Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25. czerwca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu w składzie:

Przewodniczący – S.S.O. Rafał Sadowski (spr.)

Sędziowie: S.S.O. Barbara Plewińska

S.S.O. Aleksandra Nowicka

Protokolant – st. sekr. sąd. Magdalena Maćkiewicz

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Toruniu Barbary Dryzner,

po rozpoznaniu w dniu 25. czerwca 2015 r.

sprawy M. K. – oskarżonego z art. 270§2 kk i art. 272 kk w zw. z art. 11§2 kk;

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego,

od wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 10. lutego 2015 r., sygn. akt II K 264/14,

I.  uznając apelację za oczywiście bezzasadną, zaskarżony wyrok w całości utrzymuje w mocy;

II.  obciąża oskarżonego kosztami procesu w postępowaniu odwoławczym, w tym opłatą w kwocie 780 ( siedmiuset osiemdziesięciu) zł.

Sygn. akt IX Ka 204/15

UZASADNIENIE

M. K. został oskarżony o to, że:

1. w dniu 26 czerwca 2013 r. w T. przy ul. (...) przedłożył u notariusza I. C. kartę opatrzoną podpisem M. S. wypełnioną uprzednio wbrew woli i bez wiedzy podpisanej treścią umowy dzierżawy należącej do niej nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) i wyłudził w ten sposób poświadczenie nieprawdy w postaci potwierdzonej za zgodność z oryginałem kopii przedmiotowej umowy dzierżawy nieruchomości, czym działał na szkodę M. S.

tj. o czyn z art. 270 § 2 kk i art. 272 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

2. w dniu 2 sierpnia 2013 r. użył potwierdzonej przez notariusza za zgodność z oryginałem kopii umowy dzierżawy nieruchomości poprzez złożenie jej w Sądzie Rejonowym w T.Wydział Ksiąg Wieczystych wraz z wnioskiem o dokonanie wpisu ograniczenia prawa rzeczowego dotyczącego przedmiotowej nieruchomości opisanej w księdze wieczystej nr (...) i wyłudził w ten sposób poświadczenie nieprawdy w zakresie przedmiotowego wpisu czym działał na szkodę M. S.

tj. o czyn z art. 270 § 2 kk i art. 272 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

Sąd Rejonowy w Toruniu wyrokiem z dnia 10 lutego 2015 r. (sygn. akt II K 264/14):

I. uznał oskarżonego M. K. za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie I aktu oskarżenia polegającego na tym, że wypełnił kartkę papieru opatrzoną podpisem M. S. wbrew jej woli i wiedzy, treścią umowy dzierżawy opatrzoną datą 26.09.2012 r., z której wynikało, iż wydzierżawia ona M. K. należącą do niej nieruchomość położoną w P. przy ul. (...) na okres 10 lat i z tego tytułu otrzymała kwotę 100.000,00 zł, a następnie użył tego dokumentu przedkładając go w dniu 26 czerwca 2013 r. notariuszowi I. C. prowadzącej Kancelarię Notarialną w T. przy ul. (...)w celu uzyskania odpisu przedmiotowej umowy dzierżawy potwierdzonej za zgodność z oryginałem, tj. za winnego popełnienia przestępstwa z art. 270 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 270 § 2 k.k. wymierzył mu karę 6 ( sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II. uznał oskarżonego M. K. za winnego popełnienia czynu z pkt. II aktu oskarżenia polegającego na tym, że w dniu 2 sierpnia 2013 r. działając w celu uzyskania korzyści majątkowej użył potwierdzonej przez notariusza za zgodność z oryginałem kopii umowy dzierżawy nieruchomości, podpisanej wcześniej przez M. S. i wypełnionej wbrew jej woli i wiedzy, poprzez złożenie jej w Sądzie Rejonowym w T.

VI Wydział Ksiąg Wieczystych wraz z wnioskiem o dokonanie wpisu umowy dzierżawy przedmiotowej nieruchomości opisanej w księdze wieczystej nr (...), co doprowadziło do dokonania w dniu 16 września 2013 r. wpisu umowy dzierżawy do w/w księgi wieczystej, czym wyrządził szkodę M. S. w kwocie sto trzydzieści osiem tys. zł, tj. za winnego popełnienia przestępstwa z art. 270 § 2 k.k. i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11§ 2 k.k. i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11§ 3 k.k. wymierzył mu karę 1( jednego) roku i 2 ( dwóch) miesięcy pozbawienia wolności;

III. na podstawie art. 85 kk i 86 § 1 k.k. w miejsce kar pozbawienia wolności orzeczonych w punkcie I i II wyroku orzekł karę łączną 1 ( jednego) roku i 3 ( trzech) miesięcy pozbawienia wolności której wykonanie na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt. 1 k.k. warunkowo zawiesił na okres próby wynoszący 3 ( trzy) lata;

IV. na podstawie art. 33 §1 i 2 i 3 k.k. orzekł wobec M. K. w związku z przypisanym czynem w punkcie II wyroku karę grzywny w wymiarze 80( osiemdziesiąt) stawek dziennych przyjmując, iż wysokość jednej stawki jest równoważna kwocie 30( trzydzieści) złotych;

V. zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 780 ( siedemset osiemdziesiąt) zł tytułem opłaty sądowej oraz obciążył go poniesionymi w sprawie wydatkami.

