Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 maja 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:SSA Marzena Miąskiewicz

Sędziowie:SA Ewa Kaniok (spr.)

SO del. Elżbieta Wiatrzyk-Wojciechowska

Protokolant:sekr. sądowy Izabela Katryńska

po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2017 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa D. F., G. F. i K. F.

przeciwko (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W.

o zadośćuczynienie

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 2 grudnia 2015 r.,sygn. akt I C 1284/14

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz D. F., G. F. i K. F. kwoty po 5400 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Elżbieta Wiatrzyk-Wojciechowska Marzena Miąskiewicz Ewa Kaniok

Sygn. akt I ACa 460/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 listopada 2014 r. skierowanym przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. G. F. wniósł o zasadzenie na swoją rzecz kwoty 80 000 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć syna M. F. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 06 stycznia 2014 r. oraz o zasadzenie kosztów procesu.

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu. Pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności za skutki zdarzenia z dnia 14 lipca 2013 r. W toku postępowania likwidacyjnego wypłacił na rzecz G. F. kwotę 40 000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 30 000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenia się jego sytuacji życiowej. Zakwestionował roszczenie powoda ponad przyznane mu już świadczenia.

Pozwem z dnia 28 listopada 2014 r. skierowanym przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. D. F. wniosła o zasądzenie na swoją rzecz kwoty 80 000 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć syna M. F. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 06 stycznia 2014 r. oraz o zasadzenie kosztów procesu (k. 2-8 w aktach sprawy I C 1285/14).

W odpowiedzi na pozew D. F. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu. Pozwany w toku postępowania likwidacyjnego wypłacił na rzecz powódki kwotę 40 000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 30 000 zł tytułem odszkodowania za pogorszenie się jej sytuacji majątkowej. Zakwestionował roszczenie powódki ponad przyznane jej już świadczenia (k. 17-18 w aktach sprawy I C 1285/14).

Postanowieniem wydanym w dniu 14 stycznia 2015 r., w sprawie o sygn. akt I C 1285/14, Sąd Okręgowy w Warszawie połączył sprawę o sygn. akt I C 1285/14 do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą o sygn. akt I C 1284/14 z powództwa G. F. (k. 38 w aktach sprawy I C 1285/14).

Pozwem z dnia 28 listopada 2014 r. skierowanym przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. małoletnia K. F. wniosła o zasadzenie na swoją rzecz kwoty 80 000 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć brata M. F. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 06 stycznia 2014 r. oraz o zasadzenie od pozwanego kosztów procesu (k. 2-8 w aktach sprawy I C 1294/14).

Postanowieniem wydanym w dniu 28 grudnia 2014 r., w sprawie o sygn. akt I C 1294/14, Sąd Okręgowy w Warszawie połączył w/w sprawę o sygn. akt I C 1294/14 do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą o sygn. akt I C 1284/14 z powództwa G. F. (k. 17 w aktach sprawy I C 1294/14).

W odpowiedzi na pozew K. F. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. w piśmie z dnia 04 lutego 2015 r. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu. W toku postępowania likwidacyjnego wypłacił na rzecz powódki kwotę 25 000 zł tytułem zadośćuczynienia. Zakwestionował więc roszczenie ponad przyznane już świadczenie.

Wyrokiem z dnia 2 grudnia 2015 r. Sąd Okręgowy w Warszawie w punkcie pierwszym zasądził od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz i D. F. kwotę 80 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 stycznia 2014 r. do dnia zapłaty; w punkcie drugim zasądził od pozwanego na rzecz G. F. kwotę 80 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 stycznia 2014 r. do dnia zapłaty; w punkcie trzecim zasądził od pozwanego na rzecz K. F. kwotę 80 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 stycznia 2014 r. do dnia zapłaty. W punkcie czwartym zasądził od pozwanego na rzecz każdego z powodów po 8 017 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym po 3 600 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, w punkcie piątym nakazał pobrać od (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 1232,16 zł tytułem zwrotu wydatków wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Sąd Okręgowy ustalił, że w dniu 12 lipca 2013 r. doszło do wypadku drogowego. Kierujący samochodem osobowym marki (...) o nr rej. (...) T. K. nie dostosował prędkości do warunków panujących na drodze, w wyniku czego stracił panowanie nad pojazdem i uderzył w prawidłowo jadący z naprzeciwka pojazd marki(...) o nr rej (...) kierowany przez G. Z.. Wskutek tego wypadku pasażer pojazdu (...) M. F.poniósł śmierć., K. F., doznała obrażeń ciała.

