Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 marca 2017 r. w Kaliszu

sprawy J. M.

przeciwko Z. K.

o zadośćuczynienie i zwrot kosztów leczenia

1.  Zasądza od pozwanego Z. K.na rzecz powoda J. M.kwotę 40000,00 (czterdzieści tysięcy 00/100) zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 września 2015 r. do dnia zapłaty;

2.  Zasądza od pozwanego Z. K. na rzecz powoda J. M. kwotę 1200,00 (jeden tysiąc dwieście 00/100) zł tytułem zwrotu kosztów opieki na leczenie z ustawowymi odsetkami od dnia 30 września 2015 r.;

3.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie;  

4.  Zasądza od pozwanego Z. K. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Kaliszu kwotę (...),30 (dwa tysiące dwieście dwadzieścia dwa 30/100 ) zł tytułem zwrotu 1/3 kosztów sądowych;

5.  Nie obciąża powoda J. M. przypadającą na niego częścią kosztów sądowych;

6.  Zasądza od powoda J. M. na rzecz pozwanego Z. K. kwotę 2400,00 (dwa tysiące czterysta 00/100) zł tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

W dniu 30.09.2015 r. został złożony pozew przez J. M. reprezentowanego przez fachowego pełnomocnika- radcę prawnego, przeciwko Z. K. zamieszkałemu w J.. Powód domagał się zasądzenie kwoty 120.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 04.08.2015 r. do dnia zapłaty, zasądzenia kwoty 3.600,00 zł tytułem skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb obejmujących koszty opieki osób trzecich wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 04.08.2015 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przewidzianych. Na ostatniej rozprawie powód domagał się kwoty 120.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia i kwoty 3.600,00 zł tytułem zwrotu kosztów opieki wraz z ustawowymi odsetkami od daty wniesienia pozwu oraz zwrotu kosztów procesu.

Pozwany Z. K. reprezentowany przez fachowego pełnomocnika, będącego radcą prawnym, wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan faktyczny.

Powód jest rocznik (...). Z zawodu powód jest technikiem rolnikiem – ukończył (...)w 1978 r. Powód pracował w okresie od 01.11.1974 r. do 30.04.1975 r. w Wojewódzkim Zakładzie (...), w okresie od 02.09.1985 r. do 14.10.1986 r. w Zakładzie (...), w okresie od 15.10.1986 r. do 13.01.1988 r. w (...)w O.jako konserwator.

Od dnia 12.10.1970 r. powód pobierał rentę inwalidzką z powodu odjęcia goleni lewej – numer świadczenia (...). Świadczenie to powód pobierał także w dacie wypadku przy pracy w 1999 r.

Po wypadku powód pobierał zasiłki chorobowe do 30.03.2000 r. Od kwietnia 2000 r. powód pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy.

Obecnie powód pobiera emeryturę od dnia 28.12.2015 r. Przy emeryturze wypłacane jest odwołującemu 50% renty wypadkowej 440,91 zł - taka była wysokość w dniu 28.12.2015 r. Emerytura wynosiła 1036,58 zł w dniu 28.12.2015 r.

(dowód: akta rentowe i emerytalne powoda)

W dniu 07.05.1998 r. powód i firma Zakład (...) w J. zawarli umowę o pracę na czas określony do dnia 31.10.1998 r. na stanowisku ślusarz – pracownik gospodarczy w wymiarze ¼ etatu. Powód odbył szkolenia: w dniu 07.05.1998 r. instruktaż ogólny, w dniu 07.05.1998 r. – instruktaż stanowiskowy, w okresie od 08.05.1998 r. do 12.05.1998 r. szkolenie podstawowe w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

W dniu 31.10.1998 r. strony zawarły umowę o pracę na czas określony do dnia 30.04.1999 r. na stanowisku ślusarz- pracownik gospodarczy w wymiarze ¼ etatu za wynagrodzeniem 125,00 zł. W okresie od 03.11.1998 r. do 04.11.1998 r. powód odbył szkolenie okresowe w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

W dniu 30.04.1999 r. strony sporządziły umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku ślusarz- pracownik gospodarczy w wymiarze pełnego etatu za wynagrodzeniem 650,00 zł brutto. W dniu 12.10.1999 r. powód został poinformowany o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą. W opisie zagrożeń wskazano zagrożenia w pracy co do narzędzi ręcznych: trasowanie, prostowanie, ścinanie, przecinanie, wiercenie, co do narzędzi mechanicznych (obrabiarki, szlifierki, wiertarki), co do pracy z prądem elektrycznym, co do elektronarzędzi.

