Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 maja 2017 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Stępień

Protokolant: star. sekr. sądowy Ewelina Trzeciak

po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2017 r. w Legnicy

sprawy z wniosku J. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania J. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 2 marca 2017 r.

znak (...)

I.  zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 2 marca 2017 r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy J. D. prawo do emerytury od dnia 10 lutego 2017 roku,

II.  zasądza od strony pozwanej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na rzecz wnioskodawcy J. D. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

III.  stwierdza, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia.

Sygn. akt V U 268/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 2 marca 2017 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił wnioskodawcy J. D. prawa do emerytury, wskazując, iż wnioskodawca do dnia 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i pełnym wymiarze czasu pracy. Zakład podał, iż przy ustalaniu okresów pracy wykonywanej w szczególnych warunkach nie uznał:

-

pracy wnioskodawcy w (...)Ośrodku (...) w Z. od 13 listopada 1979 r. do 22 lipca 1991 r., na podstawie zaświadczenia z dnia 20 października 1999 r. oraz z dnia 25 lutego 2016 r. wystawionych przez Urząd Miejski w Z., ponieważ zaświadczenia te nie zostały sporządzone przez pracodawcę ani następcę prawnego. Jednostki przechowujące akta po zlikwidowanych zakładach nie są uprawnione do sporządzania świadectw pracy w szczególnych warunkach. Ponadto w ww. zaświadczeniach o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach, przy ustalaniu stanowiska pracy nie powołano właściwego przepisu branżowego, tj. aktu prawnego ustanowionego przez właściwego ministra lub kierownika urzędu centralnego, centralne związki spółdzielcze dla podległych i nadzorowanych zakładów pracy, z których wynika zajmowane stanowisko,

-

okresu służby wojskowej od 28 października 1977 r. do 31 sierpnia 1979 r. odbywanej w trakcie zatrudnienia w Spółdzielni (...) w Z., gdyż brak informacji, czy po odbyciu służby wojskowej wnioskodawca podjął zatrudnienie w tym zakładzie i czy na tym samym stanowisku, na którym pracował przed powołaniem do wojska.

Od ww. decyzji odwołanie złożył wnioskodawca, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury. Podał, że w okresie od 13 listopada 1979 r. do 22 lipca 1991 r. był zatrudniony w (...) Ośrodku (...)w Z. na stanowisku spawacza, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Stanowisko to zgodnie z zarządzeniem nr 85 Ministra Rolnictwa i Leśnictwa z dnia 24 czerwca 1982 r. było stanowiskiem pierwszej kategorii zatrudnienia, a następnie zostało wskazane w rozporządzeniu nr 86 ww. ministra z dnia 31 października 1983 r., dział IX poz. 12 pkt 1. Odpowiada to rodzajowi prac przewidzianych w wykazie A, dział XIV pkt 12 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 7 lutego 1983 r. – prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym. W ocenie skarżącego, również okres jego służby wojskowej od 28 października 1977 r. do 31 sierpnia 1979 r., odbywanej w trakcie zatrudnienia w Spółdzielni (...) w Z., powinien być zaliczony do stażu pracy w szczególnych warunkach, gdyż bezpośrednio przed powołaniem do służby pracował on na stanowisku traktorzysty, a w ciągu 30 dni od dnia zakończenia służby wojskowej (dokładnie w dniu 13 listopada 1979 r.) podjął zatrudnienie u innego pracodawcy, na stanowisku spawacza.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, podnosząc te same argumenty co w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił:

Wnioskodawca J. D., ur. (...), wiek 60 lat ukończył z dniem (...) Nie jest członkiem OFE.

Na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił 25 lat ogólnego stażu ubezpieczeniowego, w tym: 23 lata, 1 miesiąc i 20 dni okresów składkowych, 1 miesiąc i 21 dni okresów nieskładkowych oraz 2 lata, 4 miesiące i 19 dni okresów uzupełniających.

