Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie :

Przewodniczący SSO Marzena Głuchowska

Protokolant Barbara Wypych

po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2017 r. w Kaliszu

odwołania U. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 30 listopada 2016 r., Nr (...)

oraz z dnia 1 grudnia 2016 r., Nr (...)

w sprawie U. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o wysokość świadczenia

1.  Zmienia zaskarżone decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.z dnia 30 listopada 2016 r. Nr (...) oraz z dnia 1 grudnia 2016 r. znak (...)w ten sposób, że ustala, iż kapitał początkowy i emerytura dla odwołującej U. G.winny być obliczone z uwzględnieniem m.in. zarobków z:

⚫

1981 r. w kwocie 81.690,00 zł,

⚫

1982 r. w kwocie 91.389,00 zł,

⚫

1983 r. w kwocie 114.091,00 zł,

⚫

1984 r. w kwocie 128.186,00 zł,

⚫

1985 r. w kwocie 162.626,00 zł,

⚫

1986 r. w kwocie 193.745,00 zł,

⚫

1987 r. w kwocie 241.977,00 zł,

⚫

1988 w kwocie 400.152,00 zł,

2.  Oddala odwołanie w pozostałym zakresie.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30.11.2016 r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.ustalił odwołującej U. G.ponownie kapitał początkowy na dzień 01.01.1999 r. Ustalono go na kwotę 105342,27 zł, a po waloryzacji na kwotę (...).60 zł.

Decyzją z dnia 01.12.2016 r. znak (...) przeliczono odwołującej U. G. emeryturę kapitałową. Emeryturę obliczono przy uwzględnieniu zwaloryzowanego kapitału początkowego 363206,60 zł, zwaloryzowanych składek – 116315,60 zł i średniego trwania życia. Emeryturę ustalono na kwotę – 1913,50 zł plus okresowa emerytura kapitałowa- 249,87 zł.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyła U. G., kwestionując wysokość wyliczenia kapitału początkowego.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd ustalił i zważył co następuje.

Odwołująca urodziła się dnia (...) W październiku 2016 r. odwołująca wniosła o przyznanie emerytury. Świadczenie przyznano od dnia 03.11.2016 r., czyli od osiągnięcia wieku emerytalnego.

W decyzji z dnia 13.09.2002 r. ustalono odwołującej kapitał początkowy. Ustalono go na kwotę 106673,60 zł na dzień 01.01.1999 r. Obliczono wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału – 71,64% z 10 lat: 1980 - 50900,00 zł, 1981 – 102709,00 zł, 1982 - 93589,00 zł, 1983 – 65441,00 zł, 1984 – 132303,00zł, 1985 – 188528,00zł, 1986 – 213846,00 zł, 1987 - 251902,00 zł, 1988 – 433486,00 zł, 1989 - 1790068,00 zł Kapitał ustalono na kwotę 106673,60 zł na dzień 01.01.1999 r.

W dniu 04.10.2016 r. odwołująca wniosła o przyznanie emerytury. Obliczono ją w decyzji z dnia 01.12.2016 r. według zwaloryzowanego kapitału początkowego – 363206,60 zł, zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie społeczne 116315,60 zł i średniego trwania życia.

Kapitał początkowy przeliczono odwołującej w decyzji z dnia 30.11.2016 r., obliczając go według wskaźnika wysokości podstawy wymiaru – 66,15%, obliczonego według zarobków z lat 1979 – 44000,00 zł, 1980 r. – 50900,00 zł, 1981 r. – 81690,00 zł, 1982 r. – 93589,00 zł, 1983 r. – 63756,00 zł, 1984 r. – 128186,00 zł, 1985 r. – 162626,00 zł, 1986 r. – 193745,00 zł, 1987 r. – 241977,00 zł, 1988 r. – 400152,00 zł.