Od powyższego wyroku apelację wniósł obrońca oskarżonego, zaskarżając w całości na korzyść oskarżonego.

Zarzucając niniejszemu rozstrzygnięciu odnoście punktu I wyroku obrazę przepisów postępowania, które mogły mieć wpływ na treść orzeczenia – naruszenie art. 7 kpk i art. 4 kpk w zw. z art. 410 kpk poprzez odmówienie waloru wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego odnośnie posiadania i przekazania M. S. kwoty 100.000,00 zł w dniu 26. 09.2012 roku. Odnośnie punktu II wyroku błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który mógł mieć wpływ na treść tego orzeczenia, a mianowicie uznanie przez Sąd, że oskarżony M. K. składając do Sądu Rejonowego Wydział Ksiąg Wieczystych w T. wniosek o wpis umowy dzierżawy do księgi wieczystej nr (...) działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, przez co błędnie przypisano mu dokonanie owego czynu zabronionego.

Na podstawie powyższego wniósł on o zmianę zaskarżonego wyroku w części pkt. I oraz II tegoż wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego M. K. oraz o uchylenie zaskarżonego wyroku w części pkt. III,IV,V i w tym zakresie umorzenie postępowania. Ewentualnie, o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Ponadto, obrońca wniósł o przeprowadzenie dowodu z dokumentu załączonego do apelacji, tj. aktu notarialnego z dnia 20.05.2010 r. oraz zasądzenie od Skarbu Państwa uzasadnionych wydatków oskarżonej z tytułu ustanowienia w sprawie obrońcy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd odwoławczy uznał apelację za oczywiście bezzasadną, zaskarżony wyrok w całości utrzymując w mocy.

Sąd Okręgowy nie dopatrzył się w czynnościach Sądu Rejonowego ani obrazy przepisów postępowania, ani żadnych błędów w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę skarżonego orzeczenia, które mogły mieć wpływ na jego treść. Sąd I instancji prawidłowo orzekł o popełnieniu przez oskarżonego przestępstw z art. 270 § 2 kk oraz z art. 270 § 2 kk i art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, co właściwie uargumentował w uzasadnieniu wyroku.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji nie dopuścił się przy ocenie materiału dowodowego zgromadzonego w przedmiotowym postępowaniu przekroczenia granic wyznaczonych na podstawie art. 7 kpk oraz nie naruszył zasady obiektywizmu przy badaniu i ocenianiu wyłonionych w toku sprawy okoliczności.

Sąd meriti prawidłowo uznał, że nie można przyznać waloru wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego odnośnie posiadania i przekazania M. S. kwoty 100.000 zł w dniu 26.09.2012 r. Nie świadczy o tym tylko brak stosownego pokwitowania, ale również to, że oskarżony nie posiadał w danym momencie środków finansowych, aby taką kwotę pokrzywdzonej przekazać. Sąd I instancji postąpił właściwie badając, czy w tym okresie oskarżony posiadał takie środki na swoich kontach bankowych. Wnioskowany w apelacji dowód w postaci aktu notarialnego Repetytorium A numer: (...) również nie stanowi potwierdzenia, iż oskarżony w owym czasie posiadał w/w środki, gdyż na żadnym z kont oskarżonego nie zostały one ujawnione. W dodatku, nie wykazano by w jakikolwiek inny sposób pokrzywdzona otrzymała wskazaną w umowie dzierżawy kwotę.

