Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 marca 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił K. N. prawa do wcześniejszej emerytury na tej podstawie, że na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udokumentował wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy jako okres pracy w warunkach szczególnych uwzględnił wnioskodawcy okres pracy w wymiarze 3 lat, 1 miesiąca i 7 dni. Za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach organ rentowy nie uznał okresów zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. od 12 listopada 1979 r. do 31 sierpnia 1980 r., od 15 grudnia 1980 r. do 31 maja 1982 r., w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. od 1 czerwca 1982 r. do 30 września 1992 r., gdyż świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 1 marca 1999 r. nie zostało wystawione przez zakład pracy lecz przez podmiot nieuprawniony - Urząd Wojewódzki w Ł. Oddział (...) w S.. Wprawdzie uwierzytelnione przez archiwum kserokopie angaży z okresu od 12 listopada 1979 r. do 31 maja 1982 r. potwierdzają na jakich stanowiskach wnioskodawca był zatrudniony jednakże na ich podstawie nie można ustalić przynależności resortowej zakładu pracy, a tym samym nie można stwierdzić czy zajmowane przez wnioskodawcę stanowiska zostały wymienione w wykazie aktu resortowego i czy nazwa stanowiska odpowiada nazwie wymienionej w tym wykazie. Ponadto angaże te nie określają rodzaju wykonywanej pracy według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. Poświadczone kserokopie kart wynagrodzeń za okresy od 1 czerwca 1982 r. do 30 września 1992 r. również nie potwierdzają wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach organ rentowy nie uznał także okresu zatrudnienia w Zakładzie (...) w Ł. od 1 lutego 1996 r. do 31 grudnia 1998 r., gdyż w pkt. 4 ppkt. 8 świadectwa pracy z dnia 28 lutego 2007 r. pracodawca nie określił okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach oraz jej rodzaju i zajmowanego stanowiska /decyzja k. 61-62 plik IV akt ZUS/.

W dniu 14 kwietnia 2017 r. wnioskodawca złożył odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do emerytury. Ponadto wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych. Wniósł o uwzględnienie zakwestionowanych okresów zatrudnienia na stanowiska operatora spycharki. / odwołanie k. 2-7.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie przytaczając argumentację jak w uzasadnieniu skarżonej decyzji. Dodatkowo organ rentowy wskazał, że wnioskodawca nie zaznaczył, że jest członkiem OFE. / odpowiedź na odwołanie k. 9-9 odw./.

Na ostatnim terminie rozprawy w dniu 11 sierpnia 2017 r. wnioskodawca poparł odwołanie. Oświadczył, że nie jest członkiem OFE. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania / stanowiska 00:01:13-00:01:44, 00:50:39-00:50:58, 00:54:19-00:56:34 – płyta CD k. 60/.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca K. N., urodzony (...), wniosek o emeryturę złożył w dniu 13 stycznia 2017 r. /wniosek k. 1-8 plik IV akt ZUS/.

Ubezpieczony nie jest członkiem OFE. / okoliczność bezsporna, wniosek k. 1-8 plik IV akt ZUS/.

Ogólny staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. / okoliczność bezsporna/.

Organ rentowy jako okres pracy w warunkach szczególnych uwzględnił wnioskodawcy okres pracy w wymiarze 3 lat, 1 miesiąca i 7 dni. / okoliczność bezsporna/

Wnioskodawca ukończył w 1976 r. Liceum Zawodowe w Zespole Szkół Zawodowych nr (...) w S. w zawodzie mechanika budowy i naprawy maszyn. /świadectwo dojrzałości liceum zawodowego k. 41-43 plik IV akt ZUS, kwestionariusze osobowe k. 39-39 odw., k. 34-34 odw./.