W dniu 31.03.2000 r. odwołujący odbył instruktaż stanowiskowy w ramach szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, w okresie od 12.06.2001 r. do 13.06.2001 r. szkolenie okresowe w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, podobnie w okresie od 27.03.2003 r. do 28.03.2003 r.

W dniu 05.01.2004 r. zawarty został z powodem aneks do umowy o pracę. Stanowisko odwołującego określono jako pracownik gospodarczy, pełny wymiar czasu pracy i wynagrodzenie 844,00 zł.

Powód wykonywał pracę u pozwanego do dnia 16 09. 2014 r. Odszedł z zakładu pracy z własnej inicjatywy.

Powód przedstawił zaświadczenie o zdolności do pracy z dnia 24.04.1998 r. w niepełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku pracownik gospodarczy, ślusarz oraz zaświadczenie lekarskie z dnia 19.04.1999 r. o zdolności do pracy na stanowisku ślusarz. W zaświadczeniu lekarskim z dnia 31.03.2000 r. wskazano stanowisko ślusarz mechanik – wskazana praca lekka z oszczędzaniem ręki lewej.

(dowód: umowy o pracę, dokumenty dotyczące odbycia szkolenia wstępnego i instruktażu ogólnego oraz stanowiskowego, zaświadczenia lekarskie, akta osobowe odwołującego)

Pozwany pracodawca to zakład zajmujący się produkcją mebli. Działał jako spółka cywilna Z. K.i jego żony. Następnie działał i działa nadal w formie spółki jawnej, w której wspólnikami są Z. K., jego żona i syn. W dacie zdarzenia firma zatrudniała około 40 pracowników.

(dowód: zeznania pozwanego).

W dniu 29.10.1999 r. powód zgłosił się do pracy na godzinę 7. Do jego obowiązków należała praca na stanowisku ślusarza. Od godziny 7 powód likwidował przecieki wody na śrubunkach instalacji centralnego ogrzewania budowanej hali magazynowej. Czynności te wykonywał do godziny 11,25. Następnie powód wszedł do budowanej hali magazynowej, gdzie była zainstalowana przecinarka metali w celu przecięcia prostownika potrzebnego do zamontowania zawiasów drzwi stalowych, przeznaczonych do budowanego budynku gospodarczego. Około godziny 11,30 powód uruchomił przecinarkę do metalu i z płaskownika o wymiarach 50/5/700 mm odcinał element o długości 5cm. Przecinany płaskownik poszkodowany przytrzymywał lewą ręką, z powodu braku urządzenia do zamocowania przedmiotu obrabianego. W końcowej fazie przecinania płaskownika nagle pękła ściernica przecinarki o średnicy 400 mm i jej odłamek przeciął powodowi śródręcze lewej dłoni.

