Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 listopada 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 29 października 2013 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku M. K.

przeciwko Dyrektorowi Zakładu Emerytalno - Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W.

o wysokość emerytury policyjnej

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie

z dnia 9 kwietnia 2013 r. sygn. akt IV U 1622/12

o d d a l a apelację.

Sygn. akt III AUa 708/13

UZASADNIENIE

Decyzją z 2 listopada 2010 r. Dyrektor Zakładu Emerytalno – Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji działając z urzędu na podstawie przepisów ustawy z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służb Kontrwywiadu Wojskowego, Służb Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8 poz. 67 z późn. zm.), ustalił M. K. nową wysokość emerytury. W uzasadnieniu wskazano, że decyzję wydano w związku z ponownym ustaleniem wysokości emerytury policyjnej na podstawie otrzymanej z IPN informacji o przebiegu służby.

W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawca M. K. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji w części odnoszącej się do ponownego ustalenia wysokości świadczenia przez nieobniżanie policyjnej emerytury naliczonej w wysokości 40% podstawy jej wymiaru za 15 lat służby i 2,6% podstawy wymiaru za każdy dalszy rok tej służby, z uwzględnieniem okresów składkowych i nieskładkowych oraz przysługujących mu podwyższeń i dodatków, zasiłków i świadczeń pieniężnych.

W uzasadnieniu odwołania wnioskodawca podniósł, że w 1990 r. pozytywnie przeszedł weryfikację potwierdzającą jego kwalifikacje moralne i zdolności do pełnienia służby w Rzeczypospolitej Polskiej, gdyż nie dopuścił się naruszenia prawa i godności innych osób, jak również nie wykorzystywał stanowiska dla celów pozasłużbowych. Nadto wnioskodawca podkreślił, że decyzja z 2 listopada 2010 r. narusza przepisy art2, art. 10, art. 31 ust. 3 i art. 32 Konstytucji oraz przepisy prawa międzynarodowego. Wnioskodawca wskazał na zasadność złożenia wniosku o stwierdzenie niezgodności z przepisami Konstytucji ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (…) oraz ich rodzin (Dz. U. Nr 24 poz. 145).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, wskazując, że w dniu 16 marca 2009 r. weszła w życie ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, ABW, AW, SKW, SWW, CBA, SG, BOR, PSP i SW oraz ich rodzin (Dz. U. Nr 24 poz. 145), która wprowadziła do ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, ABW, AW, SKW, SWW, CBA, SG, BOR, PSP i SW oraz ich rodzin (tekst jedn. Dz. U. Nr 8 poz. 67 ze zm.) przepis art. 15 b określający zasady obliczania wysokości emerytury dla osób, które pozostawały w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r. i pełniły służbie w charakterze funkcjonariusza w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnieniu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944 – 1990 oraz treści tych dokumentów (tekst jedn. Dz.U. Nr 63 poz. 425 ze zm.).

Zgodnie z brzmieniem art. 15 b ust. 1 i 2 w/w ustawy emerytura dla ww. osób wynosi:

- 0,7% podstawy wymiaru – za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944 – 1990,

- 2,6% podstawy wymiaru – za każdy rok służby lub okresów równorzędnych ze służbą wymienionych w art. 13 ust. 1 pkt 1, 1a oraz pkt 2 – 4 ustawy, z wyjątkiem służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944 -1990,

i podlega zwiększeniu na zasadach określonych w art. 14 i art. 15 ustawy.

Organ rentowy pozyskał z IPN informację o przebiegu służby. W świetle informacji (...) z 30 lipca 2010 r. w okresie od 1 października 1978 r. do 31 lipca 1990 r. odwołujący pełnił służbę w charakterze funkcjonariusza w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnieniu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944 - 1990 oraz treści tych dokumentów (tekst jedn. Dz. U. Nr 63 poz. 425 ze zm.).

Działając zatem zgodnie z powołanymi przepisami pozwany organ rentowy ponownie ustalił wysokość emerytury policyjnej. Poinformował również, że od 1 grudnia 2010 r. wypłacie podlegała będzie policyjna renta inwalidzka jako świadczenie korzystniejsze, a wypłata emerytury policyjnej jest zawieszona.

