Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z 19 października 2016 r., Sąd Rejonowy w Zgierzu, sygn. akt I Ns 920/05 ustalił m. in., że: J. S. (1) poniosła nakład z majątku osobistego na majątek osobisty Z. S. w postaci remontu i modernizacji zabudowanej nieruchomości położonej w G. przy ulicy (...) w kwocie 97.500 złotych (punkt IV.); zasądził od Z. S. na rzecz J. S. (1) kwotę 97.500 złotych tytułem zwrotu nakładów z majątku osobistego J. S. (1) na majątek osobisty Z. S. w terminie 3 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności (punkt V.); nakazał pobrać od Z. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zgierzu kwotę 1.000 złotych tytułem zwrotu części kosztów sądowych (punkt X.).

Apelację od powyższego postanowienia złożył uczestnik postępowania – Z. S.. Zaskarżył je w części uwzględniającej wniosek o ustalenie poniesienia nakładów z majątku osobistego J. S. (1) na majątek osobisty Z. S. oraz zasądzenia z tego tytułu od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwoty 97.500 zł, to jest co do pkt IV. i V. postanowienia oraz w części obciążającej uczestnika obowiązkiem zwrotu na rzecz Skarbu Państwa kwoty 1.000,00 zł, to jest co do punktu X. postanowienia.

Orzeczeniu temu zarzucono naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez uznanie, że wnioskodawczyni otrzymała od A. S. za sprzedaż spółdzielczego prawa do lokalu kwotę 3.800 zł zapłaconych przez nabywcę w dwóch ratach, to jest w dniu 15.04.1996 r. – 1000 zł i w dniu 23.09.1997 r. – 28.000 zł, z czego 4.000 zł J. S. (1) podarowała córce, a 34.000 zł przeznaczyła na nakłady na przedmiotową nieruchomość, mimo że:

- z § 4 aktu notarialnego z 23.09.2007 r. Rep A nr 6081/97 sporządzonego w Kancelarii Notarialnej notariusza T. Ś. wynika, że prawo to zostało sprzedane za 2.000 zł,

- 5.000 zł miało być wypłacone wnioskodawczyni w formie zaliczki przed sporządzeniem tego aktu, a 1500 zł miało być wypłacone J. S. (1) po sporządzeniu aktu notarialnego przez (...) Bank (...) S.A.,

- dla zabezpieczenia zaciągniętego przez nabywcę kredytu w kwocie 15.000 zł, nabywca ustanowiła na nabytym akcie, hipotekę w kwocie 15.000 zł, prawo to jest wpisane do działu IV księgi wieczystej, a świadek J. S. (2) (k. 673) zeznaje, że kredyt ten spłacała wspólnie z A. S.;

- odpis pokwitowania z dnia 15 kwietnia 1996 r. wnioskodawczyni złożyła dopiero na rozprawie w dniu 20.09.2016 r., a nie zostało wyjaśnione dlaczego to pokwitowanie otrzymała wnioskodawczyni, a nie nabywca lokalu;

- pomiędzy datą wpłacenia zaliczki a datą sporządzenia aktu notarialnego zakupu prawa do lokalu upłynęło przeszło półtora roku;

- świadek J. S. (2) (k. 673) podaje, że przekazanie pieniędzy sprzedającej osobie nastąpiło w 1997 r., a nadto początkowo, zeznając spontanicznie podaje, że zakup nastąpił za 20.000 zł z czego 5.000 zł pochodziło ze sprzedaży nieruchomości teściowej, a 15.000 zł z kredytu oraz że 3-4 miesiące po przekazaniu pieniędzy przeprowadziła się do nabytego mieszkania;

- A. S. nabyła mieszkanie od wnioskodawczyni 3 miesiące po sprzedaży swojej nieruchomości położonej w G., ul. (...) – G. R.,

- na karcie 17v akt I C 210/04 wnioskodawczyni w tamtej sprawie powódka podała, że z kwoty 3.800 zł – 12.000 zł przekazała córce.

