Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 czerwca 2017 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu Wydział X Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR Agnieszka Chlipała-Kozioł

Protokolant: Iwona Markiewicz

po rozpoznaniu w dniu 14 czerwca 2017 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa: A. M.

przeciwko: (...) z siedzibą w W.

o uchylenie kary nagany

I.  uchyla karę nagany nałożoną na powódkę A. M. w dniu 6.05.2016 r.;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 480 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

III.  nieuiszczone koszty sądowe zalicza na rachunek Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 24.06.2016 r. (data nadania) powódka A. M. wniosła o uchylenie kary nagany nałożonej na nią przez pracodawcę (...) w dniu 6.05.2016 r.

Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie powódka wskazała, że do 11.04.2016 r. była pracownikiem Biura Oddziału (...) pozwanej (BOR) i była zatrudniona na Samodzielnym stanowisku pracy ds. Archiwum, wraz z 6 innymi pracownikami. Od 11.04.2016 r. została przeniesiona do Biura Powiatowego w O., gdzie pracuje na podstawie umowy na czas nieokreślony, jako Główny Specjalista, w pełnym wymiarze czasu pracy.

Powódka podniosła, ze w dniu 12.05.2016 r. wniosła sprzeciw od nałożonej kary. Powódka jest przewodniczącą Związku Zawodowego Pracowników (...). Związek zawodowy reprezentujący powódkę zwrócił się do pracodawcy o wyjaśnienia, a wobec ich nieotrzymania, wniósł o uznanie kary za niebyłą. Pozwana nie uwzględniła sprzeciwu powódki, o czym poinformowała pismem z dnia 24.05.2016 r., doręczonym powódce w dniu 10.06.2016 r.

Powódka podkreśliła, że przed udzieleniem jej kary nagany nie została wysłuchana, a ponadto pozwana przekroczyła zarówno dwutygodniowy termin od powzięcia wiadomości o rzekomym naruszeniu obowiązków pracowniczych, jak i termin trzymiesięczny od dokonania rzekomych naruszeń. Podniosła, ze tylko ona została ukarana, choć przcowników Archiwum było więcej, a to ona miała najlepsze wyniki pracy w Archiwum.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana (...) domagała się oddalenia powództwa w całości i zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniosła, że powódka nie wywiązywała się z podstawowych obowiązków pracowniczych. Podkreśliła, że powódka została wysłuchana przed nałożeniem kary. Zarzuciła, że pozwana nie przekroczyła dwutygodniowego terminu do nałożenia kary, albowiem dopiero w dniu 29.04.2016 r. dowiedziała się o uchybieniach. Podniosła, że dokumentacja przeczy stanowisku powódki, że powódka usiłuje przerzucić winę na inne osoby i wskazał, że nie wykazywała dobrej woli, by sprostać usunięciu zaległości. Podniosła, że już na spotkaniach 15.03.2016 r. i 11.04.2016 r. powódka była informowana o problemach z zaległościami w archiwum, i nie wywiązała się z obowiązku ich usunięcia.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka A. M. jest zatrudniona u strony pozwanej w (...) od 2003 r., na podstawie umowy o pracę na czas określony, najpierw na stanowisku starszego inspektora do spraw kadrowo – płacowych, następnie Głównego Specjalisty. Powódka była pracownikiem Biura Oddziału (...) pozwanej (BOR) i od 14.06.2004 r. do 11.04.2016 r. była zatrudniona na Samodzielnym stanowisku pracy ds. Archiwum oraz na stanowisku ds. obsługi gospodarki własnej. Powódka wykonywała pracę zarówno w siedzibie (...) Oddziału (...) przy ul. (...) (od 2004 r.), jak i (od 2007 r.) jednocześnie w siedzibie (...) Biura (...) przy ul. (...) we W.. Od czerwca 2010 r. do stycznia 2012 r. pełniła obowiązki Naczelnika BOR. Od października 2013 r. powódka powróciła do pracy w pomieszczeniach Archiwum przy ul. (...).

Do obowiązków powódki należało m.in. gromadzenie aktów prawnych, dokumentowanie prowadzonych spraw zgodnie z instrukcją kancelaryjną, przyjmowanie uporządkowanych i zarchiwizowanych akt z poszczególnych komórek organizacyjnych oddziału regionalnego, przyjmowanie i zabezpieczanie przyjętych akt i prowadzenie ich ewidencji, udostępnianie akt, inicjowanie brakowania dokumentacji niearchiwalnej, przekazywanie materiałów archiwalnych do właściwego archiwum państwowego, wykonywanie innych prac zleconych przez przełożonego. Ponadto do obowiązków powódki należała rejestracja prowadzonych spraw w aplikacji Rejestr Umów i (...), prowadzenie spraw gospodarczych, w tym zakup środków trwałych i wyposażenia, rejestracja umów/zakupów, prowadzenie spraw dotyczących zakupów do 30.000 Euro, prowadzenie spraw dotyczących czynszów i dostawy mediów i utylizacji odpadów, szkolenie pracowników, udzielanie pomocy komórkom organizacyjnym w przygotowywaniu akt do przekazania do archiwum, merytoryczny nadzór nad archiwistami w biurach powiatowych i dbałość o zasób Archiwum zakładowego.