Obrońca oskarżonego w apelacji próbował podważyć, jakoby oskarżony działał w zamiarze osiągnięcia korzyści majątkowej. Jednak takie twierdzenie nie pozostaje w zgodzie z faktami. Wykorzystując podpisany przez pokrzywdzoną blankiet, który został wypełniony według woli oskarżonego i przez niego użyty, nie informując o tym swojej byłej żony, doprowadził ją do znacznego pogorszenia jej sytuacji majątkowej. Nie tylko poprzez nie wpłacenie kwoty czynszu, zaniżenie jego wartości, która zgodnie z wyceną ekspertów nie powinna być mniejsza niż 138.000 zł, ale ponadto doprowadzając w wyniku tej umowy do znacznego obciążenia nieruchomości prawem rzeczowym istotnie zmniejszającego jego wartość i powodującego trudność związaną ze sprzedażą nieruchomości. W konsekwencji tych działań uzyskał on nie tylko prawo dzierżawy, za które nie zapłacił należnego czynszu, dodatkowo w umowie znacznie zaniżając jego wartość, ale również uzyskał prawo pierwokupu nieruchomości. Zgodne jest to z stanowiskiem doktryny, która przy przestępstwie oszustwa, wywodzi, iż konieczne jest dokonanie takiej dyspozycji majątkowej, wyrazem której jest polepszenie sytuacji majątkowej sprawcy lub innego podmiotu kosztem pokrzywdzonego [zob. T. Oczkowski, Oszustwo..., s. 61 i 63]. Wskazując, że chodzi przede wszystkim o przeniesienie, obciążenie, ograniczenie lub zniesienie prawa majątkowego [zob. M. Dąbrowska-Kardas, P. Kardas (w:) Kodeks karny..., red. A. Zoll, t. 3, s. 274] Reasumując - są podstawy do tego by twierdzić, że oskarżony w sposób świadomy doprowadzając do niekorzystnego rozporządzenia mieniem pokrzywdzonej, uzyskał zarazem konkretną korzyść majątkową. W związku z czym stanowisko obrońcy oskarżonego w tej kwestii należało uznać za nietrafione, a poszerzenie kwalifikacji prawnej przez Sąd Rejonowy o zarzut oszustwa z art. 286 § 1 kk za prawidłowe.

Kolejny argument obrony, mianowicie iż Sąd I instancji nie wyjaśnił bez pozostawienia jakichkolwiek wątpliwości, że to oskarżony a nie inna osoba, rzekomo wypełnił przekazany mu przez M. S. blankiet treścią umowy, należy uznać za bezzasadny. Sąd meriti ustalił, że treść dokumentu odpowiadała interesowi oskarżonego oraz, że to on posłużył się nim bez wiedzy i zgody pokrzywdzonej. Z okoliczności sprawy jednoznacznie wynika, że tylko M. K. mógł mieć zamiar wypełnienia blankietu oraz skorzystania z niego w ujawniony sposób. Nawet jeżeli oskarżony współdziałał z inną osoba – tj. polecił jej wypełnienie blankietu in blanco określoną treścią, to nie zmienia to faktu, iż sam jest sprawca tego czynu, zaś ta inna potencjalna osoba jest współsprawca, lub nawet tylko nieświadomym narzędziem oskarżonego. W ocenie Sądu odwoławczego, nie miało znaczenia dla wyjaśnienia tych okoliczności, co stało się z drugim blankietem, który podpisała pokrzywdzona w celu sprzedaży auta za pośrednictwem męża.

Dodatkowo należy mieć na względzie, że nie mogła być w tym przypadku zastosowana zasada swobody umów, na którą powołuje się obrońca w uzasadnieniu apelacji, gdyż nie nastąpiło tutaj zgodne przejawienie woli stron, które powinno skutkować określoną, zaakceptowaną przez nie, treścią umowy. Wolę wystawcy blankietu należy rozumieć zgodnie z zasadami prawa cywilnego (chodzi o oświadczenie woli jako kategorię prawną); a niezgodność woli może odnosić się do samego faktu wypełnienia blankietu, jak również do określonej treści wypełnienia (zob. Zawłocki (w:) Wąsek II, s. 641). W tej sprawie wypełnienie wykazaną treścią blankietu miało miejsce niezgodnie z wolą podpisanej oraz na jej szkodę, w związku z czym stanowiło czyn zabroniony.

Sąd Okręgowy nie stwierdził, aby zaistniały przy ocenie materiału dowodowego wątpliwości, które zgodnie z art. 5 § 2 kpk należałoby rozstrzygnąć na korzyść oskarżonego. Sąd Rejonowy słusznie stwierdził, iż M. K. dokonał czynności osobiście, ewentualnie ze swojego polecenia polegające na wprowadzeniu takich informacji, aby blankiet uzyskał cechy dokumentu. Ponadto, posłużył się nim, doprowadzając do wywołania szkody w majątku pokrzywdzonej, a nie tylko doprowadzając do zagrożenia wywołania takiej szkody. Świadomie zaplanował i wykonał wszystkie czynności, które doprowadziły do osiągnięcia przez niego korzyści majątkowej.

W związku z powyższym należało uznać, że Sąd meriti prawidłowo orzekł o winie oskarżonego, wymierzając mu w związku z tym karę adekwatną do okoliczności ujawnionych w toku sprawy.

Sąd odwoławczy nie dopatrzył się w zaskarżonym orzeczeniu żadnych uchybień mogących stanowić bezwzględne przyczyny odwoławcze, będących podstawą do uchylenia wyroku z urzędu, dlatego też został on utrzymany w mocy.

Na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 627 kpk i art. 8 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 4, art. 3 ust. 1 oraz art. 6 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. Nr 49/83 poz. 223 ze zm.) obciążył oskarżonego M. K. kosztami procesu w postępowaniu odwoławczym, w tym opłatą w kwocie 780 (siedmiuset osiemdziesięciu) złotych.