Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 10 lutego 2017 roku w sprawie z powództwa (...) w W. przeciwko M. G. o zapłatę Sąd Rejonowy w Kaliszu w pkt. 1 zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.678,00 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 6 maja 2011 roku do dnia zapłaty; w pkt. 2 zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 647,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesowych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany M. G. zaskarżając go w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi skarżący zarzucił:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego:

a.  art. 31 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK (w brzmieniu obowiązującym do dnia 11 lutego 2012 roku) przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, że pozwany ponosi odpowiedzialność za zapłatę składki ubezpieczeniowej;

b.  art. 32 ust. 3 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK (w brzmieniu obowiązującym do dnia 11 lutego 2012 roku) przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, że pozwany ponosi odpowiedzialność za zapłatę składki ubezpieczeniowej;

c.  art. 5 k.c. przez jego niezastosowanie w sytuacji, w której zasady współżycia społecznego sprzeciwiają się dokonywaniu rekalkulacji składki ubezpieczeniowej, w sytuacji kiedy pozwany nie ponosi winy za brak przekazania informacji, że sprzedany pojazd posiadał zawartą umowę ubezpieczenia, kierowania przez pozwaną wezwania do zapłaty po upływie 30-dniowego terminu przewidzianego na wypowiedzenie umowy przez nabywcę, brak szczegółowego uzasadnienia dla kryteriów wziętych pod uwagę przy dokonywaniu rekalkulacji świadczenia, oraz domaganie się zapłaty za okres ubezpieczenia od 29 października 2010 roku do 21 maja 2011 toku, gdy pozwany nie był już właścicielem pojazdu;

2.  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy:

a.  art. 232 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. przez uznanie, że powód udowodnił, wysokość swojego żądania;

b.  art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie oceny dowodów w sposób niewszechstronny bez uwzględnienia zeznań świadka A. S., która wskazała, że pozwana w 2010 roku przy rekalkulacji składki ubezpieczeniowej w ogóle nie uwzględniała przysługujących zniżek oraz, że błędem ze strony agenta powódki było nie wpisanie nr rejestracyjnego w polisie ubezpieczeniowej;

c.  art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie oceny dowodów w sposób niewszechstronny bez uwzględnienia przesłuchania pozwanego oraz okoliczności, że pojazd nie został zarejestrowany na terytorium P., a tym samym nie został dopuszczony do ruchu i uznanie, że pozwany wiedział, że pojazd marki M. o numerze VIN (...) posiadał zawartą umowę obowiązkowego ubezpieczenia posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z powódką, podczas gdy pozwanemu nie została przekazana przy zakupie przedmiotowego pojazdu przez sprzedawcę K. G. polisa ubezpieczeniowa a pojazd nie został wprowadzony do ruchu, gdyż nie został zarejestrowany;

d.  art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie oceny dowodów w sposób sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego, podczas gdyby pozwany wiedział, że pojazd marki M. o numerze VIN (...) posiadał zawartą umowę obowiązkowego ubezpieczenia posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z powódką, wypowiedziałby umowę ubezpieczenia w terminie 30 dni od dnia nabycia pojazdu i zawarłby umowę ubezpieczenia u innego ubezpieczyciela za niższą składką.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych oraz opłaty skarbowej w kwocie 17,00 zł ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie apelacji jako bezzasadnej i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania odwołwczego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i na podstawie odpowiednich przepisów prawa rozstrzygnął spór pomiędzy stronami niniejszego procesu. Sąd Okręgowy podziela ustalenia sądu pierwszej instancji i przyjmuje je za własne.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów naruszenia prawa procesowego Sąd Okręgowy uznał je za chybione.

Sformułowane przez pozwanego zarzuty naruszenia art. 233 §1 k.p.c. nie mogą prowadzić do zmiany zaskarżonego wyroku.

Skarżący podniósł, że sąd pierwszej instancji nie uwzględnił zeznań świadka A. S. w zakresie nieuwzględniania przy rekalkulacji składki ubezpieczeniowej zniżek pozwanego oraz pominięcia przez agenta ubezpieczeniowego powoda numeru rejestracyjnego w polisie ubezpieczeniowej. W ocenie Sądu Okręgowego tak sformułowany zarzut w odniesieniu do zniżek pozwanego dotyczy oceny prawnej i stosowania prawa materialnego, a nie oceny dowodów i ustaleń faktycznych. Stąd nie ma podstaw do weryfikowania oceny dowodów dokonanej przez sąd pierwszej instancji w tym zakresie. Natomiast w odniesieniu do braku numeru rejestracyjnego w polisie ubezpieczeniowej Sąd Okręgowy uznał, że brak ustalenia faktycznego w tym zakresie nie stanowi istotnego naruszenia prawa procesowego mającego wpływ na wynik procesu.