W dniu 10.11.1999 r. sporządzony został protokół powypadkowy. Wskazano w nim opis wypadku, jak wyżej. Wskazano także iż powód odbył szkolenia jak wyżej, wskazano, iż przecinarka do metalu była własnej konstrukcji, nie posiadała certyfikatu na znak bezpieczeństwa i deklaracji zgodności z normami, brak DTR, przecinarka nie była wyposażona w urządzenie do zamocowania przedmiotu obrabianego, ściernica przecinarki posiadała osłonę stalową, oznaczoną barwą żółtą. Nadto w protokole stwierdzono, iż przyczyną wypadku było pęknięcie ściernicy, brak urządzenia do zamocowania przedmiotu obrabianego, brak przeciwwagi do płynnej regulacji ściernicą przecinarki, brak rączki uchwytu do regulacji ściernicą przecinarki, wyposażenie stanowiska pracy w urządzenie własnej konstrukcji nie posiadające certyfikatu na znak bezpieczeństwa i deklaracji zgodności z normami, eksploatowanie przecinarki bez dokumentacji techniczno-ruchowej, brak w miejscu wypadku instrukcji obsługi przecinarki do metalu, nieprawidłowa pozycja ciała powoda podczas obsługi przecinarki, nieprzestrzeganie przepisów i zasad bhp. Nie stwierdzono iż wyłączną przyczyną wypadku było naruszenie przez poszkodowanego pracownika przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowanego przez poszkodowanego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Nadto stwierdzono nieprzestrzegania przez pracodawcę przepisów prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy lub innych przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia. Z protokołem został zapoznany powód i podpisał go w dniu 15.11.1999 r. Okoliczności zdarzenia i stan urządzenia potwierdzili słuchani w toku postępowania wypadkowego: Z. K., J. M.. Maszyna była wykonana, między innymi, przez powoda J. M..

(dowód: protokół powypadkowy i akta postępowania wypadkowego)

W wyniku zdarzenia powód doznał subtotalnej amputacji ręki lewej. Powód został zaopatrzony przez współpracowników i karetką pogotowia dowieziony do (...) w K.. Przebywał tak w okresie od dnia 29.10.1999 r. do 29.10.1999r. W szpitalu dokonano opracowania chirurgicznego rany poamputacyjnej, leczenia opatrunkowego. Skierowano powoda do oddziału replantacji kończyn w T..

(dowód: dokumentacja leczenia szpitalnego z SPZOZ w K. K 85, karta informacyjna z dnia 29.10.1999 r. K 37)

W okresie od 29.10.1999 r. do 25.11.1999 r. powód przebywał w Szpitalu im. (...) w T. z powodu stanu po amputacji subtotalnej ręki lewej. Powód został przyjęty celem replantacji. Przebieg pooperacyjny był powikłany niewydolnością żylnych zespoleń i martwicą replantowanych palców. Wykonano powtórną amputację. Chory został wypisany w stanie poprawy do dalszego leczenia ambulatoryjnego w rejonie z zaleceniem okresowej kontroli w Ośrodku.

(dowód: dokumentacja leczenia w Szpitalu w T. K 87)

W okresie od 02.12.1999 r. do 22.12.1999 r. powód przebywał w Szpitalu w K. z rozpoznaniem stanu po amputacji i martwicy wtórnej oraz z rozpoznaniem neonosistuinci.

Nadto powód odbył około 3 wizyty kontrole w Szpitalu w T..

(dowód zeznania powoda, zeznania świadków R. M., A. P., J. P., historia choroby z grudnia 1999 r.)

Powód korzystał ze zwolnienia lekarskiego w okresie od zdarzenia do marca 2000 r. Wymagał pomocy przy ubieraniu się i myciu oraz przygotowaniu posiłków. Po powrocie ze szpitala powodem opiekowała się żona – poświęcając na to około 4 godziny. Jak twierdzi powód pomoc była potrzebna przez 2 miesiące po około 4 godziny dziennie. Powód ponosił koszty związane z zakupem opatrunków. Korzystał także ze środków przeciwbólowych.

(dowód: zeznania świadka R. M., A. P. i J. P.).

Powód otrzymał z ZUS jednorazowe odszkodowanie wynoszące 13634,50 zł za 37% uszczerbku na zdrowiu.

(dowód: informacja organu rentowego K 79)

W dniu 31.03.2000 r. powód uzyskał zaświadczenie lekarskie o zdolności do pracy. Powód podjął zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy od zakończenia zwolnienia lekarskiego. Zatrudnienie to powód kontynuował do dnia 16.09.2014 r. Powód nie uskarżał się w zakładzie na dolegliwości po wypadku.

(dowód: świadectwo pracy, zaświadczenie o zdolności do pracy, zeznania świadka K. C..)

Pozwany nie był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej.

