Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 marca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2017 r. w Szczecinie

sprawy D. N. , T. N. (1) i B. F.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniu społecznemu

na skutek apelacji ubezpieczonych i organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 17 marca 2016 r. sygn. akt VI U 721/14

uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Gorzowie Wlkp. VI Wydziałowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

SSA Beata Górska SSA Anna Polak SSA Jolanta Hawryszko

Sygn. akt III AUa 476/16

UZASADNIENIE

Decyzją z 31 lipca 2014 r. organ rentowy ustalił, że T. N. (1) jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu w Polsce, ponieważ w spornych okresach nie prowadził znaczącej części działalności w kraju, a za granicą.

Decyzją z dnia 31 lipca 2014 r. organ rentowy ustalił, że D. N. jako osoba współpracująca z T. N. (1) nie podlegała ubezpieczeniu społecznemu w Polsce, ponieważ T. N. (1) prowadził działalność pozarolniczą w spornych okresach poza granicami Polski.

Decyzja z dnia 17 lipca 2014 r. pozwany ustalił, że B. F. ( wcześniej G.) jako pracownik T. N. (1) nie podlegała ubezpieczeniu społecznemu w Polsce, albowiem jej pracodawca nie prowadził działalności pozarolniczej w Polsce w okresie od 1 stycznia 2007 do 31 sierpnia 2008 r.

W jednobrzmiących odwołaniach od decyzji płatnik składek T. N. (1) i jego żona D. N. wnieśli o uznanie, że w okresie od 1 lipca 2009 r. do 31 sierpnia 2012 r. podlegali ubezpieczeniom społecznym w Polsce. Przyznali, że do 30 czerwca 2009 r. działalność i współpraca przy jej prowadzeniu odbywała się na terenie Niemiec.

B. F. w odwołaniu od decyzji wniosła o jej zmianę i objęcie jej w okresie od 1 stycznia 2007 do 31 sierpnia 2008 ubezpieczeniem społecznym w Polsce. Podała, że w spornym okresie ZUS poświadczył jej podleganie ustawodawstwu polskiemu w druku E 101 oraz kwestionowała wskaźnik 25 % świadczący o prowadzeniu znaczącej części działalności w kraju zamieszkania.

Postanowieniem z 23 września 2014 r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim - VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych połączył do wspólnego rozpoznania i rozstrzygania sprawy z powyższych odwołań.

Wyrokiem z 17 marca 2016 r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim — VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję z nr (...) i ustalił, że T. N. (1) podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu w Polsce w okresach: od 1 października 2008 do 30 czerwca 2009; od 1 października 2009 do 30 czerwca 2010; od 1 września 2010 do 30 listopada 2010; od 1 stycznia 2011 do 30 września 2011 i od 1 listopada 2011 do 31 sierpnia 2012, oddalając odwołanie w pozostałym zakresie (pkt I), zmienił zaskarżoną decyzję nr (...) i ustalił, że D. N. podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu w Polsce w okresach: od 1 października 2008 do 30 czerwca 2009 i od 1 października 2009 do 30 czerwca 2010 r., oddalając odwołanie w pozostałym zakresie (pkt II), oddalił odwołanie B. F. (pkt III), oraz zniósł wzajemnie koszty procesu odnośnie T. N. (1) i D. N. (IV) i zasądził od B. F. na rzecz organu rentowego kwotę 60 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt V).

Sąd I instancji ustalił, że T. N. (1) rozpoczął prowadzenie działalności pozarolniczej w Polsce w dniu 18 listopada 2005 r. W dniu 7 sierpnia 2006 r. płatnik zawarł umowę z firmą niemiecką (...) i na jej podstawie wykonywał usługi na terenie Niemiec do końca 2007 r. Następnie w dniu 02 stycznia 2008 r. zawarł umowę z firmą (...) i świadczył na rzecz tej firmy usługi w Niemczech. Płatnik świadczył również usługi na terenie Niemiec na rzecz innych podmiotów, na podstawie umów ustnych. W okresie od 01 stycznia 2007 r. do 31 lipca 2008 r.; od 1 października 2009 r. do 31 marca 2009 r. i w marcu 2011 r. płatnik osiągnął przychód w 100 % pochodzący z działalności prowadzonej na terenie Niemiec. W sierpniu 2008 r. jego przychody pochodziły w 80,13 % z Niemiec i 19,87 % z Polski. Przychód płatnika pochodził w 100 % z wykonywania działalności w Polsce od 1 lipca 2009 r. do 30 września 2009 r.; od 1 lipca 2010 r. do 31 sierpnia 2010 r. oraz w grudniu 2010 i październiku 2011 r. W okresach od 1 kwietnia 2009 r. do 31 maja 2009 r.; od 1 października 2009 do 30 czerwca 2010 r.; od 1 września 2010 r. do 30 listopada 2010 r. ; od 1 stycznia 2011 r. do 28 lutego 2011 r.; od 1 kwietnia 2011 r. do 30 września 2011 r. i od 1 listopada 2011 r. do 31 sierpnia 2012 r. płatnik nie osiągnął żadnego przychodu. W okresie od 26 września 2008 r. do 27 kwietnia 2009 r. płatnik otrzymał zaświadczenia E 101 poświadczające ustawodawstwo Polskie jako właściwe dla rozliczania delegowanych pracowników. Zaświadczenia E - 101 nie otrzymał na ubezpieczoną B. F. (wcześniej G. ).