Dnia 16 stycznia 2017 r. J. D. po raz pierwszy złożył wniosek o przyznanie emerytury w tzw. obniżonym wieku emerytalnym.

Decyzją z dnia 30 stycznia 2017 r. ZUS odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury, wskazując w uzasadnieniu, że: wnioskodawca na dzień wydania decyzji nie osiągnął wieku emerytalnego, do dnia 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach ani 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego.

Kolejny wniosek o wcześniejszą emeryturę J. D. złożył w dniu 13 lutego 2017 r. Do wniosku dołączył dodatkowe dokumenty –dodatkowe oświadczenie dotyczące jego pracy w gospodarstwie rolnym rodziców.

Decyzją z dnia 2 marca 2017 r. ZUS ponownie odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury. W uzasadnieniu wskazał, że wnioskodawca do dnia 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i pełnym wymiarze czasu pracy.

Organ rentowy za udowodniony uznał staż pracy wnioskodawcy w szczególnych warunkach w wymiarze 6 lat, 3 miesięcy i 3 dni.

/b e z s p o r n e, a nadto dokumenty z akt emerytalnych wnioskodawcy/

Wnioskodawca J. D. w dniu 17 maja 1976 r. podjął zatrudnienie w Spółdzielni (...) w Z. na stanowisku traktorzysty.

W czasie ww. zatrudnienia wnioskodawca otrzymał powołanie do służby wojskowej. W okresie od 28 października 1977 r. do 17 października 1979 r. J. D. odbywał służbę wojskową. Po jej zakończeniu wnioskodawca nie wrócił do pracy na to samo stanowisku u dotychczasowego pracodawcy, lecz podjął zatrudnienie w innym zakładzie pracy – w (...) Ośrodku (...)w Z. w dniu 13 listopada 1979 r. na stanowisku ślusarza –mechanika.

W dniu 14 marca 1980 r. wnioskodawca nabył uprawnienia spawalnicze i od tego momentu, pracując w (...)Ośrodku (...) w Z., wykonywał prace spawacza, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, mimo że jego stanowisko pracy w czasie zatrudnienia w ww. zakładzie określane było m.in. jako monter, monter –spawacz. Wnioskodawca pracował wraz z innymi spawaczami w brygadzie, którą nadzorował Z. D.. Brygada ta zajmowała się spawaniem takich elementów jak stojaki rowerowe, dmuchawy do tuneli grzewczych, ciężkie pojemniki magazynowe, rury do grzejników oraz zgrzewaniem płytek przy produkcji akumulatorów wszystkich typów (zarówno do samochodów osobowych, ciągników, jaki samochodów ciężarowych). W czasie zatrudnienia w (...) Ośrodku (...) w Z. wnioskodawca dodatkowo podnosił swoje kwalifikacje w zakresie spawania. W 1988 r. odbył kurs w zakresie spawania elektrycznego zakończony zdobyciem uprawnień w dniu 13 marca 1989 r.

Wnioskodawca w charakterze spawacza był zatrudniony do 22 lipca 1991 r.

Dowód: dokumenty z akt ubezpieczeniowych wnioskodawcy

dokumenty z akt osobowych wnioskodawcy z okresu zatrudnienia w:

- Spółdzielni (...) w Z.

- (...) Ośrodku (...) w Z.

kserokopie książeczki spawacza k. 25

zeznania świadków:

Z. D. k. 26v, e-protokół z 24.05.2017 r. 00:05:08 i nast.

C. L. k. 26v-27, e-protokół z 24.05.2017 r. 00:12:34 i nast.

przesłuchanie wnioskodawcy k. 27, e-protokół z 24.05.2017 r. 00:21:28 i nast.

