Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 7 listopada 2013 r. w Ostrołęce

sprawy z odwołania W. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania W. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 21.06.2013r. znak (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje W. R. prawo do emerytury począwszy od dnia 01.05.2013r.;

2.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21.06.2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. odmówił W. R. prawa do emerytury.

W. R. wniósł odwołanie od tej decyzji. Stwierdził, że przez ponad 15 lat wykonywał zawód palacza.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Wskazał, że W. R. nie spełnia warunków do przyznania wcześniejszej emerytury, o których mowa w art.184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż pomimo osiągnięcia wymaganego wieku emerytalnego 60 lat i legitymowania się ponad 25-letnim ogólnym stażem pracy, nie posiada wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

w dniu 29.05.2013r. W. R. złożył w Oddziale ZUS wniosek o emeryturę z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Po rozpoznaniu tego wniosku ZUS uznał, że W. R. osiągnął wymagany wiek emerytalny 60 lat, na dzień 01.01.1999r. legitymuje się on łącznym stażem pracy 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, lecz nie przepracował 15 lat w szczególnych warunkach. Organ rentowy zaliczył odwołującemu się do pracy w szczególnych warunkach okres w wymiarze 3 miesięcy i 28 dni.

W. R.urodził się dnia (...)., zatem podstawą ubiegania się przez niego o prawo do emerytury jest art.184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń (tekst jedn. Dz. U. z 2009r., Nr 153, poz.1227 ze zm.) w zw. z §4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Zgodnie z tymi przepisami prawo do emerytury przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po 31.12.1948r., jeżeli:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego lub złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa,

- w dniu 01.01.1999r. udowodnił 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W przedmiotowej sprawie spór sprowadzał się do rozstrzygnięcia, czy odwołujący zgromadził 15 lat pracy w szczególnych warunkach, a w szczególności czy pracował w szczególnych warunkach w Przedsiębiorstwie (...) w O. w okresie od dnia 01.04.1979r. do dnia 18.09.1993r.

Na okoliczność pracy w tym zakładzie Witold Ruszkowski złożył do ZUS świadectwo pracy z dnia 20.09.1993r., z którego wynika, iż w okresie od dnia 01.04.1979r. do dnia 18.09.1993r. pracował na stanowisku palacz - dozorca (k.15 a.e.). Ponadto W. R.złożył świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach poświadczające, iż w ww. okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace palacza CO na stanowisku palacza CO wymienionym w wykazie A dziale XIV pkt stanowiącym załącznik do Zarządzenia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 10.12.1983r. w sprawie wykonywanych prac w szczególnych warunkach w jednostkach nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych.

ZUS nie zaliczył tego okresu W. R. do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach z uwagi na błędy formalne świadectwa pracy z dnia 20.09.1993r., w którym wymieniono stanowisko pracy palacz - dozorca.

Z zeznań świadków J. B.(k.31-32), T. R.(k.32) oraz odwołującego W. R.(k.32) wynika, że W. R.bezpośrednio po zatrudnieniu się przez dwa pierwsze miesiące pracował jako betoniarz, a następnie jako palacz centralnego ogrzewania. Praca jego polegała na zapewnieniu pary do wyparzania betonów – procesu technologicznego wykorzystywanego przy produkcji betonu w P., a dodatkowo – na ogrzaniu budynku zakładu. Tzw. wyparzanie betonów polegało na tym, że na formy, w których zalewano beton, kierowano parę o odpowiednim ciśnieniu. Palacz musiał osiągnąć odpowiednią temperaturę, dzięki której tworzyła się para o właściwym ciśnieniu. Nadto do ich obowiązków należało przełożenie węża na placu, na którym było parowanie betonu, by para była kierowana na odpowiednie partie betonu. Z zeznań świadków wynika, że odwołujący jako palacz pracował w pełnym wymiarze czasu pracy. Przy czym pod koniec zatrudnienia odwołującego w P. doszło do redukcji zatrudnienia dozorców i ich obowiązki okresowo przydzielono palaczom. Wówczas oprócz swych normalnych obowiązków zobowiązani byli do skontrolowania placu, na którym wytwarzano beton. Czynili to przy okazji wykonywania przez siebie obowiązków palacza, na które składało się m.in. sprawdzenie, czy na beton kierowana jest odpowiednia para i przekładanie węży z parą. Przebywali oni wówczas na placu i przy tej okazji – musieli także zwrócić uwagę, czy nie ma kradzieży. Stan taki trwał około roku, a następnie zaczęto na nowo zatrudniać dozorców. Zazwyczaj były to osoby będące rencistami, co było korzystne finansowo dla pracodawcy. Po zatrudnieniu dozorców palacze znów zajmowali się wyłącznie paleniem.