(...) spółka z o.o. sp.k w L. w dniu 27.06.2015 r. w imieniu powoda zwróciło się do Fabryki (...) Sp.Jawna w J. o wypłatę na rzecz J. M. kwoty 150.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia, kwoty 229.320,00 zł tytułem refundacji kosztów opieki i kwoty 18,76 zł tytułem odszkodowania. Z. K. odmówił wypłaty żądanych kwot.

Powód nie otrzymał żadnych świadczeń pieniężnych od pozwanego. Po powrocie do pracy miał wynagrodzenie wyższe od współpracowników o około 1-2 zł w stawce godzinowej. Otrzymywał także odpady drewna i trociny jako opał, zazwyczaj bezpłatnie.

(dowód: zeznania pozwanego)

W sprawie IIK 49/00 Sądu Rejonowego w Kępnie wyrokiem z dnia 14.03.2000 r. Z. K. został skazany za to, iż będąc współwłaścicielem (...) w J. i z tego tytułu odpowiedzialnym za bezpieczeństwo zatrudnionych pracowników, nie dopełnił ciążących na nim obowiązków, narażając pracowników na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, w ten sposób dopuścił pracownika zakładu (...) do pracy przy przecinarce do metalu, która została wykonana niezgodnie z polskimi obowiązującymi normami konstrukcyjnymi i nie posiadała własnych zabezpieczeń, w wyniku czego w dniu 29.10.1999 r. doszło do pęknięcia tarczy tnącej, skutkiem czego wykonujący pracę na tej przecinarce J. M. doznał obrażeń ciała w postaci prawie całkowitej amputacji lewej dłoni, czym nieumyślnie spowodował u niego ciężkie kalectwo, czyli za czyn z art. 220 § 1 kk i 156 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk. Za powyższy czyn wymierzono Z. K. karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem i grzywnę w wysokości 1000 stawek dziennych po 10,00 zł każda na okres 2 lat. Z. K. przyznał się do zarzucanego czynu oraz poddał się karze. Słuchany w wymienionej sprawie jako świadek M. S. prowadzący postępowanie w przedmiocie wypadku J. M. z ramienia Państwowej Inspekcji Pracy stwierdził, iż przyczyną wypadku było pękniecie ściernicy przecinarki stołowej do metalu wywołane wadą konstrukcyjną przecinarki wykonanej sposobem gospodarczym. W protokole kontroli Państwowej Inspekcji Pracy Oddział w O. z dnia 29.11.1999 r. stwierdzono, iż przyczynami wypadku przy pracy były: przyczyny techniczne: wady konstrukcyjne przecinarki – brak przeciwwagi do płynnej regulacji położenia ściernicy i urządzenia do mocowania obrabianego przedmiotu, niewłaściwe elementy sterownicze – niestabilny uchwyt położenia ściernicy, dopuszczenie do pracy przecinarki bez deklaracji zgodności z normami wprowadzonymi do obowiązkowego stosowania oraz wymaganiami określonymi właściwymi przepisami dla przecinarki i znaku bezpieczeństwa B, brak instrukcji bhp na stanowisku pracy przecinarki, operowanie przez pracownika kończynami w strefie zagrożenia, zaskoczenie niespodziewanym zdarzeniem.

(dowód: akta sprawy II K 44/00 Sądu Rejonowego w Kępnie)

Koszt usług opiekuńczych na terenie Gminy K. wynosi 10 zł.

Powód doznawał ograniczeń w możliwości gry na instrumencie – gitarze, instrumentach klawiszowych. W pewnym okresie powód grywał amatorko w zespole na różnych imprezach. Miał z tego tytułu przychód rzędu jak twierdzi 500,00 zł miesięcznie. Ustalenia w Urzędzie Skarbowym w K. wykazały, iż powód w latach 1994-1999 nie wykazywał przychodów z działalności polegającej na grywaniu w zespole muzycznym. Powód miał trudności z prowadzeniem pojazdu, z tym ze przystosował się i jeździ samochodem bez żadnych przystosowań pojazdu.

(dowód: informacje z Urzędu Skarbowego w K. K 190).

