Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Przedstawicielka ustawowa małoletnich powódek W. J. i O. A. J. wniosła o podwyższenie alimentów należnych małoletnim od ich ojca – pozwanego R. J. do kwoty po 1100 zł na rzecz każdej z małoletnich. Wniosła również o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu powództwa wskazała, że alimenty na rzecz małoletnich ustalone zostały wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 12 grudnia 2012 roku w sprawie VIRC1208/12 Sądu Okręgowego w Olsztynie na kwoty po 600 zł miesięcznie na rzecz małoletniej O. i po 500 zł miesięcznie na rzecz małoletniej W.. Alimenty w ustalonej dotychczas wysokości są niewystarczające jako udział ojca w ich utrzymaniu. Sytuacja materialna matki małoletnich jest trudna – od lutego 2016 roku pozostawała ona na zasiłku dla bezrobotnych. Przedstawicielka ustawowa małoletnich aktywnie poszukuje zatrudnienia, jednak jej możliwości podjęcia pracy ogranicza konieczność opieki nad małoletnią W., która uczy się w systemie dwuzmianowym. Wskazała, że opłaca stancję po 1070 zł miesięcznie, za prąd płaci po 170 zł miesięcznie, 80 zł miesięcznie za Internet, 50 zł miesięcznie za telefon małoletniej W.. Spłaca też raty po 361 zł miesięcznie. Sytuacja materialna matki małoletnich jest na tyle trudna, że nie może ona zaspokoić potrzeb małoletnich w zakresie opłat na wyjście do kina czy też opłat za leki, w wypadku kiedy, któraś z córek zachoruje. Wskazała również, że do czasu, kiedy partnerka pozwanego nie zaszła w ciążę , pozwany kupował małoletnim odzież i inne potrzebne rzeczy. Obecnie jednak sytuacja ta się zmieniła i pozwany tych zakupów nie dokonuje.

Pozwany R. J. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódek kosztów procesu według norm przepisanych. Podniósł, że małoletnie przez jeden tydzień w miesiącu przebywają pod jego opieką. Wskazał, że pracuje w Niemczech. Jego dochód to około 9.000 zł – 10.000 zł miesięcznie. Pracuje przez trzy tygodnie w każdym miesiącu. Umowa o pracę na terenie Niemiec wygasa z końcem września 2017 roku. Pozwany zamierza podjąć pracę w Polsce z uwagi na zmieniającą się jego sytuację osobistą – partnerka pozwanego w lutym 2017 roku urodziła ich wspólne dziecko. Dochody partnerki pozwanego to około 2000 zł netto. Pozwany wskazał, że ponosi wszelkie opłaty za mieszkanie, w którym mieszka, opłaca ubezpieczenie małoletnim, kupił im laptopa i telefon. Wyremontował mieszkanie, w którym zamieszkuje – miedzy innymi urządził córkom pokój. Na ten cel spożytkował oszczędności i dodatkowo zaciągnął kredy w wysokości 20.000 zł. W związku z narodzinami kolejnego dziecka poniósł wydatki w wysokości 5000 zł.

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

Małoletnie O. J. ur. (...) i W. J. ur. (...) są córkami A. J. i R. J.. Alimenty na rzecz małoletnich zostały ustalone wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 12 grudnia 2012 roku w sprawie VIRC 1208/12 na kwoty po 600zł miesięcznie na rzecz O. J. i po 500 zł miesięcznie na rzecz małoletniej W. J.. W tamtym okresie matka małoletnich pracowała w Chłodni (...) Sp.z o.o. , osiągając wynagrodzenie w wysokości 2000 zł miesięcznie. Opłacała stancję, gdzie mieszkała z małoletnimi po 1100 zł miesięcznie. Pozwany pracował wówczas w Holandii, opłacał mieszanie, w którym zamieszkiwał uprzednio z rodziną, spłacał kredyt hipoteczny – łączne opłaty wynosiły około 820 zł miesięcznie. Spłacał też kredyt konsumpcyjny. Małoletnie były ogólnie zdrowe, O. cierpiała jednak na zapalenie skóry i astmę oskrzelową. Małoletnia W. uczęszczała do przedszkola, za które opłata wynosiła około 400-500 zł miesięcznie.

