Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 września 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Jan Szachułowicz

Sędziowie:SA Katarzyna Polańska - Farion

SA Barbara Trębska (spr.)

Protokolant:st. sekr. sąd. Monika Likos

po rozpoznaniu w dniu 13 września 2013 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa S. Ł.

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej ul. (...) w W.

o uchylenie uchwały

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

z dnia 28 stycznia 2013 r. sygn. akt II C 1419/09

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od S. Ł. na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej ul. (...) w W. kwotę 135 (sto trzydzieści pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I ACa 489/13

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 22 grudnia 2009 r. powódka S. Ł. wniosła o uchylenie uchwały nr (...)podjętej przez pozwaną Wspólnotę Mieszkaniową przy ul. (...) w W. w dniu 11 czerwca 2008 r., w przedmiocie zaciągnięcia kredytu termo modernizacyjnego w wysokości 468.485,00 zł oraz inwestycyjnego w kwocie 231.515,00 zł, zarzucając, że uchwała ta została podjęta z naruszeniem art. 23 ust. 2 uwl, tj. bez wymaganej większości głosów. Ponadto zaciągniecie kredytu inwestycyjnego w kwocie 231.515,00 zł jest przedsięwzięciem nieuzasadnionym ekonomicznie. Powódka wskazała, że wielokrotnie zwracała się do Zarządu w sprawie powiadomienia właściciela na piśmie o treści uchwały i dopiero w dniu 10 listopada 2009 r. zarząd przekazał jej kserokopie uchwał z lat 2008-2009.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazała, że powódka została poinformowana o przyjęciu uchwały zawiadomieniem z dnia 25 czerwca 2008 r., w związku z czym pozew wniesiony został po upływie 6 tygodniowego terminu. Ponadto podała, że zaskarżona uchwała została podjęta w głosowaniu na zasadzie, że na jednego właściciela przypada jeden głos, na co właściciele lokali wyrazili zgodę, zgodnie z treścią art. 23 ust. 2 uwl. Pozwana podniosła również, że całkowity koszt remontów wykonanych w budynku wyniósł kwotę 1.059.367,00 zł, zaś sumy przeznaczone na te prace pochodziły z kredytu termo modernizacyjnego oraz inwestorskiego. Nie istnieją zatem niewykorzystane kwoty pieniężne pochodzące z kredytów.

Wyrokiem z dnia 28 stycznia 2013 r. Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie oddali powództwo i zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Orzeczenie to oparł Sąd o następujące ustalenia faktyczne i ocenę prawną.

Powódka jest członkiem Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w W.. W dniu 11 czerwca 2008 r. jej członkowie podjęli uchwałę nr(...), w której wyrazili zgodę na zaciągnięcie kredytu inwestycyjnego w wysokości 231.515,00 zł, oraz kredytu termomodernizacyjnego w kwocie 468.485,00 zł, celem częściowego sfinansowania inwestycji polegającej na dociepleniu budynku, remoncie balkonów i schodów, wymianie opaski, okien piwnicznych oraz wymianie instalacji grzewczej. Uchwała została podjęta w drodze indywidualnego zbierania głosów na zasadzie, że na jednego właściciela przypada jeden głos, na co właściciele lokali wyrazili zgodę. Zarząd Wspólnoty poinformował członków Wspólnoty o treści podjętej uchwały pismem z dnia 25 czerwca 2008 r. Wskazano w nim, że w dniu 11 czerwca 2008 r. podjęta została uchwała nr (...) w sprawie zaciągnięcia kredytu inwestycyjnego/termo modernizacyjnego. Poinformowano, na jakie kwoty zaciągnięte mają być kredyty i w ilu ratach mają zostać spłacone, a także wskazano, jaką większością głosów uchwała została podjęta. Pismo to powódka otrzymała w dniu 3 lipca 2008 r. Następnie kilkakrotnie zwracała się do Zarządu o dostarczenie kserokopii podjętych uchwał i otrzymała je w dniu 10 listopada 2009 r. Otrzymywała również do wglądu, na swoje żądanie, dokumentację Wspólnoty dotyczącą prowadzonych inwestycji.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów i zeznań świadków. Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka T. Ł. oraz powódki w zakresie, w jakim wskazywali oni, że nie została ona poinformowana w sposób prawidłowy o podjęciu zaskarżonej uchwały. Fakt zawiadomienia powódki o treści podjętej uchwały jednoznacznie wynika z przedstawionych przez pozwaną dokumentów w postaci treści powiadomienia wysyłanego członkom Wspólnoty oraz listy, na której fakt otrzymania tego powiadomienia powódka potwierdziła własnoręcznym podpisem.