Sąd Okręgowy ustalił, że wyrokiem z dnia 23 czerwca 2010 r. Sąd Rejonowy w Poczdamie skazał płatnika składek na 6 miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu za zatrudnianie na terenie Niemiec polskich pracowników bez zezwolenia na pracę w okresie od 16 lipca 2007 r. do 8 czerwca 2008 r.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd I instancji uznał odwołanie T. N. (1) i D. N. za częściowo uzasadnione, natomiast odwołanie B. F. za nieuzasadnione. Jako podstawę rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy wskazał art. 83 ust. 1 pkt. 1, art. 6 i art. 12 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.), a także art. 13 ust. 2 b Rozporządzenia Rady (EWG) 1408/71 z 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie, a następnie art. 11 ust. 1 i 3 a oraz art. 12-16 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Europy (WE) 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, a także przepisy Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. Podkreślił, że w sprawie nie ulegało wątpliwości, iż skoro w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 lipca 2008 r. płatnik T. N. (1) i współpracująca z nim w tym okresie żona D. N. nie wykonywali działalności na terenie Polski, a w 100 % na terenie Niemiec to podlegali ustawodawstwu tego kraju, a nie Polski. Jednocześnie przyznali oni w odwołaniach, że do końca czerwca 2009 roku prowadzili działalność wyłącznie w Niemczech, żądali zaś objęcia ubezpieczeniem w kraju od 1 lipca 2009 do końca sierpnia 2012 r.

Sąd Okręgowy zaznaczył, że osoba zwykle prowadząca działalność na własny rachunek na terytorium dwóch lub więcej Państw Członkowskich podlega ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, na terytorium którego zamieszkuje, jeżeli wykonuje jakąkolwiek część swojej działalności na terytorium tego Państwa. Jeżeli nie prowadzi działalności na terytorium Państwa Członkowskiego, które zamieszkuje, podlega ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, na którego terytorium prowadzi swoją główną działalność. W ramach ogólnej oceny, spełnienie kryteriów prowadzenia działalności na terenie danego kraju członkowskiego w proporcji mniejszej niż 25 % wskazuje, że znaczna część pracy nie jest wykonywana w danym państwie członkowskim.

Sąd Okręgowy wskazał, że w miesiącu sierpniu 2008 r. płatnik osiągnął przychód zarówno w Polsce, jak i w Niemczech. Strony nie kwestionowały, że proporcje przychodu wynosiły 13 % Polska, 83 % Niemcy. Biorąc powyższe zasady pod uwagę, należało uznać, iż w tym miesiącu płatnik składek nie prowadził znaczącej części działalności pozarolniczej w Polsce i dlatego nie podlegał ubezpieczeniu w Polsce.

Odnosząc się do B. F., Sąd Okręgowy wskazał, że co do zasady podlegała ona ustawodawstwu państwa w którym wykonywała pracę, czyli Niemiec. Wyjątek z art. 14 rozporządzenia 1408/71 mówi o podleganiu ubezpieczeniu w państwie w którym prowadzi działalność pracodawca jeżeli praca jest wykonywana nie dłużej niż 12 miesięcy, przy czym ten wyjątek w sprawie nie zachodził, albowiem płatnik składek od 01 stycznia 2007 r. do 31 sierpnia 2008 r. nie prowadził działalności pozarolniczej w Polsce, zaś praca ubezpieczonej B. F. w Niemczech trwała od 1 sierpnia 2006 r. do 31 sierpnia 2008 r. czyli przez 2 lata.

Twierdzenie ubezpieczonej, że w spornym okresie otrzymała zaświadczenia E - 101 Sąd Okręgowy uznał za nieprawdziwe, ponieważ skarżąca nie okazała tego dokumentu, a płatnik składek i jego żona zeznali, iż B. F. takiego dokumentu nie otrzymała, co oznacza że nie było podstaw prawnych do objęcia jej ubezpieczeniem społecznym w Polsce.

W ocenie Sądu I instancji odmiennej oceny wymagały okresy w których płatnik i osoba z nim współpracująca nie osiągali żadnych przychodów. W rozporządzeniu 1408/71 oraz w przepisach rozporządzenia 883/2004 i w przepisach rozporządzeń wykonawczych brak jest rozstrzygnięcia odnośnie podlegania ubezpieczeniu w okresach w których działalność pozarolnicza nie przynosiła przychodów. Sąd ten odnosząc się do treści art. 12 ust 2 rozporządzenia 883/2004, podkreślił, że w rozpatrywanym zakresie płatnik składek i jego żona jako osoba współpracująca nie wykonywali działalności na terenie Niemiec, co prowadziło do wniosku, że podlegali ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, na terytorium którego zamieszkiwali, czyli Polski. Sąd Okręgowy zaznaczył, że jakkolwiek w sprawie powoływano się na art. 14a ust. 3 rozporządzenia 1408/71, który stanowi, że osoba prowadząca działalność na własny rachunek w przedsiębiorstwie mającym zarejestrowaną siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności na terytorium Państwa Członkowskiego i które znajduje się na terenie leżącym po obu stronach granicy Państw Członkowskich, podlega ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym znajduje się zarejestrowana siedziba lub miejsce prowadzenia działalności przedsiębiorstwa, to przepis ten nie miał zastosowania do rozpoznawanej sprawy, ponieważ dotyczy terenu leżącego po obu stronach granicy w znaczeniu ścisłym, czyli gdyby działalność płatnika składek była wykonywana na terenie K. i miejscowości z nim graniczącej czyli K., co w omawianej sprawie nie zachodziło.

Odnosząc się do charakteru prawnego zaświadczenia E 101 wydanego płatnikowi i jego pracownikom na okres od 26 września 2008 r. do 27 kwietnia 2009 r. W ocenie Sądu Okręgowego organ rentowy, który takie zaświadczenie wydał nie może bez powodu go zmienić i ustalić, że płatnik składek nie podlega ubezpieczeniu społecznemu w Polsce. Sąd ten, wskazując na uchwałę Sądu Najwyższego z 18 marca 2010 r. w sprawie II UZP 2/10 podkreślił, że skoro wydanie tego zaświadczenia następuje w formie decyzji, to jej zmiana wymagałaby wskazania przez organ rentowy na przesłanki z art. 83 a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, przy czym w niniejszej sprawie sytuacja taka nie miała miejsca i w konsekwencji należało uznać, że w okresie od 26 września 2008 r. do 27 kwietnia 2009 r. płatnik składek i osoba współpracująca podlegali ubezpieczeniu społecznemu w Polsce zgodnie z zaświadczeniem E 101.