Różnice występują w stosunku do decyzji z 2002 r. o obliczeniu kapitału początkowego w następujących latach: 1981 r. – była kwota 102709,00 zł, a jest kwota 81690,00 zł, w roku 1982 przyjęto takie same kwoty, w roku 1983 r. – była kwota 65441,00 zł, a jest 63756,00 zł, w roku 1984 r. – była kwota 132303,00 zł, a jest 128186,00 zł, w roku 1985 r. – była kwota – 188528,00 zł, a jest 162626,00 zł, w roku 1986 r. była kwota – było 213846,00 zł, a jest 193745,00 zł, w roku 1987 r. – była kwota 251902,00 zł, a jest 241977,00 zł, w roku 1988 r. – była kwota 433486,00 zł, a jest 400152,00 zł.

Według odwołującej różnice wynoszą: w 1981 r. – 22240 zł, w 1982 r. – 3012 zł, w 1983 r. – 50031 zł, w 1984 r. – 2677 zł, w 1985 r. – 14960 zł, w 1986 r. – 3000 zł, w 1987 r. – 4073 zł, w 1988 r. – 4325 zł.

Według organu rentowego nie uwzględniono przy ponownym przeliczeniu kapitału początkowego składników – premia bilansowa, premia motywacyjna, czysta nadwyżka, monitor oraz skorygowano zasiłki chorobowe z 1985 r. – z 1900 zł na 1190 zł.

Odwołująca w okresie od 01.06.1981 r. do 31.12.1993 r. zatrudniona była w Zakładach (...) w K.. Likwidator Spółdzielni wykazał odwołującej zarobki: za 1981 r. – 32200 zł – 7 miesięcy, za 1982 r. – 90577 zł, za 1983 r. – 113787 zł, za 1984 r. – 125509 zł, za 1985 r. – 177586 zł, za 1986 r. – 196745 zł, za 1987 r. – 246050 zł, za 1988 r. – 404477 zł. Według powyższej informacji w powyższym zestawieniu nie uwzględniono nagród jubileuszowych do 1990 r., gdyż nie opłacano składek na ubezpieczenie społeczne.

Spór w niniejszej sprawie sprowadza się do tego czy przy obliczeniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego winny być uwzględnione premie bilansowe, premie motywacyjne oraz wypłaty z czystej nadwyżki.

Za rok 1981 odwołująca w 1982 r. otrzymała premię bilansową w kwocie 2200 zł. Kwota 211019 zł, została przez organ rentowy przy pierwszym obliczeniu kapitału początkowego, błędnie uznana za wielkość, do której odnosi się zapis premia bilansowa – a tak nie jest. Jest to wielkość stanowiąca podliczenie i zsumowania jakiś bliżej nieokreślonych kwot. Odwołująca także twierdzi, iż w roku 1981-1982 kwota ta odpowiadałaby jej kilkumiesięcznemu wynagrodzeniu co jest niemożliwe. Słusznie co do tego roku organ rentowy pomniejszył zarobki odwołującej o 21019 zł. Pozostaje problem premii bilansowej wypłaconej w tym roku w kwocie 2200 zł. Premia bilansowa wypłacana była z funduszu osobowego. Wynikała z faktu prawidłowego rozliczenia bilansu przez pracowników księgowości. Okoliczność czy premia bilansowa wypłacona w 1982 r. powinna być uwzględniona w podstawie wymiaru kapitału pozostaje do rozpatrzenia niżej. Drugi błąd, który trafnie został skorygowany przez organ rentowy to wliczenie zasiłku chorobowego w 1985 r. w kwocie 1900 zł, zamiast w kwocie 1190 zł wynikającej z kartoteki.

W roku 1983 r. nie została uwzględniona kwota premii bilansowej – 1685 zł. Nadto co do tego roku organ rentowy nie policzył zarobków z całego roku. Odwołująca przepracowała cały 1983 r., nie była na urlopie bezpłatnym czy wychowawczym. W kartotece wpisy cząstkowe są do lipca, natomiast wpisy wyliczenia końcowych zarobków w poszczególnych miesiącach są we wszystkich miesiącach. Kwota z tytułu zarobków w 1983 r. powinna być 114091,00 zł. Spór pozostaje co do premii bilansowej - 1685 zł – wypłaconej z funduszu osobowego, o czym także niżej.