Wyrokiem z 9 kwietnia 2013 r. Sąd Okręgowy w Rzeszowie zmienił zaskarżoną decyzję Dyrektora Zakładu Emerytalno – Rentowego (...)w W.z dnia 2 listopada 2010 r. znak (...)w części w ten sposób, że ustalił, iż okres służby M. K.od 1 października 1978 r. do 22 marca 1981 r. winien być liczony wskaźnikiem podstaw wymiaru emerytury po 2,6%, a w pozostałej części oddalił odwołanie.

Sąd ustalił, że wnioskodawca M. K.nabył prawo do emerytury policyjnej na podstawie decyzji Dyrektora Zakładu (...)z dnia 28 marca 2001 r. Do wysługi emerytalnej wnioskodawcy zaliczono okresy zasadniczej służby wojskowej, służbę w policji od 15 lipca 1977 r. do 31 lipca 1990 r. oraz służbę w (...)łącznym wymiarze 25 lat i 7 miesięcy.

W dniu 30 lipca 2010 r. Instytut Pamięci Narodowej w trybie art. 13a ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8 poz. 67 ze zm.), przedstawił informację o przebiegu służby wnioskodawcy, z której wynikało, że wnioskodawca M. K. w okresie od 1 października 1978 r. do 31 lipca 1990 r. pełnił służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnieniu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa z lat 1944 – 1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 63 poz. 425 ze zm.). Na podstawie tej informacji organ rentowy decyzją z dnia 2 listopada 2010 r. ustalił nową wysokość emerytury policyjnej.

W toku postępowania odwoławczego Sąd uzyskał szczegółową informację z Instytutu Pamięci Narodowej z dnia 14 marca 2013 r., z której wynikało, że w okresie od 1 października 1978 r. do 22 marca 1981 r. wnioskodawca M. K.został zaliczony w etatowy stan podchorążych Wyższej Szkoły (...) (...)w L.. Zaś w okresie od 23 marca 1981 r. do 31 lipca 1990 r. wnioskodawca pracował w Komendzie (...)w K.w charakterze funkcjonariusza.

W ocenie Sądu przy ponownym ustalaniu świadczenia wnioskodawcy organ rentowy prawidłowo zastosował art. 15 b ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach funkcjonariuszy, zgodnie z którym w przypadku osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnieniu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944 – 1990 oraz treści tych dokumentów, i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., emerytura wynosi 0,7% podstawy wymiaru – za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944 – 1990.

Wyłączeniu z takiego wyliczenia podlegał natomiast okres pobierania nauki w Wyższej Szkole (...) w L. od 1 października 1978 r. do 22 marca 1981 r. i w tym zakresie decyzja organu rentowego podlegała zmianie po myśli art. 477 ¹⁴ § 2 kpc. Okres ten winien być wyliczony wskaźnikiem podstawy wymiaru emerytury po 2,6%. W pozostałej części na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc odwołanie zostało oddalone.

W apelacji od powyższego wyroku pozwany organ rentowy zaskarżył powyższy wyrok w części zmieniającej decyzję z 2 listopada 2010 r. zarzucając:

- naruszenie art. 13 a ust. 5 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8 poz. 67 ze zm.), poprzez niezastosowanie tego przepisu do ustalenia faktu służby odwołującego się w organach bezpieczeństwa państwa,

- naruszenie § 14 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 października 2004 r. w sprawie trybu postępowania i właściwości organów w zakresie zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy Policji, (...), AW, (...), (...)i (...)oraz ich rodzin (Dz. U. Nr 239 poz. 2404 ze zm.)poprze jego niezastosowanie, a tym samym niewłaściwe zastosowanie zasad ustalania wysokości emerytury policyjnej w stosunku do byłych funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa państwa, określonych w ustawie z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (…) oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8 poz. 67 ze zm.),

- naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 233 § 1 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów,

- niewyjaśnienie wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

W uzasadnieniu apelacji wskazano, że zgodnie z § 14 ust. 1 pkt 1 cyt. rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 października 2004 r. środkiem dowodowym potwierdzającym datę i podstawę zwolnienia ze służby oraz okres służby jest zaświadczenie o przebiegu służby, sporządzone na podstawie akt osobowych funkcjonariusza, wystawione przez właściwe organy Policji, (...), AW, (...), SG, BOR lub (...).