Bezpośrednim przełożonym powódki był naczelnik M. T.. Pracownicy archiwum mieli równorzędne stanowiska, powódka nie piastowała stanowiska kierownika archiwum.

Praca powódki w całym okresie była oceniana bardzo wysoko.

W systemie O. powódka obsługiwała stale 7 biur – tak dużą liczbę biur obsługiwał jeszcze tylko naczelnik M. T.. W niektórych okresach powódka miła nawet 16 biur do obsługi w systemie O..

Dowód: dokumenty zgromadzone w aktach osobowych powódki, w tym zakres obowiązków, umowy o pracę

zeznania J. W. k. 96

wyjaśnienia powódki k. 237

W archiwum zakładowym strony pozwanej istniały wieloletnie zaległości, problemy lokalowe, przysłane do archiwum akta nie były zarchiwizowane przez pracowników poszczególnych komórek. Pracownicy BOR byli dodatkowo bardzo obciążeni innymi obowiązkami, nie związanymi z pracą w archiwum. We wcześniejszym okresie było w BOR 16 etatów, w 2016 r. pracowało tylko 6-7 osób, które samodzielnie musiały wykonać te same obowiązki.

Dowód: okoliczności bezsporne, a nadto:

zeznania W. G. k. 98-99

zeznania M. T. k. 236

wyjaśnienia powódki k. 237

Na spotkaniu w dniu 17.02.2016 r. dyskutowano na temat uporządkowania pracy w archiwum. Pracodawca nie miał zastrzeżeń do pracy powódki. Przełożony wskazał, że pomimo szerokiego zakresu innych obowiązków to powódka w latach 2013 – 2015 przyjęła do archiwum Spisami zdawczo – odbiorczymi najwięcej akt. Zobowiązano powódkę do przekazania na koniec marca sprawozdania z wykonanej pracy. Powódka wykonała zadania i przesłała informację. Ponadto mailowo wskazano termin działań naprawczych w archiwum do dnia 30.09.2016 r.

W lutym 2016 r. przełożona powódki J. W. została ukarana za niewłaściwy nadzór i nierówne obciążenie pracowników pracą. Powódka została wskazana jako osoba zbyt obciążona obowiązkami.

Na spotkaniu 15.03.2016 r. ponownie poruszono problem zaległości w archiwum. Pracownicy, w tym powódka, zgłaszali problemy stanowiące przyczyny stanu archiwum. W. G. obiecała pracownikom, w tym powódce, że obciążający ich obowiązek wprowadzania faktur do systemu O. zostanie usunięty z ich zakresu obowiązków. Ponownie wskazano 30.09.2016 r. jako termin na usunięcie zaległości w archiwum.

Dowód: notatka k. 39-40

notatka k. 44-45

zeznania J. W. k. 96

wyjaśnienia powódki k. 237

Na spotkaniu w dniu 11.04.2016r., w którym uczestniczyła m.in. powódka, odczytano pismo z dnia 7.04.2016 r. sporządzone przez (...) Departamentu Kontroli Wewnętrznej – (...) na temat wyników przeprowadzonej w dniach 4.04.2016 – 8.04.2016 r. kontroli w archiwum zakładowym (...). Z pisma pokontrolnego wynikało, że osoby pracujące w archiwum nie wywiązują się z powierzonej im pracy i należy je odsunąć od pracy w archiwum. Nie wskazano osób odpowiedzialnych za zaniedbania imiennie.

Odpowiedzialnością za stan archiwum przełożeni obciążyli kilkoro pracowników, w tym powódkę oraz kierownika – przełożoną powódki J. W., której nie zapoznano z protokołem kontroli ani nie poproszono w trakcie kontroli o jakiekolwiek wyjaśnienia.

Powódka próbowała wyjaśnić swoje stanowisko, wskazała również na znaczne obciążenie innymi obowiązkami. Przełożona W. G. była stanowcza i nie pozwoliła powódce na szczegółowe wyjaśnienie jej stanowiska.