Sąd zważył:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Obowiązująca od 1 stycznia 1999 r. ustawa o emeryturach i rentach z FUS przewiduje różne podstawy nabycia prawa do emerytury, uzależniając je od daty urodzenia ubezpieczonego. Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. –jak wnioskodawca– generalnie nabywają prawo do emerytury powszechnej w chwili osiągnięcia wieku emerytalnego, który został określony w art. 24 tej ustawy. W przypadku mężczyzn urodzonych po dniu 30 września 1953 r. wiek ten wynosi co najmniej 67 lat (art. 24 ust. 1b pkt 20).

Cyt. wyżej ustawa emerytalna dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. przewiduje jednak dodatkowo możliwość nabycia prawa do emerytury w tzw. obniżonym wieku emerytalnym, z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze na podstawie art. 184 tej ustawy. Wobec nieosiągnięcia przez wnioskodawcę powszechnego wieku emerytalnego, sporną kwestią pozostawało więc, czy spełnia on warunki do nabycia świadczenia tzw. obniżonym wieku emerytalnym.

Zgodnie z treścią przepisu art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40 wskazanej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat –dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. 25 lat dla mężczyzn. Emerytura, o której mowa wyżej, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu.

Zgodnie zaś z treścią przepisu art. 32 ust. 1 cyt. ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Wiek emerytalny, o którym mowa we wskazanym przepisie, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Przy czym, zgodnie z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Jak wynika z akt nin. sprawy, wnioskodawca w dniu (...) ukończył 60 lat, nie przystąpił do OFE oraz posiada wymagany ogólny okres zatrudnienia 25 lat. Sporne w sprawie pozostawało jedynie, czy wnioskodawca ma wymagany okres 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy za udowodniony na dzień 1 stycznia 1999 r. uznał okres pracy wnioskodawcy w szczególnych warunkach w łącznym wymiarze 6 lat, 3 miesięcy i 3 dni, odmawiając jednocześnie uznania za taki okresu zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Ośrodku (...) w Z. od 13 października 1979 r. do 22 lipca 1991 r. (11 lat, 9 miesięcy i 10 dni) oraz dodatkowo okresu służby wojskowej ubezpieczonego (od 28 października 1977 r. do 17 października 1979 r.). Wnioskodawca twierdził natomiast, że oba ww. okresy są okresami pracy szczególnych warunkach.