Natomiast zgodnie z art. 13a ust. 5 powołanej ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. informacja o przebiegu służby jest równoważna z zaświadczeniem o przebiegu służby sporządzanym na podstawie akt osobowych przez właściwe organy służb. Organ rentowy nie jest uprawniony do kwestionowania faktów lub stanu prawnego , wynikających z informacji lub dokumentu wydanego przez upoważniony w danym przedmiocie organ państwowy. Innymi słowy, informacja o przebiegu służby w organach bezpieczeństwa państwa jest wiążąca dla pozwanego przy wydawaniu tego rodzaju decyzji.

W ocenie organu rentowego Sąd I instancji nienależycie rozważył i ocenił wszystkie dowody zebrane w sprawie, dokonując ostatecznie błędnej oceny prawnej sprawy.

W tej sytuacji wniósł o:

- zmianę wyroku w zaskarżonej części i oddalenie odwołania od decyzji z dnia 2 listopada 2010 r. o zmianie emerytury policyjnej,

ewentualnie:

- uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania,

- zasądzenie od odwołującego się na rzecz pozwanego organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja organu rentowego jest nieuzasadniona i podlega oddaleniu, ponieważ zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie jest trafny i nie narusza prawa.

Przedmiotem sporu w postępowaniu apelacyjnym pozostawała wysokość podstawy wymiaru emerytury policyjnej M. K., a to w związku z obniżeniem wskaźnika emerytury za lata służby w organach bezpieczeństwa państwa, wymienionych w art. 2 ustawy z 18.10.2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944 – 1990 oraz treści tych dokumentów, przy wyłączeniu z tego okresu pobierania nauki w Wyższej Szkole (...) w L.. Organ rentowy w apelacji zakwestionował uznanie przez Sąd I instancji, że powyższa szkoła nie jest organem bezpieczeństwa państwa w rozumieniu w/w ustawy.

Sąd Apelacyjny podziela ocenę Sądu I instancji z następujących przyczyn.

Zauważyć należy, że Wyższa Szkoła (...) w L. została powołana na mocy, wydanego na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 2 ust. 1 oraz art. 5 ust. 8 ustawy z dnia 5 listopada 1958 r. o szkolnictwie wyższym, rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 września 1972 r. w sprawie utworzenia wyższej szkoły oficerskiej resortu spraw wewnętrznych ( Dz. U. z 1972 r., nr 38, poz. 248). Treść tego aktu prawnego nie daje podstaw do sytuowania Szkoły jako jednostki Służby Bezpieczeństwa, nie daje podstaw do wiązania jej z SB. Szkoła ta miała statut nadany zarządzeniem nr 139/72 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 13 grudnia 1972 r., w którym określono, że jest to samodzielna jednostka organizacyjna w strukturze Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Szkoła zakończyła działalność na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 czerwca 1989 r. w sprawie zniesienia wyższych szkół oficerskich nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych (Dz. U. nr 37, poz. 204 z dnia 14.06.1989 r.)

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w pełni akceptuje stanowisko Sądu Apelacyjnego w Warszawie wyrażone w wyroku z dnia 14 maja 2010 r. ( II Ka 108/10, KZS 2011/7-8/85), iż źródła prawa możliwe do zastosowania przy analizie statusu Wyższej Szkoły (...)nie pozwalają na uznanie tej Szkoły za instytucję centralną (...)w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa. Stanowisko to wspiera interpretacja zawarta w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 maja 2007 r. (K 2/07, OTK – A 2007/5/48) odrzucająca możliwość interpretowania normy ustawowej, poprzez odwoływanie się do aktów będących dokumentami tajnymi, ponieważ w państwie prawa zasadą jest, że pojęcia ustawowe determinują treść pojęć używanych w aktach niższego rzędu, a nie odwrotnie. Z tej przyczyny, a także z racji dokonywania oceny z mocą wsteczną, za uznaniem (...)w L.za centralną jednostkę Służby Bezpieczeństwa nie przemawia instrukcja Przewodniczącego Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej z dnia 25 czerwca 1990 r., określająca, kogo należy uznać za funkcjonariuszy SB.

Skoro zatem Wyższa Szkoła (...) w L. nie była organem bezpieczeństwa państwa, okres służby – nauki wnioskodawcy, zaliczonego w etatowy stan podchorążych w (...) w L., winien być liczony po 2,6 % podstawy wymiaru emerytury.

Mając na uwadze powyższe orzeczono, jak w sentencji na podstawie art. 385 kpc.