(bezsporne, dowód: dokumenty jak w aktach Sądu Okręgowego w Olsztynie (...): wyrok rozwodowy k. 126, zeznania stron k. 123-124, umowa najmu k. 116, akty USC k. 8-10, informacja o opłatach za przedszkole k. 16, zaświadczenie o wynagrodzeniu k. 19)

Obecnie A. J. mieszka nadal z córkami. Nie pracuje - poszukuje pracy. Uprzednio pracowała od godz. 7.00 do 15.00 w Chłodni (...) do 2014r.. Zarabiała około 2.100-2.300 zł miesięcznie. W 2014r . matka małoletnich zaszła w ciążę i od lutego 2014 roku była na zwolnieniu. Dziecko A. J. zmarło krótko po porodzie. Przedstawicielka ustawowa przebywała następnie na zasiłku chorobowym, rehabilitacyjnym a następnie na zasiłku dla bezrobotnych - do marca bieżącego roku. A. J. mieszka z córkami na stancji.. Płaci za stancję 1100 zł miesięcznie, dodatkowo opłaca za energię około 180 zł miesięcznie. Opłaca też internet i TV po około 80 zł miesięcznie i po 50 zł miesięcznie za doładowanie do telefonu dla jednej córki i 80 zł dla drugiej córki. Spłaca kredyt po 260 zł zaciągnięty jeszcze w czasie sprawy rozwodowej, na potrzeby procesowe. Będzie go spłacała jeszcze przez rok. Spłaca też pożyczkę po 100 zł miesięcznie, zaciągniętą na wyprawkę dla małoletniej O.. Przedstawicielka ustawowa małoletnich powódek oraz małoletnie powódki są zdrowe. O. J. nie choruje już na (...) i astmę. O. J. chodzi do gimnazjum, do klasy pierwszej. W. J. chodzi do trzeciej klasy szkoły podstawowej. Małoletnia O. J. chodzi na zajęcia taneczne, a W. J. uczęszcza na zajęcia lekkoatletyczne. Zajęcia taneczne są odpłatne po 100 zł miesięcznie - opłaca je pozwany. Opłacił też obóz taneczny córki. Lekkoatletyka jest darmowa. Obecnie przedstawicielka ustawowa musi ponieść zwiększone wydatki związane komunią małoletniej W.. Opłaciła już 800 zł za przyjęcie komunijne. Zadłużyła się w tym celu u swojego ojca. Małoletnie powódki są u ojca co 3-4 tygodnie na okres 7 dni. Pozwany w ostatnim okresie kupił jednej z córek buty za 100 zł. Pozwany w zeszłym roku dla starszej córki kupił wyprawkę.

Pozwany R. J. obecnie mieszka z partnerką oraz ich wspólną małoletnią córką ur. (...). Pozwany, jego partnerka i małoletnie dziecko są zdrowi. Pozwany obecnie pracuje w Niemczech, ma umowę zawartą ma z polską firmą. Osiąga dochód w wysokości około 9.000-10.000 złotych. Jest to kwota po odliczeniu opłat na poczet ubezpieczenia społecznego w wysokości 1250 zł. Pozwany opłaca usługi księgowe po 250 zł. miesięcznie. Pracując w Niemczech opłaca tam mieszkanie po około 400 euro. Ponosi koszty zakupu paliwa po około 200 euro i 1000 zł. miesięcznie. Na jedzenie wydaje w Niemczech około 150 euro. Spłaca kredyt po 1100 zł miesięcznie. Opłaca mieszkanie po 600 zł miesięcznie, ponosi opłaty za prąd po około 210-230 zł za dwa miesiące, za Internet po 80 zł miesięcznie, za tańce dla córki po 100 zł miesięcznie. W 2016r. opłacił małoletniej obóz w K. - 1200 zł. W tym roku też opłaci córce taki obóz kwotą 1200 zł. Pozwany zaciągnął kredyt na kwotę 20.000 zł na remont mieszkania. Poza mieszkaniem pozwany nie ma innego majątku. Partnerka pozwanego obecnie jest na urlopie macierzyńskim, otrzymuje świadczenia w wysokości 80% wcześniejszego uposażenia, które wynosiło około 2.000 zł. Partnerka pozwanego nie partycypuje w kosztach utrzymania mieszkania, w którym wspólnie zamieszkują tj. opłaca jedynie rachunek za prąd. Robi też zakupy. Pozwany będzie pracował w Niemczech do września 2017 roku – tak zawartą ma umowę. Następnie chce z uwagi na rodzinę podjąć pracę w Polsce. W czasie pobytu małoletnich u pozwanego ten ponosi wszelkie koszty związane z ich utrzymaniem. Zabiera córki na wakacje - nad morze albo w góry. Małoletnie spędzają z ojcem miesiąc wakacji i tydzień ferii. Pozwany nie ma oszczędności. Rodzice małoletniej W. nie potrafili porozumieć się odnośnie organizacji komunii. Pozwany spłaca zasiłek nienależnie pobrany w Holandii na dzieci.. Pozwany posiada samochód marki M. rocznik 2004.

