Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 czerwca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Tychach Wydział VI Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Jolanta Brzęk

Protokolant: stażysta Monika Kucharczyk

po rozpoznaniu w dniu 1 czerwca 2017 r. w Tychach

na rozprawie

sprawy z powództwa:

(...) Sp. z o.o. w C.

przeciwko:

A. B.

o zapłatę

1)  zasądza od pozwanej A. B. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. w C. kwotę 9 316,73 zł (dziewięć tysięcy trzysta szesnaście złotych siedemdziesiąt trzy grosze) z odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 27 marca 2015 roku do dnia zapłaty;

2)  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3)  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2 535,00 zł (dwa tysiące pięćset trzydzieści pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Jolanta Brzęk

Sygn. akt VI GC 199/16/3

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 4 stycznia 2016 roku powód (...) sp. z o.o. w C. wniósł pozew przeciwko pozwanej A. B. o zapłatę kwoty 9 374 zł 96 gr, a ponad to o zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 21 września 2015 roku nabył od D. S. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą SD- (...) z siedzibą w K. wierzytelność przysługującą zbywcy wobec pozwanej wynikającą z faktury VAT o numerze (...) po uwzględnieniu faktury korygującej o nr. (...) co potwierdza cesja wierzytelności z dnia 21 września 2015 roku. Cedent wykonał dla pozwanej usługi transportowe na trasie międzynarodowej zgodnie ze zleceniem. Cedent wykonał usługę rzetelnie i terminowo za co została wystawiona faktura na kwotę 9 374 zł 96 gr z odroczonym terminem płatności w dniu 2 marca 2015 roku wystawiona została faktura korygująca o nr. (...), która pomniejszyła należność wynikającą z faktury. Pomimo upływu terminu płatności pozwana nie uregulowała należności z niej wynikającej w dniu 18 grudnia 2015 pozwana została wezwana do zapłaty zaległości powstały wskutek nieuregulowania należności wynikającej z wyżej wymienionej faktury po uwzględnieniu faktury korygującej, czego dowodem jest wezwanie do zapłaty z dnia w dniu 5 stycznia 2016 roku.

Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał nakaz w elektronicznym postępowaniu upominawczym, w którym zasądził całość roszczenia oraz kwotę kosztów w wysokości 1919 zł 18 gr

W przepisanym terminie sprzeciw złożyła pozwana, wnosząc o przekazanie sprawy wg właściwości oraz o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana stwierdziła, że powód nie ma legitymacji w czynnej procesowej ponieważ z art. 509 § 1 k.c. wynika jednoznacznie, że strony mogą zmodyfikować treść stosunku umownego w ten sposób, że przeniesienie wierzytelności na osobę trzecią będzie wymagało zgody dłużnika, a tego typu klauzula kontraktowa została zawarta w umowie przewozu łączące go pozwaną z D. S.. Zgodnie z pkt 21 zlecenia przewozu, wyznaczając treść umowy zleceniobiorca nie może bez pisemnej zgody zleceniodawcy dokonać przeniesienia praw w tym wierzytelności wynikających bezpośrednio lub pośrednio z niniejszej umowy i to pod rygorem nieważności. Pozwana stwierdziła ponadto, że nigdy nie udzieliła zgody jakiejkolwiek formie na dokonanie przez pana D. S. przeniesienia wierzytelności na powódkę. Natomiast wedle art. 514 k.c. jeżeli wierzytelność stwierdzona pismem ma zastrzeżenie umowne, iż przelew nie może nastąpić bez zgody dłużnika, jest skuteczne względem nabywcy tylko wtedy, gdy nabywca w chwili przelewu wiedział o zastrzeżeniu. Skoro powódka nabyła wierzytelność wynikającą z przedmiotowej faktury musiała znać treść powołanej faktury, w której odwołano się wyraźnie do zlecenia przewozu nie dlatego też na powódce jako przedsiębiorcy prowadzącym usługową działalność finansową spoczywał obowiązek zapoznania się z treścią tego zlecenia, a to celem ustalenia czy nie zawiera ono pactum de non cedendo. Przy prawidłowym działaniu powódki, którego należałoby oczekiwać od podmiotu obowiązanego do zachowania szczególnej należytej staranności, pewne było uzyskanie wiedzy o zakazie cesji wierzytelności ustanowionym w umowie przewozu zawartej przez pozwaną z panem D. S.. Brak zachowania należytej staranności w tym zakresie jest okolicznością obciążającą wyłącznie powódkę.