Od powyższego wyroku apelację wywiedli T. N. (1), D. N., B. F. oraz organ rentowy.

Płatnik składek zaskarżył wyrok w pkt. I w części, w której oddalono odwołanie w pozostałym zakresie. Zarzucił:

I.  naruszenie art. 14 a. ust. 2, 98 rozporządzenia nr 1408/71 w zw. z art. 12 a (5) ust. 5 d rozporządzenia nr 574/72 w sprawie wykonywania rozporządzenia nr 1408/71 poprzez ich niezastosowanie i pominięcie, iż za kryterium służącym do ustalenia podstawowej działalności w rozumieniu art. 14a ust. 2 zdanie 3 rozporządzenia 1408/71 przyjmuje się stałe miejsce działalności zainteresowanego, a w przypadku jego braku przyjmuje się m.in. zwyczajowy charakter.

II.  naruszeniu prawa procesowego polegającego na wadliwym zastosowanie art. 233 k.p.c. i ustaleniu, że płatnik składek przyznał w odwołaniu, iż w okresie do końca czerwca 2009 r. prowadził działalność wyłącznie w Niemczech w sytuacji, gdy takiego przyznania ze strony płatnika składek brak, a także w sytuacji, gdy materiał dowodowy wykazuje, iż działalność gospodarcza zawsze była (co najmniej również) prowadzona w Polsce, natomiast uzyskiwane dochody mogły pochodzić także z zagranicy.

III.  naruszenie prawa procesowego polegające na pominięciu przy ustalaniu stanu faktycznego zeznań prowadzącej księgowość firmy (...) w sytuacji, gdy świadek posiadał wiedzę na temat specyfiki działalności płatnika składek

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt I w zakresie, w którym Sąd I instancji w pozostałym zakresie oddalił odwołanie płatnika składek poprzez zmianę zaskarżonej decyzji dotyczącej płatnika składek i ustalenie, że T. N. (1) podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu w Polsce także w okresie od stycznia 2007 r. do lipca 2008 r. oraz o zasądzenie od organu rentowego na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa. Ewentualnie wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania.

D. N. zaskarżyła orzeczenie w części w pkt. II w części, w której Sąd I instancji oddalił w pozostałym zakresie odwołania. Zarzuciła:

I.  naruszenie art. 14 a. ust. 2, 98 rozporządzenia nr 1408/71 w zw. z art. 12 a (5) ust. 5 d rozporządzenia nr 574/72 w sprawie wykonywania rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 poprzez ich niezastosowanie i pominięcie, iż za kryterium służącym do ustalenia podstawowej działalności w rozumieniu art. 14a ust. 2 zdanie 3 rozporządzenia 1408/71 przyjmuje się stałe miejsce działalności zainteresowanego, a w przypadku jego braku przyjmuje się m.in. zwyczajowy charakter.

II.  naruszenie prawa procesowego polegającego na wadliwym zastosowanie art. 233 k.p.c. i ustaleniu, iż płatnik składek oraz ubezpieczona przyznali w odwołaniu, iż w okresie do końca czerwca 2009 r. płatnik składek prowadził działalność wyłącznie w Niemczech w sytuacji, gdy takiego przyznania ze strony płatnika składek i ubezpieczonej brak, a także w sytuacji, gdy materiał dowodowy wykazuje, iż działalność gospodarcza zawsze była (co najmniej również) prowadzona w Polsce, natomiast uzyskiwane dochody mogły pochodzić także z zagranicy.

III.  naruszenie prawa procesowego polegającego na pominięciu przy ustalaniu stanu faktycznego zeznań prowadzącej księgowość firmy (...) w sytuacji, gdy świadek posiadał wiedzę na temat specyfiki działalności płatnika składek i faktu współpracy z płatnikiem składek.

Wskazując na powyższe zarzuty apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt II w zakresie, w którym Sąd I instancji w pozostałym zakresie oddalił odwołanie, poprzez zmianę zaskarżonej decyzji dotyczącej ubezpieczonej i ustalenie, że D. N. podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu w Polsce także w okresie od stycznia 2007 r. do lipca 2008 r. oraz o zasądzenie od organu rentowego na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa. Ewentualnie wniosła o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi i instancji oraz pozostawienie temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania.

B. F. zaskarżyła rozstrzygnięcie w części w pkt. III w zakresie w jakim Sąd I instancji oddalił jej odwołanie. Wskazała, że Sąd Okręgowy w wyroku błędnie wskazał okres jej zatrudnienia do sierpnia 2008, co jest błędne gdyż pracowała od 1 sierpnia 2006 r. do 31 sierpnia 2007 r. Podkreśliła, że otrzymywała poświadczenia o podleganiu ubezpieczeniom, zaś płatnik we własnym zakresie je załatwiał i przekazywał dalej. Ubezpieczona, w razie oddalenia apelacji wniosła o zobowiązanie T. N. (1) do przekazania jej składek zapłaconych do ZUS do

Niemieckiego (...) na podstawie Dyrektywy 96/71/WE. Ponadto wskazała, że jeśli organ rentowy pobierał za ubezpieczoną składki, a teraz wykluczają z podlegania ubezpieczeniom społecznym, winien jest odprowadzić składki do właściwego urzędu w Niemczech.