(dowód: Świadectwo pracy k. 10, zaświadczenie ZUS k. 11, Decyzja ZUS k. 12, Decyzja UP k. 13, umowa najmu k. 15-16, faktury i rachunki k. 18-35, 74-79, 103-128, 161-182, 200, 201-203, 219-Pismo Urzędu Marszałkowskiego w O. k. 37, 40,41,42,43,44, pismo przedstawicielki ustawowej do Urzędu Marszałkowskiego w O. k. 38-39, umowa o usługi spawalnicze k. 59-63, zlecenie k. 64, umowa kredytowa k. 6569, zaświadczenie ginekologa k. 70, , polisa k. 71- 73, informacja o zadłużeniu k. 96, zestawienie transakcji k. 97-102, potwierdzenie operacji k. 128-152, zeznanie podatkowe k. 204-218, zeznania stron k. 225-227)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie jedynie w niewielkiej części.

Ustalenia faktyczne w przedmiotowej sprawie zostały dokonane na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy oraz dokumentów znajdujących się w aktach sprawy VI RC 1208/12 Sądu Okręgowego w Olsztynie. Wiarygodność i prawidłowość wskazanych dokumentów nie budzi wątpliwości i nie została skutecznie zakwestionowana przez żadną ze stron. Nadto Sąd oparł się również na przesłuchaniu stron. Relacje pozwanego oraz przedstawicielki ustawowej małoletnich w tych częściach które są poparte złożonymi dokumentami nie budzą wątpliwości. Różna jest natomiast ich wzajemna ocena sytuacji materialnej, potrzeb uprawnionych i możliwości zarobkowych zobowiązanego.

Dokonując oceny zasadności powództwa w pierwszej kolejności należy odnieść się do treści art. 135 k.r.o., który stanowi, że ustalając wysokość świadczeń alimentacyjnych należy brać pod uwagę usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz możliwości zarobkowe zobowiązanego. Natomiast zgodnie z art. 138 k.r.o., będącego podstawą prawną dochodzonego roszczenia, w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Przez zmianę stosunków rozumieć należy zmianę sytuacji osobistej, rodzinnej, majątkowej każdej ze stron. Do zmiany sytuacji majątkowej dochodzi w szczególności w przypadku zmiany dochodów stron, przesunięć w ich majątku; zwiększenia się bądź zmniejszenia koniecznych wydatków i kosztów utrzymania; uzyskania nowych możliwości zarobkowania bądź też w przypadku utraty dotychczasowych a także w przypadku zwiększenia się bądź zmniejszenia liczby osób pozostających na ich utrzymaniu. Sąd bada przy tym zawsze, czy przedstawione powyżej procesy zaszły po stronie zarówno zobowiązanego jak i uprawnionego. Przedmiotem badania jest okres od ostatniego wyroku, ugody bądź umowy ustalającej wysokość alimentów.

Oznacza to, iż rozstrzygnięcie wymaga w pierwszej kolejności porównania stanu istniejącego w dacie uprawomocnienia się ugody zawartej między stronami dotyczącej obowiązku alimentacyjnego ze stanem istniejącym w chwili obecnej.

W ocenie Sądu Rejonowego niewątpliwym jest wzrost potrzeb małoletnich powódek w okresie ostatnich prawie 5 lat, co uzasadnia podwyższenie dotychczasowej wysokości świadczeń alimentacyjnych.

Przede wszystkim małoletnie mają obecnie 14 i 9 lat, w czasie poprzedniego orzekania o wysokości alimentów miały 9 i 4 lata. Wzrosły zatem choćby koszty związane z wyżywieniem małoletnich, zakupem odpowiedniej odzieży, obuwia, zapewnienia małoletnim odpowiednich do wieku rozrywek, pomocy edukacyjnych, zajęć pozalekcyjnych.

Sąd w pełni podziela stanowisko przedstawicielki ustawowej, iż na zaspokojenie aktualnych usprawiedliwionych potrzeb jej dzieci potrzebne są wyższe kwoty, niż alimenty płacone dotychczas przez pozwanego. Jednakże nie jest to w ocenie Sądu wzrost tak znaczny, jak wskazuje to matka małoletnich. Jednocześnie podnieść należy, iż to nie jedynie matka ponosi bieżące trudy i koszty wychowania dzieci. Małoletnie przez jeden tydzień każdego miesiąca przebywają u ojca. W tym czasie to ojciec sprawuje nad nimi opiekę i zaspokaja ich potrzeby. Fakt, ten również uwzględnia się przy ustalaniu świadczeń alimentacyjnych.

Podnieść należy, iż ustalenie takich okoliczności – jak wzrost kosztów utrzymania, wysokość wydatków na dzieci w wieku szkolnym – w dużej mierze opiera się na faktach notoryjnych. Każdy przeciętny człowiek, posiadający minimalne doświadczenie życiowe ma wiedzę na temat kosztów utrzymania rodziny. Prowadzenie szczegółowego postępowania dowodowego w tym zakresie nie jest konieczne. W konsekwencji ustalając, zakres usprawiedliwionych potrzeb małoletnich powodów oraz wydatków niezbędnych na ich zaspokojenie oraz utrzymanie powódek Sąd oparł się głównie na wskazaniach wiedzy i doświadczenia życiowego.