Ubezpieczony posiada uprawnienia do obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych tj. od 14 maja 1983 r. spycharek i ciągników do 200 kW, od 10 marca 2010 r. maszyn do rozkładania mieszanek bitumicznych do 8m oraz od 14 marca 2010 r. walców drogowych do 18 Ł.
/książka operatora k. 8-8 odw./

W okresie od 13 grudnia 1976 r. do 31 maja 1982 r. ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy początkowo na stanowisku mechanika maszyn melioracyjnych, od 12 listopada 1979 r. - pomocnika operatora, a od 1 września 1980 r. - operatora. W wystawionym w dniu 17 czerwca 1982 r. świadectwie pracy pracodawca wskazał, że w czasie tego zatrudnienia ubezpieczony uzyskał uprawnienia klasy III – spych. Stosunek pracy ustał w wyniku przeniesienia służbowego – reorganizacja przedsiębiorstwa. / świadectwo pracy k. 7-7 odw. plik II akt ZUS oraz k. 5-6 plik III akt ZUS, zeznania świadka M. M. 00:23:29 - 00:33:45 – płyta CD k. 60, zeznania świadka A. K. 00:37:42-00:46:41 – płyta CD k. 60, zeznania wnioskodawcy 00:51:55 - 00:54:19 w zw. z 00:01:48- 00:15:22 - płyta CD k. 60/

Od 26 października 1977 r. do 16 października 1979 r. wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową. Z dniem 26 października 1977 r. został zwolniony z pracy celem odbycia służby. /książeczka wojskowa k. 4-4 odw. plik II akt ZUS oraz k. 7-8 plik III akt ZUS, zeznania wnioskodawcy 00:51:55 - 00:54:19 w zw. z 00:01:48- 00:15:22 - płyta CD k. 60 /

Zgodnie z zachowaną dokumentacja osobową w tym umową o pracę i angażami w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. wnioskodawca zajmował kolejno stanowiska:

- od 13 grudnia 1976 r. mechanika maszyn melioracyjnych (w karcie obiegowej wskazany jako pomocnik operatora)

- od 12 listopada 1979 r. pomocnika maszynisty (po odbyciu zasadniczej służby wojskowej),

- od 1 stycznia 1980 r. pomocnika operatora (dotychczas wskazany w angażu jako pomocnik operatora)

- od 1 września 1980 r. mechanika maszyn melioracyjnych (dotychczas wskazany w angażu jako operator)

- od 1 października 1980 r. montera maszyn (dotychczas wskazany w angażu jako pomocnik operatora)

- od 15 grudnia 1980 r. pomocnika operatora (dotychczas wskazany w angażu jako monter maszyn)

- od 1 stycznia 1981 r. operatora /karta obiegowa zmian w stosunku pracy (zwolnienia) k. 23-24 plik III akt ZUS, umowa o pracę k. 25-26 plik III akt ZUS, angaże k. 31, 19-20, 29, 21-22, 27 plik III akt ZUS, wniosek o przyjęcie do pracy po odbyciu służby wojskowej k. 31 plik III akt ZUS/

Zgodnie z kwestionariuszami osobowymi wnioskodawca w powyższym zakładzie zajmował stanowisko operatora. / kwestionariusze osobowe k. 39-39 odw., 34-34 odw.

Przedsiębiorstwo (...) w Ł. zajmowało się wykonywaniem usług dla (...) Przedsiębiorstwa (...) w S., które posiadało jedynie środki na budowę, nie dysponowało natomiast sprzętem. / zeznania świadka M. M. 00:23:29 - 00:33:45 – płyta CD k. 60, zeznania świadka A. K. 00:37:42-00:46:41 – płyta CD k. 60, zeznania wnioskodawcy 00:51:55 - 00:54:19 w zw. z 00:01:48- 00:15:22 - płyta CD k. 60/