W dniu 11.04.2016 r. powódkę przesunięto do pracy w (...) Biurze Powiatowym (...) w O. na stanowisku Głównego Specjalisty – Samodzielne Stanowisko Pracy ds. Rejestracji Zwierząt. Do obowiązków powódki na nowym stanowisku należało m.in. prowadzenie spraw związanych z identyfikacją i rejestracją zwierząt, udzielanie informacji rolnikom, współpraca z Powiatowymi Lekarzami Weterynarii, Wydawanie posiadaczom zwierząt paszportów dla bydła, przygotowywanie raportów, rozpatrywanie informacji o nieprawidłowościach, (...) zapotrzebowania na druki formularzy systemowych, prowadzenie kasy w zakresie opat pobieranych w ramach Systemu (...), prowadzenie ewidencji osób, którym został wypożyczony sprzęt do znakowania zwierząt. Wykonywanie innych zadań zleconych przez przełożonego.

Dowód: notatka k. 47-48,

dokumenty zgromadzone w aktach osobowych powódki, w tym zakres obowiązków

zeznania J. W. k. 96

wyjaśnienia powódki k. 237

wyjaśnienia pozwanego k. 235

Przesunięcie do pracy w O. było dla powódki niedogodne, co sygnalizowała przełożonym. Ponadto powódka chciała pracować w archiwum, bardzo lubiła tę pracę i aby ją wykonywać wcześniej odmówiła awansu.

Dowód: wyjaśnienia powódki k. 237

W dniu 29.04.2016 r. pracodawca otrzymał pismo z 28.04.2016 r., w którym przedstawiono ostateczne wyniki kontroli, w tym kontroli w archiwum. W punkcie B 6 wskazano, że archiwum zakładowe (...) nie realizowało lub realizowało w sposób niewłaściwy 5 podstawowych zadań archiwum, w szczególności były to:

- przechowywanie akt z poszczególnych komórek organizacyjnych,

- przechowywanie i zabezpieczanie akt i prowadzenie ich ewidencji,

- udostępnianie/wypożyczanie akt,

- inicjowanie brakowania dokumentacji niearchiwalnej,

- przekazywanie materiałów archiwalnych do archiwum państwowego.

We wnioskach i zaleceniach pokontrolnych zobowiązano Dyrektora m.in. do wyciągnięcia konsekwencji dyscyplinarnych zgodnie z zapisami Kodeksu pracy wobec osób odpowiedzialnych za nieprawidłowości stwierdzone w archiwum zakładowym.

Dowód: pismo k. 50-56

wiadomość e-mail k. 49

wyjaśnienia pozwanego k. 235

W dniu 6.05.2016 r. na powódkę została nałożona kara nagany.

W celu nałożenia kary na powódkę przełożona W. G. w towarzystwie E. Z. udała się do miejsca pracy powódki w O.. Powódka była w delegacji, wróciła autobusem do pracy i pobrała klucz do swojego pokoju o 13.23, po czym od razu udała się do gabinetu przełożonej A. G. na spotkanie.

Jako powód udzielenia kary wskazano nie wywiązywanie się przez powódkę z podstawowych obowiązków pracowniczych na stanowisku pracy ds. archiwalnych. Wskazano, że na spotkaniu w dniu 17.02.2016 r. powódka została poinformowana o konieczności poprawy sytuacji w archiwum. Stwierdzono, że archiwum zakładowe (...) nie realizowało lub realizowało w sposób niewłaściwy 5 podstawowych zadań archiwum, w szczególności były to:

- przechowywanie i zabezpieczanie przyjętych akt i prowadzenie ich ewidencji – ustalono, że do archiwum zakładowego (...) przyjęto w celu archiwizacji teczki kat. A i B, które były przechowywane we wszystkich pomieszczeniach zajmowanych przez archiwum, na regałach, w szafach i w kartonach, przy czyn część teczek była opisana niezgodnie z instrukcją kancelaryjną i zwierała zszywki,

- udostępnianie/wypożyczanie akt – stwierdzono 8 przypadków wypożyczenia akt pracownikom (...), które do dnia kontroli nie zostały zwrócone, ponadto w trzech przypadkach akt nie zwróciły osoby, które nie są już pracownikami (...), nie funkcjonowała kontrola i monitoring stanu wypożyczeni,

- w (...) nie brakowano dokumentacji niearchiwalnej,

- (...) nie przekazywał materiałów archiwalnych do archiwum państwowego,

- archiwum nie realizowało lub realizowało tylko w części zalecenia pokontrolne wydane po trzech kontrolach Archiwum Państwowego.