Sytuacja materialna i życiowa matki małoletnich powódek jest nieco gorsza niż w czasie orzekania o wysokości obowiązku alimentacyjnego. Obecnie matka małoletnich powódek w zasadzie nie otrzymuje żadnych świadczeń. Poszukuje pracy. Niemniej jednak nie można przyjąć, że przedstawicielka ustawowa ma mniejsze możliwości zarobkowe niż uprzednio. Przedstawiciela ustawowa obecnie może podjąć zatrudnienie. Fakt, że małoletnia W. uczęszcza do szkoły na dwie zmiany nie ogranicza w zasadniczo jej możliwości podjęcia pracy – dzieci mogą pozostawać pod opieką świetlicy szkolnej a popołudniami matka małoletniej mogłaby organizować opiekę dla dziecka. Tym bardziej, że dziewczynka jest już w takim wieku, że może sama wracać ze szkoły.

Sytuacja zarobkowa pozwanego w ostatnich pięciu latach nie uległa jakieś radykalniej zmianie. Jednak z uwagi na to, że obecnie pozwany ma jeszcze jedno dziecko zwiększyły się jego wydatki. Nie mniej jednak pozwany poza alimentami łoży na utrzymanie córek. Czyni zakupy na ich rzecz. Rzeczywiście obecnie w bardziej ograniczonym zakresie niż uprzednio, a to z uwagi na zwiększone wydatki związane z urodzeniem najmłodszej córki. Pozwany przy tym opłaca wypoczynek letni małoletniej W., opłaca jej zajęcia taneczne. Zatem partycypuje w kosztach utrzymania dzieci poza alimentami.

Podkreślić również należy, że małoletnia O. nie ma już problemów zdrowotnych, natomiast małoletnia W. nie chodzi do odpłatnego przedszkola, zaś koszt opłat przedszkolnych był znaczny, w porównaniu z opłatami związanymi z uczęszczaniem małoletniej do szkoły podstawowej. Roczny koszt opłat przedszkolnych oscylował w granicach około 5000 zł. Obecnie przyjmując koszty wyprawki – przy czym podręczniki dzieci w roczniku małoletniej otrzymują nieodpłatnie – oraz opłaty takie jak składki na fundusz klasowy, komitet rodzicielski, ubezpieczenie i tym podobne koszty nie przekraczają z pewnością nawet połowy wymienionej wcześniej kwoty.

W konsekwencji , w ocenie Sądu wskazane jest podwyższenie alimentów na rzecz małoletnich jednakże w zakresie znacznie mniejszym, niż żądanie pozwu. Kwota po 100 zł dodatkowo, w stosunku do obecnej kwoty alimentów, na rzecz każdej z małoletnich, jest adekwatna zarówno do potrzeb dzieci jak i obecnych możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego. Alimenty w wysokości po 700 i 600 zł stanowią odpowiedni udział pozwanego w kosztach utrzymania małoletnich, szczególnie biorąc pod uwagę, że nie jest to jedyny udział pozwanego w utrzymanie dzieci – ponosi on nie tylko jeszcze dodatkowe koszty ale wykonuje również swój obowiązek alimentacyjny poprzez osobiste starania o wychowanie małoletnich. Mając na względzie obecną sytuację osobistą pozwanego oraz jego możliwości zarobkowe zdaniem Sądu, brak jest przesłanek do podwyższenia należnych małoletnim powódkom alimentów ponad kwoty 600 i 700 zł miesięcznie. Dlatego też Sąd podwyższył alimenty należne małoletniej powódce O. J. na kwotę po 700 zł miesięcznie i po 600 zł miesięcznie na rzecz małoletniej W. J.. Jednocześnie wskazać należy, że alimenty w wymienionych kwotach nie są wystarczające, by zaspokoić wszystkie potrzeby małoletnich. Jednakże obowiązek alimentacyjny wobec małoletnich ciąży również na matce małoletnich. Nie można przyjąć, by obowiązek alimentacyjny matki małoletnich wykonywany mógłby być jedynie poprzez osobiste starania matki, a to chociażby z uwagi na wiek dziewczynek.

Konsekwencją częściowego uwzględnienia roszczeń powódki było oddalenie powództwa w pozostałym zakresie w pkt. II wyroku.

O wzajemnym zniesieniu kosztów procesu między stronami Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. Sąd z urzędu nadał wyrokowi w części zasądzającej alimenty rygor natychmiastowej wykonalności , a w oparciu o art. 1082 k.p.c. nadał klauzulę wykonalności .

Na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych orzeczono o kosztach sądowych.