Powołując się na powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia przez uchylenie pkt IV. i V. oraz o nieobciążanie uczestnika jakimikolwiek kosztami postępowania na rzecz Skarbu Państwa, o zasądzenie na rzecz adwokata W. G. kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych, przy czym oświadczył, że koszty te nie zostały uiszczone w całości ani w jakiejkolwiek części.

Z ostrożności procesowej, w razie nieuwzględnienia powyższego zarzutu, skarżący zaskarżył także powyższe postanowienie:

a.  co do punktu IV. w zakresie ustalającym wysokość nakładów wnioskodawczyni powyżej kwoty 34.608,29 zł.

b.  co do punktu V. w części zasądzającej kwotę powyżej 34.608,29 zł.

Temu postanowieniu zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia przez uznanie, że wartość łączna nakładów przyjętych za podstawę wyliczeń nakładów wnioskodawczyni wynosiła 46.839,01 zł, podczas gdy faktycznie wartość tych nakładów wyniosła co najmniej 126.500 zł, a udział uznanych przez Sąd nakładów z majątku osobistego wnioskodawczyni stanowiłby 26,87% i po odniesieniu tego udziału do aktualnej wartości nakładów nie mógłby przekroczyć kwoty 34.608,29 zł (26,87% z 128.799 zł). Powołując się na powyższy zarzut, wniósł także o zmianę zaskarżonego postanowienia w pkt V. poprzez ustalenie, że nakłady wnioskodawczyni z majątku odrębnego na majątek odrębny uczestnika wyniosły 34.608,29 zł a w pkt VI. przez zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwoty 34.608,29 zł, płatnych na warunkach określonych przez Sąd pierwszej instancji oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów pomocy prawnej za drugą instancję według norm przepisanych, przy czym oświadczył, że nie otrzymał z tego tytułu jakiegokolwiek wynagrodzenia, ani w całości, ani w części. Wniósł też o rozpoznanie sprawy na rozprawie.

Są d Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia ustalenia faktyczne i rozważania prawne przeprowadzone przez Sąd Rejonowy, dlatego nie ma obowiązku ich przytaczania i ponownej analizy w dalszej części uzasadnienia.

Odnosząc się zbiorczo do zarzutów wywiedzionych przez uczestnika postępowania, należy stwierdzić, że większość z nich dotyczy przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów. Formułując je, ograniczył się on głównie do polemiki z twierdzeniami Sądu Rejonowego i przedstawienia w istocie własnej wersji oceny zgromadzonego w sprawie materiału. W konsekwencji stwierdził, że wnioskodawczyni nie poniosła nakładów z majątku osobistego (97.500 zł) na rzecz majątku osobistego uczestnika postępowania (remont nieruchomości) i, że Sąd bezzasadnie zasądził na jej rzecz tę kwotę od Z. S..

Tworząc zarzuty o takiej treści uczestnik postępowania nie podważył skutecznie dokonanej przez Sąd Rejonowy oceny dowodów, mieszczącej się w ramach zakreślonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c. Przypomnieć tylko należy, iż w orzecznictwie przyjmuje się, że ramy swobodnej oceny dowodów określone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (zob. wyrok SN z 27 września 2002 r., IV CKN 1316/00, LEX nr 80273). Dodać należy, że ocena sądu nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów, jeżeli z zebranego materiału dowodowego wyprowadza on wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, bo takie działanie mieści się w przyznanych mu kompetencjach swobodnego uznania, którą z możliwych wersji przyjmuje za prawdziwą. Tym samym, nawet jeżeli na podstawie zebranego materiału dowodowego można wywnioskować inną wersję wydarzeń, zgodną z twierdzeniem skarżącego, ale jednocześnie wersji przyjętej przez Sąd I instancji nie można zarzucić rażącego naruszenia szeroko pojętych reguł inferencyjnych, to stanowisko skarżącego będzie stanowić tylko i wyłącznie polemikę ze słusznymi i prawidłowymi ustaleniami Sądu (tak wyrok m. in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 5.09.2012 r., I ACa 737/12, LEX nr 1223204).