Uzupełniając pozew przed tutejszym Sądem powód podtrzymał roszczenie pozwu i wniósł dodatkowo o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków oraz o przesłuchania stron, a pozwana podtrzymała stanowisko ze sprzeciwu.

Sąd ustalił, co następuje :

Zleceniem z przewozu z dnia 28 stycznia 2015 roku pozwana A. B. zleciła D. S. wykonanie przewozu na trasie N. - T.. Drogą mailową przesłano zlecenia wraz z warunkami dodatkowymi. Transport został wykonany prawidłowo, towar został dostarczony bez żadnych zastrzeżeń. D. S. wystawił fakturę oraz korektę faktury wynikającą z różnicy w kursie euro.

Dowód : zlecenie przewozu (karta 68 do 69), faktura ( karta 70, korekta faktury k.71), CMR ( karta 46, 94 ), korespondencja mailowa ( k. 92 do 93), zeznania świadka S. S. (karta 96 do 97), zeznania świadka D. S. (karta 98 - 99),.

W dniu 21 września 2015 roku D. S. zawarł umowę cesji z powodem (...) spółka z o.o. w C.. Cedent przekazał powodowi, zawierając cesję fakturę, fakturę korygującą i korespondencję mailową oraz CMR. Nie przekazano wraz z cesją zlecenia przewozu.

Dowód : zawiadomienie o cesji (karta 41), cesja (k. 42 - 43), faktury i CMR (karta 44 do 46), zeznania świadka D. S. ( karta 98 do 99), zeznania świadka S. S. ( karta 96 - 97 ) zeznania przedstawiciela powoda P. K. ( karta 130 do 131).

Powód wezwał pozwaną do zapłaty

Dowód : wezwanie do zapłaty ( karta 38 - 39).

Oceniając materiał dowodowy zgromadzony w sprawie podkreślić należy waga dowodów dokumentów. Sąd uznał je za w pełni wiarygodne dla sądu, ponieważ żadna ze stron nie zakwestionowała ich treści i autentyczności. Sąd dał wiarę w całości zeznaniom świadków D. S. i S. S. oraz przedstawiciela powoda P. K., ponieważ ich zeznania są logiczne konsekwentne i wzajemnie zgodne, ponadto pozostają w zgodzie ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Sąd pominął dowód z przesłuchania pozwanej, albowiem pomimo prawidłowego wezwania i pouczenia nie stawiła się celem przesłuchania bez usprawiedliwienia

Sąd zważył, co następuje :

Roszczenie pozwu okazało się za uzasadnione w zasadniczej części.

Powód roszczenie swe wywodzi się z zawartej przez D. S. umowy przewozu z pozwaną A. B.. Pozwana wniosła o oddalenie powództwa ze względu na brak legitymacji procesowej czynnej powoda ponieważ zawarła w warunkach dodatkowych zlecenia transportowego warunek o zakazie cesji.

W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, że pozwaną z cedentem powoda łączyła umowa przewozu zgodnie, z którą z cedent zobowiązał się jako przewoźnik w ramach działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem towaru zgodnie ze zleceniem wystawionym przez pozwaną A. B.. Ze względu na fakt, że miejsce załadunku i rozładunku przesyłki znajdowały się w różnych krajach, do zawartej umowy zastosowanie mają przepisy Konwencji Genewskiej o umowie Międzynarodowego przewozu drogowego towarów CMR z dnia 19 maja 1956 roku.