Pojazd, którym poruszał się sprawca wypadku posiadał wykupioną u pozwanego polisę z tytułu odpowiedzialności cywilnej nr(...)

Pismami z dnia 04 grudnia 2013 r., doręczonymi pozwanemu w dniu 05 grudnia 2013 r., powodowie wystąpili z następującymi roszczeniami związanymi ze śmiercią M. F.: G. F. oraz D. F. domagali się kwot po 120 000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się ich sytuacji życiowej po śmierci jedynego syna oraz kwot po 200 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, zaś małoletnia K. F. domagała się kwoty 100 000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się jej sytuacji życiowej, oraz kwoty 200 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. pismem z dnia 31 stycznia 2014 r. uznał swoją odpowiedzialność za skutki wypadku z dnia 12 lipca 2013 r. i wypłacił na rzecz G. F. oraz D. F. kwoty po 40 000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty po 30 000 zł tytułem odszkodowania, zaś na rzecz K. F. kwotę 25 000 zł tytułem zadośćuczynienia.

Sąd I instancji ustalił, że M. F. był synem G. F. oraz D. F. oraz jedynym bratem małoletniej K. F.. W chwili śmierci miał 17 lat i był wówczas uczniem liceum ogólnokształcącego. Wraz z rodzicami i siostrą mieszkał od 2006 r. wN.. Przebywał wraz z siostrą na wakacjach u dziadków. Sprawca wypadku T. K. był dla poszkodowanego wujkiem – bratem jego matki.

G. F. od 10 lat mieszka w N., gdzie pracuje przy budowie łodzi. W chwili śmierci syna miał 38 lat. Jego śmierć była dla niego sytuacją niezwykle traumatyczną, skutkującą cierpieniem emocjonalnym o znacznym nasileniu, które z czasem przyjęło postać przedłużonej reakcji adaptacyjnej o charakterze depresyjno-lekowym. Więzi, jakie łączyły go z M. F., były bliskie i prawidłowe, miały charakter wspólnoty dwóch mężczyzn. Syn był dla powoda źródłem radości i dumy. Mieli wspólne zainteresowania, m.in. wspólnie budowali łódź, jeździli na zawody żużlowe. Najtrudniejsze dla powoda były pierwsze miesiące po śmierci, do dziś nie może zapomnieć widoku syna w trumnie z poważnymi obrażeniami głowy. Przeżywał nasilony smutek, ciągle płakał, miał zaburzenia snu i łaknienia. Zażywał leki nasenne. W trudnym momencie dla całej rodziny, stał się wsparciem dla swojej żony i córki, nie okazywał wówczas swoich przeżyć, nadmiernie kontrolując własne uczucia. W N.ze strony publicznej służby zdrowia nie otrzymał odpowiedniego wsparcia psychologicznego. Spowodowało to u niego odroczenie żałoby. Na własną rękę starał się poradzić z sytuacją stresową wywołaną śmiercią dziecka, koncentrując się na podejmowaniu różnych aktywności jak praca zawodowa czy opieka na chorą córką. Jednak objawy stresu u niego są tak silne, że podejmowane próby samodzielnego poradzenia sobie z trudną rzeczywistością nie przynoszą efektu. Powód skupia się na emocjach związanych ze zmarłym synem, utrzymuje symboliczną więź z nim, próbuje z nim „rozmawiać”, regularnie odwiedza jego grób. Śmierć syna spowodowała obniżenie jego aktywności życiowej. W relacjach z innymi ludźmi stał się drażliwy i wycofany. Wobec chorej córki przyjmuje postawę nadopiekuńczą, wynikającą z pobudek lękowych. Treść przeżyć, oraz zmiany związane z funkcjonowaniem społecznym powoda wskazują na jednoznaczny związek stanu psychicznego powoda ze śmiercią M. F.. Zaburzenia te mają charakter utrwalony i wymagają podjęcia psychoterapii.