Wskazując na powyższe ubezpieczona wniosła o zmianę wyroku i ustalenie, że w spornym okresie podlegała ubezpieczeniom społecznym w Polsce.

Organ rentowy zaskarżył wyrok w części dotyczącej jego pkt I, II i IV zarzucając naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 227 kpc. i art. 233 § 1 kpc. polegające na dowolnej, a pie swobodnej ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w wyniku błędnego przyjęcia, iż w spornych okresach T. N. (1) i D. N. podlegali ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu w Polsce w sytuacji gdy takich podstaw nie było - w tym zakresie oparcie ustaleń podstawy faktycznej wyroku na zeznaniach Odwołujących, ponadto sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, co skutkowało błędnym uwzględnieniem odwołań strony przeciwnej i ustaleniem podlegania przez wyżej wymienionych spornym ubezpieczeniom, co skutkowało także nie rozpoznaniem przez Sąd istoty sprawy, które to w/w. uchybienia miały istotny wpływ na jej wynik.

Wskazując na powyższe apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części, dotyczącej jego pkt. I, II i IV i oddalenie odwołań oraz zasądzenie od odwołujących się na swoją rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w części, dotyczącej jego pkt. I, II i IV I przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego jej rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację organu rentowego D. N. i T. N. (1) wnieśli o jej oddalenie oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacje okazały się zasadne o tyle, że skutkują uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Gorzowie Wlkp., gdyż Sąd I instancji wydał wyrok przedwcześnie, bez należytego przeprowadzenia postępowania dowodowego i w konsekwencji nie wyjaśnienia istoty sprawy.

Uchylając zaskarżony wyrok sąd drugiej instancji kierował się dyspozycją art. 386 § 4 k.p.c. , zgodnie z którym poza wypadkami określonymi w § 2 k.p.c. sąd drugiej instancji może uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania tylko w razie nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. Taka konieczność powstała w rozpoznawanej sprawie. Doktryna i orzecznictwo przyjmują, że „nierozpoznanie istoty sprawy zachodzi wówczas, gdy rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji nie odnosi się do tego, co było przedmiotem sprawy, gdy zaniechał on zbadania materialnej podstawy żądania albo merytorycznych zarzutów strony, bezpodstawnie przyjmując, iż istnieje przesłanka materialno prawna lub procesowa unicestwiająca roszczenie” (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17.04.2008r., II PK 291/07 LEX na 8370591, IV CSK 299/10 LEX nr 784969, wyrok SN z dnia 16.06.2011r. II UK 15/11 LEX nr 964457).

Przenosząc to na grunt rozpoznawanej sprawy należy stwierdzić, że Sąd Okręgowy nie rozpoznał istoty sprawy. Apelacje stron ujawniły bowiem braki postępowania dowodowego, które spowodowały, że nie zostały przez Sąd I instancji rozpoznane wszelkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia w przedmiocie ustawodawstwa właściwego mającego zastosowanie do sytuacji odwołujących się we wskazanych w zaskarżonych decyzjach okresach. Zdaniem Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy nie przeprowadził wszechstronnego postępowania dowodowego, pozwalającego na ustalenie stanu faktycznego w sposób umożliwiający stanowcze rozstrzygnięcie sprawy.

Kwestią wymagającą rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie było ustalenie czy organ rentowy zasadnie wyłączył odwołujących się z polskich ubezpieczeń społecznych w okresach wskazanych w zaskarżonych decyzjach. Oceniając wydane decyzje w tym aspekcie Sąd Okręgowy poprzestał wyłącznie na ustaleniu, w jakich okresach T. N. (1) osiągał przychody z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej na terenie Niemiec, w jakich w Polsce, a w jakich nie uzyskiwał zupełnie przychodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. W konsekwencji uzasadnienie stanowiska Sądu Okręgowego oparte jest na jednym argumencie, że niewątpliwie T. N. (1) i współpracująca z nim żona D. N. podlegali niemieckim, a nie polskim ubezpieczeniom społecznym w zakresie zabezpieczenia społecznego w okresach w których osiągali przychód wyłącznie (lub w znacznej części) z tytułu działalności wykonywanej na terenie Niemiec, natomiast w okresach, kiedy osiągali przychody wyłącznie w Polsce oraz w okresach, kiedy nie osiągali żadnych przychodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej powinni podlegać polskim ubezpieczeniom społecznym. Sąd Apelacyjny nie podzielił argumentacji Sądu Okręgowego w tym zakresie, albowiem sama wysokość przychodów osiąganych przez T. N. w poszczególnych krajach z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej nie przesądza o tym, jakie ustawodawstwo będzie znajdowało zastosowanie do sytuacji T. N., a w konsekwencji również w stosunku do jego żony D. N. (jako osoby współpracującej przy prowadzeniu działalności gospodarczej) oraz pracownicy B. F. w zakresie ubezpieczeń społecznych.

Sąd Apelacyjny zwrócił bowiem uwagę, że w analizowanym przypadku materialnoprawną postawą rozstrzygnięcia stanowią przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29.04.2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U.UEL z 30.04.2004r.) i nr 987/2009r. z 16.09.2009r. w sprawie wykonywania rozporządzenia nr 883/2004 (Dz.UE L z 30.10.2009).

