Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 czerwca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Szczytnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 czerwca 2017 r. w S.

sprawy z powództwa (...) Finanse Spółki Akcyjnej z siedzibą w P.

przeciwko T. K.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego T. K. na rzecz powoda (...) Finanse Spółki Akcyjnej z siedzibą w P. kwotę 2.614,17 zł (dwa tysiące sześćset czternaście zł 17/100 gr) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 20.10.2016r. do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałej części,

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 100 zł tytułem zwrotu kosztów procesu,

IV.  nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt I C 52/17

UZASADNIENIE

Powód (...) Finanse S.A. z siedzibą w P. wniósł o zasądzenia od pozwanego T. K. kwoty 3.119,70 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 18.09.2013 r. zawarł z pozwanym umowę pożyczki w ramach której pozwany otrzymał pożyczkę w wysokości 1658 zł oraz świadczenie usługi obsługi pożyczki w domu pozwanego. Pozwany zobowiązany był do spłaty pożyczki bezpośrednio do rąk Doradcy Klienta. Łączne zobowiązanie pozwanego z tytułu umowy pożyczki wynosiło 2.562,70 zł. Pozwany zobowiązał się do spłaty kwoty w 35 tygodniowych ratach. Termin wymagalności pożyczki upłynął dnia 21.05.2014 r. Pozwany nie dokonał w terminie spłaty części łącznego zobowiązania. W dniu 5.03.2014 r. strony zawarły ugodę, zgodnie z którą pozwany zobowiązał się regularnie płacić na rzecz powoda zaległe raty. Pozwany zobowiązał się również do zapłaty kwoty 209,12 zł tytułem czynności windykacyjnych związanych z zawarciem ugody. Pozwany dokonała wpłaty jedynie kwoty 130 zł. Do dnia wniesienia pozwu, pozwany spłacił łącznie kwotę 800,50 zł.

Na dochodzoną należność składa się: należność główna w kwocie 1.794,23 zł, odsetki skapitalizowane w kwocie 611,35 zł, koszty czynności windykacyjnych w kwocie 15 zł, koszty zawarcia ugody z dnia 5.03.2014 r. w kwocie 209,12 zł, dodatkowe koszty windykacyjne dotyczące ugody z dnia 5.03.2014 r. w kwocie 490 zł.

Pozwany nie złożył odpowiedzi na pozew, nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę pomimo prawidłowego zawiadomienia, nie złożył żadnych wyjaśnień w sprawie ani nie żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 18.09.2013 r. poprzednik prawny powoda (...) Finanse sp. z o.o. S.K.A. i pozwany zawarli umowę pożyczki gotówkowej. Zgodnie z tą umową powód udzielił pozwanemu pożyczki w kwocie 1658 zł. Pozwany skorzystał z usługi obsługa pożyczki w domu płatnej w kwocie 827,81 zł. Pozwany zobowiązany był do spłaty pożyczki bezpośrednio do rąk Doradcy Klienta. Łączne zobowiązanie pozwanego z tytułu umowy pożyczki wynosiło 2.562,70 zł. Pozwany zobowiązał się do spłaty kwoty pożyczki w 35 tygodniowych ratach. Termin wymagalności pożyczki upłynął dnia 21.05.2014 r. Zgodnie z umową pozwanego obciążały, w razie opóźnienia w spłacie pożyczki, odsetki za opóźnienie w wysokości maksymalnej oraz koszty działań pożyczkodawcy podjętych w celu zwrotu pożyczki, w szczególności 15 zł tytułem przesłania wezwania do zapłaty pisemnie, 5 zł za przesłanie wezwania do zapłaty SMS, 10 zł za wezwanie do zapłaty telefonicznie. Pozwany nie dokonał w terminie spłaty części łącznego zobowiązania. W dniu 5.03.2014 r. strony zawarły ugodę, zgodnie z którą pozwany uznała, że jego łączne zobowiązanie na rzecz poprzednika prawnego powoda wynosi na dzień zawarcia ugody kwotę 1.045,59 zł. Zobowiązał się uregulować tą należność powiększoną o koszty windykacyjne w kwocie 209,12 zł w 50 tygodniowych ratach poczynając do dnia 15.02.2015 r. Pismem z dnia 20.02.2015 r. poprzednik prawny powoda wypowiedział pozwanemu umowę pożyczki.

