Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 czerwca 2017r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Agata Regulska (spr)

Sędziowie: SSO Krzysztof Głowacki

SSR del. SO Anna Statkiewicz

Protokolant Katarzyna Wikiera

przy udziale Marka Janczyńskiego Prokuratora Prokuratury Okręgowej we Wrocławiu

po rozpoznaniu w dniu 29 czerwca 2017 r.

sprawy P. B.

urodzonego w dniu (...) we W.

syna R. i M. z domu B.

oskarżonego o czyn z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 12 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia- Śródmieścia

z dnia 28 października 2016r. sygn. akt II K 274/15

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze, w tym wymierza opłatę w kwocie 300 złotych za II instancję.

Sygn. akt VI Ka 2/17

UZASADNIENIE

P. B. został oskarżony o to, że w okresie od 22 listopada 2013 roku do 26 lutego 2014 roku we W. w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, celem osiągnięcia korzyści majątkowej, działając wspólnie i w porozumieniu z S. H. i innymi osobami, doprowadził firmę (...) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 47.322,22 zł w ten sposób, że negocjował z przedstawicielem pokrzywdzonego warunki umowy o dostawę kruszyw, wprowadzając pokrzywdzonego w błąd co do tożsamości osoby mającej podpisać umowę oraz zamiaru wywiązania się z zawartej umowy, czym działał na szkodę (...) R. K., tj. o czyn z art. 286§1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

Po rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy dla Wrocławia- Śródmieścia we Wrocławiu wyrokiem z dnia 28 października 2016 roku ( sygn. akt II K 274/15):

I.  uznał oskarżonego P. B. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, to jest przestępstwa z art. 286§1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to wymierzył mu karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 4§1 z zw. z art. 69§1 i 2 k.k. w zw. z art. 70 § 1 pkt 1 k.k. ( w brzmieniu przepisów ustawy sprzed dnia 1 lipca 2015 r. ) wykonanie wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 3 (trzech) lat próby;

III.  na podstawie art. 44§2 k.k. orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa i zarządził pozostawienie w aktach sprawy dowodów rzeczowych opisanych w wykazie dowodów na K. 400 akt pod poz. 1 w postaci dokumentów: umowy nr (...), załącznika do umowy nr (...), faktury (...), wyniku badań cech fizykalno-mechanicznych ze złoża piasku kopalnego, dowodu wpłaty (...), deklaracji właścicieli użytkowych nr (...), faktury (...) oraz potwierdzenia odbioru;

IV.  na podstawie art. 4 §1 k.k. w zw. z art. 46§1 k.k. (w brzmieniu przepisów ustawy sprzed dnia 1 lipca 2015 r.) zobowiązał oskarżonego do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem w części, przez zapłatę na rzecz pokrzywdzonej firmy (...) kwoty 23.662,11 zł (dwadzieścia trzy tysiące sześćset sześćdziesiąt dwa złote jedenaście groszy);

V.  zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa przypadające na niego koszty postępowania w sprawie w kwocie 644,88 zł oraz wymierzył mu opłatę w kwocie 300 zł.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł za pośrednictwem swojego obrońcy oskarżony P. B.. Zaskarżając przedmiotowy wyrok w całości na korzyść oskarżonego zarzucił rażące naruszenie przepisów postępowania, a to przepisu art. 422 § 1 k.p.k. w zw. z art. 423§2 k.p.k. poprzez niedoręczenie obrońcy oskarżonego pisemnego uzasadnienia wyroku, wskutek zaistnienia okoliczności, w której sporządzenie uzasadnienia w sprawie II K 274/15 jest niemożliwe z uwagi na ustąpienie z urzędu Sędziego referenta z dniem 31 października 2016 r., pomimo, iż obrońca oskarżonego w przypisanym ustawą terminie złożył wniosek w przedmiocie sporządzenia i doręczenia uzasadnienia wyroku, co skutkowało pozbawieniem oskarżonego możliwości merytorycznego zaskarżenia wyroku.

Stawiając powyższe zarzuty apelujący wniósł o:

1.  uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania;

2.  obciążenie kosztami procesu w sprawie Skarb Państwa;

3.  zasądzenie na rzecz oskarżonego od Skarbu Państwa kosztów obrony przed Sądem II instancji według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Apelacja skarżącego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Skarżący w treści zarzutu, który zamieścił w apelacji wskazuje iż doszło do naruszenia przepisów postępowania, a fakt ten wynika z niesporządzenia przez Sąd I instancji uzasadnienia zapadłego wyroku. Okoliczność ta była skutkiem ustąpienia z urzędu sędziego referenta.