Powód nie korzystał po wypadku z pomocy psychiatry czy psychologa. Odczuwał przygnębienie z powodu uszkodzenia ręki.

Biegli neurolog i ortopeda w opinii z dnia 29.03.2016 r. i z dnia 04.04.2016 stwierdzili u powoda amputację pourazową palców II, III, IV lewej ręki stan po replantacji palca V ręki lewej (pozostał paliczek podstawny z podwichnięciem stawu aMPV), obniżenie czucia powierzchniowego oraz przeczulicę w obrębie ręki lewej. Według biegłego ortopedy powód doznał 29% uszczerbku na zdrowiu z powodu utraty palca wskazującego – 15%, utraty palców III i IV – 12% za utratę paliczka środkowego i dystalnego – 2%. Według biegłego neurologa uszczerbek na zdrowi w związku z zaburzeniami czucia w obrębie ręki lewej wyniósł 17%. Łączny uszczerbek na zdrowiu biegli określili na 46%.

Biegli w opinii uzupełniającej z dnia 14.02.2017 r. stwierdzili iż przebyty uraz ogranicza aktywność życiową i zawodową powoda. Obrażenia wiązały się ze znacznymi dolegliwościami bólowymi, w pierwszym okresie okołooperacyjnym dolegliwości były o wysokim natężeniu. Powód wymagał pomocy osób trzecich bezpośrednio po wypadku. Biegli stopień kalectwa powoda określili jako lekki, powód może uczestniczyć w normalnym życiu, może uprawiać sport. Poprawy w zakresie stanu ręki nie można się spodziewać.

(dowód: opinia biegłych ortopedy i neurologa – K145-146, 148-149 i opinia uzupełniająca neurologa i ortopedy K.156, 157 oraz K 192).

Sąd odmówił wiary zeznaniom powoda w części dotyczącej tego, iż do wypadku doszło z wyłącznej winy pozwanego, skoro to powód wytwarzał urządzenie, na której doznał obrażeń ciała.

Sąd przyjął opinie biegłych ortopedy, neurologa co do wysokości uszczerbku na zdrowiu, gdyż opinie te wydane zostały po przebadaniu powoda, w oparciu o dokumentacje lekarską, są uzasadnione. Strony po uzupełnieniu nie wniosły do opinii uzasadnionych zastrzeżeń. Za przydatne Sąd uznał także opinie co do rozmiaru cierpień powoda po zdarzeniu, rokowań na przyszłość, potrzeby sprawowania opieki nad powodem po zdarzeniu.

Sąd zważył co następuje.

Dochodzenie roszczeń uzupełniających z wypadków przy pracy, opartych na przepisach prawa cywilnego, wymaga wykazania odpowiedzialności pracodawcy z tytułu czynu niedozwolonego, udowodnienia szkody i związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem a powstaniem szkody (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20.01.1998 r. II UKN 450/97, OSNP 1998/24/720). Pracownik występując z roszczeniem uzupełniającym z tytułu wypadku przy pracy, przeciwko pracodawcy nie może jedynie powoływać się na fakt zaistnienia wypadku przy pracy, musi wykazać ciążącą na pracodawcy odpowiedzialność z tytułu czynu niedozwolonego, poniesioną szkodę, związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem będącym wypadkiem przy pracy a powstaniem szkody (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 05.07.2005 r. I PK 293/04, Prawo pracy 2005/11/35).

Co do odpowiedzialności pracodawcy za szkodę podstawę stanowi art. 435 KC. Zgodnie z art. 435 §1 KC prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Odpowiedzialność przewidziana w tym przepisie jest odpowiedzialnością na zasadzie ryzyka. Nie jest to odpowiedzialność absolutna, skoro można się z niej zwolnić w 3 przypadkach, w tym z powodu tego, iż szkoda nastąpiła w wyłącznej winy poszkodowanego. Odpowiedzialność pracodawcy oparta na zasadzie ryzyka powstaje bez względu na winę pracodawcy prowadzącego przedsiębiorstwo wprawiane w ruch siłami przyrody, jak również bez względu na to czy szkoda nastąpiła w warunkach jego bezprawnego działania lub zaniechania. W procesie o odszkodowania zbędne jest rozważanie czy pracodawcy można przypisać zawinienie lub bezprawne zaniedbania w zakresie obowiązków dotyczących stworzenia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.02.2002 r. I PKN 853/00,OSNP – wkł. 2002/18/4).

