Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 czerwca 2016 roku

Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Izabela Żylińska - Małecka

Protokolant Agnieszka Smolińska

po rozpoznaniu w dniu 25 maja 2016 roku w Dzierżoniowie

na rozprawie sprawy z powództwa A. K. (1)

przeciwko M. K. (1), M. K. (2) i M. K. (3)

o obniżenie alimentów

oddala powództwo.

Sygn. akt III RC 81/15

UZASADNIENIE

Powód A. K. (1) w dniu 13 lutego 2016 roku wniósł pozew przeciwko pozwanym: M. K. (1), M. K. (2) i M. K. (3), reprezentowanym przez przedstawicielkę ustawową M. K., o obniżenie alimentów na rzecz każdego z pozwanych z kwot po 500 zł do kwot po 200 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu swojego żądania podał, że oprócz pozwanych ma jeszcze trzy starsze córki, które są studentkami, w związku z czym nie stać powoda na łożenie alimentów na rzecz pozwanych w dotychczasowej kwocie.

Na rozprawie w dniu 4 listopada 2015 roku powód sprecyzował swoje żądnie, domagając się obniżenia alimentów do kwot po 300 zł na rzecz każdego z pozwanych. Natomiast pełnomocnik przedstawicielki ustawowej pozwanych adw. M. B. wniósł o oddalenie powództwa. Na rozprawie w dniu 25 maja 2016 roku powód wniósł jak w pozwie zaś pełnomocnik M. K. nadal wnosił o oddalenie powództwa w całości.

SĄD USTALIŁ NASTĘPUJĄCY STAN FAKTYCZNY:

W dniu 27 czerwca 2012 roku A. K. (1) i M. K. (4) zawarli ugodę sądową na mocy, której A. K. (1) zobowiązał się łożyć na rzecz M. K. (3), M. K. (2) i M. K. (1) alimenty po 500 zł miesięcznie na rzecz każdego z nich. Na rozprawie, na której została zawarta ugoda A. K. (2) podał, że prowadzi działalność gospodarczą i stać go na łożenie takich alimentów. Poza tym powód, a pozwany w tamtej sprawie podał, że podjął drugą pracę i w zasadzie nie ma zadłużeń z tytułu alimentów, jedynie 600 zł. M. K. (4) w tamtym czasie była osobą bezrobotną nie posiadała prawa do zasiłku.

Powód A. K. (1)posiada wykształcenie średnie, bez zawodu, ma 50 lat i zamieszkuje ze swoją mamą S. K.emerytką oraz swoją córką K. Ż.i jej mężem. Powód prowadzi odrębne gospodarstwo domowe i przekazuje na opłaty za mieszkanie, które są dzielone na domowników, z reguły 100 zł miesięcznie. Od ośmiu lat pozostaje w związku nieformalnym z K. B., która mieszka we W.. Partnerka powoda finansowała pobyty pozwanych na wakacjach nad morzem, zakupuje prezenty, w szczególności M. K. (1)oraz przekazuje powodowi po 100 zł trzy razy w tygodniu na pokrycie kosztów związanych ze spotkaniami powoda z synem M.. Powód od wielu lat posiada orzeczenie o niepełnosprawności z powodu schizofrenii. A. K. (1)prowadził działalność gospodarczą, z której zrezygnował. Pracował u innych osób, handlując różnymi towarami, a także pracował na budowach, handlował samochodami. Łoży na utrzymanie studiującej córki K., wysyłając jej co miesiąc lub dwa od100-300 zł. (...)w S.orzeczeniem z dnia (...)postanowił zaliczyć A. K. (1)do znacznego stopnia niepełnosprawności, przy czym stwierdzono, że orzeczenie wydano na stałe. Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia (...)ustalił, że A. K. (1)jest całkowicie niezdolny do pracy do (...), a całkowita niezdolność do pracy powstała w związku z naruszeniem sprawności organizmu powstałym przed ukończenie 18 roku życia. Decyzją ZUS z dnia (...)podwyższono powodowi rentę socjalną z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, która od (...) 741,35 zł i jest zmniejszona z powodu potrącenia alimentów o 203,35 zł. Świadczenie do wypłaty wynosi 441,28 zł miesięcznie.