Zgodnie z art. 31 ust. 1 konwencji CMR powód może wnieść sprawę do sądu jednego z umawiających się krajów, określonych przez stronę w drodze wspólnego porozumienia, a ponadto do sądów w kraju, na którego obszarze pozwany ma stałe miejsce zamieszkania, główną siedzibę lub filię albo agencję, za której pośrednictwem zawarto umowę o przewóz albo znajduje się miejsce przyjęcia towaru do przewozu lub miejsce jego dostawy. Pozwana A. B. prowadziła swą działalność gospodarczą w T. w związku z tym żądanie rozpoznania sprawy przed Sądem Rejonowym w Tychach należy uznać za zasadne.

Strony w zasadzie nie kwestionowały zasady i wysokości roszczenia. Okolicznościami bezspornymi w sprawie był fakt, że zawarto umowę, a ponadto, że umowa została wykonana zgodnie z ustaleniami i zleceniem oraz, że została wystawiona faktura, której pozwana nie zapłaciła.

W pkt 21 warunków dodatkowych zlecenia przewozowego wskazano, że zleceniobiorca nie może bez pisemnej zgody zleceniodawcy pod rygorem nieważności dokonać przeniesienia praw wynikających bezpośrednio lub pośrednio z tytułu realizacji niniejszej umowy w tym wierzytelności oraz związanych z nimi należności ubocznych na rzecz banków, firmy ubezpieczeniowych oraz innych podmiotów gospodarczych czy też osób prawnych lub fizycznych ani też w inny sposób dążyć do ich zbycia oraz, że zleceniobiorca gwarantuje, że nie dokona jakiejkolwiek czynności prawnej lub też faktycznej, której bezpośrednim lub pośrednim skutkiem będzie zmiana wierzyciela z osoby zleceniobiorcy na inny podmiot. Niniejsze ograniczenie obejmuje w szczególności przelew (cesja) surogację ustawową oraz umowną, zastaw, hipoteka oraz przekaz.

Z treści art. 509 § 1 k.c. wynika, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (§ 2).

W art. 514 k.c. zawarto klauzulę pactum de non cedendo, jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, zastrzeżenie umowne, iż przelew nie może zostać nastąpić bez zgody dłużnika, jest skuteczne względem nabywcy tylko wtedy, gdy pismo zawiera wzmiankę o tym, zastrzeżeniu chyba, żeby nabywca w chwili przelewu o zastrzeżeniu wiedział.

Umowne wyłączenia bądź ograniczenia zbywalności wierzytelności mogą budzić wątpliwości w kontekście uregulowania art. 57 § 1 k.c. zgodnie, z którym nie można przez czynność prawną wyłączyć ani ograniczyć uprawnienia do przeniesienia prawa, jeżeli wg ustawy prawo to jest zbywalne. Jednakże w związku z tym, że art. 509 § 1 oraz art. 514 k.c. stanowią lex specialis w stosunku do art. 57 § 1 k.c. umowne wyłączenie lub ograniczenia zbywalności wierzytelności są dopuszczalne i wywierają skutek nie tylko inter partes, lecz także wobec osób trzecich, nawet jeżeli były w dobrej wierze.

Cesjonariusz co do zasady nie może bronić się wobec dłużnika zarzutem, że w chwili dokonywania przelewu nie wiedział o umownym wyłączeniu cesji. Możliwość podniesienia wskazanego zarzutu przez nabywcę wierzytelności dotyczy jedynie sytuacji, w której cedowana wierzytelności jest stwierdzona pismem w przypadku istnienia kilku dokumentów stwierdzających istnienie wierzytelności zbytej w drodze przelewu, z których tylko część zawiera informacje o zakazie dokonywania przelewu bez zgody dłużnika. Ocena skuteczności tego zastrzeżenia wymaga ustalenia na podstawie jakiego dokumentu wierzyciel wykazał wobec nabywcy wierzytelności jej istnienie. (wyrok SN z dnia 05.04.2006 r. ICSK 189/05). Sąd Najwyższy stwierdził również, że ochrona nabywcy wierzytelności na podstawie art. 514 k.c. nie jest wyłączona jeżeli pismo stwierdzające istnienie wierzytelności nie zawiera wzmianki o zastrzeżeniu zakazującym dokonania przelewu bez zgody dłużnika, a o zastrzeżeniu tym nabywca wierzytelności mógł się dowiedzieć przy dołożeniu należytej staranności.

Jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie podczas zawierania umowy cesji strony umowy nie spotkały się osobiście, a dokumenty były przesyłane drogą mailową. Do zawartej cesji dołączono tylko fakturę i fakturę korygującą.

Z zeznań świadków w sprawie dodatkowo wynika, iż wszystkie warunki zlecenia z A. B. omówiono drogą mailową. A zlecenie przewozu z warunkami dodatkowymi nie zostało przesłane. Świadek jako dokumentację dla Urzędu Skarbowego oprócz faktur i CMR miał załączone maile, ale nie dysponował pełnym zleceniem przewozowym. A zastrzeżenie o zakazie cesji znajdowało się zaś jedynie na dokumencie zlecenia transportowego w pkt 21 warunków dodatkowych. Wynika z tego, iż nie tylko wykonujący transport cedent nie miał świadomości istnienia tego zakazu, a tym bardziej nabywający wierzytelność powód.

W ocenie sądu należało uznać, iż nawet przy zachowaniu należytej staranności powód nie mógł wiedzieć o zawartym w warunkach dodatkowych zakazie cesji. Jak wynika z materiału do dowodowego powód, nabywając wierzytelność nie otrzymał pełnego zlecenia transportowego zawierającego warunki dodatkowe.

Z art. 488 § 1 k.c. wynika, że roszczenia będące przedmiotem zobowiązań z umów wzajemnych powinny być spełnione jednocześnie, chyba że z umowy z ustawy albo z orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego organu wynika, iż jedna ze stron obowiązana jest do wcześniejszego świadczenia. Na gruncie niniejszej sprawy termin zapłaty wynagrodzenia określony został w umowie przewozu oraz potwierdzone w treści faktury wystawionej na podstawie zawartej umowy przewozu. W związku z powyższym pozwana powinna dokonać płatności w terminie wskazanym w przedmiotowym w umowie, jednakże nie wywiązała się z tego obowiązku pomimo skierowania do niej wezwań do zapłaty przez powódkę.

Biorąc pod uwagę wyżej poczynione rozważania sąd uznał dochodzone przez powódkę roszczenie za zasadne i w związku z tym w pkt 1 wyroku zasądzono od pozwanej na rzecz na rzecz powódki kwotę 9316 zł 73 gr wraz z odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 27 marca 2015 roku do dnia zapłaty.

W pkt 2 wyroku oddalono powództwo w pozostałym zakresie ponieważ z materiału dowodowego wynika niezbicie, iż doszło do pierwotnej faktury wystawionej przez cedenta wystawiona została korekta faktury wynikająca z różnicy kursu euro. Powód w pozwie podnosił okoliczności wystawienia korekty faktury, jednakże błędnie nie skorygował roszczenia pozwu w tym zakresie. Roszczenie w zakresie korekty jest, więc nieuzasadnione.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. w obecnym brzmieniu do 31 grudnia 2015 roku występowały odsetki ustawowe, jednakże od 1 stycznia 2016 roku zastąpiły je odsetki za opóźnienie.

O kosztach postępowania orzeczono w pkt 3 wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie, z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony ( koszty procesu ). Co prawda nastąpiło częściowe oddalenie powództwa, jednakże dotyczyło ono tylko niewielkiej kwoty 58,23 zł, zatem nie przekraczało 10%. Na łączną kwotę kosztów procesu złożyła się kwota opłaty od pozwu - 118 zł oraz stawka wynagrodzenia pełnomocnika profesjonalnego w wysokości 2400 zł , a także opłata od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych łącznie 2 535 zł

SSR Jolanta Brzęk