D. F. wraz z rodziną mieszka w N., gdzie pracuje jako opiekun społeczno-wychowawczy współpracując z osobami niepełnosprawnymi. W chwili śmierci syna miała 40 lat. Kiedy dowiedziała się o śmierci syna zaczęła krzyczeć i płakać. Nie wszystko pamięta z wyjazdu do P., pogrzeb syna odbył się po 2 tygodniach w N.. W wypadku zginął także jej brat, który był kierowcą samochodu(...), zaś jej siostra została również poważnie poszkodowana. Nagła śmierć syna była dla niej sytuacją niezwykle traumatyczną, skutkującą wstrząsem psychicznym i cierpieniem emocjonalnym o znacznym nasileniu, przekraczającym jej możliwości adaptacyjne, które przybrały postać przedłużonej reakcji adaptacyjnej o charakterze depresyjno-lekowym. Nastąpiła w najlepszym momencie życia powódki. Więź, która łączyła ją z synem była bliska i prawidłowa, stawała się coraz bardziej partnerska. Cechowała się wzajemną troską i wsparciem, powódka byłą bardzo z niego dumna. Najtrudniejsze dla niej były pierwsze miesiące po śmierci, odczuwała poczucie pustki i zobojętnia. Dodatkowo cały czas przezywała lęk o córkę, również poszkodowaną w tym wypadku. Nie odstępowała jej w szpitalu na krok. Wymagała pomocy psychologicznej, którą otrzymała podczas leczenia córki poza miejscem zamieszkania. Przyjmowała leki nasenne, gdyż miała problemy ze snem. Miała problemy żołądkowe, cały czas była rozkojarzona. Śmierć M. F. spowodowała obniżenie aktywności życiowej powódki, oraz ograniczenie jej relacji społecznych. Spowodowała również nasilone reakcje somatyczne organizmu oraz deficyty funkcji poznawczych związanych z przeżywaniem straty. Zaburzenia koncentracji i pamięci utrzymują się u powódki do chwili obecnej. Powódka skupia się na emocjach związanych ze zmarłym synem, utrzymuje symboliczną więź z nim, próbuje z nim „rozmawiać”, przebywa w jego pokoju, codziennie odwiedza jego grób. Treść przeżyć oraz zmiany związane z funkcjonowaniem społecznym D. F. wskazują na jednoznaczny związek jej stanu psychicznego ze śmiercią syna. Zaburzenia te mają charakter utrwalony i wymagają podjęcia terapii psychologicznej.

K. F. w chwili śmierci brata miała 15 lat i była również pasażerką samochodu (...). Relacje pomiędzy rodzeństwem były bardzo bliskie i silne, a ich wzajemna więź umocniła się po wyjeździe do N.. Brat był dla niej źródłem wsparcia. Spędzała z nim dużo czasu, mieli wspólny świat, dużo ze sobą rozmawiali, mieli własne sekrety. Z wypadku wiele nie pamięta, wie, że wpadli w poślizg i zarzuciło ich na drugi pas. Kiedy się ocknęła zobaczyła brata na przednim siedzeniu, który nic nie odpowiadał. Powódka na skutek wypadku doznała wstrząsu mózgu oraz poważnego złamania nogi, którą operacyjnie złożono. O śmierci M. F. dowiedziała się po 2 dniach. Tragiczna śmierć brata miała znaczący wpływ na jej funkcjonowanie. W aspekcie psychicznym spowodowała bowiem poczucie osierocenia na całe życie, oraz związane z tym poczucie braku bezpieczeństwa, obniżoną samoocenę, oraz nieadekwatne poczucie związane z ocaleniem z wypadku. Mimo śmierci brata cały czas utrzymuje z nim wieź w wymiarze symbolicznym, co przejawia się w częstych snach o nim, wrażeniu bycia chronioną przez niego, prowadzeniu w myślach rozmów z nim, przechowywaniu pamiątek, utożsamianiu się z jego zainteresowaniami. Po śmierci brata K. F. wycofała się z kontaktów z rówieśnikami, unika nawiązywania bliższej relacji z innymi ludźmi, ma poczucie inności. U powódki nastąpił spadek aktywności, utraciła cele i zainteresowania życiowe. Na obecne funkcjonowanie powódki wpływ może mieć również fakt jej zachorowania po wypadku na toczeń rumieniowaty układowy, jednak zaburzenia emocjonalne powódki są głównie związane z tragiczną śmiercią brata i cierpieniem po jego stracie. Swoje problemy zdrowotne pozostają u niej obecnie na dalszym planie, gdyż bardziej przeżywa stratę brata. Zaburzenia emocjonalne mają u K. F. charakter utrwalony i wymagają podjęcia psychoterapii.

W myśl art. 822 § 1 i 2 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela – art. 822 § 4 k.c. i art. 19 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. nr 124, poz. 1152 ze zm.).

W myśl art. 34 ust. 1 powołanej ustawy z dnia 22 maja 2003 r., z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną
w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Zgodnie zaś z art. 13 ust. 2 i art. 36 ust. 1 tej ustawy odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Odpowiedzialność (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. co do zasady nie była sporną.

