Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2017r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Koronowski

Protokolant: st. sekr. sądowy Anna Tomaszewska

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2017r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z odwołania A. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 28 lutego 2017r.i z dnia 28 marca 2017r., obie znak: (...)

o wysokość emerytury

I.  oddala odwołanie od decyzji z dnia 28 lutego 2017r.;

II.  zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 28 marca 2017r. w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy A. B. od dnia 1 marca 2017 r. prawo do przeliczenia emerytury z uwzględnieniem okresu ubezpieczenia od 4 do 25 listopada 2016r.;

III.  stwierdza odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji z dnia 28 marca 2017r.

Sygn. akt IV U 638/17

UZASADNIENIE

Ubezpieczony A. B. wniósł odwołanie od dwóch decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. - z dnia 28 lutego 2017r. i z dnia 28 marca 2017r., obie znak (...). Odnośnie pierwszej z nich domagał się obliczenia emerytury z uwzględnieniem dochodów uzyskanych i wykazanych po dacie przyznania emerytury, tj. po dniu 28 lutego 2013r. oraz odsetek, odnośnie drugiej – o obliczenie świadczenia z uwzględnieniem wynagrodzenia, które skarżący otrzymał jednorazowo za dni od 4 do 25 listopada 2016r.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wskazał, że wniosek dotyczący odsetek rozpoznał odrębną decyzją z dnia 25 kwietnia 2017r. W pozostałej części pozwany wniósł o oddalenie odwołania, powołując się na art. 26 i 108 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (obecnie Dz.U. z 2016r. poz. 887 ze zmianami; dalej: ustawa emerytalna).

Odnośnie decyzji z dnie 28 lutego 2017r. organ wywodził, że została ona wydana w wykonaniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 1 grudnia 2016r. sygn. akt III AUa 2371/15 przez przeliczenie emerytury od dnia 1 marca 2013r.

Co do decyzji z dnia 28 marca 2017r. pozwany wskazał, że zgodnie z art. 108 ust. 3 ustawy emerytalnej ponowne ustalenie wysokości emerytury następuje na wniosek zgłoszony nie wcześniej niż po upływie roku kalendarzowego lub po ustaniu ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Ponieważ ostatnie doliczenie składek nastąpiło w decyzji z dnia 28 lutego 2017r., gdzie uwzględniono składki do końca lutego 2013r., decyzja organu rentowego została wydana prawidłowo.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 26 czerwca 2013r. przyznano ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 1 marca 2013r. na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej. Decyzją z dnia 8 września 2015r. emeryturę przeliczono od dnia 1 marca 2013r., uwzględniając korektę kwoty składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji – kwota ta wyniosła 76.805,52 zł – i zwaloryzowanego kapitału początkowego, uwzględniającego dodatkowy miesiąc okresów nieskładkowych, wynoszącego 526.319,74 zł. Wskutek odwołań ubezpieczonego od tych decyzji Sąd Apelacyjny w Katowicach wyrokiem z dnia 1 grudnia 2016r., sygn. akt III AUa 2371/15, zmienił zaskarżone decyzje w ten sposób, że zobowiązał pozwanego do ustalenia wysokości emerytury od dnia 1 września 2013r. z uwzględnieniem w wyliczeniach wysokości kapitału początkowego obliczonego z zastosowaniem wskaźnika wysokości podstawy wymiaru równego 153,7%.

(bezsporne, ponadto decyzje w tomach II i III akt ZUS, odpis wyroku SA z uzasadnieniem w tomie V akt ZUS)

W wykonaniu tego wyroku organ rentowy wydał decyzję z dnia 22 lutego 2017r. o ponownym ustaleniu kapitału początkowego i zaskarżoną decyzję z dnia 28 lutego 2017r. o przeliczeniu emerytury od dnia 1 marca 2013r., w której przyjęto zwaloryzowany kapitał początkowy w kwocie 581.974,90 zł, zwaloryzowane składki w kwocie 76.805,22 zł, co dało emeryturę w wysokości 3.120,70 zł, a po waloryzacjach od 1 marca 2017r. 3.365 zł.

Po złożeniu wniosku o emeryturę w dniu 28 lutego 2013r. ubezpieczony kilkukrotnie składał wnioski o uwzględnienie zarówno wcześniejszych okresów ubezpieczenia bądź dowodów dotyczących wynagrodzeń z takich okresów, jak i późniejszych okresów ubezpieczenia, w tym wniosek z dnia 9 marca 2017r. dotyczący okresu ubezpieczenia od 4 do 25 listopada 2016r. i ostatni przed tym wnioskiem wniosek z dnia 12 października 2015r. o doliczenie okresów składkowych od lipca do września 2015r. Decyzja uwzględniająca wniosek z dnia 12 października 2015r. została wydana w dniu 26 października 2015r., zaś w dniu 26 stycznia 2016r. wydano decyzję uwzględniającą wcześniejszy tego rodzaju wniosek – z dnia 9 stycznia 2014r. Wniosek z dnia 9 maca 2017r. pozwany załatwił odmownie drugą z zaskarżonych decyzji – z dnia 28 marca 2017r.

(bezsporne, ponadto wnioski i decyzje w tomach IV i V akt ZUS)

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny sprawy nie budził sporu pomiędzy stronami i wynikał z przywołanych wyżej dokumentów.

