Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lutego 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 lutego 2015 roku w S.

sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w K.

przeciwko J. W. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Myśliborzu z dnia 15 maja 2014 roku, sygn. akt VI C 34/14

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuję sprawę Sądowi Rejonowemu w Choszcznie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

Sygn. akt II Ca 763/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 15 maja 2014 roku Sąd Rejonowy w Myśliborzu VI Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Choszcznie wydanym w sprawie o sygnaturze akt VI C 34/14 oddalił powództwo (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w K. przeciwko J. W. (1) o zapłatę kwoty 23.491,03 zł wraz z umownymi odsetkami od kwoty 13.658,12 zł od dnia 24 lipca 2013 roku.

Sąd ustalił, że J. W. (1) w dniu 22 maja 2009 roku zawarła umowę pożyczki z (...) Bank Spółką Akcyjną we W.. W związku z nieregularnymi spłatami zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. Następnie wierzytelność (...) Bank SA została przeniesiona na (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w K. na podstawie zbiorczej umowy cesji, a postępowanie egzekucyjne umorzono. Cesjonariusz zaś wystąpił na drogę sądową o zapłatę zaległych kwot.

W ocenie sądu strona powodowa nie wykazała należycie, aby w rzeczywistości doszło do przelewu wierzytelności wobec J. W. (2). Zakwestionował ponadto podstawę dokonanych przez wierzyciela wyliczeń wysokości zadłużenia pozwanej i zwrócił uwagę na brak dowodu doręczenia jej zawiadomienia o cesji. W konsekwencji oddalił powództwo.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało zaskarżone w całości przez stronę powodową. W apelacji zarzucono:

1.  naruszenie przepisu art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz błąd w ustaleniach faktycznych, w tym w szczególności poprzez uznanie, że powód nie udowodnił podstawy oraz wysokości dochodzonej należności, pomimo że z załączonych do pozwu dokumentów wynikało, z jakiego tytułu i w jakiej wysokości objęta została niniejszym pozwem należność;

2.  naruszenie przepisu art. 230 k.p.c. poprzez przyjęcie za nieudowodnione twierdzenia powoda, w tym szczególności w zakresie wysokości dochodzonej należności w sytuacji, kiedy pozwana nie przedstawiła żadnych dowodów potwierdzających dokonanie przez nią wpłat tytułem zadłużenia;

3.  naruszenie przepisu art. 365 § 1 k.p.c. – w sprawie dochodzonej należności wydane zostało postanowienie sądu powszechnego o nadaniu klauzuli wykonalności, a zatem podstawa prawna i wysokość roszczenia powoda wobec pozwanej była wiążąca dla sądu pierwszej instancji.

W oparciu o przedstawione zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości, względnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez sąd pierwszej instancji, a nadto o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu za obie instancje. Sformułowane zostały również liczne wnioski dowodowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda okazała się o tyle zasadna, ze doprowadziła do uchylenia wyroku sądu pierwszej instancji i przekazania mu sprawy do ponownego rozpoznania, jednak nie z powodów wskazanych w treści środka odwoławczego.

W ocenie Sądu Odwoławczego Sąd Rejonowy nie rozpoznał istoty sprawy, co skutkowało wydaniem orzeczenia kasatoryjnego stosownie do brzmienia art. 386 § 4 k.p.c.

Postępowanie zostało zainicjowane wniesieniem pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym. W dniu 9 października 2013 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin-Zachód w Lublinie uwzględnił w całości powództwo, wydając nakaz zapłaty. W dniu 5 listopada 2013 roku do tegoż sądu wpłynęło pismo pozwanej J. W. (2), potraktowane jako sprzeciw. W następstwie jego wniesienia sprawa została przekazana do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Myśliborzu jako rzeczowo i miejscowo właściwemu do rozpoznania sprawy w postępowaniu zwyczajnym.

Poważne wątpliwości Sądu drugiej instancji budził charakter wspomnianego pisma. Wymogi formalne sprzeciwu od nakazu zapłaty zostały określone w art. 503 § 1 zd. 2 k.p.c. Oprócz elementów składających się na każde pismo procesowe to szczególne powinno ponadto zawierać wskazanie czy pozwany zaskarża nakaz w całości czy w części, zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, oraz okoliczności faktyczne i dowody. Tymczasem J. W. (2) ograniczyła się do przyznania, że posiada zadłużenie w (...) Bank SA, a nadto opisała swoją sytuację materialną. Sąd nie wezwał pozwanej ani do oświadczenia czy pismo to stanowi sprzeciw, ani do uzupełnienia braków formalnych sprzeciwu, choćby przez wskazanie zakresu zaskarżenia. Pominął ten etap postępowania, przyjmując wersję najbardziej korzystną dla J. W. (2), to jest że kwestionuje nakaz zapłaty w całości. Następnie doręczył odpis pisma powodowi, który w miarę możliwości odniósł się do wyinterpretowanego z jego treści zarzutu dokonania przez pozwaną częściowej spłaty.