Roszczenie z art. 446 § 4 k.c. przysługuje „najbliższym członkom rodziny zmarłego”. Przyjmuje się, że do grona tego zalicza się takie osoby, których sytuacja życiowa kształtowała się w pewnej zależności od zmarłego, oraz istniał faktyczny stosunek bliskości ze zmarłym. W realiach niniejszej sprawy nie ulegało wątpliwości, że każdy z powodów był dla M. F. osobą najbliższą.

Zadośćuczynienie przewidziane w art. 446 § 4 k.c. służy rekompensacie krzywdy po śmierci osoby najbliższej i ma za zadanie złagodzić wywołane tym zdarzeniem cierpienia psychiczne, a także ma pomóc pokrzywdzonemu w dostosowaniu się do zmienionej sytuacji. Wyrażenie „odpowiednia suma” pozostaje w związku z tym, że ze względu na istotę krzywdy nie da się jej wyliczyć w sposób ścisły.

W ocenie Sądu Okręgowego odpowiednimi kwotami zadośćuczynienia dla G. F., D. F. i K. F. są kwoty po 80 000 zł. ( ponad kwoty już wypłacone przez pozwanego).

Więź łącząca rodziców z dzieckiem jest zawsze więzią szczególną. Zmarły M. F. przez całe życie zamieszkiwał z rodzicami G. F. i D. F., a także z siostrą K. F.. G. i D. F. bardzo przeżyli śmierć syna. Była ona dla nich niezwykle ciężkim i traumatycznym przeżyciem. Był on ich pierwszym dzieckiem i jedynym synem, który stał już u progu dorosłości. Powodowie byli z niego bardzo dumni, wiązali z nim duże nadzieje. Powodowie utracili radość życia, wycofali się z życia towarzyskiego. Mimo generalnie dobrych zdolności przystosowawczych, do chwili obecnej ujawniają się u nich emocjonalne konsekwencje śmierci M. F.. Zaburzenia te mają charakter utrwalony i wymagają podjęcia terapii psychologicznej. Podobne, bliskie, choć zupełnie innego rodzaju więzi łączyły K. F. z bratem. Równie mocno powódka przeżyła jego stratę, a dodatkowym obciążeniem dla niej był fakt, że również uczestniczyła w wypadku z dnia 12 lipca 2013 r. Strata brata wywołała w życiu powódki deficyt w obrębie relacji interpersonalnych, zwłaszcza z rówieśnikami. K. F., tak jak jej rodzice, nie pogodziła się ze stratą brata. Treść przeżyć emocjonalnych oraz zmiany związane z funkcjonowaniem społecznym powódki, jak w przypadku rodziców, wskazują na jednoznaczny związek jej stanu psychicznego ze śmiercią M. F.. Zaburzenia te także mają charakter utrwalony i wymagają podjęcia psychoterapii. Z tej przyczyny roszczenia wysuwane przez powodów w pozwie należało uwzględnić w całości.

O odsetkach ustawowych od zasądzonych należności z tytułu zadośćuczynienia przysługujących powodom Sąd Okręgowy orzekł zgodnie z treścią art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 817 § 2 k.c.. Powodowie przed wniesieniem pozwu wezwali pozwanego do spełnienia świadczenia pismami z dnia 04 grudnia 2013 r., które pozwany odebrał w dniu 05 grudnia 2013 r. (k. 30-35, k. 37-40 i k. 49-53 w aktach szkody (...)). W tej sytuacji Sąd przyjął, iż już od tej daty pozwany posiadał pełne rozeznanie co do skutków wypadku, oraz zakresu doznanej przez powodów krzywdy. Wobec nie spełnienia żądania tego w terminie 30 dni, pozwany od dnia 06 stycznia 2014 r. popadł w opóźnienie. Wobec tego należne odsetki od zasądzonych kwot zadośćuczynienia należą się od dnia 06 stycznia 2014 r.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. oraz na podstawie § 2 i § 6 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 490 – tekst jednolity).

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany zaskarżając go w całości i zarzucił naruszenie:

1.  art. 446 § 4 k.c., przez przyjęcie, że kwota zadośćuczynienia wypłacona przez pozwaną w trakcie postępowania likwidacyjnego powodom nie była kwotą odpowiednią i że istnieją podstawy do dopłaty kwot po 80.000 zł dla każdego z powodów;

2.  art. 233 k.p.c., które miało istotny wpływ na wynik sprawy, przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów w postaci uznania, że zebrany materiał dowodowy daje podstawę do dopłaty zadośćuczynienia.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów kosztów postępowania, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania - przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego.

