Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 18 maja 2017 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 maja 2017 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa K. K. , J. K. (1) , Z. K. , J. L. , M. K. (1) , A. I. , M. K. (2) , J. G. , P. L.

przeciwko U. G. z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Kaliszu

z dnia 28 października 2016r. sygn. akt I C 2858/15

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od pozwanego U. G. z siedzibą w W. na rzecz powódki M. K. (2) kwotę 450 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postepowaniu apelacyjnym,

3.  zasądza od pozwanego U. G. z siedzibą w W. na rzecz powoda P. L. kwotę 450 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postepowaniu apelacyjnym.

SSO Anna Kruk SSO Wojciech Vogt SSO Janusz Roszewski

II Ca 82/17

UZASADNIENIE

Powodowie M. K. (2) i P. L. wnieśli przeciwko U. G. w W. o zasądzenie na ich rzecz kwoty po 10.000 zł za doznaną krzywdę na skutek śmierci dziadka z ustawowymi odsetkami od dnia 26 lutego 2015 r.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

Sąd Rejonowy w Kaliszu wyrokiem z dnia 28 października 2016 r. zasądził od pozwanego U. G. z siedzibą w W. na rzecz powodów M. K. (2) i P. L. kwotę po 5000 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od dnia 28 października 2016 r.; oddalił powództwo w pozostałym zakresie i orzekł o kosztach postępowania.

Apelację od tego rozstrzygnięcia wniósł pozwany zaskarżając to rozstrzygnięcie w całości. Zarzucił:

1.  Naruszenie prawa materialnego w postaci:

a.  naruszenie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. poprzez jego niewłaściwą interpretację, a w konsekwencji:

- uznanie, że przesłanką zasądzenia zadośćuczynienia na podstawie w/w przepisów jest doznanie krzywdy po śmierci członka rodziny, bez wskazania, jakie konkretnie dobro osobiste M. K. (2) i P. L. zostało naruszone na skutek zdarzenia z dnia 06.07.1998 r., które uprawniałoby do żądania przez nich zadośćuczynienia z tytułu naruszenia ich dóbr osobistych, w sytuacji, gdy samo istnienie więzów pokrewieństwa (w drugiej linii) nie świadczy o istnieniu tak silnej więzi emocjonalnej, że zasługiwałaby ona na miano dobra osobistego;

- uznanie, że powodom: M. K. (2) i P. L. należy się zadośćuczynienie po śmierci J. K. (2), w sytuacji, gdy zadośćuczynienie z tytułu naruszenia dobra osobistego jest fakultatywne, a zebrany w sprawie materiał dowodowy nie wykazuje by przyznanie zadośćuczynienia na rzecz kilkuletnich w chwili śmierci powodów było zasadne gdy powodowie ze względu na swój wiek nie mogli zrozumieć istoty śmierci dziadka i nie byli w stanie przeżyć żałoby, a co za tym idzie świadomie odczuć krzywdy, zaś upływ ponad 18 lat od śmierci poszkodowanego na tyle złagodził ewentualne doznane cierpienia, że przyznanie tym powodom zadośćuczynienia po tak długim czasie nie będzie miało kompensacyjnej funkcji, nie złagodzi ich cierpień ani nie wspomoże ich w dostosowaniu się do „nowej” sytuacji życiowej, a jedynie spowoduje przysporzenie w majątku powodów,

b.  art. 448 k.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez ich niewłaściwą interpretację, a w konsekwencji uznanie, że powodowie: M. K. (2) i P. L. wykazali istnienie przesłanek dla zasądzenia na ich rzecz zadośćuczynienia z tytułu naruszenia ich dóbr osobistych w sytuacji, gdy powodowie nie wykazali, by pomiędzy nimi a zmarłym J. K. (2) istniała tak silna więź emocjonalna, że zasługiwałaby ona na miano dobra osobistego, a także, by doznali oni krzywdy po śmierci dziadka, która po ponad 18 latach wymagałaby rekompensaty pieniężnej.

2.  Naruszenie przepisów postepowania mające istotny wpływ na treść orzeczenia, tj.

a.  art. 299 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przyznanie mocy dowodowej i waloru wiarygodności zeznaniom strony powodowej w zakresie związania powodów z J. K. (2) i negatywnych konsekwencji śmierci J. K. (2) w życiu powodów M. K. (2) i P. L., w sytuacji gdy strona ma interes w osiągnięciu korzystnego dla niej rozstrzygnięcia,

b.  art. 232 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji ustalenie, iż powodowie M. K. (2) i P. L. udowodnili okoliczność, że śmierć dziadka spowodowała powstanie po ich strony krzywdy wymagającej rekompensaty pieniężnej, w sytuacji, gdy powodowie nie zaoferowali na tą okoliczność żadnych obiektywnych dowodów np. z zeznań świadków,

c.  art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez nie przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego zakresu psychiatrii na okoliczność ustalenia:

- jaki jest faktyczny stopień postrzegania rzeczywistości przez pięcio-sześcio letnie dziecko, w tym jaki jest charakter więzi łączącej dziecko w tym wieku z otoczeniem i dziadkiem.