Inna sytuacja zachodzi w niniejszej sprawie. Powód wystąpił z roszczeniem 16 lat po wypadku przy pracy. Roszczenie przeciwko pracodawcy uległo więc przedawnieniu. Powód powołuje się na przepisy dotyczące przedawnienia 20-letniego w sytuacji zaistnienia zdarzenia w wyniku przestępstwa. Pozwanym w niniejszej sprawie jest jeden ze wspólników spółki początkowo cywilnej a następnie jawnej, co do którego zapadł wyrok skazujący. Odpowiedzialność tej osoby może być rozpatrywana w świetle art. 415 KC. Zgodnie z powyższym przepisem kto z winy swoje wyrządził drugiemu szkodę zobowiązany jest do jej naprawienia. Pozwany Z. K. został uznany winnym popełnienia przestępstwa polegającego na tym, iż będąc współwłaścicielem (...) w J. i z tego tytułu odpowiedzialnym za bezpieczeństwo zatrudnionych pracowników, nie dopełnił ciążących na nim obowiązków, narażając pracowników na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, w ten sposób dopuścił pracownika zakładu (...) do pracy przy przecinarce do metalu, która została wykonana niezgodnie z polskimi obowiązującymi normami konstrukcyjnymi i nie posiadała własnych zabezpieczeń, w wyniku czego w dniu 29.10.1999 r. doszło do pęknięcia tarczy tnącej, skutkiem czego wykonujący pracę na tej przecinarce J. M. doznał obrażeń ciała w postaci prawie całkowitej amputacji lewej dłoni, czym nieumyślnie spowodował u niego ciężkie kalectwo, czyli za czyn z art. 220 § 1 kk i 156 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk. Co do winy pozwanego w zaistnieniu zdarzenia nie można mieć wątpliwości.

Pomiędzy szkodą a zdarzeniem je wywołującym musi wystąpić normalny związek przyczynowy, czyli taki związek gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajnym biegu rzeczy, bez szczególnego zbiegu okoliczności, szkoda jest następstwem typowym tego rodzaju zdarzeń.

W niniejszej sprawie nie ma wątpliwości co do odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku przy pracy, jakiemu uległ powód. Odpowiedzialność ta jest na zasadzie winy.

Pozwany podniósł zarzut przyczynienia się powoda do zaistnienia wypadku poprzez fakt iż powód wykonywał pracę na maszynie, którą sam współtworzył i którą użytkował. W okolicznościach niniejszej sprawy zarzut powyższy uznać należy za zasadny, przyjmując, iż powód w 50% przyczynił się do zaistnienia wypadku przy pracy.

Jeżeli chodzi o szkodę można mówić o niej, gdy nastąpiły niekorzystne zmiany w sferze praw, interesów wierzyciela, za które odpowiedzialność można przypisać dłużnikowi. Szkoda musi być rzeczywista i realna. Z przepisu art. 444 § 1 KC wynika obowiązek zwrotu wydatków rzeczywiście poniesionych i celowych. Nie wystarczy wykazanie że wydatki były obiektywnie potrzebne, jeśli nie zostały poniesione. Szkoda polega na stracie, którą poniósł poszkodowany, albo na pozbawieniu go korzyści, które mógłby uzyskać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Szkodą jest więc różnica między obecnym stanem majątkowym, a tym stanem, który zaistniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Zgodnie z art. 444 § – 1-3 KC w razie uszkodzenia ciała naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego koszty Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć sumę potrzebą na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki na przyszłość widoki powodzenia na przyszłość może żądać odpowiedniej renty. Odszkodowanie przysługuje w związku z poniesionym uszczerbkiem majątkowym oraz w związku uszczerbkiem na zdrowiu. Szkoda może być majątkowa i niemajątkowa – uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia. Szkoda może zatem polegać na poniesieniu dodatkowych kosztów (wydatki związane z zakupem lekarstw, koniecznością korzystania z zabiegów, dodatkową pomocą pielęgniarską, dodatkowym specjalnym wyżywieniem, koszty zakupu protez, koszty przystosowania do innego zawodu).

