Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 kwietnia 2017r.

Sąd Rejonowy w Giżycku w V Zamiejscowym Wydziale Karnym z siedzibą w Węgorzewie w składzie:

Przewodniczący – SSR Dorota Scott - Sienkiel

Protokolant – Marta Kornacka

w obecności Prokuratora (...) A. Z.

po rozpoznaniu w dniu 18.05.2016r., 21.03.2017r., 19.04.2017r. na rozprawie

sprawy A. K. (1)

urodzonego (...) w W.

syna T. i S. z d. W.

oskarżonego o to, że: W dniu 17 sierpnia 2015r. w m. M. gm. W. stosując groźbę bezprawną rozgłaszania wiadomości uwłaczającej czci K. R. zmuszał do przekazania kwoty 25 000zł, czym działał na szkodę w/w, przy czym zarzucanego czynu dopuścił się w ciągu pięciu lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności popełniając umyślnie przestępstwo podobne za które był już skazany,

tj. o czyn z art. 191 §1 kk w zw. z art. 64 §1 kk

1.  Oskarżonego A. K. (1) uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to na podstawie art. 191§1 kk w zw. z art. 64§1 kk skazuje go na karę 1 (jeden) roku pozbawienia wolności.

2.  Na podstawie art. 44§1 kk orzeka przepadek dowodów rzeczowych w postaci listu- 3 kartek z tekstem oraz zdjęcia poprzez pozostawienie w aktach sprawy.

3.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. W. O. kwotę 723,24 (siedemset dwadzieścia trzy 24/100) złote tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu, w tym kwotę 135,24 (sto trzydzieści pięć 24/100) złotych tytułem podatku VAT oraz kwotę 135,39 (sto trzydzieści pięć 39/100) złotych tytułem zwrotu kosztów dojazdu.

4.  Zwalnia oskarżonego od obowiązku ponoszenia opłat i pozostałych kosztów sądowych.

Sygn. akt V K 9/16

UZASADNIENIE

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. R. mieszka wraz żoną i dziećmi w miejscowości M., gm. W.. Jest rolnikiem prowadzącym duże gospodarstwo rolne.

A. K. (1) (dalej: A. K. (1)) jest mieszkańcem W.. W sierpniu 2015r. A. K. (1) napisał list do K. R., w którym zażądał od niego kwoty 25.000 złotych. Z treści listu wynikało nadto, że po przygotowaniu pieniędzy K. R. miał zadzwonić pod numer telefonu, który A. K. (1) podał w liście, a następnie zanieść je do sklepu (...) w W. i zostawić w dziale owoców, pod pomarańczami. Pismo zawierało groźbę ujawnienia informacji uwłaczających czci K. R., gdyby nie uczynił zadość temu żądaniu. Autor listu groził, że ujrzą światło dzienne m.in. okoliczności niewywiązywania się przez K. R. z obowiązków podatkowych, rzekomego molestowania przez niego dzieci, popełnionego gwałtu, czy zlecenia zabójstwa.

Po napisaniu listu A. K. (1) zapakował go do plecaka, do którego włożył również serwetę z kielichem, cztery broszurki o treści religijnej, pocztówki z wizerunkami świętych, czasopismo (...) oraz zdjęcie pocztówkowe kobiety, która rzekomo miała być zgwałcona. Następnie A. K. (1) zadzwonił do swego znajomego M. Ś. (1) i poprosił go o dostarczenia przesyłki K. R..