Dowód: zawiadomienie o udzieleniu kary nagany k. 11

zeznania W. G. k. 98-99

zeznania A. G. k. 236

zeznania E. Z. k. 235v

wyjaśnienia powódki k. 237

O godz. 13.30 powódka podpisała odbiór kary nagany. W trakcie spotkania powódka odbyła rozmowę z W. G., w czasie której próbowała odnieść się do nałożonej na nią kary zarzutów. W. G. nie pozwoliła powódce na szczegółowe wyjaśnienia. Całe spotkanie trwało kilkanaście - dwadzieścia minut. Powódka wróciła do swojego gabinetu o 13.54.

Dowód: protokół z wręczenia kary (akta osobowe)

zeznania W. G. k. 98-99

zeznania E. Z. k. 235v

zeznania A. G. k. 236

zeznania M. C. k. 237

Książka wydawania kluczy k. 222v

wyjaśnienia powódki k. 237

Kara nagany została nałożona za zaniedbania z kilku lat.

Dowód: zeznania W. G. k. 98-99

W dniu 12.05.2016 r. powódka złożyła sprzeciw od nałożonej kary nagany, szczegółowo ustosunkowując się do zarzutów.

Dowód: sprzeciw z dnia 12.05.2016 r. k. 12-13

W dniu 16.05.2016 r. pracodawca zwrócił się do Zarządu Związku Zawodowego (...) z zapytaniem o opinię w sprawie kary nagany nałożonej na powódkę. W odpowiedzi z 16.05.2016 r. Wiceprzewodniczący Związku Zawodowego (...) zwrócił się o doprecyzowanie informacji przez odpowiedź na zawarte w jego piśmie pytania. W odpowiedzi z 19.05.2016 r. pracodawca wskazał, że szczegółowe uzasadnienie kary zostało zawarte w treści zawiadomienia o jej nałożeniu, a ponadto szczegółowe informacje o powodach i przyczynach, jakie złożyły się na decyzję Dyrektora (...) o udzieleniu kary porządkowej, zostały przekazane powódce w dniu 6.05.2016 r. W piśmie z 20.05.2016 r. Wiceprzewodniczący Związku Zawodowego (...) przedstawił stanowisko, ze nałożona kara jest niezasadna, albowiem powódka nie była kierownikiem Archiwum, pracowała w sposób nienaganny i była wysoko oceniana, wykonywała znaczną ilość obowiązków niezwiązanych z pracą w Archiwum, a pomimo tego przyjęła spisami zdawczo – odbiorczymi na stan Archiwum najwięcej teczek akt, więcej niż wszyscy inni pracownicy Archiwum łącznie, a ponadto nie uwzględniono, ze większość akt została dostarczona do archiwum na początku 2016 r. Ponadto archiwizacja jest zadaniem komórek organizacyjnych, którym pracownicy archiwum pomagają, ale ich nie wyręczają. Zarzuty zawarte w udzieleniu kary nagany uznano za niesprawiedliwe i niezgodne ze stanem faktycznym.

Pismem z 24.05.2016 r. pracodawca odrzucił sprzeciw powódki od kary nagany. Pismo to doręczył powódce 10.06.2016 r.

Dowód: pismo z 16.05.2016 r. k. 14

pismo związku zawodowego z 16.05.2016 r. k. 15

pismo z 19.05.2016 r. k. 16

pismo z 20.05.2016 r. k. 17-19

pismo k. 20

wyjaśnienia powódki k. 237

Średnie wynagrodzenie powódki liczone jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy wynosiło 4.788,44 zł.

Dowód: zaświadczenie k. 28

Powódka nadal pracuje u strony pozwanej w (...) Biurze Powiatowym (...) w O. i nadal jest bardzo wysoko oceniana.

Okoliczność bezsporna

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu jako zasadne.

W niniejszej sprawie powódka domagała się uchylenia zastosowanej w dniu 6 maja 2016 r. kary porządkowej nagany. Strona pozwana wnosiła o oddalenie powództwa.

Z procesowego punktu widzenia przesłanką poddania kwestii zastosowania kary porządkowej pod ocenę sądu pracy jest wyczerpanie kodeksowego trybu reklamacyjnego. Jeżeli zastosowanie kary nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa, pracownik może w ciągu 7 dni od dnia zawiadomienia go o ukaraniu wnieść sprzeciw. O uwzględnieniu lub odrzuceniu sprzeciwu decyduje pracodawca po rozpatrzeniu stanowiska reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej. Nieodrzucenie sprzeciwu w ciągu 14 dni od dnia jego wniesienia jest równoznaczne z uwzględnieniem sprzeciwu (art. 112 § 1 k.p.). Pracownik, którzy wniósł sprzeciw, może w ciągu 14 dni od dnia zawiadomienia o odrzuceniu tego sprzeciwu wystąpić do sądu pracy o uchylenie zastosowanej wobec niego kary (art. 112 § 2 k.p.).

