Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2013 roku.

Sąd Okręgowy w Świdnicy w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 listopada 2013 roku

sprawy S. W.

z oskarżenia prywatnego J. P.

o czyn z art. 212 § 1 k.k., art. 216 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Wałbrzychu

z dnia 5 lipca 2013 roku, sygnatura akt III K 821/12

I. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że :

1). ustala, ze oskarżony S. W.w dniu 28 sierpnia 2012r. w W.znieważył słowami wulgarnymi oskarżycielkę prywatną J. P.w jej obecności tj. dopuścił się czynu kwalifikowanego z art. 216 § 1kk ,

2). w pkt. II-im dyspozycji eliminuje określenie J. P. (1)

3). uchyla pkt. III dyspozycji o zadośćuczynieniu.

II. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy

III. zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego, wydatkami za to postępowanie obciążając Skarb Państwa.

Sygn. akt IV Ka 728 / 13

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Wałbrzychu wyrokiem z dnia 5 lipca 2013r. sygn. akt III K 821/12:

I.  ustalając, że oskarżony S. W. w dniu 28 sierpnia 2012r. w W.znieważył słowami wulgarnymi oraz nazwał złodziejami w ich obecności oskarżycielkę prywatną J. P.i J. P. (1)tj. dopuścił się czynu z art. 212 §1 kk i art. 216 §1 kk w zw. z art. 11 §2 kk, po czym na podstawie art. 66 §1 kk i art. 67 §1 kk postępowanie karne wobec oskarżonego S. W.warunkowo umorzył na okres 2( dwóch) lat próby;

II.  na podstawie art. 72 § 1 pkt 7a k.k. w zw. z art. 67 § 3 k.k. zobowiązał oskarżonego do powstrzymania się od kontaktowania się oraz zbliżania się do J. P.i J. P. (1);

III.  na podstawie art. 67 § 3 k.k. zasądził od oskarżonego S. W.na rzecz oskarżycielki prywatnej J. P.kwotę 300 złotych tytułem zadośćuczynienia;

IV.  zasądził od oskarżonego S. W.na rzecz oskarżycielki prywatnej J. P.kwotę 150 złotych uiszczoną tytułem opłaty sądowej oraz zwolnił go od pozostałym kosztów należnych Skarbowi Państwa.

Z wyrokiem tym w całości nie pogodził się oskarżony, wnosząc apelację za pośrednictwem obrońcy z wyboru.

Apelujący na podstawie art. 427 k.p.k., art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k., art. 438 pkt 1 i 3 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił:

1.  obrazę przepisów postępowania a to art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k. polegającą na przyjęciu winy S. W.w zakresie znieważenia oraz pomówienia J. P. (1)w sytuacji gdy świadek ten nie wnosił do Sądu prywatnego aktu oskarżenia;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na błędnym przyjęciu, iż oskarżony miał znieważać i pomawiać oskarżycielkę prywatną, w sytuacji gdy ustalenia te oparte są wyłącznie na treści zeznań świadków będących osobami najbliższymi dla oskarżycielki prywatnej, a sprzeczne są z treścią zeznań świadków J. W.i M. W.;

3.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na nietrafnym przyjęciu, iż oskarżony znieważać miał zarówno oskarżycielkę prywatną, jak i świadka J. P. (1)zwrotami „(...)”, „(...)” w sytuacji gdy użycie przez oskarżonego wskazanych wyrażeń w liczbie pojedynczej, jak również fakt, iż w chwili zdarzenia doszło do wymiany zdań właśnie pomiędzy oskarżonym, a J. P. (1), wskazują, iż powyższe kierowane były właśnie do J. P. (1)a nie do oskarżycielki prywatnej;

4.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku, polegający na nieuzasadnionym przyjęciu, iż społeczna szkodliwość czynu nie była znaczna, w sytuacji gdy analiza okoliczność przedmiotowych i podmiotowych zdarzenia powinna prowadzić do przyjęcia, iż jego społeczna szkodliwość była znikoma;

5.  obrazę przepisów postępowania, a to art. 424 § 1 pkt 2 k.p.k. poprzez brak wskazania w treści pisemnego uzasadnienia, które z wyrażeń używanych przez oskarżonego realizować miały znamiona przestępstwa pomówienia.

Mając powyższe na względzie apelujący wniósł o:

1)  zważywszy na treść art. 439 § 1 k.p.k. w pierwszej kolejności o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przed Sądem Rejonowym w Wałbrzychu;

2)  w dalszej kolejności w przypadku nieuwzględnienia zarzutu 1, wniósł o uniewinnienie oskarżonego od stawianych mu zarzutów;

3)  w przypadku zaakceptowania ustaleń Sądu Rejonowego w Wałbrzychu co do sprawstwa oskarżonego wniósł o umorzenie postępowania z uwagi na znikomą społeczną szkodliwość czynu.

Sąd Okręgowy zważył co następuje;

Apelacja w zakresie podniesionej obrazy prawa procesowego w pkt. 1 i 5 jej zarzutów o okazała się zasadna, przez co zaskarżony wyrok musi zostać zreformowany.