W dniu 17 sierpnia 2015r. M. Ś. (1) udał się taksówką do miejscowości M.. Pod domem K. R. spotkał jego pracownika - W. S.. M. Ś. (1) chciał mu przekazać przesyłkę, aby przekazał ją adresatowi, jednak mężczyzna odesłał go w tej sprawie do żony K. R.. M. Ś. (1) poszedł więc do domu R. i przekazał plecak A. R., informując ją przy tym, że jest to przesyłka kurierska dla jej męża. A. R. przyjęła od niego plecak, po czym telefonicznie poinformowała męża o otrzymanej paczce. Na polecenie męża sprawdziła zawartość plecaka, po czym jeszcze tego samego dnia złożyła w Komendzie Powiatowej Policji w W. zawiadomienie o podejrzeniu popełniania przestępstwa.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o: wyjaśnienia oskarżonego A. K. (1) k. 17-18, 23-24, 47-48, zeznania świadków: K. R. k. 108v, 7-8, 29-30, A. R. k. 109-109v, 1-2, 31-32, 18-19, M. R. k. 109v, 10-11, 16-17, W. S. k. 110, 12-13, 14-15, M. Ś. (1) k. 109, 29-27 oraz dokumenty w postaci: protokołu zatrzymania rzeczy k. 1-3, 7-9, protokołu oględzin rzeczy k. 4, dowody rzeczowe w postaci listu, zdjęcia, k. 25.

Oskarżony A. K. (1) nie stawił się na rozprawę, więc w trybie art. 394§2 kpk ujawniono bez odczytywania jego wyjaśnienia, które złożył w toku postępowania przygotowawczego. Oskarżony przyznał się wówczas do popełnienia zarzucanego mu czynu, podając jednocześnie, że list napisał będąc pod wpływem alkoholu. Uczynił to na prośbę swego kolegi o imieniu P., ale nie potrafił podać dokładnych danych tego mężczyzny. Oskarżony stwierdził również, że nigdy nie był skonfliktowany z K. R., żałuje tego czynu, nie chciał wyrządzić krzywdy pokrzywdzonemu ( wyjaśnienia A. K. k. 17-18, 23-24, 47-48).

Okoliczności popełnienia przez oskarżonego przestępstwa z art.191§1 kk nie budzą żadnych wątpliwości. A. K. (1) przyznał się do jego popełnienia, zaś jego wyjaśnienia korespondują z relacjami świadków. M. Ś. (1) potwierdził, że to A. K. (3) polecił mu zawieźć przesyłkę K. R.. Świadek ten podał jednocześnie, że nie wiedział, jaka jest zawartość plecaka, gdyż do niego nie zaglądał, zaś A. K. (3) nie informował co w nim się znajduje ( zeznania M. Ś. k. 109, 29-27). Z zeznaniami tego świadka korespondują zeznania pracowników K. M. R. i W. S., którzy potwierdzili, że w dniu zdarzenia widzieli M. Ś. (1) na posesji gospodarza z przesyłką. (zeznania M. R. k. 109v, 10-11, 16-17, W. S. k. 110, 12-13, 14-15). Z kolei A. R. i K. R. opisali, jaka była zawartość przekazanego im plecaka oraz treść listu, co znalazło potwierdzenie w ujawnionych dowodach rzeczowych (zeznania K. R. k. 108v, 7-8, 29-30, A. R. k. 109-109v)

Oceniając relacje wszystkich wymienionych wyżej osób Sąd nie miał jakichkolwiek wątpliwości co do ich wiarygodności. Przedstawione przez nie opisy przedmiotowych wydarzeń są jasne, logiczne i w rezultacie tworzą ich spójny obraz. Ponadto relacje wymienionych osób korespondują w całej swojej rozciągłości z dokumentami zebranymi w toku sprawy, w szczególności dokumentami w postaci protokołu zatrzymania rzeczy k. 1-3, 7-9, protokołu oględzin rzeczy k. 4 a także dowodami rzeczowymi w postaci listu, zdjęcia, k. 25. Dokumenty i dowody rzeczowe nie były kwestionowane i nie zaszły też żadne inne okoliczności mogące podważyć ich autentyczność jak i prawdziwość treści w nich zawartych.