Na rozprawie w dniu 15 maja 2014 roku, przeprowadzonej pod nieobecność strony powodowej, J. W. (2) w toku informacyjnego wysłuchania zgłosiła zarzuty wobec nakazu zapłaty. Wskazała, że wierzyciel nie uwzględnił w przedstawionym rozliczeniu uiszczonych przez nią należności. Zakwestionowała podmiot, na rzecz którego obowiązana była świadczyć, a także ważność umowy cesji. Podniosła również, że powód nie przedstawił dowodów, z których wynikałaby faktyczna wysokość zadłużenia.

Powyższe okoliczności znacząco wpływały na zakres rozpoznania sprawy przez sąd pierwszej instancji. Stanowiły istotne novum w porównaniu z pismem potraktowanym jak sprzeciw od nakazu zapłaty, doręczonym powodowi. Pomimo tego, abstrahując już od niedopuszczalności ustnego uzupełniania sprzeciwu oraz etapu postępowania, na którym to nastąpiło, sąd zamknął rozprawę i wydał wyrok. Procedując prawidłowo, powinien był przynajmniej umożliwić nieobecnej stronie powodowej zapoznanie się z "uzupełnieniem sprzeciwu" i merytoryczne do nich ustosunkowanie. Nie dysponując stanowiskiem (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w K., oddalił powództwo, nie odnosząc się do istoty sprawy.

O wadze powyższego zaniechania świadczy rozbudowana argumentacja powoda wyrażona w apelacji oraz zgłoszenie szeregu nowych dowodów, których nie było potrzeby powoływać wcześniej z uwagi na niekwestionowanie odnośnych okoliczności przez J. W. (2). W tym stanie rzeczy należy stwierdzić, że sąd pierwszej instancji utrudnił stronie powodowej dochodzenie swoich praw. Tym samym w niniejszej sprawie zaktualizowały się obie przesłanki uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji określone w art. 386 § 4 k.p.c.

Wobec takiej konkluzji należy stwierdzić, że zarzuty apelacyjne nie okazały się w pełni adekwatne do zastanego stanu faktycznego. Weryfikacja prawidłowości oceny dowodów jest możliwa o tyle, o ile sąd opiera się na jego całokształcie. W przedmiotowym postępowaniu był on niepełny, co wynikało z uchybień zaistniałych na wcześniejszym etapie, a zatem jego ocena z założenia byłaby wadliwa. Z kolei zarzut dotyczący naruszenia art. 365 § 1 k.p.c. nie zasługiwał na uwzględnienie, albowiem bankowy tytuł egzekucyjny, na który powołuje się skarżący, został załączony do akt sprawy dopiero jako załącznik do apelacji, wobec czego nie mógł być znany Sądowi Rejonowemu. Ustalenia dotyczące istnienia takiego dokumentu wynikały wprawdzie z innych dowodów, jednak nie jest to równoznaczne z oparciem się na samym dokumencie. Jedynie na marginesie wymaga zasygnalizowania, iż tytuł ten odnosi się do relacji pomiędzy J. W. (2) oraz (...) SA we W., w związku z czym jego moc jako prejudykatu w sprawach pomiędzy innymi podmiotami jest dalece ograniczona.

Sąd, rozpoznający sprawę ponownie będzie zobligowany do wyjaśnienia czy pismo pozwanej z dnia 29 październik 2013r. jest w istocie sprzeciwem od nakazu zapłaty, jeżeli tak to wezwie pozwaną do uzupełnienia sprzeciwu poprzez wskazanie zakresu zaskarżenia nakazu zapłaty. Po uzupełnieniu doręczy pismo powodowi, dając mu możliwość wykazania zakwestionowanych w sprzeciwie okoliczności. Sąd umożliwi stronom zaprezentowanie swoich stanowisk i przedłożenie dowodów potwierdzających zgłaszane okoliczności. Następnie zaś oceni je zgodzie ze standardami wynikającymi z art. 233 § 1 k.p.c., wydając na tej podstawie adekwatne rozstrzygniecie.

Sąd drugiej instancji zwraca ponadto uwagę na potrzebę zachowania większej staranności przy formułowaniu pisemnych motywów orzeczenia przez Sąd Rejonowy. Niniejsza sprawa dotyczy pozwanej J. W. (2), jednak w części uzasadnienia dotyczącej ustaleń faktycznych pojawiają się dodatkowo nazwiska J. K. (1) oraz J. K. (2). W przypadku tego drugiego została ponadto przywołana kwota pieniężna nieznajdująca odzwierciedlenia w stanie faktycznym postępowania przeciwko J. W. (2). Tego rodzaju uchybienia znacznie utrudniają kontrolę instancyjną wyroku i mogą potencjalnie stanowić samoistną podstawę jego uchylenia. Tym samym po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd winien sporządzić ewentualne pisemne motywy orzeczenia z uwzględnieniem wskazań zawartych w art. 328 § 2 k.p.c..

Z uwagi na konieczność uchylenia orzeczenia sądu pierwszej instancji i niemożność określenia ostatecznego wyniku postępowania na obecnym etapie rozstrzygniecie w przedmiocie kosztów procesu, w tym za postępowanie apelacyjne, pozostawiono Sądowi Rejonowemu, stosownie do treści przepisu art. 108 § 2 k.p.c.