– czy można uznać, że łącząca powodów M. K. (2) i P. L. więź uczuciowa i emocjonalna z dziadkiem było dopiero w początkowej fazie budowy i nie była na tyle skonkretyzowana, aby można było mówić o świadomym przeżywaniu śmierci dziadka, z którym powodowie nie zamieszkiwali - podczas gdy koniecznym i zasadnym było dopuszczenie w/w dowodu, gdyż dotychczasowy materiał dowodowy jest niewystarczający i nie wyjaśnia kluczowych kwestii pozwalających ustalić sporne kwestie i doprowadzić do wyjaśnienia w pełni stanu faktycznego w niniejszej sprawie.

W oparciu o te zarzuty wniósł o zmianę orzeczenia przez oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów.

Powodowie wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w całości podziela ustalenia faktyczne i rozważania dokonane przez Sąd Rejonowy i uznaje je za własne. W takiej sytuacji gdy sąd odwoławczy orzeka na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w pierwszej instancji i aprobuje dotychczasowe ustalenia, nie musi ich powtarzać (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2007 r., II CSK 18/07, Lex nr 966804; orzeczenie Sadu Najwyższego z dnia 13 grudnia 1935 r., C III 680/34. Zb. Urz. 1936, poz. 379, z dnia 14 lutego 1938 r., C II 21172/37, Przegląd Sądowy 1938, poz. 380 i z dnia 19 listopada 1998 r., III CKN 792/98, OSNC 1999, nr 4, poz. 83; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2006 r., I CSK 147/05).

Skarżący podnosi w swojej apelacji zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Zarzut ten nie jest uzasadniony.

W myśl art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według swego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału. Sąd Rejonowy dokonując tej oceny nie naruszył reguł oznaczonych w powołanym tu unormowaniu, dającym wyraz obowiązywaniu zasady swobodnej oceny dowodów.

Cechą istotną swobodnej oceny dowodów jest ich bezstronna ocena (por. np. K. Piasecki, w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do artykułów 1 – 505 , pod red. K. Piaseckiego, Warszawa 2006, t. I, s. 1026). Takiej właśnie – tj. bezstronnej oceny – dokonał Sąd I instancji.

Wszechstronne rozważenie zebranego materiału oznacza uwzględnienie wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu oraz wszystkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych środków dowodowych, a mających znaczenie dla ich mocy i wiarygodności (por. W. Siedlecki, Realizacja zasady swobodnej oceny dowodów w polskim procesie cywilnym, NP. 1966, nr 4, s. 20). Sąd Rejonowy wszechstronnie rozważył zebrany w tej sprawie materiał. Swoje twierdzenia Sąd I instancji przekonująco i należycie uzasadnił.

Sąd miał podstawy aby zakres, trwałość i siłę więzi jaka łączyła M. K. (2) i P. M. ze zmarłym dziadkiem ocenić w oparciu o zeznania powodów. Okoliczność, że powodowie byli zainteresowani wynikiem postepowania nie może sama w sobie deprecjonować prawdziwości ich zeznań.

Należy również podkreślić, że nie są wymagane widomości specjalistyczne do ustalenia, że dzieci 5 i 6 letnie mogą nawiązać silną więź emocjonalna z dziadkiem kontaktując się z nim w okolicznościach opisanych przez Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie oraz że zerwanie tej więzi stanowi naruszenie ich dobra osobistego wymagającego pieniężnej rekompensaty mimo upływu 18 lat od zdarzenia.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 10 czerwca 2014 r. I ACa 497/14 trafnie stwierdził , że okoliczność zaistnienia krzywdy nie wymaga wiadomości specjalnych i może być ustalona w drodze wszelkich dowodów , w tym dowodu z dokumentów i zeznań stron stron.

Upływ czasu z pewnością łagodzi i nawet wygasza poczucie krzywdy, straty i braku najbliższej nawet osoby. Należy jednak pamiętać, że zadośćuczynienie należy się za odczutą i przeżyta krzywdę i taką, która z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością nastąpi. Nie można więc sensownie twierdzić, że dawne ale nie przedawnione krzywdy nie wymagają rekompensaty. Deprecjonowanie uczuć dzieci w wielu 5 i 6 lat i próba twierdzenia, że dzieci w tym wieku nie przeżywają poczucia krzywdy po gwałtownej śmierci osoby bliskiej jest niezgodne z podstawowym doświadczeniem życiowym człowieka.

Wysokość zasądzonego zadośćuczynienia jest bardzo umiarkowana i nie można twierdzić, że zasądzona kwota jest nadmierna.

Mając na uwadze powyższe okoliczności należało, zgodnie z art. 385 k.p.c., orzec jak w sentencji. O kosztach orzeczono zgodnie z art. 98 k.p.c.

Anna Kruk Wojciech Vogt Janusz Roszewski