Przez cały okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. (z przerwą spowodowaną odbywaniem służby wojskowej) wnioskodawca wykonywał pracę mechanika budowy i naprawy maszyn, od wiosny 1977 r. pomocnika operatora spycharki, a po uzyskaniu uprawnień - operatora spycharki. Na stanowisku pomocnika operatora spycharki wnioskodawca uczył się początkowo obsługi spycharki od operatora spycharki, przy czym po powrocie z wojska samodzielnie obsługiwał spycharkę. Jako pomocnik operatora a następnie operator pracował na spycharce radzieckiej typu staliniec. Maszyna jeździła, kopała i spychała ziemię. Przemieszczała ziemię na określoną odległość. Wnioskodawca pracował przy robotach ziemnych (wykopie zbiorników wodnych, stawów rybnych, nasypach). Zdarzała się sytuacja, że w związku z generalnym remontem sprzętu raz przez okres dwóch miesięcy wnioskodawca wykonywał jako mechanik prace w warsztacie, gdzie zajmował się naprawą sprzętu - ciężkich maszyn budowlanych. Prace te wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie miał urlopów bezpłatnych ani okresów oddelegowywania do innych prac. / zeznania świadka M. M. 00:23:29 - 00:33:45 – płyta CD k. 60, zeznania świadka A. K. 00:37:42-00:46:41 – płyta CD k. 60, zeznania wnioskodawcy 00:51:55 - 00:54:19 w zw. z 00:01:48- 00:15:22, 00:17:58- 00:20:29 - płyta CD k. 60/

Kurs operatora spycharki wnioskodawca rozpoczął przed skierowaniem go do wojska, a ukończył po powrocie z wojska - jesienią 1980 r., uzyskując uprawnienia III klasy. / zeznania świadka M. M. 00:23:29 - 00:33:45 – płyta CD k. 60, zeznania świadka A. K. 00:37:42-00:46:41 – płyta CD k. 60, zeznania wnioskodawcy 00:51:55 - 00:54:19 w zw. z 00:01:48- 00:15:22 - płyta CD k. 60/

Od 1 czerwca 1982 r. do 30 września 1992 r. wnioskodawca był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku operatora. W wystawionym w dniu 21 września 1992 r. świadectwie pracy pracodawca wskazał, że w czasie tego zatrudnienia ubezpieczony uzyskał uprawnienia maszynisty ciężkich maszyn budowlanych i drogowych. Stosunek pracy ustał w związku z likwidacją zakładu. / świadectwo pracy k. 23-23 odw., k. 8-8 odw. plik II akt ZUS oraz k. 9-10 plik III akt ZUS, rozwiązanie umowy o pracę k. 24, zeznania wnioskodawcy 00:51:55 - 00:54:19 w zw. z 00:01:48- 00:15:22 - płyta CD k. 60/

Zgodnie z zachowaną dokumentacja osobową w tym umową o pracę i angażami w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. wnioskodawca zajmował stanowisko operatora. /karta obiegowa zmian w stosunku pracy (zwolnienia) k. 25-25 odw., umowa o pracę k. 43-43 odw., angaże k. 42, 40, 38, 26-33, pismo pracodawcy w sprawie nagrody k. 41, kwestionariusze osobowe k. 39-39 odw., 34-34 odw., karty wynagrodzeń za lata 1982-1992 k. 44-54 odw. oraz k. 11 plik II akt ZUS/

Zgodnie z zakresem obowiązków i odpowiedzialności z dnia 24 października 1986 r. na stanowisku operatora do wnioskodawcy należało m.in.:

1.  wykonywanie zadań produkcyjnych zleconych przez kierownika budowy lub majstra,

2.  codzienne wypełnianie raportu pracy i przedstawianie kierownikowi budowy do zatwierdzenia,

3.  dbanie o sprawny stan techniczny maszyn a w przypadku awarii zgłaszanie kierownikowi lub do bazy sprzętu w celu jej usunięcia,

4.  przed przystąpieniem do maszyny sprawdzić czyn nie jest pozostawiona na biegu,

5.  wykonywanie codziennej obsługi technicznej w następującym zakresie:

a.  obsługę OTO należy wykonać w zależności od warunków eksploatacji w miejscu stałej lub okresowej pracy maszyny,

b.  czynności porządkowe i zdawczo-odbiorcze przed rozpoczęciem pracy obejmują: sprawdzenie czystości, usunięcie śladów opadów atmosferycznych, rozlanego paliwa i smarów przede wszystkim z pomostów i stopni, oczyszczenie stanowiska pracy maszynisty, sprawdzenie stanu i uzupełnienie paliwa w zbiornikach silników spalinowych i oleju w zbiornikach centralnego smarowania, smaru w punktach smarowych, sprawdzenie stanu izolacji przewodów doprowadzających prąd do silników głównych, zacisków na silnikach i zabezpieczeń, sprawdzenie stanu płynu chłodzącego oraz szczelności kurków spustowych tego płynu,