W dniu 29.02.2016 r. (...) Finanse sp. z o.o. S.K.A. i (...) S.A. zawarły umowę o świadczenie w miejsce wykonania, zgodnie z którą powód nabył od (...) wierzytelności wynikające z umów zawartych przez zbywcę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. (dowód: dokumenty k.16 -31)

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z normą art. 339 k.p.c. jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny. W tym przypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Przewidziane w art. 339 § 2 k.p.c. domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda dotyczy wyłącznie strony faktycznej wyroku i nie obowiązuje w zakresie prawa materialnego. Domniemanie to zastępuje jedynie postępowanie dowodowe i to tylko wówczas gdy twierdzenia powoda nie budzą uzasadnionych wątpliwość. Wobec tego, że działanie z art. 339 § 2 k.p.c. nie rozciąga się na dziedzinę prawa materialnego, obowiązkiem sądu rozpoznającego sprawę w warunkach zaoczności jest rozważenie, czy w świetle przepisów prawa materialnego twierdzenia strony powodowej uzasadniają uwzględnienie żądania. (por. Wyrok SN z dnia 31.03.1999 r. (...) 176/97)

W sprawie niniejszej pozwany nie zajął merytorycznego stanowiska co do żądania pozwu. Zważywszy na treść przepisu wyżej przywołanego przyjąć zatem należało, że zachodzą podstawy do wydania wyroku zaocznego. Jednak, jako że okoliczności faktyczne przytoczone przez powoda w pozwie, w świetle przedstawionych przez niego dowodów, wzbudziły wątpliwości Sądu, żądanie powoda w kształcie przez niego zgłoszonym nie mogło zostać uwzględnione.

Z przedstawionych przez powoda dowodów wynika, że poprzednik prawny powoda (...) Finanse sp. z o.o. S.K.A. i pozwany zawarli umowę pożyczki gotówkowej, zgodnie z którą pozwany otrzymał pożyczkę w kwocie 1658 zł. W umowie pozwany oświadczył, że korzysta z usługi obsługa pożyczki w domu płatnej w kwocie 827,81 zł. Zgodnie z umową pozwany zobowiązany był do spłaty pożyczki bezpośrednio do rąk Doradcy Klienta, łączne zobowiązanie pozwanego z tytułu umowy pożyczki wynosiło 2.562,70 zł. Pozwany zobowiązał się do spłaty kwoty pożyczki w 35 tygodniowych ratach. Termin wymagalności pożyczki upłynął dnia 21.05.2014 r. Zgodnie z tą umową pozwanego obciążały, w razie opóźnienia w spłacie pożyczki, również odsetki za opóźnienie w wysokości maksymalnej oraz koszty działań pożyczkodawcy podjętych w celu zwrotu pożyczki, w szczególności 15 zł tytułem przesłania wezwania do zapłaty pisemnie, 5 zł za przesłanie wezwania do zapłaty SMS, 10 zł za wezwanie do zapłaty telefonicznie.

Bezspornym jest, że pozwany nie dokonał w terminie spłaty części łącznego zobowiązania. W związku z tym, jak wynika ze złożonych przez powoda dokumentów, w dniu 5.03.2014 r. strony zawarły ugodę, zgodnie z którą pozwany uznała, że jego łączne zobowiązanie na rzecz poprzednika prawnego powoda wynosi na dzień zawarcia ugody kwotę 1.045,59 zł. Zobowiązał się uregulować tą należność powiększoną o koszty windykacyjne w kwocie 209,12 zł w 50 tygodniowych ratach poczynając do dnia 15.02.2015 r. Powód przedstawił dowód, ze pismem z dnia 20.02.2015 r. jego poprzednik prawny wypowiedział pozwanemu umowę pożyczki.

Z tych też względów sąd uznał, że żądanie powoda zapłaty kwoty 2.614,17 zł, na którą składa się kwota należności głównej 1794,23 zł, kwota skapitalizowanych odsetek 611,35 zł, kwota kosztów zawarcia ugody 209,12 zł, zasługuje na uwzględnienie.