W pierwszej kolejności Sąd Odwoławczy doszedł do przekonania, iż okoliczność powołana przez skarżącego, zakwalifikowana jako naruszenie przepisów postępowania, nie stanowi skutecznego zarzutu apelacyjnego. Zarzut obrazy prawa procesowego zgodnie z uregulowaniem kodeksowym zamieszczony w art. 438 pkt 2 k.p.k. stawiany może być tylko w sytuacji, gdy podnoszone przez skarżącego naruszenie prawa procesowego mogło mieć wpływ na treść orzeczenia. Ta hipotetyczna możliwość wywarcia wpływu na treść zapadłego wyroku nie mogła z przyczyn oczywistych zaistnieć w niniejszej sprawie. Uzasadnienie jest bowiem dokumentem niejako sprawozdawczym, mającym na celu przedstawienie sposobu rozumowania, którym kierował się Sąd podczas wydawania orzeczenia w sprawie oraz wyjaśnienie motywów podjęcia konkretnego rozstrzygnięcia. Co znamienne, uzasadnienie pisemne sporządzane jest już po wydaniu i ogłoszeniu wyroku, stąd też braki w jego treści lub też fakt jego niesporządzenia nie mogły mieć wpływu na treść wydanego w sprawie rozstrzygnięcia. Wskazać należy również, iż zgodnie z zasadami procedury karnej po ogłoszeniu wyroku w sprawie Sąd przedstawia obecnym ustne motywy rozstrzygnięcia. Powyższe ma na celu wyjaśnienie zasadniczej treści rozstrzygnięcia tak, by w sposób możliwie jak najbardziej zrozumiały podkreślić okoliczności przemawiające za słusznością wydanego orzeczenia. W niniejszej sprawie powyższe ustne przedstawienie motywów rozstrzygnięcia miało miejsce, zarówno oskarżony jak i obrońca mogli w nim uczestniczyć. Ten ostatni uczestniczył osobiście w jego ogłoszeniu i wysłuchał ustnego uzasadnienia Nie można zatem zgodzić się z zarzutem skarżącego podnoszącym okoliczność braku możliwości merytorycznego zaskarżenia wyroku.

Należy podkreślić, iż w sytuacji niniejszej obiektywnie nie ma możliwości sporządzenia uzasadnienia wyroku z uwagi na ustąpienie z urzędu sędziego referenta. Uzasadnienie jest bowiem immanentnie związane z samym przebiegiem procesu wyrokowania. Nie sposób przenieść tego obowiązku na inną osobę, byłoby to bowiem uzasadnianie nie swojej decyzji merytorycznej, co przeczy idei tej instytucji.

Należy zatem zgodzić się z wnioskiem, iż do naruszenia przepisów postępowania karnego doszło w sytuacji, gdy obrońca oskarżonego, z wypełnieniem wszelkich wymogów oraz z dochowaniem terminu złożył wniosek o sporządzenie i dostarczenie mu uzasadnienia, a dokumentu takiego nie otrzymał. Wskazać wypada jednak na obiektywny brak możliwości uczynienia zadość treści przepisów proceduralnych a także brak wpływu wspomnianego naruszenia na treść zaskarżonego wyroku.

Co do wniosku skarżącego, domagającego się uchylenia zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpatrzenia, wskazać należy, iż na niezasadność wniosku wskazują nie tylko wcześniej powołane okoliczności, ale także treść przepisów proceduralnych. Art. 437 § 2 k.p.k. wskazuje bowiem zamknięty katalog sytuacji, w których możliwe jest uchylenie wyroku i przekazanie go do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Brak w tym katalogu przesłanki adekwatnej do sytuacji, którą w treści zarzutu przedstawia skarżący. Co więcej, art. 455a k.p.k. wyraźnie wskazuje iż brak jest możliwości uchylenia wyroku z powodu braków w jego uzasadnieniu. Co znamienne, „Nie każde wadliwie sporządzone uzasadnienie uniemożliwia przeprowadzenie właściwej i rzetelnej kontroli odwoławczej, ponieważ uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania winno być konsekwencją tylko takich wad, które absolutnie nie pozwalają merytorycznie odnieść się do zarzutów i wniosków zawartych w środku odwoławczym i których nie można sanować, konfrontując je z zebranymi w sprawie dowodami i wnikliwą lekturą akt sprawy.” (wyrok SA w Szczecinie z dnia 22 czerwca 2016 r. II AKa 52/16).

Mimo iż błędy w samym uzasadnieniu nie są tożsame z sytuacją, w której uzasadnienie nie powstało w ogóle, należy – kierując się wyrażonym w art. 455a k.p.k. poglądem Ustawodawcy – przyjąć, iż także w sytuacji niniejszej ów przepis ma zastosowanie.