Następnie skarżący wskazał, że sąd pierwszej instancji nie dokonał wszechstronnej oceny dowodów nie uwzględniając, że przedmiotowy pojazd nie został zarejestrowany na terytorium P., a tym samym nie został dopuszczony do ruchu oraz że pozwany nie wiedział o zawartej umowie ubezpieczenia OC zawartej przez zbywcę przedmiotowego pojazdu. W tym zakresie Sąd Okręgowy uznał, że brak ustalenia faktycznego nie stanowi istotnego naruszenia prawa procesowego mającego wpływ na wynik procesu.

Kolejno skarżący wskazał, że gdyby wiedział o zawartej umowie ubezpieczenia OC z powodem, wypowiedziałby ją i zawarłby umowę ubezpieczenia OC u innego ubezpieczyciela z niższą składką. W odniesieniu do powyższego Sąd Okręgowy uznał, że tak sformułowany zarzut dotyczy oceny prawnej i stosowania prawa materialnego, a nie oceny dowodów i ustaleń faktycznych. Stąd nie ma podstaw do weryfikowania oceny dowodów dokonanej przez sąd pierwszej instancji w tym zakresie.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 232 k.p.c. w związku z art. 6 k.c. należy uznać go za chybiony. Sąd Okręgowy za sądem pierwszej instancji uznał, że powód udowodnił istnienie roszczenia dochodzonego w przedmiotowym postępowaniu jak również jego wysokość. Powód w piśmie z dnia 8 września 2015 roku szczegółowo wskazał podstawę do określenia składki ubezpieczeniowej, to jest taryfę nr (...). Powód dokonując rekalkulacji składki uwzględnił wszystkie dostępne dla niego informacje dotyczące pozwanego i przysługujących pozwanemu zniżek. Jednocześnie należy podkreślić, że powód dołożył należytej staranności w tym zakresie poprzez ustalenie wszystkich dostępnych ubezpieczycielowi informacji, także w Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym. Nie może umknąć uwadze także fakt, że pozwany został należycie poinformowany o rekalkulacji składki i mógł przedstawić swoje stanowisko ubezpieczycielowi, w tym przedstawić dokumenty potwierdzające przysługujące mu zniżki. Wobec powyższego powództwo należało uznać za w pełni uzasadnione.

Przechodząc do analizy zarzutów naruszenia prawa materialnego przez sąd pierwszej instancji należy wskazać, iż ustawa z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych nakłada na posiadaczy pojazdów mechanicznych szereg obowiązków w zakresie ubezpieczenia OC. Te obowiązki muszą być realizowane przez każdego posiadacza pojazdu mechanicznego. Współcześnie wiedza o treści tych obowiązków ma charakter powszechny z uwagi na ilość pojazdów mechanicznych użytkowanych w Polsce. Tym bardziej przedsiębiorca jako profesjonalista nie może zasłaniać się nieznajomością obowiązków wynikających ze wskazanej ustawy.

Sąd Okręgowy uznał za chybiony zarzut naruszenia art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w brzmieniu obowiązującym od dnia 11 lutego 2012 roku (Dz. U. z 2003 roku, Nr 124, poz. 1152, z późn. zm.) – dalej Ustawy - poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie prowadzące do uznania, że pozwany jest zobowiązany do zapłaty składki ubezpieczeniowej.

Zgodnie z art. 31 ust. 1 Ustawy w razie zbycia pojazdu mechanicznego, którego posiadacz zawarł umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, na nabywcę pojazdu przechodzą prawa i obowiązki zbywcy wynikające z tej umowy. Umowa ubezpieczenia ulega rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta, chyba że nabywca wypowie ją przed upływem 30 dni od dnia nabycia pojazdu mechanicznego. W przypadku wypowiedzenia umowy, rozwiązuje się ona z upływem 30 dni następujących po dniu nabycia pojazdu mechanicznego. Przepisy art. 28 stosuje się odpowiednio.