c.  czynności przeglądowe obejmują: sprawdzenie szczelności i i prawidłowości działania układów paliwowych, pneumatycznych, hydraulicznych, elektrycznych i zabezpieczających, sprawdzenie przegubów, połączeń i mechanizmów przenoszenia mocy oraz bezpieczników i ograniczników, sprawdzenie i ewentualne uzupełnianie brakujących nakrętek oraz zabezpieczeń połączeń śrubowych, sprawdzenie działania świateł zewnętrznych i wewnętrznych, sygnału dźwiękowego i wycieraczek szyb,

a.  czynności porządkowe i zdawczo-odbiorcze po zakończeniu pracy obejmują: usunięcie zanieczyszczeń powstałych w czasie pracy maszyny i oczyszczenie osprzętów roboczych, uzupełnienie stanu paliwa i smarów, a przy napędach elektrycznych – sprawdzenie bezpieczników (wkładek), zabezpieczenie układów chłodzących w silnikach spalinowych w okresie zimowym, zwrócenie karty pracy i rozliczenia wykonanych zadań oraz zawiadomienie służb obsługowo – naprawczych o zauważonych nieprawidłowościach,

6.  w czasie dłuższych postojów technologicznych w ciągu dnia pracy wyłączyć silnik w celu oszczędności zużycia paliwa,

7.  w czasie pracy maszyny należy zwracać uwagę na pracę poszczególnych zespołów i podzespołów oraz części mających wpływ na bezpieczeństwo pracy.

/zakres obowiązków i odpowiedzialności k. 35-37/

Kurs maszynistów ciężkich maszyn budowlanych i drogowych o specjalności spycharka wnioskodawca ukończył w 1983 r., uzyskując uprawnienia na spycharkę II stopnia tj. maszyn o wyższej mocy. /zeznania wnioskodawcy 00:51:55 - 00:54:19 w zw. z 00:01:48- 00:15:22 - płyta CD k. 60/

Na stanowisku operatora spycharki wnioskodawca wykonywał te same obowiązki co w poprzednim zakładzie, przez nowy zakład został przejęty wraz z innymi pracownikami i sprzętem (około 15 spycharek) w wyniku reorganizacji przedsiębiorstwa. Prace te wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy – co najmniej 8 godzin dziennie. / zeznania świadka M. M. 00:23:29 - 00:33:45 – płyta CD k. 60, zeznania świadka A. K. 00:37:42-00:46:41, 00:46:41- 00:54:24 – płyta CD k. 60, zeznania wnioskodawcy 00:51:55 - 00:54:19 w zw. z 00:01:48- 00:15:22 - płyta CD k. 60/

Urząd Wojewódzki w Ł. Oddział (...) w S. w dniu 1 marca 1999 r. wystawił wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym zaświadczył, iż wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) – R. Oddział w Ł. w okresie od 13 grudnia 1976 r. do 31 maja 1982 r. oraz w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. w okresie od 1 czerwca 1982 r. do 30 września 1992 r. i w w/w okresach w okresach od 12 listopada 1979 r. do 31 sierpnia 1980 r., od 15 grudnia 1980 r. do 31 maja 1982 r. oraz od 1 czerwca 1982 r. do 30 września 1992 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych na stanowisku pomocnika maszynisty, pomocy operatora, operatora wymienionym w wykazie A Dziale V pkt. 3 wykazu stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. /Dz. U. Nr 8 poz. 43/. Powyższe świadectwo wystawione na podstawie akt osobowych wnioskodawcy z okresu zatrudnienia u tego pracodawcy /świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach k. 23 plik IV akt ZUS oraz k. 21/.

Od 1 października 1992 r. do 31 grudnia 1994 r. wnioskodawca był pracownikiem Zakładu (...) w S. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku operatora spycharki /świadectwo pracy k. 9-9 odw. plik II akt ZUS oraz k. 11-12 plik III akt ZUS, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 12 plik II akt ZUS/.