Sąd dał wiarę zeznaniom tych świadków i odwołującego co do tego, że w okresie od dnia 26.04.1979r. do dnia 18.09.1993r. odwołujący pracował jako betoniarz, a następnie jako palacz. Są to osoby, które pracowały z odwołującym w tym samym okresie. Świadkowie także byli palaczami. Nadto ich zeznania w tym zakresie znajdują potwierdzenie w dokumentach znajdujących się w aktach osobowych odwołującego.

Z umowy o pracę znajdującej się w aktach osobowych odwołującego wynika, że W. R. został zatrudniony od dnia 26.04.1979r. do 11.05.1979r. na okres próbny jako betoniarz. Następnie w umowie o pracę zawartą na czas nieokreślony od dnia 11.05.1979r. także stwierdzono, że będzie pracował na stanowisku betoniarza. W aktach osobowych znajduje się także zaświadczenie kwalifikacyjne w zakresie urządzeń energetycznych, uzyskane dnia 21.09.1983r., z którego wynika, że odwołujący mógł być zatrudniony jako palacz kotłów parowych i wodnych do 5 atmosfer. Przy czym już w angażu z dnia 01.07.1982r. jest on określany mianem „palacza”. Z wszystkich kolejnych dokumentów znajdujących się w aktach osobowych wynika, że był palaczem kotłów wysokoprężnych. W aktach osobowych nie ma żadnego dokumentu, z którego wynikałoby, że pracował także na stanowisku dozorcy. Jedynym dokumentem, z którego to wynika, jest pismo rozwiązujące umowę o pracę oraz świadectwo pracy z dnia 20.09.1993r. (k.11 a.e.), w których napisano, że ostatnim stanowiskiem, na którym pracował odwołujący, jest stanowisko: palacz-dozorca.

W oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w sprawie Sąd uznał, że odwołujący pracował w szczególnych warunkach w okresie od dnia 26.04.1979r. do dnia 18.09.1993r. Jako początkową datę Sąd przyjął dzień 26.04.1979r., a nie dzień 01.04.1979r., który wynika ze świadectwa pracy. Sąd miał bowiem na uwadze, że świadectwo pracy w tym zakresie nie znajduje potwierdzenia w dokumentach znajdujących się w aktach osobowych. Z umowy o pracę na okres próbny wynika bowiem, że stosunek pracy został nawiązany dopiero dnia 26.04.1979r. i taką też datę Sąd przyjął jako rozpoczęcie pracy.

Sąd uznał, że początkowo odwołujący był betoniarzem, które to stanowisko jest wyszczególnione w wykazie A, dziale V, poz. 4 w/w rozporządzenia. Następnie odwołujący przeszedł na stanowisko palacza, które jest wymienione w wykazie A, dziale XIV, poz.1 w/w rozporządzenia.