Powódka A. M. niewątpliwie dochowała opisanego wyżej trybu reklamacyjnego, wnosząc w terminie sprzeciw do pracodawcy. Powódka zachowała również czternastodniowy termin na wytoczenie powództwa, liczony od dnia zawiadomienia jej o odrzuceniu sprzeciwu przez pracodawcę, tj. od dnia 10 czerwca 2016 r.

Przechodząc do merytorycznej oceny roszczenia powódki wskazać należy, że istota odpowiedzialności porządkowej pracowników sprowadza się do stosowania wobec pracowników sankcji typu represyjnego, tj. kar za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy (art. 108 k.p.). Nałożenie kary stanowi wyraz negatywnej oceny zachowania pracownika naruszającego swoje obowiązki, a skutkiem jest wyrządzenie dolegliwości w sferze dóbr osobistych pracownika (utrata opinii dobrego pracownika), w wypadku zaś kary pieniężnej – także dolegliwości w sferze materialnej. Kary porządkowe nie mogą być stosowane za naruszenie innych obowiązków niż obowiązki porządkowe w znaczeniu art. 108 § 1 k.p.

Za naruszenie obowiązków porządkowych może być zastosowana kara upomnienia, kara nagany (kary niemajątkowe) bądź kara pieniężna (kara majątkowa). Kary niemajątkowe mogą być nakładane za każde przewinienie porządkowe pracownika, zaś kary majątkowe tylko za przewinienia wymienione w art. 108 § 2 k.p. (tj. nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy).

Kodeksowe zestawienie kar ma charakter wyczerpujący – pracodawca nie może stosować innych kar niż wskazane, nie może też rozszerzać ich katalogu za pośrednictwem regulacji zakładowych. Racjonalizacji nałożonej kary porządkowej służy określenie okoliczności branych pod uwagę przy stosowaniu kary, tj. w szczególności rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych, stopień winy pracownika i jego dotychczasowy stosunek do pracy (art. 111 k.p.).

Przesłanką odpowiedzialności porządkowej pracowników jest bezprawne naruszenie przez pracownika obowiązku porządkowego oraz jego wina, przy czym bezprawność oznacza przekroczenie konkretnych reguł, określonych w przepisie, a mianowicie:

1)  ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy,

2)  przepisów bhp lub przeciwpożarowych,

3)  przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i nieobecności w pracy.

Z treści art. 108 k.p. wynika tym samym, że odpowiedzialność porządkowa dotyczy wyłącznie sankcjonowania naruszeń powinności o charakterze porządkowym, obejmujących obowiązek przestrzegania reguł czasu pracy (np. stosowanie się do przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy, punktualne rozpoczynanie i kończenie pracy) i reguł organizacji i porządku w procesie pracy (utrzymanie porządku na stanowisku pracy, stosowanie się do przepisów bhp i przeciwpożarowych w procesie pracy, przestrzeganie zasad zdawania i pobierania materiałów i narzędzi, zasad określających obieg dokumentów itp.), reguł porządku, ładu w zakładzie pracy (stosowanie się do warunków określających porę przebywania na terenie zakładu pracy, zakazów spożywania alkoholu itp.). Powyższe oznacza, że kary porządkowe nie mogą być stosowane za naruszenie innych obowiązków niż porządkowe w podanym znaczeniu, np. obowiązków składających się na element świadczenia, tzn. dotyczących sposobu wykonywania czynności określających treść funkcji realizowanej na odpowiednim stanowisku (np. obowiązku sumienności), jak również obowiązków precyzujących i dookreślających element świadczenia (np. obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy). Nieprawidłowości w tym zakresie i naruszenia podlegają innym sankcjom aniżeli porządkowe (Szurgacz H. [red]., Prawo pracy. Zarys wykładu, Warszawa 2010, s. 165).

W doktrynie prawa pracy wskazuje się ponadto, że odpowiedzialność porządkowa ma inny cel niż mobilizacja do bardziej dokładnej lub wydajniejszej pracy. Jako częsty błąd pracodawców w doktrynie wskazywane jest stosowanie kar porządkowych w przypadkach niewskazanych w rozdziale VI działu IV k.p., np. w razie innych niż porządkowe uchybień przy wykonywaniu pracy, zbyt niskiej wydajności lub niewywiązywania się przez pracownika z zadań wyznaczonym przez przełożonego. Niektórzy pracodawcy zaś stosują kary porządkowe nie tyle w razie naruszenia przez pracownika przepisów dotyczących organizacji i porządku pracy, ile raczej sposobu świadczenia pracy (zob. Sobczyk [red.], Kodeks pracy. Komentarz, wyd. 3, Legalis).