Co do roku 1984 r. pomniejszono zarobki o premię bilansową – 1890 zł oraz o kwotę 2949 zł czystej nadwyżki. Co do charakteru tych wypłat są to wypłaty, które nie podlegały oskładkowaniu, nie stanowiły więc podstawy wymiaru kapitału początkowego.

Co do roku 1985 r. pomniejszenie dotyczy kwoty 14000 zł – premii motywacyjnej. Co do charakteru tej wypłaty, - rozważania niżej.

Co do roku 1986 r. pomniejszenie dotyczy kwoty 2000 zł premii bilansowej, 3000 zł premii motywacyjnej, 15096 zł czystej nadwyżki.

Co do roku 1987 r. pomniejszenie dotyczy kwoty 6500 zł premii bilansowej.

Co do roku 1988 r. pomniejszenie dotyczy kwoty 41008 zł – czysta nadwyżka, 5000 zł premia bilansowa,

Co do roku 1989 r. pomniejszenie dotyczy kwoty 18000 zł premii bilansowej, 77457 zł – czystej nadwyżki.

Według organu rentowego w latach 1981-1989 premia bilansowa, premia motywacyjna, wypłaty z czystej nadwyżki były nieoskładkowane.

Wypłaty w postaci czystej nadwyżki w całym spornym okresie nie stanowiły podstawy wymiaru składek, stąd nie są uwzględniane w podstawie wymiaru kapitału początkowego. Wypłaty nazwane „ monitor „, to wynagrodzenie za 2 dni opieki nad dziećmi do lat 14, a więc jako wynagrodzenie podlegały oskładkowaniu. Premie motywacyjne i premie bilansowe jeżeli były wypłatami dokonywanymi z zysku do podziału nie były oskładkowane w całym spornym okresie.

Organ rentowy prawidłowo wyłączył następujące kwoty z podstawy wymiaru kapitału początkowego: w roku 1982 – 21019 zł - błędnie ujęte, w 1983 r. – premia bilansowa- 1685 zł, w 1984 r. - premia bilansowa 1980 zł, czysta nadwyżka – 2949 zł, w 1985 r. – premia motywacyjna – 14000 zł, w 1986 r. – premia bilansowa- 2000 zł, premia motywacyjna – 3000 zł, czysta nadwyżka – 15096 zł, w 1987 r. - premia bilansowa 6500 zł, w 1988 r. – premia bilansowa 5000 zł, czysta nadwyżka 41008 zł w 1989 r. – premia bilansowa 18000 zł, czysta nadwyżka – 77457 zł. Prawidłowo także za 1985 r. organ rentowy skorygował kwotę zasiłków chorobowych z 1900 zł na 1190 zł.

Nieprawidłowo organ rentowy ujął zarobki odwołującej z 1983 r. W roku tym wynagrodzenie odwołującej winno wynieść kwotę 114091,00 zł. Jedyna wypłata, która powinna być pominięta w tym roku to premia bilansowa 1685 zł.

Zarobki podlegające uwzględnieniu do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego z lat 1981-1988 z Zakładów (...) w K. to kwoty: w roku 1981 r. – 81690,00 zł (łącznie z należnościami za 5 miesięcy w Banku (...) – 27250 zł), w roku 1982- 91389 zł, w roku 1983 – 114091,00 zł, w roku 1984 – 128186,00 zł, w roku 1985 r. – 162626,00 zł, w roku 1986 – 193745,00 zł, w roku 1987 – 241977,00 zł, w roku 1988 r. – 400152,00 zł.

Kapitał początkowy dla odwołującej przed obliczeniem emerytury, przy uwzględnieniu zarobków odwołującej z Zakładów (...) w K. z lat 1981-1988 (co do roku 1981 także za 5 miesięcy wynagrodzenie z Banku) winien ustalony być następująco: na dzień 01.01.1999 r. 107545,13 zł, po zwaloryzowaniu - 370801,82 zł. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego winien wynieść – 68,89%.