Ponadto, brak uzasadnienia wyroku nie uniemożliwia kontroli instancyjnej. Sąd Odwoławczy w trakcie rozpatrywania apelacji bazować musi na analizie pełnego materiału procesowego zgromadzonego w sprawie.

Zgodnie z przepisami procedury karnej – art. 433 k.p.k. - Sąd Odwoławczy rozpatruje apelację od wyroku Sądu I instancji w granicach zaskarżenia oraz w granicach podniesionych zarzutów. Niezależnie od powyższego w razie gdy w trakcie dokonywanej kontroli instancyjnej ujawni się istnienie w sprawie bezwzględnych przesłanek odwoławczych z art. 439 k.p.k. Sąd Odwoławczy uchyla zaskarżone oskarżenie. W rozważaniach wcześniejszych wskazano z jakich przyczyn zarzut skarżącego należy uznać za niezasadny. Co do analizy postępowania pod kątem zaistnienia w nim bezwzględnych przyczyn odwoławczych, analizując całość materiału postępowania należy dojść do wniosku, iż nie jest obarczone ono żadnym ze stypizowanych w art. 439 k.p.k. błędów.

Należy wskazać iż słuszność wyroku wydanego przez Sąd I instancji w sprawie niniejszej nie budzi wątpliwości.

W świetle ustaleń, które poczyniono w sprawie, należy podzielić stanowisko Sądu I instancji i uznać, iż zarówno wina jak i sprawstwo P. B. w niniejszej sprawie nie budzą wątpliwości, a fakt nieprzyznawania się przez niego do winy stanowi jedynie przyjętą przez niego linię obrony. Obszerne wyjaśnienia działającego z nim wspólnie i w porozumieniu S. H. wskazują jednoznacznie, iż P. B. brał udział w popełnieniu przestępstwa oszustwa na szkodę firmy (...). Wersja przedstawiona przez S. H. koresponduje z resztą zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, wyjaśnia on logicznie, wskazując jednocześnie dowody na poparcie swoich twierdzeń. Ponadto, należy podkreślić, iż P. B. został rozpoznany przez M. S. jako osoba, z którą spotkała się w celu zawarcia porozumienia co do cen piasku będącego przedmiotem dostawy. Fakt, iż do spotkania między M. S. a oskarżonym doszło tylko raz znajduje wyjaśnienie w tłumaczeniach S. H., który podnosi, iż udział każdego z uczestników procederu był podzielony w ten sposób, że to on, S. H. miał podawać się za właściciela firmy (...), natomiast plan działań obmyślać mieli P. B. z J. W.. Korzyści z przestępnej działalności podejmował na rachunek bankowy S. H., po czym kwoty uzyskane wypłacał i przekazywał – zwykle w gotówce - P. B.. Część kwot została również przekazana na rachunek żony oskarżonego – A. B. – powyższe znajduje potwierdzenie w treści zgromadzonych w sprawie dokumentów. Dokonane ustalenia wskazują, iż udział P. B. w przestępstwie oszustwa oraz jego wina nie budzą wątpliwości.

Nie mając zastrzeżeń co do sposobu, w jaki procedował Sąd I instancji, jak i podzielając stanowisko traktujące o kompletności zgromadzonego materiału dowodowego wskazującego na słuszność wyroku wydanego w sprawie Sąd Odwoławczy utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.

Z uwagi na zakres apelacji wskazać również trzeba, że brak jest także podstaw do kwestionowania wysokości orzeczonej wobec oskarżonego kary.

Zdaniem Sądu Okręgowego wymierzona kara nie nosi cech nadmiernej surowości. Wymierzona kara jest zdaniem Sądu nie tylko adekwatna do stopnia winy oskarżonego, ale realizuje też cele zapobiegawcze i wychowawcze w stosunku do niego. Zapobiegawczy sens wymierzonej kary pozbawienia wolności ma bowiem na celu odstraszenie sprawcy od ponownego wejścia na drogę przestępstwa, natomiast jej cel wychowawczy realizuje się poprzez kształtowanie postawy oskarżonego zarówno wobec własnego czynu, jak i przestępstwa w ogóle. Jednocześnie kara orzeczona wobec oskarżonego czyni zadość społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także spełnia swe zadania w zakresie prewencji generalnej polegające na kształtowaniu w społeczeństwie postawy poszanowania prawa.

Orzeczenie o zasądzeniu od oskarżonego kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze oparto na podstawie art. 634 k.p.k. w zw. z art. 636 k.p.k., w tym zgodnie z dyspozycją art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. ( Dz. U. nr 27, poz. 152) o opłatach w sprawach karnych Sąd zasadził od oskarżonego P. B. opłatę w kwocie 300 złotych za drugą instancję.