Przepisy te były przedmiotem analizy Sądu Najwyższego w wyroku składu siedmiu sędziów z dnia 18 listopada 2015 r., II UK 100/14 (OSNP 2016 nr 7, poz. 88). W motywach tego wyroku wyjaśniono, że osiągnięcie obrotu w kraju siedziby na poziomie 25 % może co najwyżej stwarzać domniemanie faktyczne, według którego przedsiębiorca „normalnie prowadzi działalność” na terytorium państwa wysyłającego w rozumieniu art. 12 ust. 1 rozporządzenia podstawowego, natomiast nieosiągnięcie tego obrotu wymaga analizy okoliczności określonej sprawy przy uwzględnieniu pozostałych kryteriów. Sformułowano w tym wyroku pogląd, że treść pojęcia „normalne prowadzenie działalności” w rozumieniu powołanego przepisu i wyjaśniającego je określenia „prowadzenie przez pracodawcę zazwyczaj znacznej części działalności, innej niż działalność związana z samym zarządzeniem wewnętrznym, na terytorium państwa członkowskiego, w którym ma on swoją siedzibę” (art. 14 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego), nie pozostawiają wątpliwości, że przy ocenie, czy pracodawca prowadzi normalną działalność, a zatem znaczną część działalności innej niż działalność związana z samym zarządzaniem wewnętrznym na terytorium państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę, należy uwzględniać wszystkie kryteria charakteryzujące jego działalność. Niedopuszczalne jest uznanie jednego kryterium - wysokości ponad 25 % obrotu - za decydujące w tym sensie, że jego niespełnienie zwalnia instytucję właściwą bądź sąd z badania pozostałych cech charakteryzujących działalność prowadzoną przez dane przedsiębiorstwo. Pierwszoplanowe znaczenie ma obiektywne ustalenie, czy przedsiębiorstwo faktycznie prowadzi w państwie swojej siedziby normalną, rzeczywistą działalność, zaś porównanie skali tej działalności w państwie siedziby i państwie miejsca wykonywania pracy ma jedynie znaczenie pomocnicze. Jednocześnie, dla stwierdzenia, czy działalność ta jest znacząca we wskazanym sensie, instytucja właściwa i ewentualnie sąd powinny porównać liczebność personelu administracyjnego pracującego w państwie członkowskim, w którym pracodawca ma siedzibę oraz w drugim państwie członkowskim, obroty w odpowiednio typowym okresie w każdym z państw członkowskich, których rzecz dotyczy oraz liczbę umów wykonanych w państwie delegującym i w państwie zatrudnienia delegowanego pracownika, przy czym kryteria te nie mają charakteru wyczerpującego, a ich wybór powinien być dostosowany do konkretnego wypadku.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, należy stwierdzić, że nie można poprzestać na stwierdzeniu, że uzyskiwanie przez T. N. w Polsce obrotu poniżej 25 % prowadzi do wniosku o nieprowadzeniu normalnej działalności w kraju. W takim wypadku konieczna jest całościowa ocena, czy płatnik w spornym okresie prowadził faktyczną działalność w Polsce czy też w Niemczech.

Przykładowe kryteria takiej oceny zostały wskazane w art. 14 rozporządzenia wykonawczego 987/2009. W ust. 2 tego przepisy wskazano, że do celów stosowania art. 12 ust. 1 rozporządzenia podstawowego sformułowanie ,,który normalnie tam prowadzi swą działalność" odnosi się do pracodawcy zazwyczaj prowadzącego znaczną część działalności, innej niż działalność związana z samym zarządzeniem wewnętrznym, na terytorium państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę, z uwzględnieniem wszystkich kryteriów charakteryzujących działalność prowadzoną przez dane przedsiębiorstwo. Odnośne kryteria muszą zostać dopasowane do specyficznych cech każdego pracodawcy i do rzeczywistego charakteru prowadzonej działalności.

W ust. 3 wyjaśniono natomiast, że do celów stosowania art. 12 ust. 2 rozporządzenia podstawowego określenie ,,która normalnie wykonuje działalność jako osoba pracująca na własny rachunek" odnosi się do osoby, która zwykle prowadzi znaczną część działalności na terytorium państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę. W szczególności osoba taka musi już prowadzić działalność od pewnego czasu przed dniem, od którego zamierza skorzystać z przepisów tego artykułu, oraz, w każdym okresie prowadzenia tymczasowej działalności w innym państwie członkowskim, musi nadal spełniać w państwie członkowskim, w którym ma siedzibę, wymogi konieczne do prowadzenia działalności pozwalające na jej ponowne podjęcie po powrocie.

W ust. 4 dodano, że do celów stosowania art. 12 ust. 2 rozporządzenia podstawowego kryterium stosowanym do określenia, czy działalność, którą osoba pracująca na własny rachunek wyjeżdża prowadzić do innego państwa członkowskiego, jest ,,podobna" do normalnie prowadzonej działalności na własny rachunek, jest rzeczywisty charakter działalności, a nie zakwalifikowanie jej przez to inne państwo członkowskie jako praca najemna lub praca na własny rachunek.

W ust. 5a wskazano, że do celów stosowania tytułu II rozporządzenia podstawowego »siedziba lub miejsce wykonywania działalności« odnosi się do siedziby lub miejsca prowadzenia działalności, w którym podejmowane są zasadnicze decyzje dotyczące przedsiębiorstwa i sprawowane są funkcje jego administracji centralnej.

W ust. 5b wskazano, że praca o charakterze marginalnym nie będzie brana pod uwagę do celów określenia mającego zastosowanie ustawodawstwa na mocy art. 13 rozporządzenia podstawowego. Art. 16 rozporządzenia wykonawczego stosuje się we wszystkich przypadkach objętych niniejszym artykułem.

W ust. 6 z kolei wyjaśniono, że do celów stosowania art. 13 ust. 2 rozporządzenia podstawowego osoba, która ,,normalnie wykonuje pracę na własny rachunek w dwóch lub w więcej państwach członkowskich", oznacza w szczególności osobę, która równocześnie lub na zmianę wykonuje jeden rodzaj lub więcej odrębnych rodzajów pracy na własny rachunek, niezależnie od charakteru tej pracy, w dwóch lub więcej państwach członkowskich.