Różnice między tym co podał Likwidator wynoszą w 3 latach 1982,1983,1984 – organ rentowy uwzględnił większe kwoty, natomiast w 3 latach organ rentowy uwzględnił niższe kwoty ; w roku 1985- około 5000 zł, w roku 1987 – około 5000 zł, w roku 1988 r. – około 4000 zł.

Obliczona kwota emerytury przy uwzględnieniu powyższego kapitału początkowego – 370801,82 zł, kwoty składek zaewidencjonowanych na koncie po uwzględnieniu waloryzacji – 116315,60 zł, średniego trwania życia – 250,60 miesięcy wyniesie 1943,80 zł. Wraz z okresową emeryturą kapitałową – 249,87 zł, stanowi to kwotę 2193,67 zł, a od 01.03.2017 r. po waloryzacji kwotę 2203,67 zł (1952,66 zł plus 251,01 zł).

W myśl art. 25 ust 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 748) podstawę obliczenia emerytury, a której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie oraz kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego. Zgodnie z art. 26 ust 1. emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia.

Zgodnie z art. 173 ust 1 cyt. ustawy dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31.12.1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Zgodnie z art. 174 ust 3 podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust 1 i 3 i art. 18 cytowanej ustawy. Zgodnie z art. 15 ust 1 powyższej ustawy podstawę wymiaru, w tym przypadku kapitału początkowego, stanowi ustalona w sposób określony w ust 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok 1998.

Istotne jest więc wykazanie w latach, z których obliczany jest kapitał początkowy podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne.

Sposób dokumentowania zarobków wynika z przepisu art.117 ust 5 wymienionej ustawy. Dowodem stwierdzającym wysokość zarobków są listy płac, angaże, wpisy do legitymacji ubezpieczeniowej, zaświadczenia Rp7 wystawione przez pracodawcę i inne dokumenty, z których wynika wysokość wynagrodzenia i fakt jego pobrania.

Sposób dokumentowania zarobków wynika z przepisu art.117 ust 5 wymienionej ustawy. Dowodem stwierdzającym wysokość zarobków są listy płac, angaże, wpisy do legitymacji ubezpieczeniowej, zaświadczenia Rp7 wystawione przez pracodawcę i inne dokumenty, z których wynika wysokość wynagrodzenia i fakt jego pobrania.

Istotną okolicznością jest także, czy określone wypłaty były poddane obowiązkowi opłacanie składek. W okresie objętym sporem obowiązywało w tym zakresie rozporządzenie Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 13.12.1976 r. w sprawie dostosowania niektórych przepisów o ubezpieczeniu społecznym i o ubezpieczeniu rodzinnym do zasad określających składniki funduszu płac (Dz. U. Nr. 40 poz. 239 z późn. zmianami), rozporządzenie Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 27.12.1983 r. w sprawie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za pracowników uspołecznionych zakładów pracy (Dz. U. nr 73 poz. 332), rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 09.11.1987 r. w sprawie zgłaszania pracowników do ubezpieczenia społecznego oraz składek na to ubezpieczenie (Dz. U. nr 37 poz. 211).

Podstawę wymiaru składek dla pracowników stanowi dochód w gotówce i w naturze z tytułu wykonywania pracy w ramach stosunku pracy, z pewnymi wyjątkami, od którego odprowadzano składki na ubezpieczenie społeczne. W okresie spornym 1981-1988 podstawę wymiaru składnikami objętymi składką na ubezpieczenie społeczne były wynagrodzenia zasadnicze, dodatki stażowe, premie.

Premie bilansowe i premie motywacyjne wypłacane z zysku nie były objęte obowiązkiem oskładkowania, podobnie czysta nadwyżka wypłacana w spółdzielniach.

Sąd orzekł w myśl art. 477 ¹⁴ § 2 i 1 kpc o oddaleniu odwołania od decyzji w zakresie uwzględnienia przy obliczeniu kapitału początkowego: czystej nadwyżki, premii bilansowej i premii motywacyjnej oraz o zmianie co do uwzględnienia wszystkich koniecznych kwot wynagrodzeń do obliczenia kapitału początkowego.