W art. 191 § 1 KK został określony typ podstawowy przestępstwa zmuszania, który polega na stosowaniu przemocy wobec osoby lub groźby bezprawnej w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia. Przestępstwo to może być zrealizowane jedynie z zamiarem bezpośrednim o szczególnym zabarwieniu (przestępstwo kierunkowe). Centralnym znamieniem czynności sprawczej tego czynu będzie więc zmuszanie, które polega na wykonaniu przez pokrzywdzonego określonej czynności faktycznej lub prawnej, zgodnej z wolą sprawcy. Sprawca oddziałuje więc na pokrzywdzonego w określony sposób w celu doprowadzenia go do konkretnych czynności, przy czym istotą tego czynu nie jest wykonanie przez zmuszanego tych czynności, lecz to, że sprawca wykorzystuje do tego celu niedozwolone środki (wyr. SN z 1.10.1997 r., II KKN 264/96, Prok. i Pr. 1998, Nr 2, poz. 3). Zmuszanie jest więc przestępstwem bezskutkowym (formalnym), a jego dokonanie nastąpi z chwilą bezprawnego użycia przemocy lub groźby w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia. Jednym ze sposobów zmuszenia innej osoby do określonego działania jest stosowanie groźby bezprawnej. W rozumieniu art. 115 § 12 KK jest to groźba karalna (art. 190 KK), groźba spowodowania postępowania karnego oraz groźba rozgłoszenia wiadomości uwłaczającej czci zagrożonego lub jego osoby najbliższej. Groźba rozgłoszenia wiadomości uwłaczającej czci zagrożonego lub jego osoby najbliższej. Będzie chodziło o takie informacje, które przynoszą wstyd, ujmę, naruszają dobra osobiste w rozumieniu art. 23 KC. Zachowanie grożącego musi polegać na grożeniu "rozgłoszeniem", co oznacza: głosząc rozpowszechnić (rozpowszechniać), opowiedzieć (opowiadać) coś wszystkim wokół; rozpowiedzieć (rozpowiadać) – S. Dubisz (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, t. 4, s. 138. Nie ma zatem znaczenia, czy grożący działa publicznie, czy też niepublicznie. Istotne jest rozpowszechnienie danej informacji. Z perspektywy oceny znamion art. 191 kk nie jest również prawnie relewantne to, czy informacja, rozpowszechnieniem której grozi sprawca jest prawdziwa, czy też fałszywa. Kodeks karny. Komentarz red. prof. dr hab. Ryszard Stefański Wydawnictwo C.H. Beck , Warszawa 2015, Komentarz do art. 191 kk. A. K. (1) w sporządzonym przez siebie piśmie, kierowanym do K. R., zawarł groźby rozgłoszenia informacji, które niewątpliwie mogły uwłaczać czci pokrzywdzonego. Groźby te miały zmusić K. R. do przekazania oskarżonemu kwoty 25 tys. zł. A. K. (1) działał więc z zamiarem bezpośrednim, kierunkowym. Skutek w postaci przekazania pieniędzy przez K. R. nie nastąpił, jednakże z uwagi na to, że przestępstwo określone w art. 191§1 kk należy do przestępstw bezskutkowych, oskarżony popełnił je w chwili bezprawnego użycia groźby wobec pokrzywdzonego.

Wina oskarżonego, zdaniem Sądu, nie budzi wątpliwości. Z zebranych w sprawie informacji wynikało, iż A. K. (3) kilkakrotnie przebywał w Szpitalu (...) w W.. Miało to miejsce: w okresie od 10.06.1997r. do 20.06.1997r. z rozpoznaniem halucynoza ostra w przebiegu (...), w okresie od 8.01.2013r. do 17.01.2013r. z rozpoznaniem osobowość dyssocjalna, Zespół uzależnienia od alkoholu oraz w okresie od 22.05.2015r. do 3.06.2015r. z rozpoznaniem ostre przemijające zaburzenia psychotyczne w przebiegu uzależnienia mieszanego (alkohol, stymulatory). W tej sytuacji Sąd, aby ustalić, czy wątpliwości co do poczytalności A. K. (3) mają uzasadniony charakter, postanowieniem z dnia 2 lutego 2017r. dopuścił dowód z opinii biegłego lekarza psychiatry w osobie K. K. (1). Biegły w złożonej pisemnej opinii podniósł, iż przeprowadzona przez niego analiza akt sprawy i dokumentacji medycznej psychiatrycznej A. K. (3) wskazuje z dużym prawdopodobieństwem, iż oskarżony w dacie popełnienia czynu miał zachowaną zdolność rozpoznania znaczenia tego czynu i pokierowania swoim postępowaniem.