Sąd uznał, że należy zaliczyć odwołującemu cały okres do pracy w szczególnych warunkach – również wtedy, gdy pracował dodatkowo jako dozorca. Wprawdzie zasadą jest, że nie jest dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika. Jednakże od tej reguły tej istnieją odstępstwa. Pierwsze z nich dotyczy sytuacji, kiedy inne równocześnie wykonywane prace stanowią integralną część (immanentną cechę) większej całości dającej się zakwalifikować pod określoną pozycję załącznika do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Drugie odstępstwo dotyczy przypadków, kiedy czynności wykonywane w warunkach nienarażających na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia mają charakter incydentalny, krótkotrwały, uboczny (tak SA w Katowicach w wyroku z dnia 16.05.2013r. III AUa 1722/12). W przedmiotowej sprawie Sąd uznał, że odwołujący wykonywał dodatkowe obowiązki dozorcy w sposób uboczny, przy okazji wykonywania swych obowiązków palacza. Na wykonanie obowiązków dozorcy, które polegały jedynie na rozejrzeniu się po placu, na którym się znajdował w związku z parzeniem betonów – odwołujący poświęcał krótkotrwale swój dobowy czas pracy. Dlatego zdaniem Sądu fakt pełnienia dodatkowych obowiązków dozorcy przez okres około 1 roku, nie odbiera odwołującemu prawa do zaliczenia także tego okresu do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

W oparciu o powyższe dowody, Sąd uznał, że W. R. w okresie od dnia 26.04.1979r. do dnia 18.09.1993r. pracował w warunkach szczególnych. Jest to okres wynoszący 14 lat, 4 miesiące i 23 dni.

Ponadto z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych odwołującego z jego zatrudnienia w (...) w K. wynika, że został tam przyjęty od dnia 25.01.1974r. na stanowisko betoniarza i pracował tam do dnia powołania do odbycia zasadniczej służby wojskowej, czyli do dnia 22.04.1976r. Zdaniem Sądu zachodzą także podstawy do zaliczenia tego okresu jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, jako wyszczególnionej w wykazie A, dziale V poz.4 tj. prace zbrojarskie i betoniarskie. Był to stosunkowo krótki okres, a z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych nie wynika, aby stanowisko odwołującego uległo zmianie. Dlatego Sąd dał wiarę zeznaniom odwołującego, że przez cały okres pracował jako betoniarz-zbrojarz. Okres ten wynosi 2 lata, 2 miesiące i 29 dni.

ZUS zaliczył odwołującemu okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach w rozmiarze 3 miesiące i 28 dni z tytułu pracy w (...) w O. M.. (k.18 a.e.). Sąd w niniejszym postępowaniu uznał dodatkowy okres 16 lat, 7 miesięcy i 22 dni. Zatem na dzień 01.01.1999r. odwołujący zgromadził 16 lat, 11 miesięcy i 20 dni pracy w szczególnych warunkach. Odwołujący spełnia także pozostałe warunki konieczne do uzyskania emerytury – ma staż ogólny wynoszący 25 lat, nie jest członkiem OFE i dnia 16.02.2012r. ukończył 60 lat.

Z tych względów Sąd uznał, że W. R. spełnił wszystkie przesłanki do uzyskania prawa do emerytury w oparciu o art.184 powoływanej na wstępie ustawy i przyznał mu prawo do emerytury począwszy od dnia 01.05.2013r. stosownie do treści art.129 ust.1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS.

Mając to na uwadze, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję na mocy art.477 ¹⁴§2 k.p.c.

Stosownie do treści art.118 ust.1 a w/w ustawy – Sąd, orzekając o prawie do emerytury, ma obowiązek stwierdzenia, czy organ rentowy ponosi lub nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji i przyznanie tego prawa na etapie postępowania administracyjnego. Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie ZUS nie ponosi takiej odpowiedzialności. Odwołujący się W. R.nie złożył do ZUS świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach w (...) K.oraz istniały rozbieżności w treści świadectwa pracy i świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach w P. w O.. Ocena, czy odwołującemu należy zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach sporny okres wymagała przeprowadzenia szerszego postępowania dowodowego, co możliwe było dopiero przed Sądem.

Wobec powyższego w tym zakresie Sąd orzekł na mocy art.118 ust.1 a w/w ustawy.