W związku z powyższym cywilnoprawnym wywodem warto tylko dookreślić, że przeznaczenie 34.000 zł z majątku osobistego wnioskodawczyni na nieruchomość znajdującą się w G. przy ulicy (...) wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego. Jak słusznie ustalił Sąd Rejonowy, ten materiał dowodowy odnoszący się do tego aspektu to m. in. zeznania wnioskodawczyni J. S. (1) (k. 250); wyjaśnienia informacyjne (k. 91v.-92); zeznania świadka J. F. (k. 176) oraz kserokopia aktu notarialnego z dnia 23 września 1997 roku (k. 10-15). Ocena tych dowodów dokonana przez Sąd pierwszej instancji uwzględnia dyrektywy wskazane w art. 233 § 1 k.p.c., jest swobodna, ale nie dowolna, odnosi się do całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału. Pisemne motywy zaskarżonego wyroku zawierają wyraz własnego przekonania Sądu Rejonowego popartego wywodem logicznymi i wewnętrznie spójnym, dlatego w pełni pozostają pod ochroną art. 233 § 1 k.p.c. Ponadto zeznania wnioskodawczyni w pełni korelują z zeznaniami świadka J. F. oraz z innymi dowodami. Przeznaczenie środków z majątku własnego na przedmiotową nieruchomość jest wiarygodne w świetle stanu faktycznego sprawy.

Odnosząc się do wartości łącznej nakładów przyjętych za podstawę wyliczeń nakładów wnioskodawczyni należy stwierdzić, że Sąd I instancji prawidłowo skorzystał z metody rozliczenia nakładów poprzez odjęcie od aktualnej wartości rynkowej nakładów poczynionych po zakupie nieruchomości zwaloryzowanej wartości nakładów z majątku osobistego wnioskodawczyni i zwaloryzowanej wartości nakładów z majątku osobistego uczestnika celem uzyskania wartości rynkowej nakładów z majątku wspólnego na osobisty uczestnika. Po zwaloryzowaniu nakładów z majątków osobistych w odniesieniu do przeciętnego wynagrodzenia z daty ich poczynienia i aktualnego okazało się, że przewyższają one aktualną wartość rynkową wszystkich nakładów poczynionych po nabyciu nieruchomości przez uczestnika. Sąd Rejonowy zasadnie przedstawił wyliczenie w stosunku do nakładów z majątku osobistego wnioskodawczyni, tj. 10.000 złotych odpowiadało w 1996 roku 11,5 miesięcznym pensjom (10.000 zł/873 zł); 24.000 złotych odpowiadało w 1997 roku 22,5 miesięcznym pensjom (24.000 zł/1.061,93 zł), a zatem łącznie 34 pensje przy aktualnym przeciętnym wynagrodzeniu netto dają kwotę 97.500 złotych (34 x 2.866,93 zł). Wobec tego Sąd Rejonowy zasadnie stwierdził, że mogąc dzielić i rozliczać majątek i nakłady jedynie w ramach ich faktycznej wartości, ustalił, że wnioskodawczyni poniosła na remont i modernizację nieruchomości stanowiącej majątek osobisty uczestnika nakład z majątku osobistego w wysokości 97.500 złotych i obciążył uczestnika obowiązkiem zwrotu tejże kwoty na rzecz wnioskodawczyni, pomijając rozliczenie z tytułu nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika.

Ponadto w ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy zasadnie obciążył uczestnika postępowania J. S. (1) obowiązkiem zwrotu części kosztów sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Zgierzu, tj. kwotą 1.000 złotych. Dowody z opinii biegłych, które wygenerowały te koszty, były dopuszczane na wniosek obojga uczestników. W konsekwencji, wnioskodawczyni także została obciążona kosztami o takiej samej wysokości.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., oddalił apelację.

Sąd Okręgowy przyznał także fachowemu pełnomocnikowi uczestnika będącemu adwokatem kwotę 2.214 zł ustaloną stosownie do § 8 pkt 6, § 4 ust. 3, § 16 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2016. 1714, t.j.).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w punkcie 3 sentencji na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., jako że w niniejszej sprawie nie zachodzą żadne okoliczności, które uzasadniałyby odstąpienie od podstawowej zasady rozliczenia kosztów postępowania nieprocesowego.