Zdaniem Sądu w przedmiotowej sprawie wątpliwości wzbudziła żądanie powoda zasądzenia kwoty 15 zł. tytułem kosztów czynności windykacyjnych, kwota 490 zł tytułem kosztów windykacyjnych dotyczących ugody. Powód bowiem nie wskazał również i nie wynika to z dowodów za jakie czynności policzą sobie kwotę tytułem tych kosztów, nie ma możliwości jej zweryfikowania w żaden sposób.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, że zapisy umowy pożyczki, odnośnie kwot przewidzianych za czynności windykacyjne, w zakresie obligującym pozwanego do ich pokrycia uznać należało za niewiążące strony niniejszego postępowania. Naliczanie opłat za wezwanie do zapłaty nie uwzględniających rzeczywiście poniesionych kosztów związanych z czynnością windykacyjną narusza bowiem zakaz nakładania kar umownych dotyczących zobowiązań pieniężnych. Wyrokiem z dnia 09 października 2006 r. w sprawie XVII AmC 101/05 Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów orzekł bowiem o wpisaniu do rejestru klauzul niedozwolonych następującej klauzuli: „Opłaty dodatkowe, które ponosi Zleceniodawca: - (…) - za przyznanie okresu karencji w spłacie rat na 1 miesiąc – 50 PLN, - za przyznanie okresu karencji w spłacie rat na 2 miesiące – 100 PLN, - za wysłanie upomnienia za zwłokę w zapłacie raty – 20 PLN, - za wysłanie wezwania do zapłaty raty – 30 PLN, - za wysłanie przesądowego wezwania do zapłaty – 50 PLN, - za wizytę windykatorów w związku z brakiem spłaty 2 rat – 100 PLN - (…), - za telegram informujący o zadłużeniu przeterminowanym – 30 PLN, – za monit telefoniczny – 20 PLN - (…)”. Dodatkowo – w orzeczeniu z dnia 27 maja 2014 roku Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał za niedozwolone klauzule umowne w postaci zapisów : W związku z tym postępowaniem, Pożyczkodawca ma prawo: a) wysłać wezwanie do zapłaty (monit) pocztą tradycyjną, przy czym opłata za jedno wezwanie obciąża pożyczkobiorcę i wynosi 100 zł (maksymalna liczba wezwań do zapłaty wysłanych pocztą tradycyjną w jednym miesiącu wynosi 30 sztuk); b) wysłać wezwanie do zapłaty (monit) pocztą email, przy czym opłata za jedno wezwanie obciąża Pożyczkobiorcę i wynosi 100 zł (maksymalna liczba wezwań do zapłaty wysłanych pocztą email w jednym miesiącu wynosi 30 sztuk); c) wysłać wezwanie do zapłaty (monit) za pomocą wiadomości SMS, przy czym opłata za jedno wezwanie obciąża Pożyczkobiorcę i wynosi 100 zł (maksymalna liczba wezwań do zapłaty wysłanych za pomocą wiadomości SMS w jednym miesiącu wynosi 30 sztuk); d) wezwać telefonicznie Pożyczkobiorcę do spłaty pożyczki, przy czym za każdy telefon do Pożyczkobiorcy Pożyczkodawca nalicza opłatę w wysokości 100 zł (maksymalna liczba wezwań telefonicznych nie może przekroczyć 30 w jednym miesiącu). (zob. sygn akt : XVII AmC 12374/1).