Ponadto, jak słusznie zauważa J. W. najwięcej trudności w praktyce sprawia sposób rozumienia zwrotu "nieprzestrzegania ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy". Sugeruje to przede wszystkim naruszanie postanowień regulaminu pracy, ale nie można tylko ograniczać się do tego dokumentu. Chociaż mamy do czynienia ze zwrotem nieostrym, to jednak jego zakres jest ograniczony do obowiązków o charakterze porządkowym. Formuła ta nie obejmuje więc całokształtu obowiązków pracowniczych, np. związanych z zakazem konkurencji czy z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych (zob. J. Wratny, Kodeks pracy. Komentarz, wyd. 6, Legalis).

Nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku, obejmuje przede wszystkim naruszenia obowiązku stosowania się do ustalonego czasu pracy (nieusprawiedliwione spóźnianie się do pracy, samowolne opuszczanie jej bez uzasadnionych przyczyn, wykonywanie w godzinach pracy czynności niezwiązanych z zadaniami wynikającymi ze stosunku pracy oraz niedostosowanie się do ustalonej formy potwierdzania obecności na terenie zakładu w czasie pracy i po jej zakończeniu), reguł zapewniających prawidłowe funkcjonowanie zakładu (stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy, zakłócanie spokoju w miejscu pracy, niewłaściwe zachowanie się w stosunku do przełożonych, podwładnych lub współpracowników) oraz niewykonywanie prawnie skutecznych poleceń przełożonych (por. wyr. SN z 27.7.1990 r., I PRN 28/90, OSP 1991, Nr 4, poz. 90) (Muszalski [red.], Kodeks pracy. Komentarz, wyd. 10, Legalis).

Podkreślić należy także, że odpowiedzialność porządkowa nie może zastępować takich instytucji jak np. wypowiedzenie zmieniające, czy też wypowiedzenie definitywne. Jak słusznie zważył w wyroku z dnia 26 lipca 1979 r. (sygn. akt I PR 64/79, Legalis) Sąd Najwyższy, w świetle obowiązujących przepisów prawa pracy wypowiedzenie warunków płacy wprawdzie nie jest karą porządkową, ale może być środkiem dyscyplinującym.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy w ocenie Sądu zaniechania, za które strona pozwana zastosowała względem powódki karę porządkową, zdecydowanie nie mieszczą się w katalogu naruszenia obowiązków porządkowych. W zawiadomieniu o zastosowaniu kary porządkowej strona pozwana powołała się bowiem na szereg nieprawidłowości dotyczących pracy archiwum, za które w jej ocenie odpowiedzialność ponosi powódka. Stwierdzono, że archiwum zakładowe (...) nie realizowało lub realizowało w sposób niewłaściwy 5 podstawowych zadań archiwum, w szczególności były to:

- przechowywanie i zabezpieczanie przyjętych akt i prowadzenie ich ewidencji – ustalono, że do archiwum zakładowego (...) przyjęto w celu archiwizacji teczki kat. A i B, które były przechowywane we wszystkich pomieszczeniach zajmowanych przez archiwum, na regałach, w szafach i w kartonach, przy czyn część teczek była opisana niezgodnie z instrukcją kancelaryjną i zwierała zszywki,

- udostępnianie/wypożyczanie akt – stwierdzono 8 przypadków wypożyczenia akt pracownikom (...), które do dnia kontroli nie zostały zwrócone, ponadto w trzech przypadkach akt nie zwróciły osoby, które nie są już pracownikami (...), nie funkcjonowała kontrola i monitoring stanu wypożyczeni,

- w (...) nie brakowano dokumentacji niearchiwalnej,

- (...) nie przekazywał materiałów archiwalnych do archiwum państwowego,

- archiwum nie realizowało lub realizowało tylko w części zalecenia pokontrolne wydane po trzech kontrolach Archiwum Państwowego.

Strona pozwana obciążyła zatem powódkę winą za wieloletnie zaniedbania w archiwum, niewykonanie licznych obowiązków związanych z działalnością archiwum, a tym samym ukarała powódkę za jakość świadczonej pracy i wyniki pracy.