W ocenie Sądu Okręgowego powództwo okazało się niezasadne. Wskazał, że zgodnie z art. 25 ust. 1 i 1a ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali właściciel lokalu może zaskarżyć uchwałę do sądu z powodu jej niezgodności z przepisami prawa lub z umową właścicieli lokali albo jeśli narusza ona zasady prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną lub w inny sposób narusza jego interesy, w terminie 6 tygodni od dnia podjęcia uchwały na zebraniu ogółu właścicieli albo od dnia powiadomienia wytaczającego powództwo o treści uchwały podjętej w trybie indywidualnego zbierania głosów.

Zaskarżona uchwała została podjęta w dniu 11 czerwca 2008 r. w drodze indywidualnego zbierania głosów, a zatem obowiązkiem Zarządu Wspólnoty było poinformowanie jej członków, w tym powódki, o treści podjętej uchwały. Zarząd uczynił zadość temu obowiązkowi dostarczając członkom Wspólnoty pismo z dnia 25 czerwca 2008 r., w którym zawiadomiono o treści podjętej uchwały. Powódka zawiadomienie to otrzymała w dniu 3 lipca 2008 r., co potwierdziła własnoręcznym podpisem. W ocenie Sądu powiadomienie to czyni zadość wymogowi określonemu w treści art. 23 ust. 3 uwl. Określa datę i numer podjętej uchwały, to czego dotyczy, a mianowicie zaciągnięcia kredytów, ich wysokość i przewidywany termin zakończenia ich spłaty. Zdaniem Sądu przepis powyższy nie nakłada na Zarząd obowiązku dostarczenia każdemu z właścicieli lokali kserokopii podjętej uchwały, gdyż każdy z właścicieli po otrzymaniu zawiadomienia o podjęciu określonej uchwały posiada możliwość bezpośredniego i szczegółowego zapoznania się z jej treścią, a także wglądu do związanej z nią dokumentacją. Z tego względu Sąd uznał, że 6-tygodniowy termin na zaskarżenie uchwały nr (...)należy liczyć od dnia 3 lipca 2008 r., a zatem pozew wniesiony został ponad rok po upływie terminu do zaskarżenia tej uchwały. Zgodnie natomiast z utrwalonym w doktrynie i orzecznictwie poglądem, po bezskutecznym upływie tego terminu prawo do zaskarżenia uchwały wygasa ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 lipca 2003 r., I A/Ca 8/03, M.Prawn. 2006/20/1115). Na tej podstawie powództwo podlegało oddaleniu bez rozstrzygania w przedmiocie zasadności podniesionych przez powódkę zarzutów merytorycznych dotyczących treści przedmiotowej uchwały.

W apelacji od powyższego wyroku, skarżąc go w całości, powódka zarzuciła:

1/ naruszenie przepisów prawa materialnego, a to:

-

art. 25 ust. 1a ustawy o własności lokali przez nieprawidłowe jego zastosowanie i uznanie, że powództwo wniesione zostało po terminie przewidzianym w tym przepisie, a także pominięcie oceny zarzutów merytorycznych podniesionych przez powódkę

-

art. 23 ust. 2 ustawy o własności lokali przez jego pominięcie i niezbadanie istnienia zaskarżonej uchwały, podczas gdy uchwała ta nr (...)z dnia 18 maja 2010 r. nie wywołuje skutków prawnych i nie jest wiążąca, gdyż nie istnieje,

-

art. 23 ust. 3 ustawy o własności lokali przez brak prawidłowego zastosowania i uznania, że zarząd pozwanej Wspólnoty wypełnił obowiązek wynikający z tego przepisu przez dostarczenie członkom pisma z dnia 25 czerwca 2008 r., w którym zawiadomiono o treści podjętej uchwały, gdy tymczasem powiadomienie to nie zawiera treści podjętej uchwały a jedynie zdawkową informację, że uchwała w danej sprawie zapadła.