Biegły wskazał, że ostatnia hospitalizacja A. K. (3) miała miejsce w okresie od 22.05.2015r. do 3.06.2015r. Rozpoznano wówczas u niego ostre, przemijające zaburzenie psychotyczne w przebiegu uzależnienia mieszanego (alkohol, stymulanty). Stan ten jednak miał charakter krótkotrwały, samoograniczający się i w czasie pobytu na oddziale zaobserwowano stopniowe i właściwie samoistne wygaszenie objawów psychotycznych. Nadto zdaniem biegłego treść listu, który sporządził A. K. (1), nie zawiera cech rozkojarzonego toku myślenia, co jest charakterystyczne dla osób w psychozie. Pismo nie wskazuje również na silne upojenie alkoholowe osoby je sporządzającej, gdyż upojenie takie powodowałoby zaburzenia koordynacji ruchów precyzyjnych. Jakkolwiek A. K. (1) dołączył do listu pisma religijne, jednak miało to w ocenie biegłego jedynie wzmocnić przekaz kierowany do pokrzywdzonego. Ciąg wydarzeń z napisaniem listu i doręczeniem adresatowi miał przemyślany i zorganizowany charakter, zaś w swoich relacjach A. K. (1) nie nadawał temu zdarzeniu jakiegoś szczególnego znaczenia, twierdząc że to był po prostu pijacki wybryk, którego żałuje.

Biegły K. K. (1), przesłuchiwany w toku rozprawy, podtrzymał swoje stanowisko zawarte w opinii pisemnej. Stwierdził, że całokształt okoliczności sprawy nie wskazuje, by A. K. (3) w chwili popełnienia czynu zdradzał objawy psychopatyczne, co mogłyby wpływać na jego poczytalność. Podał, że ciąg wydarzeń miał przemyślany charakter i jednocześnie wskazywał, że oskarżony miał świadomość swojej ewentualnej odpowiedzialności karnej. Nadto A. K. (1) nie przypisywał swojemu czynowi jakiejś szczególnej, magicznej mocy. Biegły zauważył, że co prawda A. K. (1) zdarzały się epizody psychotyczne, jednak zawsze miały one charakter krótkotrwały, wyindukowane były alkoholem i amfetaminą. Biegły podał również, że zaburzenia psychotyczne zdarzają się w czasie przyjmowania narkotyków lub w wyniku odstawienia alkoholu. Tymczasem oskarżony w chwili popełnienia czynu znajdował się pod wpływem alkoholu i z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że w chwili popełnienia czynu psychozy alkoholowej nie prezentował. Działał pod wpływem alkoholu, jednakże upicie alkoholowe proste nie wpływa na poczytalność sprawcy.

Biegły wskazał również, że A. K. (1) ma osobowość dyssocjalną, która charakteryzuje się nieliczeniem się z uczuciami innych, obwinianiem innych o swoje niepowodzenia życiowe. Cechy osobowości są jednak stałe dla oskarżonego, nie zmieniają się w toku całego życia i nie wpływają one na zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem. (opinia pisemna k. 191-193, opinia ustna biegłego K. K. k. 223-223v)

Zdaniem Sądu opinia biegłego psychiatry K. K. (1) nie budzi żadnych zastrzeżeń, jest ona bowiem pełna i rzetelna, oparcie znajduje w wiedzy specjalistycznej, jak również w zasadach logicznego rozumowania, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Sąd nie znalazł żadnych podstaw, aby podważać profesjonalizm wymienionego specjalisty.