W ocenie Sądu zarzucane powódce zaniechania dotyczą nie naruszenia przepisów porządkowych, a jakości świadczonej przez powódkę pracy i realizacji obowiązków służbowych, niebędących obowiązkami dotyczącymi organizacji i porządku w procesie pracy. Z treści zawiadomienia o zastosowaniu kary porządkowej wyłania się obraz powódki jako pracownika w ocenie pracodawcy niewydajnego oraz niewykonującego zleconych zadań, niepodejmującego wysiłku w celu usunięcia zaległości. Jak była mowa wyżej, kary porządkowe dotyczą naruszenia przepisów porządkowych i przepisów dotyczących organizacji pracy. Organizacja i porządek pracy, o których mowa w art. 108 k.p., dotyczą nie merytorycznej, a technicznej sfery działalności pracodawcy, a więc kwestii takich jak m.in. stosowanie się do przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności pracodawcy, rozpoczynanie i kończenie pracy w ustalonym czasie, utrzymanie porządku na stanowisku pracy, stosowanie się do reguł porządku i ładu w zakładzie pracy itp. Tymczasem kara nałożona przez stronę pozwaną odnosiła się bezpośrednio do wydajności i jakości pracy świadczonej przez powódkę.

Już z tego względu nałożoną na powódkę karę należy uznać za niezgodną z prawem.

Po wtóre podkreślić należy, że strona pozwana naruszyła w niniejszej sprawie zarówno dwutygodniowy termin na nałożenie kary od dowiedzenia się o rzekomych naruszeniach, jak i trzymiesięczny termin od dopuszczenia się ewentualnych naruszeń przez powódkę (wynikające z art. 109 k.p.).

Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że pracodawca najpóźniej w dniu 11.04.2016 r. miał wiedzę o wynikach kontroli w archiwum i zarzutach stawianych jego pracownikom, skoro po pierwsze odczytał pracownikom pismo pokontrolne, a po wtóre zdecydował się na karne odsunięcie powódki od wykonywanej przez nią pracy i przeniesienie jej do O.. Strona pozwana przyznała w czasie przesłuchania, że były dwa pisma pokontrolne, przy czym pierwsze poprzedzało przesunięcie powódki, a drugie – ukaranie jej kara nagany. Powódka zarzuciła, że o wszystkich stwierdzonych w wyniku kontroli problemach w archiwum pracodawca miał wiedzę najpóźniej 11.04.2016 r. i pozwana nie wykazała, by było inaczej, zaś okoliczności sprawy, w tym przesunięcie powódki do pracy w innym mieście, potwierdzają wersję powódki.

Przekroczenie trzymiesięcznego terminu od dopuszczenia się domniemanych naruszeń również jest w niniejszej sprawie niewątpliwe. Jak wynika z zeznań W. G., a także zeznań innych świadków i przesłuchania stron, powódka została ukarana karą za wieloletnie zaniedbania w archiwum. W zawiadomieniu o ukaraniu karą nie wskazano dat rzekomych naruszeń, a tym samym pracodawca w żadnym stopniu nie wykazał, by były to naruszenia z okresu ostatnich 3 miesięcy.

Ponadto wskazać należy, że pozwana nie odpowiedziała na pytania Wiceprzewodniczącego związku zawodowego zadane podczas procedury opiniowania zasadności sprzeciwu, powołując się na okoliczność, że wszystkie istotne informacje są zawarte w treści zawiadomienia o ukaraniu karą.

Sąd Rejonowy uznał również, że strona pozwana nie dopełniła obowiązku wysłuchania powódki przed ukaraniem jej karą nagany. Jak wynika z dokumentacji, powódka w dniu 6.05.2016 r. po powrocie z delegacji o godz. 13.23 odebrała klucze od swojego gabinetu, o godz. 13.30 podpisała odebranie dokumentu o ukaraniu karą nagany, a o 13.54 wróciła do pokoju. Rozmowa z W. G. miała zatem miejsce po wręczeniu powódce dokumentu o ukaraniu karą. Sąd dał wiarę powódce, że o ukaraniu została poinformowana na początku spotkania. Jak wynika z protokołu ukarania, nawet po otrzymaniu dokumentu powódka nie miała możliwości szczegółowego ustosunkowania się do zarzutów.

Uchylenie kary nagany było zatem zasadne z powodu przekroczenia przez pracodawcę dwutygodniowego terminu od dowiedzenia się o naruszeniach, przekroczenie trzymiesięcznego terminu od popełnienia rzekomych (niesprecyzowanych w czasie) naruszeń, brak wysłuchania powódki przed ukaraniem oraz ukaranie powódki za jakość świadczonej pracy, a nie za naruszenie porządku i organizacji pracy.