2/ naruszenie przepisów prawa procesowego, a to art. 227 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. przez niedokonanie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym w szczególności uznania, że Zarząd Wspólnoty Mieszkaniowej wypełnił obowiązek wynikający z art. 23 ust. 3 ustawy o własności lokali przez dostarczenie członkom Wspólnoty pisma z dnia 25 czerwca 2008 roku, w którym zawiadomiono o treści podjętej uchwały, gdy tymczasem przedłożone powiadomienie nie zawiera treści podjętej uchwały a jedynie zdawkową informację, że uchwała w danej sprawie zapadła oraz pominięcia dowodu z zeznań powódki oraz świadka T. Ł. ze względu na fakt, iż ich zeznania nie znalazły potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym, gdy tymczasem materiał ten, a zwłaszcza dokumenty załączone do pozwu przedstawiające brak możliwości zapoznania się przez powódkę z treścią zaskarżonej uchwały, brak odpowiedzi na pisma powódki kierowane do Zarządu Wspólnoty Mieszkaniowej, brak uchwały/wniosku o zmianę trybu głosowania, brak załączonych pełnomocnictw rodzajowych do głosowania, w sposób dokładny i szczegółowy potwierdzają treść zeznań w/w osób,

3/ błąd w ustaleniach faktycznych mających wpływ na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie przez pominięcie faktu nieistnienia w obrocie uchwały Wspólnoty Mieszkaniowej(...)w W. nr(...) z dnia 11 czerwca 2008 roku.

W konkluzji powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie powództwa w zakresie uchylenia uchwały numer (...) i zasądzenie kosztów postępowania, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu. Sąd Apelacyjny podziela ustalenia Sądu pierwszej instancji stanowiące podstawę faktyczną rozstrzygnięcia i przyjmuje je za własne. Wbrew zarzutom apelacji nie są one błędne i nie pozostają w sprzeczności z przeprowadzonymi w sprawie dowodami, których ocena nie narusza zasad swobodnej oceny określonej w art. 233 § 1 k.p.c. Niezrozumiały jest zarzut błędnego ustalenia przez pominięcie faktu nieistnienia w obrocie zaskarżonej uchwały. Przedmiotem roszczenia rozpoznawanego w niniejszej sprawie jest żądanie uchylenia uchwały jako podjętej z naruszeniem przepisów oraz niezgodnej z interesem wspólnoty, a nie żądanie ustalenia nieistnienia uchwały. Takie bowiem nie zostało w tej sprawie zgłoszone, a zgodnie z art. 321 § 1 k.p.c. sąd nie może orzekać ponad żądanie. Nie może też uwzględnić roszczenia o uchylenie uchwały z tego powodu, że skarżona uchwała nie istnieje. Powództwo o uchylenie uchwały przewidziane w art. 25 ust. 1 ustawy o własności lokali ma określone w przepisie tym przesłanki zaskarżenia i tylko wystąpienie którejś z nich może być podstawą do uwzględnienia roszczenia. Powództwo zaś o ustalenie nieistnienia uchwały wytaczane na podstawie art. 189 k.p.c. nie jest uregulowane w przepisach, aczkolwiek dopuszczalne w praktyce orzeczniczej i w doktrynie, także gdy chodzi o uchwały wspólnot mieszkaniowych. Jest ono odrębne od regulacji zawartej w art. 25 ust. 1 ustawy o własności lokali i z reguły wymaga wykazania tak rażących uchybień przy podejmowaniu uchwały, że powodują one, iż uchwała w istocie nie istnieje.