Cytowane klauzule niedozwolone uznać należało za analogiczne do tej zawartej w umowie załączonej do pozwu i w konsekwencji, z mocy art. 479 ⁴³ k.p.c. w zw. z art. 385 ¹ k.c. ocenić jako niewiążącą powoda i pozwaną. W takim zaś stanie rzeczy klauzula ta nie mogła stanowić skutecznej podstawy żądania zgłoszonego przez powoda (w omawianym zakresie). Artykuł 479 ⁴² § 1 k.p.c. stanowi, że w razie uwzględnienia powództwa sąd w sentencji wyroku przytacza treść postanowień wzorca umowy uznanych za niedozwolone i zakazuje ich wykorzystywania. Natomiast zgodnie z art. 479 ⁴³ k.p.c., wyrok prawomocny ma skutek wobec osób trzecich od chwili wpisania uznanego za niedozwolone postanowienia wzorca umowy do Rejestru postanowień niedozwolonych prowadzonego przez Prezesa UOKiK. Oznacza to, że wyrok ma przymiot rozszerzonej prawomocności materialnej, a więc również ustanawia powagę rzeczy osądzonej odnośnie do oceny objętego nim postanowienia w zakresie szerszym niż jedynie między powodem a pozwanym. Tylko skuteczność wyroku uznającego określone postanowienie za niedozwolone i zakazującego jego stosowania przez wszystkich przedsiębiorców stanowi o jakimkolwiek sensie kontroli abstrakcyjnej wzorca. Kontrola ta ma bowiem zmierzać do usunięcia szkodliwego postanowienia z obrotu prawnego poprzez wciągnięcie go na „czarną” listę niedozwolonych postanowień zawartą w Rejestrze. Skutek ten może być osiągnięty jedynie poprzez zakaz wykorzystywania szkodliwego postanowienia przez wszystkich przedsiębiorców i w odniesieniu do wszystkich wzorców. Zakaz skierowany wyłącznie pod adresem jednego przedsiębiorcy nie spełniałby zatem niezbędnego wymogu powszechności i z punktu widzenia ochrony interesu konsumentów jako grupy traciłby znaczenie. Pogląd ten znajduje, zdaniem jego zwolenników, oparcie normatywne zarówno w brzmieniu art. 479 ⁴² § 1 i art. 479 ⁴³ k.p.c., jak również w założeniach ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, która stosowanie postanowień wzorców umów wpisanych do Rejestru kwalifikuje jako praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów. Jeżeli klauzula z wzorca umownego została wpisana do Rejestru, oznacza to, że postanowienia te są zakazane we wszystkich wzorcach umów, a zakaz stosowania niedozwolonych postanowień odnosi się do wszystkich przedsiębiorców, nie tylko do tych, przeciwko którym zapadł wyrok. Znalazło to potwierdzenie w orzecznictwie organu antymonopolowego, który stwierdził, że usunięcie z obrotu prawnego niedozwolonych postanowień wzorców ma nie tylko usunąć z obrotu prawnego takie postanowienia, lecz również uchronić konsumentów przed narażeniami na takie postanowienia w przyszłości w umowach zawieranych z innymi przedsiębiorcami.

Kontrola umowy pod kątem funkcjonowania ich w jej treści zapisów niedozwolonych może być przeprowadzona incydentalnie, w konkretnej sprawie (por. Cz. Żóławska w: G. Bieniek [red.], Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania. Tom 1, Warszawa 2005, str. 144-145).

Mając wszystko powyższe na uwadze - roszczenia pozwu w zakresie kwoty tytułem kosztów, uznał Sąd za naruszenie zakazu ujmowania takich postanowień w umowach, mające na celu obejście prawa. Wprowadzone do umowy klauzule abuzywne nie wiążą zatem konsumenta. Strony pozostają natomiast związane umową w pozostałym zakresie (art. 385 ¹ § 1 i 2 k.c.). Niedozwolone postanowienia umowne usuwane są z umowy automatycznie z takim skutkiem, jak gdyby nigdy nie zostały zastrzeżone, nie są wiążące od początku - ex tunc. (por. A. Olejniczak w: A. Kidyba [red.], Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część ogólna, LEX, 2010, komentarz do art. 385 ¹ kodeksu cywilnego). Zdaniem tutejszego Sądu, niedopuszczalna jest bowiem sytuacja, w której korzystanie z takich zapisów umownych generowałaby dodatkowe źródło dochodów strony powodowej kosztem konsumenta, zwłaszcza, że opłaty te ustalone zostały ryczałtowo w oderwaniu od rzeczywistych ich kosztów. Nadto obciążanie dłużnika tymi kosztami jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumentów, gdyż nie są to czynności niezbędne, zaś w ocenie Sądu koszty monitów mieszczą się w ramach obowiązku współdziałania przy wykonaniu zobowiązania przez wierzyciela zgodnie z art. 354 § 2 k.p.c.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania Sąd orzekł jak w pozwie.

Ponieważ powód w niewielkiej części uległ swojemu żądaniu, sąd zasądził na jego rzecz od pozwanego całe wyłożone przez powoda koszty procesu na mocy art. 100 k.p.c.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

S., (...)