W ust. 7 doprecyzowano natomiast, że w rozróżnianiu pracy wykonywanej zgodnie z ust. 5 i 6 od sytuacji opisanych w art. 12 ust. 1 i 2 rozporządzenia podstawowego, rozstrzygające znaczenie ma czas trwania pracy w jednym lub więcej państwach członkowskich (bez względu na to, czy ma ona charakter stały, incydentalny czy tymczasowy). W tym celu przeprowadza się ogólną ocenę wszystkich istotnych okoliczności obejmujących w szczególności, w przypadku osoby wykonującej pracę najemną, miejsce pracy określone w umowie o pracę.

Z kolei w ust. 8 wskazano, że do celów stosowania art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia podstawowego ,,znaczna część pracy najemnej lub działalności na własny rachunek" wykonywana w państwie członkowskim oznacza znaczną pod względem ilościowym część pracy najemnej lub pracy na własny rachunek wykonywanej w tym państwie członkowskim, przy czym nie musi to być koniecznie największa część tej pracy. W celu określenia, czy znaczna część pracy jest wykonywana w danym państwie członkowskim, należy uwzględnić następujące kryteria orientacyjne: a) w przypadku pracy najemnej - czas pracy lub wynagrodzenie; oraz b) w przypadku pracy na własny rachunek - obrót, czas pracy, liczba świadczonych usług lub dochód. W ramach ogólnej oceny, spełnienie powyższych kryteriów w proporcji mniejszej niż 25 % tych kryteriów wskazuje, że znaczna część pracy nie jest wykonywana w danym państwie członkowskim.

W ust. 9 zaznaczono, że do celów stosowania art. 13 ust. 2 lit. b) rozporządzenia podstawowego ,,centrum zainteresowania" dla działalności osoby wykonującej działalność na własny rachunek określa się z uwzględnieniem wszystkich aspektów jej działalności zawodowej, a zwłaszcza miejsca, w którym znajduje się jej stałe miejsce prowadzenia działalności, zwyczajowego charakteru lub okresu trwania wykonywanej działalności, liczby świadczonych usług oraz zamiaru tej osoby wynikającego ze wszystkich okoliczności.

W ust. 10 wyjaśniono natomiast, że w celu określenia mającego zastosowanie ustawodawstwa na podstawie ust. 8 i 9 instytucje zainteresowane uwzględniają sytuację, jaka prawdopodobnie może mieć miejsce podczas kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych.

Treść powyższych przepisów nie pozostawia wątpliwości, że przy ocenie, czy przedsiębiorca zazwyczaj prowadzi znaczną część działalności na terytorium państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę, instytucja właściwa w tym państwie powinna zbadać wszystkie kryteria charakteryzujące działalność prowadzoną przez tego przedsiębiorcę.

Podobnie kwestię tę ujmuje decyzja (...) Komisji Administracyjnej ds. Koordynacji (...) Zabezpieczenia (...). Akt ten nie ma charakteru źródła prawa Unii Europejskiej w rozumieniu traktatowym, lecz jest aktem informacyjno-pomocniczym, wydanym przez Komisję Administracyjną na podstawie art. 72 lit. a i b rozporządzenia nr 883/2004 w ramach jej zadań dotyczących wykładni i usprawniania jednolitego stosowania prawa Unii Europejskiej (por. D. Dzienisiuk, Charakter prawny decyzji Komisji Administracyjnej do Spraw Zabezpieczenia Społecznego, Ubezpieczenia Społeczne 2011 nr 1-2; K. Ślebzak, Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego, Warszawa 2012, s. 295). W wymienionej decyzji wskazuje się zaś, że decydującym warunkiem dla zastosowania art. 12 ust. 1 rozporządzenia nr 883/2004 jest istnienie więzi między pracodawcą a państwem członkowskim, w którym ma on swoją siedzibę. Możliwość delegowania pracowników powinna zatem ograniczać się wyłącznie do przedsiębiorstw, które normalnie prowadzą swą działalność na terytorium państwa członkowskiego, którego ustawodawstwu nadal podlega pracownik delegowany. Z tego względu przyjmuje się, że powyższe przepisy mają zastosowanie jedynie do przedsiębiorstw, które zazwyczaj prowadzą znaczną część działalności na terytorium państwa członkowskiego, w którym mają siedzibę. Dlatego, w celu ustalenia, w razie potrzeby i w razie wątpliwości, czy pracodawca zazwyczaj prowadzi znaczną część działalności na terytorium państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę, instytucja właściwa w tym państwie zobowiązana jest zbadać wszystkie kryteria charakteryzujące działalność prowadzoną przez tego pracodawcę, w tym miejsce, w którym przedsiębiorstwo ma swą zarejestrowaną siedzibę i administrację, liczebność personelu administracyjnego pracującego w państwie członkowskim, w którym pracodawca ma siedzibę, oraz w drugim państwie członkowskim, miejsce, w którym rekrutowani są pracownicy delegowani, i miejsce, w którym zawierana jest większość umów z klientami, prawo mające zastosowanie do umów zawartych przez przedsiębiorstwo z jednej strony z pracownikami i z drugiej strony z klientami, obroty w odpowiednio typowym okresie w każdym z państw członkowskich, których rzecz dotyczy, oraz liczbę umów wykonanych w państwie wysyłającym. W decyzji podkreśla się też, że „ wykaz ten nie jest wyczerpujący, ponieważ kryteria powinny być dostosowane do każdego konkretnego przypadku i powinny uwzględniać charakter działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo w państwie, w którym ma ono siedzibę” (pkt 1 decyzji A2). Oznacza to, że organ rentowy (jako instytucja właściwa), a następnie sąd kontrolujący w postępowaniu cywilnym jej prawidłowość, mogą i powinny w razie potrzeby wziąć pod uwagę także inne kryteria i okoliczności.