Słusznie apelujący zarzucił obrazę art. 17§1 pkt. 9 kpk, polegającą na osądzeniu czynu oskarżonego popełnionego na szkodę J. P. (1)i przypisaniu oskarżonemu dopuszczenia się w tym zakresie występku z art. 212 §1 kk i art. 216 §1 kk w zw. z art. 11 §2 kk. W myśl zasady skargowości z art. 14 §1 kpk wszczęcie postępowania sądowego następuje na żądanie uprawnionego oskarżyciela lub innego uprawnionego podmiotu. W zakresie czynów ściganych z oskarżenia prywatnego, jak w niniejszej sprawie, w myśl art. 59 §1 kpk skargę prywatną może wnieść i popierać pokrzywdzony, zaś w trybie art. 59 §2 kpk inny pokrzywdzony tym samym czynem może aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej przyłączyć się do toczącego się postępowania. Jak wynika z akt sprawy, tylko J. P.złożyła oświadczenie o woli ścigania oskarżonego S. W., natomiast J. P. (1)tej treści oświadczenia nie złożył, także w trybie przytoczonego wyżej przepisu art. 59 §2 kpk. Nie zachodzi też w sprawie przypadek wstąpienia prokuratora do procesu na rzecz pokrzywdzonego J. P. (1)na podstawie art. 60 kpk. Taka sytuacja procesowa oznacza, że sąd nie może procedować w zakresie czynu, jakiego oskarżony miał się dopuścić na szkodę J. P. (1), ujmować w opisie czynu przypisanego oskarżonemu elementów sprawstwa w tym zakresie, gdyż brak tu skargi uprawnionego oskarżyciela. Z tego powodu dokonano w postępowaniu odwoławczym korekty opisu czynu przypisanego, eliminując elementy sprawcze związane z pokrzywdzonym J. P. (1).

Korekta opisu czynu przypisanego oskarżonemu była konieczna i w innym zakresie. Otóż Sąd I instancji w opisie czynu w części wstępnej wyroku, a przyjętym w części dyspozytywnej, nie zawarł niezbędnego ustawowego znamienia występku pomówienia z art. 212 §1 kk, tj. przypisania wypowiedzi oskarżonego cechy pomówienia przez brak wskazania , że zarzucana mu wypowiedź określa cechy postępowania lub właściwości oskarżycielki prywatnej, które mogą ją poniżyć w opinii publicznej. Ponieważ w sprawie wniesiono apelację tylko na korzyść oskarżonego, stwierdzonego uchybienia nie można w inny sposób usunąć niż wyeliminowanie z kwalifikacji prawnej czynu przypisanego przepisów art. 212 §1 kk w z art. 11 §2 kk.

Nieskutecznie apelujący dąży do wzruszenia trafności ustaleń faktycznych wyroku w zakresie dotyczącym przypisanych oskarżonemu zniewag wobec J. P., wszak Sąd Rejonowy ustalił, iż krytycznego dnia oskarżony użył wobec niej określeń cyt.” (...)”, „(...)”, „(...)”( k.1 pisemnych motywów zaskarżonego wyroku ) , które to ustalenie oparł nie tylko na zeznaniach osób najbardziej zainteresowanych niekorzystnym dla oskarżonego wynikiem sprawy ( J. P., J. P. (1)czy J. R.) ale i syna oskarżonego, małoletniego świadka J. W. (1), co przekonująco uzasadnił, wykazując powody, dla których odmówił wiary oskarżonemu i towarzyszącym mu świadkom J. W.i M. W..

Wypowiedziane przez oskarżonego wobec oskarżycielki słowa są wulgarnymi i obelżywymi w rozumieniu art. 216 §1 kk, nie sposób zgodzić się z apelującym, by Sąd I instancji ocenił społeczny stopień takiego czynu oskarżonego zbyt wysoko. Wszak to oskarżony sprowokował kłótnię z oskarżycielką prywatną i w jej trakcie publicznie i w obecności wielu osób znieważył oskarżycielkę licznymi słowami wulgarnymi, na które to epitety oskarżycielka nie zareagowała odwetem np. w postaci słów wulgarnych, co także Sąd ustalił. Z tego powodu zaaprobować należy zakończenie procesu przez warunkowe umorzenie postępowania na okres próby lat 2-ch, połączone z zobowiązaniem do niezbliżania się oskarżonego do J. P.( pkt. II dyspozycji wyroku), które to rozstrzygnięcie pozostaje dla oskarżonego odpowiednio wychowawczym i powinno zapobiec złamaniu prawa w przyszłości. Jednocześnie w redakcji pkt. II-go dyspozycji wyroku wyeliminowano określenie J. P. (1), związane z błędnym ujęciem działania oskarżonego na szkodę także J. P. (1)w opisie czynu przypisanego, o czym wskazano wyżej.

Błędnie Sąd Rejonowy orzekł w pkt. III dyspozycji wyroku w trybie art. 67 §3 kk o zadośćuczynieniu na rzecz oskarżycielki prywatnej, wszak przepis ten uprawnia w razie warunkowego umorzenia do np. zobowiązania sprawcy naprawienia szkody, nałożenia obowiązków wymienionych w art. 72 § 1 pkt 1-3, 5-6a, 7a lub 7b kk, a ponadto orzeczenia świadczenia pieniężnego wymienionego w art. 39 pkt 7kk lub nawiązki. Do tego katalogu nie należy zadośćuczynienie, zatem ten punkt wyroku należało uchylić.

Ponieważ zaskarżony wyrok w wyniku apelacji znacznie zmodyfikowano na korzyść oskarżonego, to względy słuszności przemawiają za zwolnieniem oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego po myśli art. 636 § 1 i 3 kpk oraz 629 kpk.