Z treści cytowanego przepisu wynika jednoznacznie, że pozwany był związany umową obowiązkowego ubezpieczenia OC zawartą przez zbywcę przedmiotowego pojazdu, skoro jej nie wypowiedział. W tym zakresie pozwany nie może zasłaniać się niewiedzą o zawartej umowie obowiązkowego ubezpieczenia OC przez zbywcę. Po pierwsze zgodnie z art. 29 ust. 1 Ustawy nie tylko pojazd zarejestrowany w Polsce podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu OC, ale także pojazd wprowadzony do ruchu pojazdów. Po drugie z art. 32 ust. 1 Ustawy wynika, że zbywca pojazdu mechanicznego jest zobowiązany do przekazania nabywcy potwierdzenia zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC. W ocenie Sądu Okręgowego nie sposób uznać, że zbywca przedmiotowego pojazdu nie wypełnił ciążącego na nim obowiązku, skoro zgłosił na piśmie ubezpieczycielowi zbycie pojazdu. Pozwany jako profesjonalista zawierając umowę sprzedaży przedmiotowego pojazdu winien ustalić, czy wobec obowiązku ubezpieczenia ten pojazd jest ubezpieczony i wyegzekwować realizację obowiązku przekazania polisy ubezpieczeniowej od swojego kontrahenta. Wobec powyższego należało uznać, iż pozwany jako następca prawny zbywcy pojazdu mechanicznego w zakresie umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC pojazdu mechanicznego jest zobowiązany do zapłaty składki wyliczonej przez ubezpieczyciela.

Podobnie chybiony okazał się zarzut naruszenia przez sąd pierwszej instancji art. 32 ust. 3 Ustawy poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie prowadzące do uznania, że pozwany jest zobowiązany do zapłaty składki ubezpieczeniowej.

Zgodnie z art. 32 ust. 3 Ustawy zbywca pojazdu mechanicznego ponosi wraz z nabywcą odpowiedzialność solidarną wobec zakładu ubezpieczeń za zapłatę składki ubezpieczeniowej należnej zakładowi ubezpieczeń za okres do dnia powiadomienia zakładu ubezpieczeń o okolicznościach, o których mowa w ust. 1.

Cytowany przepis w pełni uzasadnia odpowiedzialność pozwanego zarówno od momentu nabycia przedmiotowego pojazdu jak i po jego zbyciu do końca okresu, na który umowa została zawarta. Konsekwencją niedochowania należytej staranności po zawarciu umowy nabycia przedmiotowego pojazdu mechanicznego przez pozwanego było niewywiązanie się z obowiązku poinformowania ubezpieczyciela o zbyciu tego pojazdu. Wobec powyższego w pełni uzasadnione było wyliczenie składki za okres, na który została zawarta umowa. Pozwany zaś jest zobowiązany do uiszczenia tej składki w wysokości wyliczonej przez powoda. Ubezpieczyciel zgodnie z art. 31 ust. 2 Ustawy był uprawniony do ponownego wyliczenia składki na podstawie dostępnych informacji o nabywcy. Jednocześnie pozwany odpowiadając na wezwanie do zapłaty i przedstawiając dokumenty potwierdzające przysługujące mu zniżki mógł doprowadzić do weryfikacji wyliczeń ubezpieczyciela. Podkreślenia wymaga, że pozwany także w toku postępowania sądowego, nawet przed sądem drugiej instancji, nie przedstawił dowodów, które mogłyby świadczyć o przysługujących mu zniżkach, poza uwzględnioną przez powoda.

Chybiony jest również zarzut naruszenia przez sąd pierwszej instancji art. 5 k.c. Ten przepis jest jednym z licznych przepisów Kodeksu cywilnego zawierających tzw. klauzule generalne, mającym największe z nich wszystkich znaczenie ze względu na najszersze pole zastosowania. Celem stanowienia przepisów zawierających klauzule generalne jest nadanie normom prawnym elastyczności umożliwiającej właściwe stosowanie prawa w zmieniających się warunkach społecznych i gospodarczych oraz wydawanie słusznych rozstrzygnięć w wyjątkowych przypadkach, odbiegających pod jakimś względem od sytuacji stypizowanej, opisanej w przepisach prawnych.

W świetle powyższych rozważań nie ma podstaw do uznania roszczenia dochodzonego w przedmiotowej sprawie przez powoda za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa. Postępowanie sądowe wykazało, że zaniedbania pozwanego doprowadziły do wytoczenia powództwa w przedmiotowej sprawie. Stąd zgodnie z zasadami stosowania art. 5 k.c. pozwany nie może skutecznie powoływać się na naruszenie tego przepisu w przedmiotowym sporze.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił apelację pozwanego jako bezzasadną.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy oparł na zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu wynikającej z art. 98 §1 k.p.c. uwzględniając dyspozycje art. 98 §3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. Pozwany przegrał postępowanie odwoławcze i winien zwrócić powodowi poniesione przez niego koszty w kwocie 450 zł stanowiącej wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika ustalone stosownie do wartości przedmiotu zaskarżenia na podstawie § 2 pkt 3 w związku z §10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804, z późn. zm.).