Powodowie wnieśli o oddalenie apelacji w całości, i zasądzenie od pozwanego na rzecz każdego z powodów kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Ustalenia faktyczne poczynione przez sąd I instancji są prawidłowe i Sąd Apelacyjny przyjmuje je za własne.

Zarzut naruszenia art. 233 par. 1 k.p.c. jest chybiony. Apelujący nie wskazał, które dowody ocenione zostały przez sąd I instancji niezgodnie z zasadami logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego. Uzasadnienie apelacji koncentruje się głównie wokół zarzutu naruszenia art. 446 par. 4 k.c. i nie zawiera wywodów odnoszących się do oceny dowodów i poczynionych przez sąd I instancji ustaleń faktycznych, przeto brak jest podstaw do odmiennej oceny dowodów i do zmiany ustaleń faktycznych. Wnioski wyciągnięte przez sąd I instancji ze zgromadzonego materiału dowodowego znajdują pełne oparcie w tym materiale, są logiczne i spójne.

Rozważania prawne poczynione przez Sąd Okręgowy są prawidłowe. Sąd ten dokonał prawidłowej wykładni art. 446 par. 4 k.c. i prawidłowo zastosował ten przepis, uwzględniając przy wymiarze zadośćuczynienia wskazania orzecznictwa i okoliczności sprawy.

Zadośćuczynienia w kwotach po 120.000 zł. na rzecz rodziców oraz 105.000 zł. na rzecz siostry M. F. ( liczone łącznie z kwotami już wypłaconymi przez pozwanego) utrzymane są w rozsądnych granicach i odpowiadają rozmiarowi doznanej przez powodów krzywdy, przez co należycie spełniają przypisaną im funkcję kompensacyjną.

Apelujący nie wskazał argumentów świadczących o tym, że zasądzone przez sąd I instancji kwoty zadośćuczynienia są nadmiernie wysokie. Ocena pozwanego, iż kwoty po 40.000 zł. dla rodziców i 30.000 zł. dla siostry zmarłego są adekwatne do zakresu doznanych przez nich cierpień fizycznych i psychicznych jest oceną subiektywną i nie uwzględnia w sposób należyty praktyki orzeczniczej stosowanej w tego rodzaju przypadkach, oraz okoliczności sprawy.

Powodowie ciężko przeżyli śmierć osoby najbliższej. Zmarły miał niespełna 18 lat i był jedynym synem G. i D. F., oraz jedynym bratem K. F.. Tęsknią za nim, do chwili obecnej występują u nich trudności w funkcjonowaniu, wymagają terapii psychologicznej. Biegła psycholog K. K. (2) stwierdziła u D. F. przedłużoną reakcję adaptacyjną o charakterze depresyjno – lękowym. Stwierdziła, że śmierć syna spowodowała u powódki zmiany w funkcjonowaniu społecznym, obniżenie aktywności życiowej, ograniczenie relacji społecznych a także nasilone reakcje somatyczne, zaburzenia koncentracji i pamięci (k.86).

Podobne dolegliwości biegła stwierdziła u G. F. konkludując, iż do chwili obecnej powód przejawia emocjonalne konsekwencje śmierci syna ( k.93).

Jeśli idzie o K. F., to zdaniem biegłej śmierć brata doprowadziła u niej do „wstrząsu psychicznego oraz cierpienia o znacznym nasileniu, który doprowadził do rozwinięcia się objawów zespołu stresu pourazowego”. Pozwany nie kwestionuje ustaleń biegłej ani wniosków przez nią wyprowadzonych. Sąd I instancji szacując szkodę oparł się między innymi na treści w/w opinii, wziął pod uwagę zakres cierpień doznanych przez powodów oraz ich długotrwałość i wpływ na codzienne funkcjonowanie. Wymienione wyżej przesłanki w powiązaniu z wiekiem zmarłego i utratą przez powodów możliwości pielęgnowania oraz pogłębiania więzi rodzinnej, która ich z nim łączyła i która była szczególnie silna, uzasadniają wysokość przyznanego zadośćuczynienia.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do uwzględnienia apelacji i z mocy art. 385 k.p.c. oddalił ją.

O kosztach procesu za II instancję Sąd Apelacyjny orzekł zgodnie z wynikiem sporu w oparciu o art. 98 par. 1 i 3 k.p.c.

Ewa Kaniok Marzena Miąskiewicz Elżbieta Wiatrzyk - Wojciechowska