Wynika stąd, że w postępowaniu sądowym wywołanym odwołaniem od decyzji instytucji właściwej (organu rentowego) dotyczącej ustalenia ustawodawstwa właściwego w zakresie zabezpieczenia społecznego, sąd jest zobowiązany do skontrolowania, czy instytucja ta właściwie dobrała do specyfiki przedsiębiorstwa i zbadała wymagane kryteria i dokonać weryfikacji działania organu rentowego w tym zakresie. W szczególności, jeśli instytucja właściwa lub sąd nie biorą pod uwagę niektórych z kryteriów wskazanych w rozporządzeniu wykonawczym, powinny wyjaśnić jakie względy merytoryczne (np. nieadekwatność danego kryterium z punktu widzenia charakteru działalności pracodawcy) lub procesowe (np. brak stosownych wniosków dowodowych) są tego przyczyną. Kontrola ta jest przesłanką prawidłowego zastosowania prawa materialnego, tj. wymienionych powyżej przepisów rozporządzeń.

Uzasadnienie zaskarżonego wyroku wskazuje, że Sąd Okręgowy takiej kontroli nie przeprowadził. Braki postępowania dowodowego w tym zakresie oraz nieprzeprowadzenie wskazanych koniecznych ustaleń, oznacza, że Sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy i nie przeprowadził właściwego i pełnego postępowania dowodowego. Z tych względów orzeczenie zostało wydane przedwcześnie, co wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości i nie pozwala Sądowi Apelacyjnemu na wydanie orzeczenia reformatoryjnego.

Należy też zauważyć, że treść uzasadnienia Sądu Okręgowego wskazuje na to, że Sąd I instancji de facto przyjął, że w analizowanym postępowaniu T. N. (1) i jego żona D. N. zakwestionowali zaskarżone decyzje wyłącznie w części. Z treści uzasadnienia wynika bowiem jednoznacznie, że Sąd I instancji uznał, że D. i T. N. (1) w niniejszym postępowaniu domagali się wyłącznie objęcia ich ubezpieczeniami społecznymi w Polsce w okresie od 1 lipca 2009 r. do 31 sierpnia 2012 r. W ocenie Sądu I instancji odwołujący D. i T. N. (1) przyznali bowiem w odwołaniach, że do końca czerwca 2009 r. prowadzili działalność wyłącznie na terenie Niemiec i żądali objęcia ich ubezpieczeniami w kraju od 1 lipca 2009 r. do końca sierpnia 2012 r. Nadto zdaniem Sądu I instancji w sprawie nie ulegało wątpliwości, że płatnik T. N. i współpracująca z nim żona D. N. nie wykonywali działalności na terenie Polski, a w 100% na terenie Niemiec w okresie od dnia 1 stycznia 2007 r. do 31 lipca 2008 r., a w konsekwencji podlegali wówczas niemieckim ubezpieczeniom społecznym. Sąd Apelacyjny zwrócił zatem uwagę, że nawet pobieżna analiza treści odwołań wniesionych przez T. i D. N., jak i składanych przez nich przed sądem I instancji zeznań nie potwierdzała, że odwołujący się w jakiejkolwiek części zgadzają się z ustaleniami organu rentowego. Wręcz przeciwnie z treści odwołań wynikało jednoznacznie, że T. i D. N. domagają się zmiany zaskarżonych decyzji w całości poprzez ustalenie, że podlegają polskim ubezpieczeniom społecznym począwszy od 1 stycznia 2007 r. (a nie wyłącznie od 1 lipca 2009 r. jak błędnie przyjął Sąd I instancji). Nadto wbrew twierdzeniom Sądu Okręgowego, skarżący T. i D. N. nie przyznali, że do 30 czerwca 2009 r. prowadzili działalność wyłącznie na terenie Niemiec. Wręcz przeciwnie, w uzasadnieniu odwołań sporządzonych osobiście wskazali jedynie, że początkowo działalność gospodarcza prowadzona była na terenie Polski i Niemiec przyznając wyłącznie, że do końca czerwca 2009 r. większość dochodów uzyskiwali z działalności prowadzonej w Niemczech. Natomiast od 1 lipca 2009 r. działalność gospodarczą wykonywać mieli w sposób ciągły i zorganizowany wyłącznie na terenie Polski. Również w pismach procesowych z listopada 2014 r. (k. 21-24, 30-33) pełnomocnik T. i D. N. wprost wskazał, że zaskarżają oni dotyczące ich decyzje w całości i wnoszą o objęcie polskimi ubezpieczeniami społecznymi we wszystkich zakwestionowanych przez ZUS okresach. Pełnomocnik skarżących wskazał, że stałym miejscem działalności T. N. (1) była Polska. Sąd Okręgowy zupełnie zignorował stanowisko procesowe stron w tym zakresie. Bezpodstawne przyjęcie przez Sąd Okręgowy, iż odwołujący żądają zmiany decyzji wyłączenie poprzez uznanie, że polskim ubezpieczeniom społecznym podlegali od 1 lipca 2009 r. do 31 sierpnia 2012 r., doprowadziło do zaniechania zbadania przez Sąd I instancji materialnej podstawy żądania oraz merytorycznych zarzutów stron wobec zaskarżonych decyzji w zakresie wyłączającym D. i T. N. (1) z ubezpieczeń społecznych w Polsce w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 30 czerwca 2009 r.