Kolejno w Zakładzie (...) i spółka (s.c.) w Ł. (uprzednia nazwa Zakład (...) w S.) wnioskodawca był zatrudniony w okresie od 9 stycznia 1995 r. do 31 grudnia 1995 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku operatora spycharki /świadectwo pracy k. 6-6 odw. plik II akt ZUS oraz k. 13-14 plik III akt ZUS, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 12 plik II akt ZUS, załącznik k. 13 – 13 odw. plik II akt ZUS/.

Zakład (...) s.c. w Ł. w dniu 21 lutego 2009 r. wystawił wnioskodawcy zaświadczenie o wykonywaniu pracy w warunkach szczególnych, w którym zaświadczył, iż wnioskodawca był zatrudniony w Zakładzie (...) i spółka w okresach od 1 października 1992 r. do 31 grudnia 1994 r., od 9 stycznia 1995 r. do 31 grudnia 1995 r. i w tych okresach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych wymienioną w wykazie A Dziale V pkt. 3 wykazu stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. /Dz. U. Nr 8 poz. 43/ w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze /świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach k. 31 plik IV akt ZUS/.

Następnie w Zakładzie (...) s.c. w Ł. (uprzednia nazwa Zakład (...) i spółka w Ł.) wnioskodawca był zatrudniony w okresie od 1 lutego 1996 r. do 28 lutego 2007 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku operatora spycharki. W wystawionym w dniu 28 lutego 2007 r. świadectwie pracy Zakład (...) s.c. w Ł. wskazał, że wnioskodawca wykonywał pracę w warunkach szczególnych wymienioną w wykazie A dziale V p. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. /świadectwo pracy k. 15 plik III akt ZUS oraz k. 21 plik IV akt ZUS, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 12 plik II akt ZUS, załącznik k. 13 – 13 odw. plik II akt ZUS/.

Zgodnie z umową o pracę z dnia 1 lutego 1996 r. w Zakładzie (...) w Ł. wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku operatora spycharki /umowa o pracę k. 5-5 odw. plik IV akt ZUS/

Przez cały okres zatrudnienia w Zakładzie (...) w S., Zakładzie (...) i spółka (s.c.) w Ł. a następnie Zakładzie (...) s.c. w Ł. wnioskodawca wykonywał pracę maszynisty - operatora spycharki. Zakłady te zostały stworzone przez 5 kierowników upadłego przedsiębiorstwa i zajmowały się wykonywaniem usług melioracyjnych na rzecz różnych podmiotów. Wnioskodawca wykonywał te same czynności co dotychczas w poprzednich zakładach. Pracował na spycharce przy zasypach rurociągów, wykopach stawów rybnych i rowów, rekultywacjach gruntów. Prace te wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy. W sezonie letnim pracował w godzinach od 6.00-7.00 do 18.00 – 19.00 a czasem dłużej. W sezonie jesienno – zimowym pracował po 8 godzin na dobę. Zimą pracowano głównie przy wykopach stawów. Nie miał okresów przestoju, urlopów bezpłatnych ani oddelegowywania do innych prac / zeznania świadka M. M. 00:23:29 - 00:33:45 – płyta CD k. 60, zeznania świadka A. K. 00:37:42-00:46:41 – płyta CD k. 60, zeznania wnioskodawcy 00:51:55 - 00:54:19 w zw. z 00:15:22 - 00:17:58, 00:17:58- 00:20:29 - płyta CD k. 60/

Co do zasady ubezpieczony był przypisany do jednej spycharki. W przypadku konieczności naprawy spycharki wnioskodawca korzystał w zastępstwie z innej spycharki / zeznania świadka M. M. 00:33:45-00:37:42 – płyta CD k. 60, zeznania świadka A. K. 00:46:41 – 00:50:24 – płyta CD k. 60/

W powyższym okresie zatrudnienia w Zakładzie (...) w S., Zakładzie (...) i spółka (s.c.) w Ł. a następnie Zakładzie (...) s.c. w Ł. wnioskodawca otrzymywał zimą posiłki regeneracyjne, a latem napoje. / zeznania świadka M. M. 00:33:45-00:37:42 – płyta CD k. 60, zeznania świadka A. K. 00:37:42-00:46:41 – płyta CD k. 60, zeznania wnioskodawcy 00:51:55 - 00:54:19 w zw. z 00:15:22 - 00:17:58- płyta CD k. 60/

Od 5 marca 2007 r. wnioskodawca jest zatrudniony w (...) Spółka Akcyjna w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku operatora sprzętu. /zaświadczenie o zatrudnieniu k. 33 plik IV akt ZUS/.