Zakres odpowiedzialności cywilnej pracodawcy obejmuje odszkodowanie – zwrot kosztów wynikłych z uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia pracownika nie pokrytych jednorazowym odszkodowaniem, zadośćuczynienie za krzywdę, świadczenia na rzecz osób bliskich pracownika w razie jego śmierci, rentę uzupełniającą z tytułu całkowitej lub częściowej zdolności do pracy.

W zakresie roszczenia o odszkodowanie stwierdzić należy, iż powód zgłosił żądanie o zapłatę kwoty 3.600,00 zł tytułem kosztów opieki, jakiej wymagał powód po wypadku.

Co do wysokości odszkodowania w postaci zwrotu kosztów opieki Sąd uznał, że kwota ta nie jest usprawiedliwiona, ponad kwotę 2.400,00 zł. Powód twierdzi, iż wymagał opieki około 2 miesiące po wypadku, czyli 60 dni. Przy przyjęciu potrzeby 4 godzin opieki dziennie i 10 zł kosztu godziny opieki, kwota z tego tytułu wynosić winna 2.400,00 zł. Skoro przyjęto przyczynienie powoda do zaistnienia zdarzenia w 50%, kwotę odszkodowania z tytułu sprawowania opieki określić należy na 1.200,00 zł.

W zakresie żądania zadośćuczynienia stwierdzić należy.

Zgodnie z art. 445 KC zadośćuczynienie przysługuje za krzywdę z powodu uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Krzywda polega na cierpieniach fizycznych – ból i inne dolegliwości, cierpieniu psychicznym – ujemne uczucie przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia w postaci np. zeszpecenia, niemożności uprawiania działalności artystycznej, naukowej, wyłączenia z normalnego życia, cierpieniu fizycznym i psychicznym w przyszłości, które na pewno wystąpią w przyszłości (V CKN 909/00, IIICSK 171/08).

Powodowi przysługuje zadośćuczynienie z powodu uszkodzenia ciała. Jego kwotę określić należy na 80.000,00 zł., przy przyjęciu 50% przyczynienia się powoda do wypadku – jest to kwota 40.000,00 zł. Wysokość zadośćuczynienia ma charakter kompensacyjny i musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Nie może być nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych. Na wysokość zadośćuczynienia wpływa rozmiar doznanej krzywdy, na co składają się wiek poszkodowanego, czas i intensywność trwania cierpienia. Na wysokość zadośćuczynienia nie wpływa natomiast sytuacja ekonomiczna pozwanego. W orzeczeniu z dnia IIICSK 62/09 Sąd Najwyższy stwierdził iż określając wysokość zadośćuczynienia można odwołać się do danych z innych spraw przy uwzględnieniu zasady indywidualizacji okoliczności określających rozmiar krzywdy w odniesieniu do konkretnej osoby.