Przedstawicielka ustawowa pozwanych M. K. (4)ma 36 lat i wykształcenie średnie – gastronom. Jest zatrudniona w firmie PPHU (...)w Ś.na umowę zlecenie i w sierpniu 2015 roku uzyskała dochód w kwocie brutto 220 zł zaś netto 151,87 zł. Obecnie uzyskuje dochód w kwocie 400-500 zł miesięcznie. Otrzymała z (...)w D.pomoc socjalną i od stycznia 2015 roku do września 2015 pobrała tytułem zasiłków celowych kwotę 1.700 zł, tytułem świadczeń pieniężnych na zakup artykułów żywnościowych kwotę 300 zł, oraz uzyskała pomoc w zakresie dożywiania dla siebie i członków rodziny. Decyzją Burmistrza D.z 29 października 2015 roku przyznano M. K.świadczenia rodzinne: zasiłek rodzinny na M. K. (3)118 zł miesięcznie, jednorazowy dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego 100 zł, na rzecz M. K. (2)zasiłek rodzinny - 118 zł miesięcznie i jednorazowy dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego 100 zł, na rzecz M. K. (1)zasiłek rodzinny - 118 zł miesięcznie i jednorazowy dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego 100 zł oraz 90 zł miesięcznie z tytułu wychowania dziecka w rodzinie wielodzietnej, na rzecz M. S. ur. (...)zasiłek rodzinny -118 zł miesięcznie, jednorazowy dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego 100 zł oraz 90 zł miesięcznie z tytułu wychowania dziecka w rodzinie wielodzietnej. Pozostaje w nieformalnym związku z E. S., z którego pochodzi syn M. S.. Partner matki pozwanych jest zatrudniony w (...)w B.od 14 lipca 2014 roku do 13 października 2017 roku na stanowisku pracownika produkcji w wymiarze ¼ etatu i za sierpień 2015 roku otrzymał wynagrodzenie w kwocie netto 377,52 zł. M. K. (4)wraz z partnerem wynajmują trzypokojowe mieszkanie za kwotę 1.100 zł miesięcznie. Opłaty z tytułu eksploatacji mieszkania wynoszą około 500-600 zł miesięcznie. Matka powodów uzyskała zasiłek wychowawczy z programu 500 plus w kwocie 2.000 zł miesięcznie.

Pozwana M. K. (3) ma 15 lat i jest uczennicą II klasy gimnazjum. Jest w kadrze piłki nożnej. M. K. (2) ma 14 lat i uczęszcza do I klasy gimnazjum zaś M. K. (1) ma 12 lat i jest uczniem V klasy szkoły podstawowej. Dzieci są zdrowe, jednakże M. K. (1) pozostaje pod kontrolą lekarza psychiatry i opieką psychologa.

Komornik Sądowy przy SR w (...) zaświadczył, iż na dzień 12 października 2015 roku powód A. K. (1)posiadał zaległość z tytułu alimentów w kwocie 64.500 zł plus odsetki w kwocie 9.332,71 zł, co oznacza, że powód nie łożył ustalonych ugodą alimentów co najmniej od trzech i pół lat.

Dowód:

- akta Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie III RC 154/12

- zaświadczenie o zatrudnieniu z 11.09.2015 r. – k. 49

-orzeczenie (...) w S.– k.21

- dowody wpłat na S. K. za energię od października 2014 r. do lutego 2015 r. – k. 22

- faktura z 18.02. 2015r. – k. 23

- kwit kasowy z 5.03.2015 r. – k. 23

- faktura z 22.10.2014 r. – k. 24

- zaświadczenie (...) w D. z 29.09.2015 r. – k. 47

- zaświadczenie PPHU (...) w Ś. z 8.09.2015 r. – k. 48

-zaświadczenie o zatrudnieniu z 11.09.2015 r. – k. 49

- zaświadczenie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w (...) z 12.10.2015 r.- k. 50

- decyzja Burmistrza D. z 29.10.2015 r. – k. 21

- zeznania św. K. B. – k. 58 i 58 verte

- zeznania św. R. K. – k. 59

- zeznania św. A. K. (3) – k. 59 i 59 verte-

-orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z (...). –k. 66

- decyzja ZUS z (...) – k. 78

- zeznania powoda A. K. (1) – k. 79 verte – k.80

- zeznania przedstawicielki ustawowej pozwanych M. K. – k. 80- k.80 verte

SĄD ZWAŻYŁ :