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dokumentów zawartych w aktach organu rentowego i załączonych do akt sprawy, których wiarygodność nie była przez strony kwestionowana, oraz zeznania odwołującego się i zgłoszonych przez niego świadków M. M. i A. K..

Zeznania świadków Sąd ocenił jako wiarygodne, gdyż są ze sobą spójne i korespondują z zeznaniami wnioskodawcy. Nadto świadkowie ci w spornym okresie byli zatrudnieni jako kierownicy budów w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. a następnie byli wspólnikami Zakładu (...) s.c. w Ł..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U z 2017 r. poz. 1383 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl ust. 2 art. 184 emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Z przepisu art. 32 wynika, że możliwe jest wcześniejsze przejście na emeryturę przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zasady przechodzenia na wcześniejsze emerytury oraz wykazy stanowisk do tego uprawniających określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 z późn. zm).

Według treści § 3 i 4 tego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Analiza treści wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wskazuje, że do prac w warunkach szczególnych należą wymienione w dziale V (zatytułowanym „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych”) pod poz. 3 „Prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych”.

Do prac tego rodzaju należą wymienione w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty, w wykazie A dziale V poz. 3 prace maszynistów robót ziemnych na stanowisku maszynisty spycharek i ciągników gąsienicowych – pkt. 3.

Stosownie zaś do treści § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w nim określonych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl § 2 ust. 2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawca spełnił warunki do uzyskania emerytury w zakresie wymaganego wieku (ukończone 60 lat) i ogólnego stażu pracy (co najmniej 25 lat).

Na dzień wydania skarżonej decyzji spełniał także przesłankę nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego.

Jako okres pracy w warunkach szczególnych organ rentowy uznał wnioskodawcy okres pracy w łącznym wymiarze 3 lat, 1 miesiąca i 7 dni. Spór dotyczył okresów zatrudnienia wnioskodawcy w:

- Przedsiębiorstwie (...) w Ł. od 12 listopada 1979 r. do 31 sierpnia 1980 r. i od 15 grudnia 1980 r. do 31 maja 1982 r.

- w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. od 1 czerwca 1982 r. do 30 września 1992 r., za które to okresy pracy nie zostało wystawione świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach przez zakład pracy, lecz przez podmiot nieuprawniony - Urząd Wojewódzki w Ł.

- w Zakładzie (...) w Ł. od 1 lutego 1996 r. do 31 grudnia 1998 r., za który to okres pracy zostało wystawione świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach bez podania okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach oraz jej rodzaju i zajmowanego stanowiska.

Odnosząc się do powyższej spornej kwestii należy zwrócić uwagę na ugruntowane w judykaturze stanowisko, że regulacja § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. statuująca ograniczenia dowodowe nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków / por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. III UZP 5/85; uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84; wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. II UKN 446/99, opubl. OSNAPiUS 2001, nr 18, poz. 562/.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na okoliczność rodzaju i charakteru wykonywanych przez wnioskodawcę czynności przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę złożonej do akt sprawy dokumentacji pracowniczej oraz zeznania zgłoszonych świadków, a także zeznania samego wnioskodawcy.

Analiza dokumentacji osobowej (m.in. umowy o pracę, angaży, świadectwa pracy) wykazała, że w objętym sporem okresie od 12 listopada 1979 r. do 31 sierpnia 1980 r. i od 15 grudnia 1980 r. do 31 maja 1982 r. podczas zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. wnioskodawca zajmował stanowisko pomocnika operatora (po powrocie z wojska) a od 1 stycznia 1981 r. - operatora. W kwestionariuszach osobowych wnioskodawca podał, że we wskazanych okresach zajmował stanowisko operatora. Świadectwo pracy potwierdza natomiast uzyskanie przez ubezpieczonego w toku tego zatrudnienia uprawnień klasy III – spych.