W sprawie niniejszej powódka nie żądała ustalenia nieistnienia zaskarżonej uchwały, ale jej uchylenia, a zatem Sąd pierwszej instancji zasadnie rozpoznał jej roszczenie na podstawie przepisów ustawy o własności lokalu i w związku z tym, w pierwszej kolejności badał zachowanie terminu do jego wniesienia, określonego w art. 25 ust. 1a tej ustawy. Wbrew zarzutowi apelacji przyjęcie przez ten Sąd, że pismo z dnia 25 czerwca 2008 r. jakim zarząd pozwanej Wspólnoty poinformował jej członków, w tym i powódkę, o treści uchwały nr (...) podjętej w dniu 11 czerwca 2008 r., jest prawidłowym wykonaniem obowiązku poinformowania o treści uchwały podjętej z udziałem głosów zebranym indywidualnie o jakim stanowi art. 23 ust. 3 ustawy o własności lokali i nie narusza wskazanego przez skarżącą art. 227 w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. Pierwszy przepis stanowi tylko generalną zasadę, zgodnie z którą przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Nie ulega kwestii, że z punktu widzenia sporu stron, istotne znaczenie miało, czy pozwana prawidłowo na piśmie poinformowała powódkę o treści zaskarżonej uchwały. Sąd ustalił, że pozwana doręczyła powódce pismo z dnia 25 czerwca 2008 r., ustalił treść tego pisma, a okoliczności te nie były sporne. Ocena natomiast, czy pismo to czyniło zadość obowiązkowi z art. 23 ust. 3 ustawy o własności lokali nie należy już do kwestii ustaleń faktycznych czy oceny materiału dowodowego lecz do dokonanej przez Sąd subsumcji, czyli zastosowania prawa materialnego.

Wbrew też zarzutowi apelacji zasady swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. nie narusza niedokonanie wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie. Przepis ten reguluje jedynie kwestię oceny wiarygodności i mocy (wartości) dowodowej przeprowadzonych w sprawie dowodów, a nie poczynionych ustaleń faktycznych, czy wyprowadzonych z materiału dowodowego wniosków. Uchybienia w tym zakresie winny się skonkretyzować w zarzucie sprzeczności ustaleń faktycznych z materiałem dowodowym. Zaniechanie zaś wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału czy też pominięcie przez sąd przy wyrokowaniu określonej okoliczności faktycznej, nawet jeżeli strona uważa ją za okoliczność istotną dla rozstrzygnięcia sprawy nie stanowi o naruszeniu powyższego przepisu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2003 r., II CK 293/02).

Z powyższych względów, przyjęcie przez Sąd pierwszej instancji, że pismo pozwanej z dnia 25 czerwca 2008 r. stanowiło prawidłowe powiadomienie powódki o treści zaskarżonej uchwały nie może naruszać zasad swobodnej oceny dowodów, gdyż stanowisko Sądu w tym zakresie – jak wcześniej już podniesiono – jest oceną merytoryczną danego dowodu, tj. jego znaczenia dla oceny zachowania pozwanej z punktu widzenia obowiązków nałożonych przez przepisy prawa, a nie oceną z punktu widzenia wiarygodności dowodu czy jego mocy dowodowej. Sąd pierwszej instancji nietrafnie potraktował zeznania powódki i jej męża w zakresie, w jaki wskazywali oni, że powódka nie została prawidłowo powiadomiona o treści uchwały, jako zeznania o fakcie istotnym dla rozstrzygnięcia sprawy. Dokonali oni w nich oceny zachowania pozwanej z punktu widzenia wykonania obowiązku z art. 23 ust. 3 ustawy o własności lokali, nie kwestionując wszak otrzymania przez powódkę pisma z 25 czerwca 2008 r. o ustalonej przez Sąd treści. W istocie zatem Sąd ten nie podzielił stanowiska powódki i jej męża odnośnie do tego, czy pismo pozwanej z 25 czerwca 2008 r. stanowiło prawidłowe powiadomienie o treści uchwały czy też nie, a nie dokonał oceny ich zeznań w punktu widzenia prawdy i fałszu.