W przedmiotowej sprawie podstawą prawną żądania A. K. (1) jest art. 138 krop, który stanowi, że w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Do stwierdzenia czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu tego przepisu, należy brać pod uwagę czy istniejące warunki i okoliczności, w danej sytuacji, mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie i zakres obowiązku alimentacyjnego (wyt. SN z 16 grudnia 1987 roku, III CZP 91/86, OSNC 1988, nr 4, poz. 42). Miarodajnym w ocenie czy nastąpiły zmiany, o których stanowi art. 138 krop jest porównanie sytuacji w jakiej znajdowały się strony w czasie ostatniego rozpoznawania sprawy o alimenty z ich obecną sytuacją. W sprawie o obniżenie alimentów obowiązują reguły wynikające z art. 232 kpc, który stanowi, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, przy czy sąd może dopuścić dowód niewskazany przez stronę. A. K. (1) powinien zatem wskazać dowody, iż zaistniały przesłanki z art. 138 krop uzasadniające jego roszczenie. Należy w tym miejscu wskazać na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 1975 r. (III PZ 2/75), w której stwierdzono, że roszczenie o uchylenie lub o obniżenie obowiązku płacenia renty zasądzonej przez sąd albo ustalonej umową w związku z utratą zdolności do pracy ma charakter majątkowy, choć nie jest roszczeniem pieniężnym w rozumieniu art. 747 kpc, w którym wierzyciel żąda zasądzenia na jego rzecz sumy pieniężnej. Takie same stanowisko wyraził Sąd Najwyższy również w treści uzasadnienia uchwały z dnia 27 listopada 1980 roku (III CZP 60/80). Tym samym należy mieć na uwadze, że obowiązek przedstawiania dowodów spoczywa na stronach (art. 3 kpc) zaś ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie obciąża tę stronę, która wywodzi z nich określone skutki prawne (art. 6 kc). Strona, która nie przedstawi dowodów na poparcie swoich twierdzeń, ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia.

W ocenie Sądu A. K. (1)nie wykazał, aby jego roszczenie mogło być uwzględnione. Wprawdzie powód przedłożył orzeczenie z dnia (...) (...)w S., z którego wynika, iż zaliczono powoda do znacznego stopnia niepełnosprawności, przy czym stwierdzono, że orzeczenie wydano na stałe, ale to orzeczenie istniało także w dacie zawarcia ugody na mocy, której A. K. (1)zobowiązał się łożyć na rzecz M., M.i M. K. (1)alimenty w łącznej kwocie 1.500 zł. Powód przedłożył również orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia (...), w którym ustalono, że A. K. (1)jest całkowicie niezdolny do pracy do (...), a całkowita niezdolność do pracy powstała w związku z naruszeniem sprawności organizmu powstałym przed ukończenie 18 roku życia. Zważyć jednak należy, że w polskim porządku prawnym istnieją dwa rodzaje orzeczeń: orzeczenia wydawane dla celów rentowych przez lekarzy orzeczników ZUS i orzeczenia wydawane dla celów pozarentowych wydawane przez powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności. Orzeczenia te oprócz wydających je organów, różnią się użytą terminologią. Zgodnie z treścią art. 12. 1 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Istotne jest przy tym, że definicja niezdolności do pracy określona w tym przepisie określa pojęcie niezdolności do pracy w rozumieniu właśnie tej ustawy. Z kolei zgodnie z art. 5 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 1998, Nr 162, poz. 1118 z późn. zm.) traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Posiadanie orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy nie jest równoznaczne z zakazem pracy. Warto przypomnieć, że polskie prawo pracy stoi na straży zasady niedyskryminowania w zatrudnieniu, wskazując niepełnosprawność jako jedną z przyczyn dyskryminacyjnych - art.18.3a Kodeksu pracy (Pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na (...)niepełnosprawność(...)". W myśl art. 229§1 Kodeksu pracy o zdolności do pracy na określonym stanowisku może zaświadczyć lekarz medycyny pracy, po przeprowadzeniu badań lekarskich. Zatem orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy nie stanowi podstawy do nawiązania lub nie nawiązania stosunku pracy czy w ogóle do podjęcia takiej działalności, która będzie przynosiła dochody, przy czym Sąd zdaje sobie sprawę, iż w powszechnym i potocznym pojmowaniu, orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy zdaje się wyłączać jakąkolwiek aktywność zawodową. Podkreślić należy, że orzeczenie o niezdolności do pracy służy celom rentowym, jako jedna z przesłanek ubiegania się o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy ( art. 57 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych), które to świadczenie zapewnia danej osobie środki utrzymania. Orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy nie można więc identyfikować z zakazem pracy lub całkowitą niezdolnością czy niemożnością jej świadczenia w dosłownym sensie. Orzeczenie o niezdolności do pracy wydaje się na potrzeby postępowania o ustalenie prawa do renty, ewentualnie na potrzeby przyznania renty socjalnej na podstawie art. 5 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej . Osoby pobierające rentę socjalną, tak jak powód, mogą uzyskiwać inny dochód, przy czym prawo do renty oraz jej wysokość zależy od uzyskiwanych wysokości przychodów (art. 10). Warto w tym miejscu powołać art.10.6 Ustawy o rentach socjalnych, który stanowi, że prawo do renty socjalnej zawiesza się za miesiąc, w którym zostały osiągnięte przychody, o których mowa w ust. 1-5a, w łącznej kwocie wyższej niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do celów emerytalnych. Zatem progi zarobkowe zależą od wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, które podaje prezes GUS raz na kwartał. Zgodnie z komunikatem Prezesa GUS, M.P.2016.443 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale 2016 r. przeciętne wynagrodzenie w pierwszym kwartale 2016 r. wyniosło 4181,49 zł. Powód, nie tracąc świadczenia z tytułu renty socjalnej nie mógłby uzyskać przychodu powyżej kwoty 2.927,04 zł miesięcznie.