Jednocześnie wskazać należy, że w ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie celowe i jednocześnie wystarczające było sięgnięcie do tzw. wstępnej opinii, która pomogła ustalić, czy wątpliwości co do poczytalności oskarżonego rzeczywiście miały uzasadniony charakter. O dopuszczalności zasięgania takich opinii wypowiedział się Sąd Najwyższy Izba Karna w postanowieniu z dnia 16 czerwca 2005r. w sprawie IIKK 394/04 który wskazał, że istnieje taka możliwość na zasadach ogólnych, wskazanych w art. 193§1 kpk. Sąd Najwyższy słusznie zauważył, że w piśmiennictwie i orzecznictwie wskazano wiele okoliczności, które będą obligować do powołania biegłych w celu zbadania zdrowia psychicznego. Jednak w konkretnych sytuacjach może zaistnieć potrzeba powołania biegłego psychiatry, który mając wiadomości specjalne w tej dziedzinie wiedzy, pomoże organowi procesowemu ustalić czy zachodzi albo nie zachodzi wątpliwość co do poczytalności oskarżonego, a więc zasięganie opinii psychiatrycznej w trybie art. 202 kpk nie jest, albo jest niezbędne.

W przedmiotowej sprawie Sąd podzielił wnioski zawarte we wstępnej opinii psychiatrycznej, uznając tym samym, iż nie ma wątpliwości co do poczytalności oskarżonego A. K. (1) w dacie popełnienia czynu.

Nie ulega również wątpliwości, że A. K. (1) czynu zarzucanego mu aktem oskarżenia dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w art. 64§1 kk. Jednym z warunków, od spełnienia którego uzależniona jest możliwość przyjęcia, iż sprawca danego czynu dopuszcza się go w warunkach powrotu do przestępstwa unormowanych w art. 64§1 kk jest ustalenie, że został on uprzednio skazany za umyślne przestępstwo podobne na karę pozbawienia wolności w wymiarze co najmniej 6 miesięcy i że odbył karę co najmniej w takiej wysokości. Jednocześnie w orzecznictwie przyjmuje się, iż przez tak orzeczoną karę należy rozumieć zasadniczą, jednostkową karę pozbawienia wolności, która to kara w przypadku objęcia jej wyrokiem łącznym musi być wymierzona chociażby za jedno z przestępstw poprzednich, do którego odnosi się podobieństwo przestępstwa ponownego, właśnie w rozmiarze nie niższym niż 6 miesięcy (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 25 czerwca 2012 r. II AKa 126/12 tak też uchwała SN z dnia 24 IV 1985 r. VI KZP 5/85 OSNKW 1985/7-8/54). Podstawę recydywy specjalnej podstawowej określonej w art. 64§1 kk może stanowić odbycie kary pozbawienia wolności orzeczonej za uprzednie przestępstwo nie tylko w całości, ale także w części, jeżeli tylko sprawca odcierpiał faktycznie co najmniej 6 miesięcy kary. Jest przy tym całkowicie obojętne, jakie były powody nieodbycia kary w całości (uchwała z 30 grudnia 1978 r., VII KZP 45/78, OSNKW 1979, z. 3, poz. 19; uchwała składu siedmiu sędziów z 17 września 1991 r., I KZP 17/91, OSNKW 1992, z. 1-2, poz. 1, Majewski J. komentarz Zakamycze 2004 Komentarz do art. 64 Kodeksu karnego).