Również odnośnie ubezpieczonej B. F. Sąd Okręgowy nieprawidłowo zakreślił granice przedmiotu sporu. Sąd I instancji uznał bowiem, że B. F. wnosiła o objęcie jej polskim ubezpieczeniem społecznym w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 sierpnia 2008 r., tymczasem już z samej treści odwołania wynikało jednoznacznie, że ubezpieczona domagała się wyłącznie objęcia jej krajowym ubezpieczeniem społecznym w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 sierpnia 2007 r. tj. w okresie, w którym organ rentowy zaskarżoną decyzją wyłączył ją z tych ubezpieczeń. Podobnie w pisemnych motywach wydanego rozstrzygnięcia uzasadniając oddalenie odwołania B.F. Sąd Okręgowy wskazał, że praca ubezpieczonej w Niemczech trwała od 1 sierpnia 2006 r. do 31 sierpnia 2008 r. czyli przez 2 lata (nie wskazując przy tym na jakiej podstawie poczynił takie ustalenia), tymczasem z dokumentacji znajdującej się w aktach rentowych wynika, że B. F. pracowała od 1 sierpnia 2006 r. do 31 sierpnia 2007 r. i o objęcie jej właśnie w takim okresie polskim ubezpieczeniem społecznym wnosiła.

Nadto Sąd Okręgowy dopuścił się niekonsekwencji, bowiem w uzasadnieniu wydanego wyroku wskazał, że niewątpliwie T. N. (1) i współpracująca z nim żona D. N. podlegali niemieckim, a nie polskim ubezpieczeniom społecznym w zakresie zabezpieczenia społecznego w okresach w których osiągali przychód wyłącznie (lub w znacznej części) z tytułu działalności wykonywanej na terenie Niemiec, z drugiej strony mimo takiej argumentacji zmienił zaskarżone decyzje ustalając, że T. N. (1) podlegał polskim ubezpieczeniom społecznym m.in. w okresach od 1 października 2008 r. do 31 marca 2009 r. oraz w marcu 2011 r., a zatem w okresach, co do których ustalił, że T. N. (1) miał osiągać przychody wyłącznie z działalności prowadzonej na terenie Niemiec. Sąd Okręgowy w żaden sposób nie wyjaśnił powstałych rozbieżności pomiędzy rozstrzygnięciem a ustaleniami faktycznymi i pisemnymi motywami zawartymi w uzasadnieniu wyroku i również z tych względów zaskarżony wyrok nie poddaje się kontroli sądowej.

Wskazane wyżej przyczyny sprawiają, że w sprawie konieczne jest uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, bowiem wydanie przez Sąd Apelacyjny wyroku, co do istoty sprawy wymagałoby przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości, co ograniczyłoby merytoryczne rozpoznanie sprawy do jednej instancji.

Rozpoznając sprawę ponownie Sąd Okręgowy przeprowadzi postępowanie dowodowe na okoliczność charakteru prowadzonej przez T. N. (1) działalności gospodarczej, przy uwzględnieniu wszystkich kryteriów charakteryzujących tę działalność. W tym zakresie pierwszoplanowe znaczenie ma obiektywne ustalenie, czy T. N. (1) rzeczywiście prowadzi w państwie swojej siedziby normalną, rzeczywistą działalność i jaki jest jej przedmiot. Po drugie sąd powinien ustalić liczbę umów wykonanych przez T. N. w Polsce i w Niemczech. Nadto powinien ustalić, czy T. N. zatrudniał, czy też nie zatrudniał pracowników, zaś w przypadku ustalenia, że płatnik zatrudniał pracowników, sąd powinien porównać liczebność pracowników pracujących na rzecz T. N. w Polsce oraz Niemczech. Dodatkowo zaś powinien ustalić obroty w odpowiednio typowym okresie w każdym z państw członkowskich, których rzecz dotyczy. Przy czym porównanie skali tej działalności w państwie siedziby i w Niemczech będzie miało jedynie znaczenie pomocnicze; uzyskiwanie określonego przychodu stanowi bowiem wyłącznie wskazówkę interpretacyjną, iż osiągnięcie pewnego ich poziomu może uzasadniać przyjęcie faktycznego domniemania, że przedsiębiorstwo prowadzi normalną działalność albo w Niemczech, albo w Polsce, z jednoczesną sugestią, iż jego nieosiągnięcie wymaga bardziej pogłębionej analizy pozostałych kryteriów. Przy czym wskazane wyżej kryteria nie mają charakteru wyczerpującego, a ich wybór powinien być dostosowany specyfiki przedsiębiorstwa i okoliczności, w jakich ono funkcjonuje.

Sąd pierwszej instancji winien mieć przy tym na uwadze, że zgodnie z rządzącą polskim postępowaniem cywilnym zasadą kontradyktoryjności wyrażoną w przepisach określających ciężar dowodu, a przede wszystkim art. 6 k.c. oraz art. 232 k.p.c. , ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutek prawny ( art. 6 k.c. ), a ponadto strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne ( art. 232 k.p.c. ). Dodatkowo trzeba mieć na uwadze, że Sąd został także wyposażony w uprawnienie dopuszczenia innych jeszcze, niewskazanych przez żadną ze stron, dowodów, kierując się przy tym własną oceną, czy zebrany w sprawie materiał dowodowy jest dostateczny dla jej rozstrzygnięcia( art. 232 zd. 2 k.p.c. ).

Dopiero poczynienie wskazanych dodatkowych ustaleń i ocena pozostających w dyspozycji Sądu Okręgowego dowodów pozwoli na zajęcie stanowiska, czy odwołujący się podlegają, czy też nie polskiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego w okresach określonych w zaskarżonych decyzjach. Ocena ta powinna mieć przy tym charakter całościowy, a zatem stanowić ogólny wniosek wynikający z rozważenia wszystkich przyjętych kryteriów.

W tym stanie rzeczy, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego i kasacyjnego w myśl art. 108 § 2 k.p.c.

SSA Jolanta Hawryszko SSA Anna Polak SSA Beata Górska