza. W świadectwie pracy ubezpieczonego wskazano, że pracował on jako ślusarz, krajacz metali, tłoczarz. W kartach płac wnioskodawcy za lata 1973, 1974, 1975, 1976 jako jego stanowisko wskazano – ślusarz, zaś w pozostałych kartach nie wskazano charakteru zatrudnienia. W uzasadnieniu decyzji Państwowego Terenowego Inspektora Sanitarnego o stwierdzeniu choroby zawodowej wskazano, iż w latach 1973 – 1981 pracował on jako ślusarz. Również załączone przez ubezpieczonego do odwołania pismo jego pracodawcy z dnia 18.04.2016 r. nie potwierdza wykonywania przez niego stale i w pełnym wymiarze pracy na stanowisku spawacza. W piśmie tym wskazano wprost, iż brak jest podstaw do wydania świadectwa pracy w warunkach szczególnych, gdyż w okresie od 01.07.1971 r. do 31.12.1994 r. wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku ślusarza. Pracodawca wyjaśnił, jakie stanowiska w (...) były stanowiskami pracy w warunkach szczególnych (m.in. spawacze elektryczni i gazowi), jednocześnie zaznaczając, że ubezpieczony na żadnym z tych stanowisk nie pracował.

Podkreślenia także wymaga, iż zarówno ubezpieczony jak i świadkowie R. B. i R. K. w toku postępowania zmienili swoje zeznania. W postępowaniu przed organem rentowym twierdzili bowiem, że wnioskodawca pracował jako spawacz – ślusarz, natomiast na rozprawie przed Sądem Okręgowym zeznawali, iż pracował tylko jako spawacz.

Sąd Apelacyjny uzupełnił także postępowanie dowodowe, zwracając się o akta osobowe świadków R. B. i R. K. oraz o dokumentację wnioskodawcy z Powiatowego Inspektoratu Sanitarnego.

Wnioskodawca twierdził, iż nieścisłości w jego świadectwie pracy wynikały z błędnie prowadzonej dokumentacji. Akta osobowe świadków były jednak prowadzone prawidłowo. Zaznaczyć nadto należy, iż we wniosku z dnia 30.09.1980 r. o przyznanie R. K. dodatku za pełnienie funkcji brygadzisty, wymienieni zostali pracownicy z jego brygady. Nie ma wśród nich jednak nazwiska wnioskodawcy. Także świadek R. B. otrzymał taki dodatek od dnia 1.12.1978 r., a w składzie jego brygady nie został wymieniony ubezpieczony.

Decydująca dla Sądu II instancji okazała się także dokumentacja z Powiatowego Inspektoratu Sanitarnego (k. 68 a.s.). W dokumentacji tej znajdują się dane o zatrudnieniu i narażeniu, wśród których wymienione prace, jakie faktycznie wnioskodawca wykonywał. Wśród prac tych wymieniono m.in. prostowanie blachy, szlifowanie czy obsługę gilotyny. Z wykazu tego wynika zatem jednoznacznie, iż wnioskodawca nie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako spawacz.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, w obliczu tak licznej dokumentacji wskazującej jasno na wykonywanie przez ubezpieczonego także innych prac poza spawalniczymi, same zeznania świadków oraz wnioskodawcy nie mogły być wystarczające dla uznania, iż ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace wymienione w wykazie A rozporządzenia w dziale XIV, pod poz. 12. Sąd odwoławczy podziela pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 17 stycznia 2012 r. (sygn. akt III AUa 1482/11, LEX nr 1110006), zgodnie z którym przy ustalaniu okresów zatrudnienia, winny być uwzględniane dokumenty z przebiegu zatrudnienia - świadectwa pracy wystawione przez pracodawcę, umowy o pracę, angaże, legitymacje ubezpieczeniowe
i inne dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia. Dopiero gdy dokumentacja pracownicza jest niepełna lub zawiera pewne rozbieżności dopuszczalne jest posiłkowanie się zeznaniami świadków, ale jako dowodem uzupełniającym, potwierdzającym przebieg zatrudnienia. Nie jest natomiast dopuszczalne oparcie się wyłącznie na zeznaniach świadków, w sytuacji, gdy z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne.

Wobec powyższego, zdaniem Sądu Apelacyjnego, w świetle licznej dokumentacji wskazującej, iż wnioskodawca w spornym okresie pracował nie tylko jako spawacz, ale także jako ślusarz.

Zdaniem Sądu II instancji, wobec tak licznych dokumentów omówionych wyżej wskazujących jednoznacznie, iż ubezpieczony był zatrudniony nie tylko jako spawacza ale także jako ślusarz, odmówienie tym dokumentom mocy dowodowej i ustalenie jedynie na podstawie zeznań świadków i ubezpieczonego, że wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze pracował jako spawacz, stanowi przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów.

W oparciu o przedstawiony wyżej materiał dowodowy Sąd Apelacyjny doszedł zatem do przekonania, iż wnioskodawca w spornym okresie mógł wykonywać czynności spawacza, ale na pewno nie w takim wymiarze, jakiego wymagają przepisy ustawy emerytalnej i rozporządzenia, tj. stale i w pełnym wymiarze.

Reasumując, stwierdzić trzeba, iż Sąd I instancji błędnie uznał, iż wnioskodawca w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy świadczył pracę w warunkach szczególnych, a tym samym niezasadnie przyznał mu prawo do wcześniejszej emerytury.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie, jak w punkcie 1 sentencji.

W punkcie 2 wyroku, uwzględniając trudną sytuację materialną ubezpieczonego (renta wnioskodawcy w wysokości 1080 zł miesięcznie oraz najniższe krajowe wynagrodzenie jego żony), Sąd Apelacyjny na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążył wnioskodawcy kosztami procesu.

SSA Grażyna Czyżak SSA Barbara Mazur SSA Lucyna Ramlo