Wobec A. K. (1) wyrokiem łącznym z dnia 27 marca 2013r. w sprawie XVIIIK 277/12 połączono kary pozbawienia wolności orzeczone wyrokami:

1) Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 7 marca 2011r. sygn. akt XVIIIK 309/10, którym skazanemu wymierzono karę 1 roku i 8 miesięcy oraz grzywnę w wymiarze 200 stawek dziennych grzywny po 20 złotych jedna stawka za czyn z art. 56 ust. 3 ustawy z dnia 29.07.2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 64§1 kk oraz karę 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności, za czyn z art. 263§2 kk.

Wymierzono karę łączną 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, z zaliczeniem okresu tymczasowego aresztowania od dnia 16.04.2010r. do dnia 7.03.2011r.

2) Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 29 listopada 2007r. sygn. IIK 186/07, którym skazanemu wymierzono karę 3 lat pozbawienia wolności i 360 stawek dziennych po 20 złotych jedna stawka za czyn z art. 56 ust. 3 ustawy z dnia 29.07.2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii oraz karę 1 roku pozbawienia wolności za czyn z art. 245 kk.

Wymierzono karę łączną 3 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności z zaliczeniem okresu zatrzymania od dnia 4 stycznia 2007r.

3) Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 27 października 2011r. sygn. akt IIK 357/06, którym skazanemu wymierzono karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z zaliczeniem okresu pozbawienia wolności od dnia 17 sierpnia 2006r. do dnia 18 sierpnia 2006r., za ciąg przestępstw z art. 204§2 kk w zw. z art. 64§1 kk.

Wyrokiem łącznym orzeczono karę łączną 5 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, którą A. K. (1) zaczął odbywać w dniu 2 września 2014r. Postanowieniem z dnia 6 maja 2015r. A. K. (1) został warunkowo przedterminowo zwolniony z okresem próby do 6 maja 2017r. po czym postanowieniem Sądu Okręgowego w Olsztynie odwołano przedterminowe zwolnienie (karta karna k. 201-204, odpis wyroku k. 43-44, obliczenie kary k. 42).

Oskarżony A. K. (1), który uprzednio był skazany m.in. za czyn z art. 245 kk ( przestępstwo wywierania wpływu przemocą lub groźbą bezprawną wobec świadka i innych uczestników postępowania) na karę 1 roku pozbawienia wolności, którą odbywał we wskazanym wyżej okresie, w ciągu pięciu lat od jej odbycia ponownie popełnił umyślne przestępstwo podobne.

Wymierzając oskarżonemu A. K. (1) karę 1 roku pozbawienia wolności Sąd miał na uwadze wysoki stopień społecznej szkodliwości wynikający ze sposobu i okoliczności popełnienia czynu, rodzaju i charakteru naruszonego dobra - jak również taki sam stopień jego zawinienia. Sąd miał również na uwadze uprzednią, wielokrotną karalność A. K. (1). Przeprowadzone w sprawie niniejszej postępowanie dowiodło zatem, że oskarżony pomimo wcześniejszych skazań i odbycia orzeczonych kar nie wyciągnął żadnych wniosków. Dlatego też w ocenie Sądu wyłącznie odseparowanie oskarżonego od społeczeństwa pozwoli na kontynuowanie procesu resocjalizacji w ramach kary pozbawienia wolności, winno spełnić funkcje zapobiegawcze i wychowawcze.

Sąd, stosownie do treści art. 44§1 kk, orzekł przepadek dowodów rzeczowych w postaci listu (3 kartek z tekstem) oraz zdjęcia poprzez pozostawienie ich w aktach sprawy.

Wynagrodzenie należne obrońcy oskarżonego ustanowionemu z urzędu wyliczono zgodnie ze stawkami przewidzianymi w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. poz. 1801).

Ze względu na trudną sytuację życiową i majątkową A. K. (1)– który nie posiada stałego zatrudnienia, przy czym w najbliższej perspektywie ma do odbycia karę pozbawienia wolności - Sąd uznał, że pokrycie kosztów sądowych byłoby dla oskarżonego zbyt uciążliwie. Wobec powyższego na zasadzie art. 624§1 kpk zwolniono go w całości od ich zapłaty.