W ocenie Sądu na uwzględnienie zasługiwało odwołanie od decyzji z dnia 28 marca 2017r. Wprawdzie art. 108 ust. 3 ustawy emerytalnej stanowi, że ponowne ustalenie wysokości emerytury następuje na wniosek zgłoszony nie wcześniej niż po upływie roku kalendarzowego lub po ustaniu ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, jednak wniosek ubezpieczonego z dnia 9 marca 2017r. nieprawidłowo został uznany za złożony przedwcześnie. Wynika to stąd, że rok kalendarzowy, o którym mowa w przywołanym przepisie, należy liczyć nie od daty wydania ostatniej decyzji w przedmiocie przyznania emerytury lub uwzględnienia w jej wysokości dalszych składek – jak to postrzega pozwany – a od daty stosownego wniosku, względnie daty końcowej uwzględnionego okresu ubezpieczenia. W ocenie Sądu nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, że ustawodawca chciał uzależnić możliwość złożenia wniosku o doliczenie dalszych zewidencjonowanych składek od okoliczności, na którą ubezpieczony nie ma żadnego wpływu, tj. od okresu oczekiwania na rozpoznanie wniosku przez organ rentowy, który może być znaczny, w szczególności jeśli dojedzie do postępowania odwoławczego, niejednokrotnie długotrwałego.

Skoro poprzedni (przed 9 marca 2017r.) wniosek o doliczenie dalszych zewidencjonowanych składek pochodził z dnia 12 października 2015r., ubezpieczony był uprawniony do złożenia kolejnego takiego wniosku w marcu 2017r. i mógł zasadnie oczekiwać jego uwzględnienia przez przeliczenie świadczenia od początku miesiąca wniosku, tj. od dnia 1 marca 2017r. Skutkowało to zmianą zaskarżonej decyzji z dnia 28 marca 2017r. na podstawie art. 477 ¹⁴§2 kpc przez przyznanie wnioskowanego prawa. Ponieważ decyzja z dnia 28 marca 2017r. była oparta na oczywiście wadliwej wykładni art. 108 ust. 3 ustawy emerytalnej, Sąd stwierdził ponadto na podstawie art. 118 ust. 1a tej samej ustawy, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (punkty II. i III. wyroku).

Odmiennie należało ocenić odwołanie od decyzji z dnia 28 lutego 2017r., chociaż nie sposób odmówić ubezpieczonemu racji co do tego, że jego emerytura ostatecznie powinna być obliczona z uwzględnieniem nie tylko okresów ubezpieczenia odbytych i ujawnionych przed marcem 2013r. Należy jednak podkreślić, że w postępowaniu z odwołania od decyzji organu rentowego Sąd jest związany zarówno zakresem tej decyzji, jak i – jeśli została wydana na wniosek – zakresem wniosku, którego ona dotyczy. Decyzje z dnia 26 czerwca 2013r. i 8 września 2015r., zmienione wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach wydanym w sprawie III AUa 2371/15, odnoszą się tylko do stanu sprawy w rozpoznaniu przez organ rentowy wniosku z dnia 28 lutego 2013r. o przyznanie emerytury, a więc nie dokonywano w nich oceny okresów ubezpieczenia zaszłych po lutym 2013r. Tym samym i w zaskarżonej decyzji z dnia 28 lutego 2017r., skoro organ rentowy zaznaczył w niej wyraźnie, że stanowi wykonanie przywołanego wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach, co oznacza, że stanowi tylko rozpoznanie wniosku o emeryturę z korektą jej wysokości wynikającą bezpośrednio z tego wyroku, nie uwzględniono dodatkowych okresów ubezpieczenia. Mając jednak na uwadze późniejsze (tj. po złożeniu w dniu 28 lutego 2013r. wniosku o emeryturę) wnioski o uwzględnienie zarówno późniejszych okresów ubezpieczenia, jak i okresów wcześniejszych, co do których skarżący pozyskał dodatkowe dowody dotyczące wysokości podstawy wymiaru składek, powinnością organu rentowego było wydanie nie tylko zaskarżonej decyzji z dnia 28 lutego 2017r., ale też konieczne jest wydanie dalszych decyzji co do obliczenia kapitału początkowego (wszystkie wnioski ubezpieczonego o przeliczenie świadczenia z uwzględnieniem okresów sprzed marca 2013r. dotyczyły tylko okresów zatrudnienia sprzed 1999r.), jak i co do ujęcia w wymiarze świadczenia kolejnych zewidencjonowanych składek, jak tego dokonano w decyzjach z dnia 26 października 2015r. i 9 stycznia 2014r. (k.60-61 i 71-72 tomu IV akt ZUS), a ponadto ostatnio zgłoszonego okresu z listopada 2016r., każdorazowo z uwzględnieniem daty wniosku o przeliczenie emerytury. Od tak wydanych kompleksowych decyzji ubezpieczonemu – jeśli decyzje te będą w ocenie skarżącego nieprawidłowe – będzie przysługiwało odwołanie, którego skutkiem będzie merytoryczna i całościowa ocena prawidłowości obliczenia łącznej wysokości emerytury. Ubezpieczony powinien jednak mieć na uwadze, że przedłożenie dalszych dowodów co do wysokości wynagrodzeń osiąganych przed 1999r. nie musi automatycznie przełożyć się na podwyższenie kapitału początkowego, a to z uwagi na sposób obliczania wskaźnika wysokości podstawy wymiaru tego kapitału, zwykle prowadzący do pominięcia w tym obliczeniu części okresu ubezpieczenia przy wyborze najkorzystniejszego wariantu obliczenia.

Mając na względzie te rozważania, odwołanie od decyzji z dnia 28 lutego 2017r. oddalono, stosownie do art. 477 ¹⁴§1 kpc.