Mając na uwadze powyższe wywody, Sąd uznał, że przedłożone dokumenty, o których mowa była wyżej, nie mogą jednoznacznie wskazywać na to, że A. K. (1) jest pozbawiony możliwości zarobkowych i majątkowym w takim zakresie, aby uzasadniałoby to uwzględnienie roszczenia powoda. Powód nie stawił się na badania wyznaczone przez biegłego medycyny pracy w dniu 4 marca 2016 roku, mimo iż przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego zainicjował Sąd z urzędu. Powód przedłożył zaświadczenie od lekarza rodzinnego, z którego wynikało jedynie, że od 4 do 5 marca 2016 był niezdolny do pracy, przy czym w adnotacjach lekarz wpisał cyfrę 2, oznaczająca, iż powód mógł w tym czasie chodzić. Tym samym powód sam pozbawił się istotnego dowodu, który z pewnością miałby znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Okoliczności powoływane przez powoda, a związane ze stanem zdrowia w zasadzie istniały w dacie zawarcia ugody sądowej ustalającej obowiązek alimentacyjny w łącznej kwocie 1.500 zł. Zarówno wówczas jak i teraz powód cierpi na schizofrenię i niewątpliwie jest to choroba, która może wyłączać, choćby okresowo, możliwości zarobkowania. Jednakże Sąd nie dysponował takim materiałem dowodowym, który wskazywałby, iż dotyczy to powoda. Z zeznań świadka K. B. wynikało jedynie, że świadek jest partnerką powoda od 8 lat, nie mieszkają razem, bowiem powód mieszka z mamą, która płaci rachunki z tytułu eksploatacji mieszkania oraz córką K. i jej mężem. Świadek zeznała, że powód sam zakupuje dla siebie środki higieny i żywność. Twierdziła, że ma problemy z kręgosłupem, zerwany biceps i przyznaną grupę inwalidzką z powodu schizofrenii. A ponadto, że powód pracował w 2012 roku tak samo jak teraz - zajmował się handlem, tylko wówczas odzieżą, a teraz tzw. chemią. Przy czym obecnie A. K. (1) pracuje jak zeznała „u kogoś”. Powód jeździ samochodami świadka tj. O. (...) i O. (...). K. B. zeznała też, że 2-3 razy w miesiącu na prośbę swojego partnera daje mu kwoty od 500 do 1.000 zł.. Powód raz na dwa miesiące wysyła swoim studiującym starszym córkom kwoty po 150-300 zł. Z kolei świadek R. K. zeznała, że widziała powoda we W. handlującego tzw. chemią. W październiku 2015 roku słyszała jak powód mówił, że kupił kolejny samochód, wg świadka był to samochód terenowy. Powód miał wówczas przy sobie pliki pieniędzy po 100 zł. Natomiast świadek A. K. (3) widział pod domem powoda trzy samochody, zapakowane kartonami i workami, ale nie wie do kogo należały te samochody. Świadek potwierdził, że w październiku 2015 roku powód przyjechał samochodem terenowym i pokazywał dzieciom pliki banknotów po 100 zł. Powód natomiast zeznał, że nadal stara się dorobić, handlując „u kogoś”, że wcześniej pracował na budowie, ale teraz nie jest w stanie z powodu zerwanego bicepsa. Potwierdził, że uzyskuje duże wsparcie finansowe od swojej partnerki K. B.. Powyższe zeznania mają taki walor, że pozwoliły Sądowi na ustalenie stanu faktycznego przedstawionego wcześniej, który w relacji z przesłankami przepisu art. 138 krop nie dał Sądowi podstaw do uwzględnienia powództwa.

Skoro powód A. K. (1) nie wykazał, aby po jego stronie zaszły zmiany uzasadniające jego żądanie, jak również nie wykazał aby po stronie pozwanych nastąpiła zmiana w myśl art. 138 krop, to biorąc pod uwagę powyższe rozważanie prawne oraz ustalony stan faktyczny, Sąd orzekł jak na wstępie.