Niezasadne okazały się także zarzuty naruszenia prawa materialnego. Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu pierwszej instancji co do wykładni art. 23 ust. 3 ustawy o własności lokali. Przepis ten nakazuje powiadomienie na piśmie każdego właściciela o treści uchwały podjętej z udziałem głosów zebranych indywidualnie, a nie doręczenia odpisu uchwały. Przedmiotem zaskarżonej uchwały była zgoda wspólnoty na zaciągnięcie kredytów we wskazanej wysokości na określone cele, ustalenie terminów ich spłaty. Informacje w tym zakresie znalazły się w piśmie zarządu z dnia 25 czerwca 2008 r., które otrzymała powódka. Jej twierdzenie, że nie było ono wystarczające, nie zostało dostatecznie umotywowane. Gdy chodzi o treść uchwały powódka zaskarżyła ją zarzucając nieracjonalność z punktu widzenia ekonomicznego. Nie twierdziła nawet, że dopiero po otrzymaniu uchwały mogła na ten aspekt zwrócić uwagę. Wszak dane z uchwały, które zostały pominięte w piśmie z dnia 25 czerwca 2008 r. nie dotyczyły tej kwestii, a powódka nawet nie twierdziła, że dopiero zaznajomienie się z pełnym tekstem uchwały pozwoliło jej na uznanie, że jest ona z punktu widzenia ekonomicznego niekorzystna dla interesów właścicieli. Wręcz przeciwnie, powódka nie skarży uchwały w części o jakiej nie została powiadomiona pismem z dnia 25 czerwca 2008 r.

Art. 23 ust. 3 ustawy o własności lokali jednoznacznie stanowi o obowiązku powiadomienia o treści uchwały, czyli o jej przedmiocie, istocie, tak aby każdy właściciel wiedział, czego uchwała dotyczy, w szczególności jeżeli może się wiązać z ewentualnymi zobowiązaniami finansowymi, które mogą obciążać właścicieli. Taką informację powódka otrzymała w piśmie z dnia 25 czerwca 2008 r. Informowało ono także o większości głosów jakimi uchwała zapadła. Powódka zatem otrzymała wszelkie informacje pozwalające jej na ewentualne wniesienie powództwa o uchylenie uchwały. Miała na to 6 tygodni, a więc czas wystarczający na ewentualne zapoznanie się w siedzibie zarządu z samą uchwałą i innymi związanymi z nią dokumentami dotyczącymi także sposobu i wyników głosowania.

Zarząd wspólnoty nie miał natomiast - w trybie art. 23 ust. 3 ustawy o własności lokali - obowiązku doręczania właścicielom odpisu podjętej uchwały. Powódka nawet nie twierdziła, aby w pozwanej wspólnocie taka była praktyka. Zarząd miał obowiązek doręczenia każdej uchwały na żądanie właściciela, jednak data takiego doręczenia pozostaje bez wpływu na bieg terminu do zaskarżenia uchwały określony w art. 25 ust. 1a powyższej ustawy, który to termin rozpoczyna bieg od dnia powiadomienia właściciela o treści uchwały, a nie od dnia doręczenia na żądanie członka wspólnoty odpisu uchwały.

Z powyższych względów, Sąd Apelacyjny za niezasadny uznał zarzut skarżącej naruszenia art. 23 ust. 3 ustawy o własności lokali i za Sądem pierwszej instancji przyjął, że powództwo w sprawie niniejszej wniesione zostało po sześciotygodniowym terminie określonym w art. 25 ust. 1a ustawy, który rozpoczął bieg w dniu 3 lipca 2008 r., tj. w dniu otrzymania pisma pozwanej z dnia 25 czerwca 2008 r. informującego o treści spornej uchwały. Zgodzić się także należy z Sądem Okręgowym, że wobec istnienia podstawy do oddalenia powództwa, jaką jest wniesienie go po terminie, zbędnym było badanie merytorycznych zarzutów stawianych przez powódkę skarżonej uchwale.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako pozbawioną uzasadnionych podstaw. O kosztach postępowania apelacyjnego ( kosztach zastępstwa procesowego pozwanej) orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w art. 98 § 1 i 2 k.p.c., a ich wysokość obliczono na podstawie § 2 ust. 1 i 2, § 5, § 11 ust. 1 pkt 1 oraz § 13 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. 2013.461).