Analiza dokumentacji osobowej (m.in. umowy o pracę, angaży, świadectwa pracy, kart wynagrodzeń, zakresu obowiązków i odpowiedzialności) w kolejnym spornym okresie w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. od 1 czerwca 1982 r. do 30 września 1992 r. wskazuje, że wnioskodawca zajmował stanowisko operatora. Świadectwo pracy i książka operatora potwierdza uzyskanie przez ubezpieczonego w toku tego zatrudnienia uprawnień maszynisty ciężkich maszyn budowlanych i drogowych (m.in. od 14 maja 1983 r. spycharek i ciągników do 200 kW).

Również analiza dokumentacji osobowej (m.in. umowy o pracę, świadectw pracy, zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu) w ostatnim spornym okresie w Zakładzie (...) w Ł. od 1 lutego 1996 r. do 31 grudnia 1998 r. wskazuje, że wnioskodawca zajmował stanowisko operatora spycharki.

Okoliczność zatrudnienia wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) w Ł., w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. oraz w Zakładzie (...) w Ł. w charakterze operatora spycharek potwierdziły zgodne z zeznaniami wnioskodawcy zeznania świadków M. M. i A. K.. Na ich podstawie Sąd ustalił, że przez cały sporny okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. (wykonującym usługi na rzecz (...) Przedsiębiorstwa (...) w S.), w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. (przez nowy zakład został przejęty wraz z innymi pracownikami i sprzętem w wyniku reorganizacji przedsiębiorstwa) oraz w Zakładzie (...) w Ł. (utworzonym przez byłych kierowników budów (...) Przedsiębiorstwa (...) w S.) na budowach wnioskodawca wykonywał pracę początkowo pomocnika operatora spycharki (przy czym po powrocie z wojska już od listopada 1979 r. samodzielnie obsługiwał spycharkę, na kurs został bowiem wysłany już przed zwolnieniem do wojska) a po uzyskaniu uprawnień jesienią 1980 r. operatora spycharki. Pracował przy robotach ziemnych (wykopie zbiorników wodnych, stawów rybnych, nasypach, zasypach rurociągów, rekultywacjach gruntów). W spornym okresie zatrudnienia w Zakładzie (...) s.c. w Ł. wnioskodawca otrzymywał zimą posiłki regeneracyjne a latem napoje, co do zasady ubezpieczony był przypisany do jednej spycharki, tylko w przypadku konieczności naprawy spycharki korzystał w zastępstwie z innej spycharki. Prace te wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy – co najmniej 8 godzin dziennie. Nie miał okresów przestoju, urlopów bezpłatnych ani oddelegowywania do innych prac, jedynie w toku zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. raz w związku z generalnym remontem sprzętu raz przez okres dwóch miesięcy wykonywał jako mechanik prace w warsztacie gdzie zajmował się naprawą sprzętu - ciężkich maszyn budowlanych.

W świetle tak poczynionych ustaleń, w ocenie Sądu Okręgowego, spełnione zostały przesłanki do tego, aby do okresów pracy wykonywanej w warunkach szczególnych zaliczyć wnioskodawcy całe sporne okresy zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Ł., w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. oraz w Zakładzie (...) w Ł..

Wykonywana w spornym okresie przez wnioskodawcę praca operatora spycharki swoim rodzajem odpowiada pracom wymienionym w dziale V poz. 3 w załączniku do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r., a zatem jej wykonywanie uprawnia do nabycia uprawnień emerytalnych w niższym wieku emerytalnym.

Reasumując, z zebranego materiału dowodowego wynika jasno, iż wnioskodawca legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych uprawniającym do wcześniejszej ze względu na wiek emerytury.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia emerytalno – rentowe wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 26 stycznia 2017 r., to jest od daty nabycia uprawnień do emerytury (daty ukończenia wieku emerytalnego).

K.W.