Z powyższych względów Sąd Rejonowy uznał nałożoną na powódkę karę porządkową nagany za niezgodną z prawem, co skutkowało ograniczeniem przez Sąd postępowania dowodowego do przeprowadzenia dowodów wskazanych w treści uzasadnienia. Sąd Rejonowy ograniczył postępowanie dowodowe do okoliczności formalnych towarzyszących ukaraniu, oddalając wnioski dowodowe na okoliczność jakości świadczonej przez powódkę pracy, jako nieistotne dla rozstrzygnięcia. Ich dopuszczenie i przeprowadzenie zmierzałoby jedynie do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania w sprawie. Oddalając pozostałe, przede wszystkim osobowe, wnioski dowodowe stron, Sąd miał na względzie, że okoliczności, na które mieli zeznawać świadkowie, nie mogły wpłynąć na ocenę Sądu i odmienne rozstrzygnięcie niniejszej sprawy. Z samych już bowiem dokumentów, towarzyszących zastosowaniu wobec powoda kary porządkowej, a także z zeznań świadków przesłuchanych na okoliczności towarzyszące ukaraniu, wynika niezgodność zachowania pracodawcy z prawem, przejawiająca się naruszeniem przepisu art. 108 i 109 k.p. k.p. w zakresie, w jakim konstytuuje on powinności, których naruszenie może skutkować nałożeniem kary porządkowej.

Okoliczność, czy powódka rzeczywiście dopuściła się wskazanych w zawiadomieniu naruszeń i czy przyczyniła się do opisanej przez pozwanego sytuacji w archiwum, niezgodnej z oczekiwaniami pracodawcy, a tym samym czy rzeczywiście świadczyła pracę nieefektywnie i nierzetelnie, były zatem nieistotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Jedynie na marginesie wskazać należy, że w świetle zgromadzonych dowodów obarczenie powódki odpowiedzialnością za stan archiwum i zarzucenie jej nieefektywności i lekceważenia pracy budzi bardzo poważne wątpliwości. Powódka – co przyznał pozwany – była i jest bardzo dobrym pracownikiem, na każdym z piastowanych przez siebie stanowisk. W 2016 r., a także wcześniej, była niewątpliwie bardzo obarczona pracą, w tym bardzo licznymi obowiązkami niezwiązanymi z pracą w archiwum. Jej ówczesna przełożona J. W. została nawet ukarana za nadmierne obciążenie powódki pracą. Pomimo tego bezspornie wyniki pracy powódki w archiwum były lepsze niż wszystkich innych pracowników łącznie i była stawiana przez pracodawcę za wzór. Powódka usprawniała pracę w archiwum, zgłaszała liczne problemy, za które odpowiedzialność ponosili nie pracownicy archiwum, ale komórek, których zadaniem była archiwizacja akt, a także podnosiła, że na szybsze usuwanie zaległości archiwum nie ma czasu z uwagi na liczne obciążenia (6-7 pracowników wykonywało pracę, która wcześniej była podzielona na 16 osób). Powódka nie była kierownikiem archiwum, nie była odpowiedzialna za organizację pracy w archiwum i nie została wskazana przez kontrolujących jako bezpośrednio winna jakiegokolwiek naruszenia. W świetle tych – co należy podkreślić – bezspornych okoliczności - postępowanie pracodawcy, który bez względu na bardzo wysoko ocenianą, wieloletnią pracę powódki, jej nadmierne obciążenie pracą, stanowisko związków zawodowych podnoszących niesłuszność wysuwanych wobec powódki zarzutów, ukarał powódkę dwukrotnie – najpierw przenosząc ją wbrew jej woli do innej pracy, w innym mieście, a następnie udzielając jej kary nagany, musi być w ocenie Sądu Rejonowego uznane za szczególnie naganne i niesprawiedliwe. Pracodawca bezrefleksyjnie wykonał zalecenia pokontrolne odsunięcia i ukarania osób winnych zaniedbań i nie wyjaśniając swojego stanowiska uznał za wyłącznie winną tej sytuacji powódkę, którą obciążył odpowiedzialnością, nie dając jej możliwości obrony, choć z wyników kontroli nie wynikało, by to powódka była winna jakichkolwiek zaniedbań.

Mając na uwadze powyższe w pkt I sentencji wyroku Sąd uchylił karę porządkową nagany, nałożoną na powódkę w dniu 6 maja 2016 r.

O obowiązku zwrotu kosztów przez stronę pozwaną powodowi Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804). Za zasadne Sąd uznał przyznanie powódce zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości, tj. 240 zł, z uwagi na ilość rozpraw i przyczynienie się pełnomocnika powódki do rozstrzygnięcia sprawy, o czym Sąd orzekł jak w pkt II sentencji wyroku.

W punkcie III sentencji wyroku nieuiszczonymi kosztami sądowymi w sprawie Sąd obciążył Skarb Państwa.