U powoda w wyniku wypadku nastąpił uraz w postaci amputacji pourazową palców II, III, IV lewej ręki, stan po replantacji palca V ręki lewej (pozostał paliczek podstawny z podwichnięciem stawu aMPV), obniżenie czucia powierzchniowego oraz przeczulica w obrębie ręki lewej. Powód przebywał jeden dzień w szpitalu w K.. Dokonano wtedy opracowania chirurgicznego rany poamputacyjnej i założenia opatrunku. Następnie powód przebywał przez okres blisko 4 tygodni w Szpitalu w T.. Tam dokonano replantacji, przebieg pooperacyjny był powikłany niewydolnością żylnych zespoleń i martwicą replantowanych palców. Wykonano wtórną amputację. Powód po opuszczeniu szpitala miał zmieniane opatrunki. Odbył także wizyty kontrolne w Szpitalu w T.. Powód odczuwał ból. Korzystał z ogólnodostępnych leków przeciwbólowych. U powoda wskutek wypadku nastąpiły zaburzenia co do chwytności ręki, brak ruchu precyzyjnego, pozostał chwyt szczypcowy. Nastąpiło obniżenie czucia powierzchniowego oraz przeczulica w obrębie ręki lewej. Po wygojeniu ran urazowych stan kliniczny i czynnościowy co do ręki jest stabilny bez przewidywanego pogorszenia. Uraz spowodował znaczny ubytek kosmetyczny oraz funkcjonalny. Powód nie wymagał leczenia psychiatrycznego. Kalectwo fizyczne, którego skutków powód nie można ukryć powoduje dyskomfort psychiczny, obniża stopień akceptacji siebie. W okolicznościach życia codziennego występują okoliczności, które obnażają niepełnosprawność powoda. Powód jednakże po zdarzeniu w marcu 2000 r. wrócił do pracy zawodowej u dotychczasowego pracodawcy i pracę wykonywał przez blisko 15 lat. Powód pracował w pełnym wymiarze czasu pracy. Wypracował sobie emeryturę i otrzymuje obecnie i emeryturę i część świadczenia rentowego.

Wszystkie powyższe okoliczności wskazują iż kwota 40.000,00 zł zadośćuczynienia, powinna złagodzić powstałą u powoda krzywdę. Żądanie kwoty przewyższającej kwotę 40.000,00,00 zł Sąd uznał za bezzasadne. Powód otrzymał kwotę ponad 13.000,00 zł świadczeń odszkodowawczych z organu rentowego. Kwoty te bezpośrednio nie podlegają zaliczeniu na poczet zadośćuczynienia, lecz powinny być uwzględnione przy określeniu jego wysokości. Co do ograniczenia aktywności zawodowej powoda, doznany uraz takiej aktywności nie ograniczył. Powód jest zdolny do pracy i to w swoim zawodzie. Powód blisko 15 lat po zdarzeniu pracował zawodowo u dotychczasowego pracodawcy Sytuacja materialna powoda nie uległa diametralnej zmianie na niekorzyść, gdyż powód otrzymuje obecnie emeryturę powiększoną o część świadczenia rentowego, a wcześniej powód zarabiał, pracując w pełnym wymiarze czasu pracy. Dolegliwości powoda w związku z doznanymi urazami obecnie biegli ocenili jako lekkie. Leczenie zostało zakończone. Biegli nie przewidują pogorszenia stanu zdrowia. Trudno także przyjąć iż powód doznaje ograniczeń w innych sferach życia. Nie potwierdziły się informacje aby powód zarobkowo grał w zespole muzycznym. Okazane zdjęcia dotyczą okresu znaczenie wcześniejszego niż zdarzenie, sądząc po wyglądzie osób na nich widocznych. Powód wypracował w sobie takie mechanizmy zachowania, które pozwoliły mu na przystosowanie się do wymogów normalnego życia i takie życie przez 15 lat po zdarzeniu prowadził.

Oddaleniu podlegało powództwo co do zasądzenia zadośćuczynienia ponad kwotę 40.000,00 zł oraz co do kwoty przekraczającej kwotę 1.200,00 zł odszkodowania z tytułu kosztów opieki.

W zakresie kosztów postępowania stwierdzić należy, iż powód osiągnął pozytywny efekt procesu w 1/3 natomiast uległ w 2/3. Pozwani winni ponieść 1/3 kosztów sądowych czyli kwotę 2222,30 zł, gdyż koszty sądowe wyniosły w tej sprawie 6667,15 zł. Koszty zastępstwa procesowego w niniejszej sprawie w części obciążającej powoda po dokonaniu kompensacji Sąd zasądził na rzecz pozwanego w kwocie 2.400,00 zł.

Sąd nie obciążył powoda kosztami postępowania w części go obciążającej z uwagi na jego sytuację majątkową – wysokość świadczeń z ubezpieczenia społecznego odpowiadających minimalnemu wynagrodzeniu. O kosztach postępowania orzeczono w myśl art.98 kpc i 102 kpc.

SSO Marzena Głuchowska