W ocenie Sądu, materiał dowodowy zgromadzony w niniejszym postępowaniu dał podstawy do uznania, że wnioskodawca na dzień wejścia w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r., tj. na dzień 1 stycznia 1999 r., spełnił warunek posiadania stażu 15 lat pracy w warunkach szczególnych. W rozpoznawanej sprawie przedmiotem oceny Sądu był przede wszystkim okres zatrudnienia wnioskodawcy w (...) Ośrodku (...) w Z. od 13 listopada 1979 r. do 22 lipca 1991 r. Z dowodów w postaci kopii książeczki spawalniczej wnioskodawcy, dokumentów potwierdzających zdobycie przez ubezpieczonego dodatkowych uprawnień spawalniczych –spawania elektrycznego, wniosku o podwyżkę w związku z pracami przy spawaniu akumulatorów i grzejników oraz zeznań świadków Z. D. –bezpośredniego przełożonego wnioskodawcy i C. L. –współpracownika, a nadto z przesłuchania wnioskodawcy, wynika w sposób niebudzący wątpliwości, że J. D. w (...) Ośrodku (...) w Z. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę spawacza, mimo że jego stanowisko na przestrzeni ponad 11 lat zatrudnienia w tym zakładzie nie zawsze było tak określane w angażach. W aktach osobowych ubezpieczonego znajdują się bowiem angaże na stanowisko: ślusarza –mechanika, montera, montera –spawacza. W aktach tych jednak znajdują się też informacje, że wnioskodawca w związku z pracami przy regeneracji akumulatorów i produkcji grzejników rurowych, które to prace –według relacji świadków– polegały na spawaniu płytek w akumulatorach wszelkiego typu i spawaniu grzejników rurowych, był nagradzany m.in. podwyższeniem stawki wynagrodzenia zasadniczego. Te informacje w powiązaniu ze zgodnymi zeznaniami świadków –osób, które wspólnie z wnioskodawcą pracowały przy tych samych co on pracach, i które w całości potwierdzają relację ubezpieczonego, dają – w ocenie Sądu – wiarygodny obraz charakteru prac, jakie J. D. rzeczywiście wykonywał, będąc zatrudnionym w(...) Ośrodku (...) w Z.. W ocenie Sądu, były to prace w szczególnych warunkach, a należy je kwalifikować jako prace spawalnicze wymienione w wykazie A, w dziale XIV pod poz. 12, tj. „Prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym” – stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Materiał dowodowy zgromadzony w niniejszym postępowaniu wykazał dodatkowo, że wnioskodawca nie od pierwszych dni zatrudnienia w (...) Ośrodku (...) w Z. wykonywał prace spawacza, lecz dopiero od momentu, kiedy formalnie nabył uprawnienia do wykonywania tego typu prac, tj. od dnia 15 marca 1980 r., co zresztą sam ubezpieczony przyznał będąc słuchany na rozprawie w dniu 24 maja 2017 r., a co potwierdza też kopia jego książeczki spawalniczej dołączonej do akt sprawy (k. 25). Dlatego też, analizując ww. okres zatrudnienia wnioskodawcy, Sąd wziął pod uwagę powyższe okoliczności i uznał, że pracę w szczególnych warunkach w charakterze spawacza J. D. wykonywał od 15 marca 1980 r. do końca okresu zatrudnienia w (...)Ośrodku (...) w Z., tj. do 22 lipca 1991 r. (a więc łącznie przez okres 11 lat, 4 miesięcy i 8 dni). Okres ten w powiązaniu z okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach uznanym przez ZUS (6 lat, 3 miesiące i 3 dni) daje wnioskodawcy wymagany ustawą staż co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach i uprawnia do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury. Dlatego też Sąd, mając powyższe na uwadze, w oparciu o art. 477(14) § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję ZUS i orzekł jak w pkt I wyroku. Sporne świadczenie zostało wnioskodawcy przyznane od dnia 10 lutego 2017 r.,(...).

Uznając powyższe, Sąd nie badał już drugiego okresu spornego, tj. okresu służby wojskowej wnioskodawcy, jako okresu pracy w szczególnych warunkach. Na marginesie tylko dodać można, że w błędzie pozostaje ubezpieczony twierdząc, iż okres ten może mu zostać zaliczony do takiej pracy w sytuacji, gdy po zakończeniu służby wojskowej nie wrócił do pracy na to samo stanowisko, lecz rozpoczął zatrudnienie w innym miejscu –u innego pracodawcy i na innym stanowisku pracy.

O kosztach zastępstwa procesowego należnych wnioskodawcy w związku z wygraną sprawą, Sąd orzekł po myśli art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804 z późn. zm.)

Stosownie do treści art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej, Sąd orzekając o prawie do emerytury, ma obowiązek stwierdzenia, czy organ rentowy ponosi czy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji i przyznania tego prawa na etapie postępowania administracyjnego. Z uwagi na okoliczność, iż w postępowaniu przed organem rentowym wnioskodawca przedłożył dokumenty, które zawierały błędną kwalifikację jego pracy, tj. z powołaniem się na przepisy resortowe, bez jakiegokolwiek odesłania do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze według którego powinna następować właściwa kwalifikacja charakteru pracy uprawnionych do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, w ocenie Sądu, niezbędne było przeprowadzenie w sprawie postępowania dowodowego, które dopiero wykazało właściwy charakter pracy wnioskodawcy w okresie spornym i pozwoliło na przyznanie mu spornego świadczenia. Dlatego też Sąd –mając na uwadze powyższe, w tym treść cyt. wyżej przepisu– uznał, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia i z tych względów orzekł jak w pkt III wyroku.